بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى>>مادەنيەت

حالقىمىز اۋارايىن قالاي بولجاعان؟

2014.11.24 14:16     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ حالىق راديو ستانسياسى تورابى

حالقىمىز تابيعات ءتىلسىمىن ەرتە زامان-اق ءتۇسىنىپ، ونى ءوزىنىڭ تۇرمىس تىرشىلىگىنە ارقاۋ ەتىپ قولدانادا بىلگەن. سولاردىڭ ءبىرى حالىقتىڭ اۋارايىن بولجاۋ تاسىلدەرى ەدى. جازى-قىسى دالالىق ومىردە تىرشىلىك ەتكەن حالقىمىز وزدەرى تۇرعان ولكەنىڭ تابيعي ەرەكشەلىگى مەن قۇپياسىن تەرەڭ بىلگەندىگى سونداي، ايسىز تۇندە جۇلدىزعا قاراپ جول تاۋىپ، كوز اشتىرماس بوراندا جەردىڭ شوبىنە قاراپ ەل تاۋىپ، قۇس، جان-جانۋار، قۇرت-قۇمىرىسقا تىرشىلىگىنە زەر سالىپ، اۋارايىن كۇنى بۇرىن بولجاپ ەرتە قام جاساپ وتىرعان. ەندى قازاقتاردىڭ اۋارايىن بولجاۋداعى قالىپتاسقان قاعيدالارى مەن تاسىلدەرىنە توقتالامىز. بۇلار حالىق دانالىعىن جادىندا ۇستاعان قاريالار مەن جۇلدىزشى-ەسەپشىلەر اۋىزىنان جازىلىپ الىنعان.
مىسىق بوساعانى نەمەسە اعاش تىرەۋدى تىرنالاپ مازالانسا اۋارايى قاتتى بۇزىلادى، جەل تۇرادى نەمەسە بوران سوعادى. مۇندايدا ءۇي يەلەرى «بوران شاقىرىپ تۇر» دەپ مىسىقتى جابىرلەپ ۇرىپ جاتادى. بۇل دۇرىس ەمەس، ول بوران شاقىرىپ تۇرعان جوق، كۇن رايىنىڭ بۇزىلاتىنىن حابارلاپ تۇرعانى.
مىسىق كەرىلىپ ۇيقىعا بەرىلسە وندا ۋاقىت بويى اۋارايى قولايلى بولادى.
تاۋىق بيكتە قوناقتاسا جاڭبىر بولادى، قىستا تاۋىق ەرتە قوناقتاسا كۇن سۋىتادى.
تاۋىق جەرگە اۋناپ، قاناتىن قاعىپ، تازالانا باستاسا جاڭبىر جاۋادى.
جاڭبىر سىركىرەپ تۇرعاندا تاۋىقتار دالادا جەم ىزدەپ جۇرسە وندا اق جاۋىن بولادى ياعني جاڭبىر ۇزاققا سوزىلادى.
اتەش قىستىكۇنى ءبىر اياعىن كوتەرىپ تۇرسا اياز بولادى، جاڭبىرلى كۇندەرى اتەش تاڭ اتا شاقىرسا كۇن اشىلادى دەگەن ءسوز.
ۇيرەك ءبىر اياعىمەن تۇرىپ باسىن قاناتىنىڭ استىنا تىقسا اياز بولادى، ايازدى كۇنى قاناتىن جەلپىسە اياز سىنادى.
قىستا قازدار قاڭقىلداسا جىلى بولادى. اياقتارىن باۋىرىنا تىعىپ جاتىپ السا كۇن سۋىتادى نەمەسە بوران بولادى.
قاز بەن ۇيرەكتەر سۋعا شومىلىپ، قيقۋلاپ، قاناتتارىن قومداپ مازاسىزدانا باستاسا اۋارايى بۇزىلادى.
قىزىل قاز ياعني قوقيقاز بىلتىرعى ۇياسىن جوندەمەي جۇمىرتقالاسا جازدا قۇرعاقشىلىق بولادى، ەگەر ەسكى ۇيانى جوندەپ بيىكتەتەتىن بولسا جاز جاڭبىرلى بولادى.
قۇستار ەرتەمەن جەم ىزدەۋگە اسىقسا كۇن جاۋىندى-شاشىندى بولادى. دالادا كوكەكتىڭ كۋ-كۋ دەگەن داۋىسىن ءجيى ەستىسەڭىز الداعى كۇندەر اشىق بولادى.
شاعالالار وزەن، تەڭىز بەتىندە ۇشىپ جۇرسە كۇن اشىق بولادى، ەگەر جيەكتە جۇرسە كۇننىڭ بۇزىلعاندىعىنىڭ بەلگىسى.
بوز تورعاي ءان سالسا كۇن اشىق، ءوزى كورىنسە دە ءۇنسىز جۇرسە جاۋىن جاۋادى.
قارلىعاشتار اسپاندا سامعاپ بيىكتەپ ۇشسا كۇن اشىق، تومەندەپ ۇشسا جاڭبىر جاۋىپ جەل سوعادى.
قاتتى جەل داۋىل الدىندا قۇمىرىسقالار ابىگەرلەنىپ مازاسىزدانا باستايدى.
قۇمىرىسقالار يلەۋىن قۇرعاق جەرگە سالسا-جاۋىن، دىمقىل جەرگە سالسا-جاز قۇرعاقشىلىقتىڭ بەلگىسى.
ەگەر قۇمىرىسقالار يلەۋىنىڭ اۋىزىن بەكىتىپ السا ۇزاق جاڭبىر بولادى.
قۇمىرىسقالار يلەۋىن بيىكتەۋ جەرگە سالسا سۋ تاسقىنى بولادى نەمەسە قاتتى جاۋىن جاۋىپ، سۋ دەڭگەيى كوتەرىلەدى.
قارا قوڭىز تىعىلاتىن جەر ىزدەي باستاسا كوپ ۇزاماي جاڭبىر جاۋادى.
بال ارالارى توپتانىپ شىرىن جيناۋعا اتتانسا-كۇن اشىق، ەگەر ۇياسىنان ۇزاماسا اۋارايىندا وزگەرىس بولادى. ەگەر ارا جۇمىسىن ەرتە باستاپ كەش اياقتاسا جاۋىن-شاشىن ۇزاققا سوزىلادى، ال ۇيالارىنان شىقپاي ىزىڭداپ وتىرىپ السا كوپ ۇزاماي جاڭبىر جاۋادى.
ارالار ومارتاداعى وزدەرى كىرىپ شىعاتىن تەسىگىن جارتىلاي جاپسا-قىس سۋىق بولادى، اشىق قالدىرسا قىس جىلى بولادى.
جاۋىن قۇرتى جەر بەتىنە شىقسا جاڭبىر جاۋادى.
بالىقتار سۋ بەتىنە شىعىپ شاپشىپ ويناي باستاسا-جاۋىننىڭ بەلگىسى.
قىس قاتتى بولاتىن بولسا تيىن ۇياسىن تومەندەۋ جەرگە، جىلى بولسا جوعارى جاسايدى.
اشىق كۇندەرى تيىن ۇياسىنان شىقپاي قويسا كۇن رايى بۇزىلادى.
كيت توپ-توپ بولىپ باسقا جاققا بەت السا اۋارايى قاتتى بۇزىلىپ سۋىق بولادى دەگەن ءسوز.
سيىر تاناۋىن تارتىپ ءمۇيىزىن شايقاسا داۋىل نەمەسە بوران بولادى. جاۋىن نەمەسە بوران جۇما كۇنى باستالسا ول كەلەسى جۇماعا دەيىن سوزىلادى.
اي شالقاسىنان تۋسا شارۋاشىلىققا اۋارايى قولايسىز بولادى.
قىستا كۇن قۇلاقتانسا قاتتى اياز بولادى.
جازدا كۇن كەنەت ىسىپ كەتسە ۇزاماي جاۋىن جاۋادى.
ءولارا جاۋىن-شاشىندى بولسا جاڭا اي شارۋاعا ءجايسىز بولادى.
كۇن بۇلىتقا باتسا كەلەسى كۇنى جاۋىن-شاشىندى بولادى. اشىققا باتسا اشىق بولادى.
قارا تورعايالار توپتالىپ ۇشىپ اسپاندا نەشە ءتۇرلى قيمىل جاساسا كۇز ۇزاققا سوزىلادى.
جىلان مەزگىلىندە ۇيىقتاماسا كۇز ۇزاق ءارى جىلى بولادى.وردالى جىلان، قۇرت-قۇمىرىسقا توپ-توبىمەن باسقا جاققا كوشە باستاسا كوپ ۇزاماي جەر سىلكىنەدى. بولماسا باسقا ءبىر تابيعاتتىڭ توسىن اپاتى بولادى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.