بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى>>مادەنيەت

الىسقا اتى كەتكەن التىن اقساي

ءادىل سەمەيقان ۇلى، قالياكبار ۇسەمقان ۇلى

2013.10.14 16:30     كەلۋ قاينارى : ءتاڭىرتاۋ تورابى


  گانسۋ، چيڭحاي، شينجياڭ سىندى 3 ولكەنىڭ شەكاراسىن جالعاپ تۇرعان شۇرايلى شۇلەن تاۋدىڭ ەتەگىندە سۇلۋدىڭ مەڭىندەي مەن مۇندالاعان اقساي قازاق اۆتونوميالى اۋدانى بيىل ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى ۇلىقتاۋدا ەرەكشە ءمان الاتىن تاعى ءبىر تاماشانىڭ تۋىن كوتەرىپ، تۇسەلىن ءتۇسىردى. «قازاق كۇرەسىنەن 9 - كەزەكتى ازيا جۇلدەسىنە تالاسۋ جارىسى» دەگەن اتپەن جالاۋىن جەلبىرەتكەن بۇل حالىقارالىق تۇسەل جۇڭگو، قازاقستان، رەسەي، قىرعىزستان، موڭعۇليا، يران، يراق، ليۆان، پاكيستان سياقتى 12 ەلدىڭ 14 قۇراماسى قاتىناسقان قازاق كۇرەسىنىڭ حالىقارالىق دوداسى بولاتىن.

  قازاق كۇرەسىنىڭ دامۋ تاريحى قازاق تاريحىمەن تۇتاسىپ جاتىر. حالقىمىزدىڭ ءتۇرلى باس قوسۋلارى مەن مەرەكە تويلارى سپورتتىڭ وسى ءتۇرىسىز وتپەگەنىمەن، ءتول كۇرەسىمىزدى توڭىرەكتىڭ ءتورت بۇرىشىنا تانىتىپ، الەمگە ءناسيحاتتاۋ جاعى تىم كەنجە قالدى دا، بەرتىنگە دەيىن ۇلتتىق «ويىن» رەتىندە ءوز ورتامىزدان وزباي كەلدى. قاتىستى دەرەكتەرگە قاراعاندا، قازاق كۇرەسىنەن تۇڭعىش رەتكى ءىرى جارىس 1938 - جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا (اۋىل شارۋاشىلىق ايماقتارى اراسىندا) وتكىزىلىپتى. سودان بەرى تەك قازاقستاندا عانا ەمەس، الەمدەگى قازاق بار ەلدىڭ بارىندە سان مارتە وتكىزىلگەن ۇلكەندى - كىشىلى جارىستار قازاق كۇرەسىنىڭ حالىقاراعا بەت الۋ قادامىن تەزدەتسە، 2004 - جىلى بەرليندە وتكەن القالى جيىندا دۇنيە جۇزىلىك قازاق كۇرەسى بىرلەستىگىنىڭ قۇرىلۋى جانە ءار ەلدەن وسى بىرلەستىككە قاراستى ۇيىمداردىڭ شاڭىراق كوتەرۋى قازاق كۇرەسىنىڭ دامۋىنا قانات ءبىتىرىپ، وركەندەۋىنە كەڭ ءورىس اشتى. ونىڭ جاندى مىسالى رەتىندە قازىرگە دەيىن قازاق كۇرەسىنەن 3 رەت الەمدىك جارىس، 2 مارتە ەۆروپا جارىسى، 8 مارتە ازيا جارىسى، ءبىر رەت افريكا جارىسى وتكىزىلگەنىن اتاساق تا جەتكىلىكتى. ءتول كۇرەسىمىزدەن تۇڭعىش رەت ۇيىمداستىرىلعان الەم دوداسى 2006 - جىلى قازاقستاننىڭ الماتى قالاسىندا جالاۋىن كوتەرسە، ەۆروپا بىرىنشىلىگى 2007 - جىلى رەسەيدىڭ ورىنبور قالاسىندا ءوتىپتى. ازيا بىرىنشىلىگىنىڭ تۇساۋى تۇڭعىش رەت 2005 - جىلى رەسەيدىڭ التاي رەسپۋبليكاسىنداعى قوساعاش ەلدى مەكەنىندە كەسىلدى. 2 - كەزەگى موڭعۇليادا، 3 - كەزەگى قازاقستاندا، 4 - كەزەگى قىرعىزستاندا، 5 -، 6 - كەزەگى قازاقستاندا، 7 - كەزەگى ءۇندىستاندا، 8 - كەزەگى قازاقستاندا وتسە، 9 - كەزەكتى جارىسى بيىل مىنە جۇڭگونىڭ گانسۋ ولكەسىنىڭ اقساي قازاق اۆتونوميالى اۋدانىندا سالتاناتى قىرىق كوشتىك، اڭگىمەسى قىرىق كەشتىك دەڭگەيدە دۇرىلدەپ وتكەنى تەك گانسۋ تاريحىنا عانا ەمەس، تۇتاس جۇڭگو سپورت تاريحىنا ايشىقتى ارىپپەن جازىلعان ەلەۋلى ۋاقيعا بولدى.

  دۇنيە جۇزىلىك قازاق كۇرەس بىرلەستىگى ۇيىمداستىرىپ، جيۋچۋان قالالىق دەنە تاربيە مەكەمەسىنىڭ، اقساي قازاق اۆتونوميالى اۋداندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ ەرەكشە سەلبەسۋىندە مەملەكەتتىك دەنە تاربيە باس مەكەمەسىنە قاراستى زىلتەمىر كوتەرۋ، كۇرەس، جاپونشا كۇرەس سپورتىن باسقارۋ ورتالىعى، گانسۋ ولكەلىك دەنە تاربيە مەكەمەسى، جيۋچۋان قالالىق حالىق ۇكىمەتى ۇستىنە الىپ وتكىزگەن بۇل جارىس قازاق كۇرەسىنىڭ قاسيەتىن عانا ەمەس، اقسايداعى از عانا قازاقتىڭ ەرلىگى مەن ەلدىگىن دە ءتامام جۇرتقا تانىتتى.

  جارىستىڭ اشىلۋ سالتىن اقساي قازاق اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ اكىمى باعدات مۇرات ۇلى باسقاردى. دۇنيە جۇزىلىك قازاق كۇرەس بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى سەرىك تۇكەيەۆ مىرزا جارىستىڭ اشىلۋ سالتىندا ءسوز سويلەدى. «بۇل رەتكى جارىستى جۇڭگودا وتكىزىپ وتىرعانىمىزدىڭ دا وزىندىك ءمانى بار. سەبەبى جۇڭگو ۇلكەن ەل، ونىڭ ۇستىنە، بۇل ەل سپورتتى دامىتۋعا ەرەكشە ءمان بەرىپ وتىر. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز قازاق كۇرەسىن حالىقاراعا تانىتىپ، ازيا سپورت جارىسىنىڭ، وليمپيادا ويىندارىنىڭ جارىس تۇرىنە ەنگىزۋ. بۇعان كىرۋ ءۇشىن ا ق ش، جۇڭگو سياقتى ءىرى ەلدەردىڭ قولداۋى كەرەك. بۇل جولعى جارىس سول قولداۋعا جەتكىزەتىن جول بولسا ەكەن دەگەن ۇمىتتەمىن»، - دەدى سەرىك تۇكەيەۆ ءسوزىنىڭ سىرگە جيارىندا. سونىمەن بىرگە، اقساي حالقىنا ايرىقشا العىس ايتىپ، جارىسقا قاتىسۋشى پالۋاندارعا ساتتىلىك تىلەگەن سەرىك تۇكەيەۆ وسى رەتكى جارىستىڭ وتكىزىلۋىنە ەرەكشە كۇش شىعارعان باعدات مۇرات ۇلىنا، ايدارقان قابدوللا ۇلىنا، سەرىك كەنەنباي ۇلىنا بىرلەستىكتىڭ اتىنان مەدال تاعىپ، ۇلكەن قۇرمەت كورسەتتى.

  «ەگەۋگە بەرمەس بىلەۋ بار، ەكەۋگە بەرمەس بىرەۋ بار» دەگەندەي، كەيدە سەنگەن كوبىڭ سەنىمىڭدى سەلگە كەتىرىپ، سان سوقتىرسا، از دەپ الىمسىنباعان الدەكىمدەردىڭ ايتقانىنان اسىپ ءتۇسىپ جاتاتىنى بار. شاعىن دا بولسا دا شالىمدىلىعىن اڭعارتقان اقسايداعى وسى ءبىر شوعىر حالىق ءدال وسى ءبىر اقيقاتتى ءداپ باسىپ دالەلدەدى دەرسىڭ. شىنى كەرەك، «اقسايدا قازاق كۇرەسىنەن ازيا جارىسى وتەدى ەكەن» دەگەندە ەستىگەن جان ەلەڭ ەتكەنىمەن، كوبىنىڭ كوڭىلىندە «3700 قازاعى، 10 مىڭ عانا جان سانى بار الاقانداي اۋدان اۋدان اراسىنىڭ تويى ەمەس، ازيا جارىسىن وتكىزۋگە كۇيى جەتە مە» دەگەن كۇدىكتىڭ تۋعانى دا راس - تۇعىن. ءبىراق ءارقانداي ءىستىڭ ىستەلۋى ساندا ەمەس ساپادا، نيەت پەن جۇرەكتە ەكەنىن دە اقسايداعى اعايىندار ايعاقتادى. قىسقا عانا ۋاقىت ىشىندە مىعىم دايىندىق جاساپ، جارىستىڭ جوبا − جوسپارىن الدىن الا بەلگىلەۋى، جارىستىڭ باستالۋ سالتىنان تارتىپ، جارىستىڭ كۇن تارتىبىنە دەيىن پالەن ساعاتتا دەپ سيپاي قامشىلاماي، مينۋتىنا دەيىن ناقىتىلاپ جازۋى ءارى سول جوبادان اسىرماي، ۋاعىنان كەشىكتىرمەي، جارىستىڭ شىپ - شىرعاسىن شىعارماي وتكىزۋىنىڭ ءوزى اقساي ازاماتتارىنىڭ الىمدىلىعىنىڭ، ينەنىڭ كوزىنەن وتەتىن پىسىقتىعىنىڭ ايعاعى رەتىندە جادىمىزدا قالدى. مۇنى اقساي قازاق اۆتونوميالى اۋداندىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ۇگىت ءبولىمىنىڭ باستىعى چىن بايشيۇڭ مىرزانىڭ «اقسايلىقتاردىڭ اقىلى مەن باتىمى ءارقانداي ىسكە قاپتال جەتەدى. كىشكەنە اۋدان دەپ قوراشسىنباڭىزدار، بىزدەگى كۇش ءبىرتۇتاس، بەرەكەمىز مىعىم، ءارقانداي جۇمىستى جۇمىلا كوتەرەمىز، مىناۋ سەنىڭ ءىسىڭ، مىناۋ مەنىڭ شارۋام، دەپ ءبىر - بىرىنە يتەرەتىن جاعداي بىزدە اتىمەن جوق، ۇلتتىق تاتۋلىقتى اقساي حالىقتارىنان كورەسىزدەر» دەگەن ءسوزى دالەلدەپ جاتىر.

  جارىستىڭ اشىلۋ سالتىندا قازاق ۇلتىنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن دا ءبىر جارق ەتكىزۋگە كۇش سالعان اقساي قازاقتارى قازاقتىڭ قىزقۋار، كوكپار، بايگە سياقتى ات ءۇستى ويىندارىنان سىرت، ۇلتىمىزدىڭ اس - سۋ مادەنيەتىن، كيىم - كەشەك مادەنيەتىن، ءبي مادەنيەتىن، كوش سالتاناتىن، ساياتشىلىق، قۇسبەگىلىك ونەرىن، اعاششىلىق، ۇستالىق، ورىمشىلىك ونەرىن دە وزگەشە فورما، جاڭاشا تاسىلمەن تانىستىردى. كيىز ءۇي باعالاۋ، قولونەر بۇيىمدارىن باعالاۋ سياقتى جارىستاردى دا ۇيىمداستىرىپ، ونىڭ الدىنا 10 مىڭ يۋانعا دەيىن بايگە تىگىپ، ۇلت مادەنيەتىنە دە ۇلكەن جان اشىرلىق جاساپ جاتقانىن دا جالپى جۇرتقا جاريا ەتتى. سونىمەن بىرگە، تۇڭعىش كەزەكتى قازاقى ءدامدى تاعامدار مادەنيەت مەرەكەسىن وتكىزىپ، الىس - جۋىقتان كەلگەن سيلى قوناقتارعا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن تاي كومەشتەن ءدام تاتقىزعانى دا ەستە قالار ەرەكشە ءىس بولدى. ديامەترى 4.15 مەتر، تەرەڭدىگى 36.5 سانتيمەتر، اۋىرلىعى 2.8 توننا كەلەتىن بۇل تاي كومەشكە 56 قويدىڭ ەتى قاقتالىپ، جارىسقا جينالعان نەشە مىڭ ادام قاقتالعان قوي ەتىنەن اۋىز ءتيدى ءارى قيمىل سوڭىندا اتالعان كومەش دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن كومەش سانالىپ، 2 تۇردەن شاڭحاي گەننيس كىتابىنا تىركەلدى...

  «سىرت كوز سىنشى» دەگەندەي، اقسايداعى ازيا الامانىنىڭ اسا جوعارى دەڭگەيدە، ءسان - سالتاناتىمەن وتكەندىگىنە تەك ءبىز عانا ەمەس، شەتەلدەن كەلگەن قوناقتار دا ريزاشىلىق تانىتىپ، اقساي حالقىنا ايرىقشا العىس جاۋدىردى. وتە - موتە، دۇنيە جۇزىلىك قازاق كۇرەس بىرلەستىگىنىڭ ءتوراعاسى سەرىك تۇكەيەۋ مىرزا اقساي قازاقتارىنىڭ بۇل ەرلىگى مەن ورلىگىن وزگەشە باعالادى:

  − جارىس وتە كەرەمەت بولدى. اقسايداعى اعايىنداردىڭ جارىسقا بارىن سالىپ دايىندالعانى كورىنىپ تۇر. شىنىمدى ايتايىن، جارىستى اقسايدا وتكىزۋگە ماقۇلدىق بەرگەندە، مەن ءدال وسىنداي دەڭگەيدە وتەدى دەپ ويلاعان جوقپىن. از عانا قازاعى بار اۋدان وتكىزگەن جارىستىڭ كۇيى نە بولار دەپ تە كۇدىكتەندىم. ءبىراق ءبارى ءبىزدىڭ ويلاعانىمىزدان باسقاشا بولدى. دۇنيەنىڭ ءار جەرىندە، ءار ەلدە بىرنەشە مارتە ازيا جارىسىن، بىرنەشە مارتە الەمدىك جارىستى وتكىزسەك دە، ءدال وسىنداي سالتاناتىن اسىرا العامىز جوق. ازيانىڭ 12 ەلىنىڭ سپورتشىلارى جينالعاندا، جۇڭگونىڭ قانداي ەل ەكەنىن، قازاق دەگەن حالىقتىڭ قانداي حالىق ەكەنىن، سالت - ءداستۇرىنىڭ قالاي بولاتىنىن اقسايداعى از عانا قازاقتىڭ پاش ەتكەنىن كورىپ، قاتتى تەبىرەندىم. بۇل اقساي قازاقتارى ءۇشىن عانا ەمەس، ءبارىمىز ءۇشىن دە ماقتانىش، - دەپ شىنايى ريزاشىلىق تانىتسا، مۇڭعوليا قازاق كۇرەسى قوعامىنىڭ ءتوراعاسى، موڭعۇليانىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن سپورتشىسى، موڭعۇلدىڭ ۇلتتىق كۇرەسىنىڭ مەملەكەتتىك قارشىعا دارەجەلى بالۋانى، حالىقارالىق سىپورت شەبەرى باقىت ودىناي ۇلى تىلشىلەرگە ءوز كوڭىل كۇيىن بىلاي جەتكىزدى: گانسۋ ولكەسىندە تۇراتىن ازعانتاي قازاقتىڭ قازاق كۇرەسىنەن وتكەن ازيا جارىسىنا وسىنداي ورەدە دايىندالادى دەپ مۇلدە ويلاعان جوقپىن. قازاق كۇرەسىنىڭ 2 - كەزەكتى ازيا جارىسى موڭعۇليادا وتكەن. ءبىراق ءبىز ول جارىستى بۇل جولعى جارىستاي كەرەمەت ەتىپ وتكىزە العان جوقپىز. ءبىز دە ۇلتاندى ەلمىز عوي، باسقاسىن ايتپاعاندا، اقسايدىڭ قازاعىنان نەشە ەسە كوپپىز. بۇگىن مىنە وسى از عانا قازاقتىڭ ىستەگەن جۇمىسىن كورىپ قايران قالىپ وتىرمىن...

  12 ەلدىڭ 14 كومانداسى قاتىناسىپ، جۇزدەن استام سپورتشىسى بوز كىلەمدە كۇش سىناسقان بۇل رەتكى حالىقارالىق دودادا تەك قازاق ازاماتتارى عانا ەمەس، ورىس، حانزۋ، موڭعۇل، پارسى، اراب، ساحا، حۇيزۋ، قىرعىز... سياقتى 10 نەشە ۇلتتىڭ بالۋاندارى شارشى الاڭدا باق سىنادى. جارىستىڭ كۇن ءتارتىبى بويىنشا، قازاق كۇرەسىنىڭ(5 ءتۇرلى سالماق) بەلدەسۋى اياقتالعاننان كەيىن، 80 كيلوگرامدىق سالماقتان جوعارعى بالۋاندار الاڭعا قايتا شىعىپ، تۇيە بالۋاندىققا تالاستى.

  بۇل رەتكى حالىقارالىق دودادا ەلىمىز اتىنان قاتىناسقان جۇڭگو كومانداسى مەن جۇڭگو اقساي كومانداسى ءبىر التىن، 3 كۇمىس، 4 قولا مەدال الدى. جۇڭگو كومانداسىنىڭ بالۋانى يدىر (موڭعۇل) 90 كيلوگرامنان جوعارى سالماقتاعى بالۋانداردىڭ اقتىق سايىسىندا قازاق كۇرەسىنىڭ الەمدىك جارىسىندا، ازيا جارىسىندا بىرنەشە رەت اعا جۇلدەگەر بولعان قازاقستاندىق بالۋان شالقار جولامانوۆتى جەڭىپ، التىن مەدال الدى؛ قازاق كۇرەسىنىڭ ءادىسىن ابدەن يگەرگەن قازاقستان قۇراماسىنىڭ بالۋاندارىنىڭ قورجىنى 4 التىن، 3 كۇمىس، 2 قولا مەدالمەن تولىقتى. 60 كيلوگرامدىق سالماقتا امانگەلدى ساتىبالدينوۆ، 70 كيلوگرامدىق سالماقتا اسىلان ءتۇسىپقانوۆ، 80 كيلوگرامدىق سالماقتا ءادىلجان ىستىبايوۆ، 90 كيلوگرامدىق سالماقتا بەگزات احىمەتبەكوۆ جەڭىس تۇعىرىنا كوتەرىلىپ، التىن مەدال تاقسا، يران بالۋانى ماقسۇت قاديم مۇقادان سوڭعى جارىستا بارىنەن باسىم ءتۇسىپ، «تۇيە بالۋان» اتاندى.

  «تۇيە بالۋاندىق» ماقسۇتقا دا تەگىن تيگەن جوق. 90 كيلوگرامنان جوعارعى سالماقتاعىلاردىڭ بەلدەسۋىندە ابايسىزدا قارسىلاسىنا ۇپاي بەرىپ، قاپى قالعان ماقسۇت تۇيە بالۋاندىققا تالاسقاندا تەزدىگىن، قارىمدىلىعىن بايقاتىپ، سوڭعى بەلدەسۋدە «قازاقستان بارىسى» كۇمىس مەدالىنىڭ يەگەرى شالقار جولامانوۆتى تازا جەڭىسپەن ۇتىپ، كۇشىمەن كورەرمەن كوپتى ءسۇيىندىردى. ماقسۇت يران ءىسلام رەسپۋبليكاسى دەنە تاربيە ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى. باپكەرى ابدۇلحارىم ساۋديدىڭ ايتۋىنشا، ماقسۇت جاپونشا كۇرەستە ءوز سالماعىنىڭ چەمپيونى، پارسىلاردىڭ چۋقا كۇرەسىنىڭ 10 دۇركىن اعا جۇلدەگەرى بولىپتى. «كۇش اتاسىن تانىماس» دەگەن وسى. ايتپەسە، ءتول كۇرەسىمىزدىڭ تۇيە بالۋاندىعىنان قازاقتىڭ تالاي بالۋانى دامەلى كەلگەن ەدى، ويلاماعان جەردەن پارسى بالۋانى بارىنەن ۇستەم ءتۇستى. بۇل جولعى جارىستا ساحالاردىڭ قاپساعاي كۇرەسىنە دە كەزەك بەرىلدى. بالۋاندار شولاق دامبالدان باسقا كيىم كيمەي كۇرەسەتىن بۇل بەلدەسۋدە ەلىمىز بالۋانى ەسبول جاقيتان ۇلى باس بايگەنى بايلاندى.

  ارينە، بۇل ارادا قازاق كۇرەسىنەن جۇڭگو توپىراعىندا وتكەن تۇڭعىش كەزەكتى الەمدىك جارىس ءبىر جارىم ميلليون قازاعى بار شينجياڭدا نەگە وتكىزىلمەدى دەگەن تۇيتكىلدى سۇراۋدىڭ تۇيىنشەگىن شەشۋگە تۋرا كەلەدى. قازاق كۇرەسىن ۇلىقتاۋ جانە ونى ءناسيحاتتاۋعا جۇڭگو قازاقتارى ەجەلدەن بەرى ەرەسەن كۇش سالىپ كەلەدى. قازاق كۇرەسىن شينجياڭداعى از ۇلتتاردىڭ دەنە تاربيە جارىس تۇرىنە ەنگىزىپ، ءجونى كەلسە، مەملەكەتتىك دەڭگەيگە كوتەرۋدىڭ جولىن قاراستىرىپ، قازاق كۇرەسىنە ۇلكەن جان اشىرلىق تانىتىپ جۇرگەن ازاماتتارىمىز بەن بالۋاندارىمىز دا از ەمەس. سول جان اشىرلىقتىڭ ارقاسىندا 2002 - جىلى ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىندا وتكىزىلگەن رايونىمىزدىڭ 5 - كەزەكتى از ۇلتتار ءداستۇرلى دەنە تاربيە جارىسىندا جارىس تۇرىنە قوسىلعان قازاق كۇرەسى 2006 - جىلى بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىندا وتكەن رايونىمىزدىڭ 6 - كەزەكتى از ۇلتتار ءداستۇرلى دەنە تاربيە جارىسىندا قايتا قاعىپ تاستالسا، 2010 - جىلى قۇمىل قالاسىندا وتكەن اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ 7 - كەزەكتى از ۇلتتار ءداستۇرلى دەنە تاربيە جارىسىنىڭ جارىس تۇرىنە اۋپىرىممەن ازەر كىرىپ، جارىسقا جينالعان بالۋاندار قازاق كۇرەسىنەن دە باق سىناپ قايتقان - دى.

  ۇلتتىق كۇرەسىمىزدىڭ شينجياڭداعى از ۇلتتاردىڭ ءداستۇرلى دەنە تاربيە جارىسىنىڭ جارىس تۇرىنەن ويىپ ورىن الا الماۋىنداعى سەبەپ تە كوپ. موڭعۇلدىڭ بوكىسى، ۇيعۇردىڭ چەليشسى رايونىمىزداعى از ۇلتتاردىڭ ءداستۇرلى دەنە تاربيە جارىس تۇرىنە ەش كەدەرگىسىز ەنگىزىلگەندە قايمانا قازاقتىڭ كۇرەسى نەگە قاعىلا بەرتىنىنە ءبىز دە قايرانبىز. رايونىمىزدا ايماق، وبلىستاردىڭ، اۋدان، اۋىلداردىڭ ءار كەزەكتى اقىندار ايتىسىندا قازاق كۇرەسىنەن ۇلكەندى - كىشىلى جارىستار ۇزبەي وتكىزىلىپ كەلەدى. بيىل كوكتەمدە ءۇرىمجى قالاسىندا جاستاردىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن تۇڭعىش كەزەكتى قازاق كۇرەسى جارىسىن دا وسى قاتاردا اتاۋعا بولادى.

  اقسايدا وتكەن ازيالىق جارىستى دا ازاماتتارىمىز، ەڭ اۋەلى، شينجياڭدا وتكىزۋگە قۇلشىنىپتى. ءبىراق وعان شينجياڭداعى قۇزىرلى ورىندار «كىلەڭ ءبىر ۇلتتىڭ اتىندا جارىس وتكىزۋگە، قوعام قۇرۋعا بولمايدى» دەگەن ءۋاج ايتىپ، ماقۇلدىق بەرمەگەن سوڭ، اقسايداعى الىمدى ازاماتتاردىڭ ارالاسۋىمەن جۇڭگو قازاق كۇرەس قوعامى اقسايدان شاڭىراق كوتەرىپ، «جۇڭگو اقساي قازاق كۇرەس قوعامى» دەپ اتالعانىن دا وسى جۇمىستىڭ باسى - قاسىندا جۇرگەن ايدارقان قابدوللا ۇلى باستاعان ازاماتتاردىڭ اۋزىنان ەستىدىك...

  قازاقتىڭ ءان - كۇيى، ءار ءتۇرلى سپورت ويىندارىمەن شىمىلدىعىن اشقان جارىستىڭ سىرگە جيارى 16 - قىركۇيەك كەشتە اقساي اۋاندىق حالىق الاڭىندا قازاقتىڭ قارا جورعا بيىمەن سوڭىنا جەتتى. الاڭ ورتاسىنا ۇلكەن الاۋ جاعىلعان اسەم كەشتە نەشە مىڭ ادام بۇرالا بيگە باستى. ولاردىڭ اراسىندا حانزۋ، موڭعۇل، قىرعىز، حۇيزۋ دا بار. يراننان، پاكيستاننان كەلگەن قوناقتار دا قاراپ تۇرعان جوق. ءبارى دە قۋانىشتىڭ، بەرەكەنىڭ بيىنە باستى. ءبارىنىڭ جۇزىندە شاتتىقتىڭ لەبى بار. سونىڭ ءبىرى پاكيستاندىق بالۋان مۇحتار ءالي. قازاقتىڭ قاراجورعاسىنا بۋىنى بىلقىداپ، سىلقىلداپ بيلەپ جۇرگەن مۇحتاردى تىلشىلەر ازەر توقتاتىپ، بىرەر اۋىز لەبىزىن تىڭدادىق.

  − جۇڭگوعا تۇڭعىش كەلگەندە اقساي قازاق اۆتونوميالى اۋدانىندا قازاق دەيتىن حالىقپەن تانىستىم. بۇل ۇلت بۇرىن ماعان مۇلدە جات سەزىلەتىن، ال قازىر ماعان قازاق الىس ەمەس. جىگىتتەرىمەن بەلدەسىپ، مىڭ بۇرالعان سۇلۋ قىزدارىمەن بىرگە بيگە باسىپ قايتقان مەندە نە ارمان بار؟! شىنىمدى ايتسام، اقسايدى قيماي تۇرمىن...

  راس - اۋ، تەك مۇحتار عانا ەمەس، الىستان كەلگەن قوناقتار دا، ءبىز دە اقسايدى قيماي اتتاندىق... «شينجياڭ گازەتى»
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.