- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
قويشى ونەرى قۇردىمعا كەتپەسىن
بولات تۇرسىن ۇلى
2015.08.28 16:34
تاريحتان بەرى كوشپەندى شارۋاشىلىقپەن شۇعىلدانىپ كەل جاتقان ۇلتتاردىڭ قاتارىنداعى ورنى بولەك ۇلتىمىز ءتورت تۇلىك مالىن باعىپ، ءسۇتىن- سۋسىن، ەتىن – ازىق، ءجۇنى مەن تەرىسىن كيىم، ءوزىن قاتىناس كولىگى ورنىندا پايدالانىپ تۇرمىس مەن تىرشىلىگىنە تىرەك ەتكەن، ءتىلسىم تابيعاتتىڭ سىرىن يگەرىپ، ءتىلىن تابا بىلگەن پاراساتتى دانا حالقىمىز« قويشىدان ويشى شىعادى»، « اسىق ويناعان ازار، دوپ ويناعان توزار، بارىنەن قوي باعىپ كوتەن جەگەن وزار» دەگەن تاعىلىمعا تابىنىپ كەلەدى. سول قانىمىزعا بىتكەن ارقالى كاسىبىمىزدە مالعا ساق، زەردەلى دە سەرگەك مالشىلارىمىز الدىنا سالىپ ايداعان مالىن كوز قاراشىعىنداي باعىپ، جانىنداي جاقسى كورەتىن مالىن سەركە قويىپ، ءناسىلى جاقسى مالدى اتالىق ۇستاپ، جۇيرىك جورعا مالىن ۇكىلەپ سەتەرلەپ كەلەتىن زاڭدىلىقتارى دا بار. مال باسىن ايلاپ، سويماي ىرىمداپ جۇرەتىن قاسيەتىمىزدە بارشىلىق، ءتىپتى سوعىمعا سويعان مالىمىزدىڭ قۋ باسىن دا تاستاماي اعاش باسىنا ءىلىپ قوياتىن، بولماسا سۇيەگىن جەرگە كومىپ ءيت- قۇسقا جەم قىلدىرماي قوياتىن عادەتىمىزدە بارلىعى شىندىق. مەيلى قايسى تابىن مالدى باقساقتا ءوز مالىنىڭ تۇسىنە، ەن تاڭباسىنا، تۇمسىعىنا، كوزىنە، قۇلاعىنا، تۇياعىنا، داۋىسىنا سىندى بوگەنايىنا قاراپ مالىن تانيتىن قىراعىلىعى مەن سۇڭعىلالىعى ۇلتىمىزعا بىتكەن بىردەن- ءبىر ارتىقتىشىلىق دەپ ايتۋىمىزعا بولادى. ال وتكەن تاريحتان بىزگە جەتكەن اڭىز- اڭگىمەلەرىندە زەردەلى بابالارىمىزدىڭ الدىنا كەلگەن تاباقتاعى سويىلعان مالدىڭ مۇشەسىنە قاراپ مالىن تانىعانى، نەمەسە ىشىنە كەتكەن قۇلىندى بەستىسىن دە بوگەنەيىنان تانىعانى، مىڭ باس قاراباس قويدىڭ قوزىسىن ايىرماي ەنەسىنە تەلىتۋ تۋما قابىلەتى ءبار - ءبارى ەستىگەن ادامنىڭ تاڭدايىن قاقتىرادى. حيكىمەتكە تولى مال شارۋاشىلىعى ونەرىنىڭ مايتالمان شوپاندارى مال باعىمشىلىعىنا وشپەس ەڭبەك سىڭىرۋمەن بىرگە سانسىز قۇندى بەيزاتتىق مۇرالاردى جەتكىزگەن ۇلى ىستەرى ءبىزدىڭ بۇگىنگى كۇندە ماقتانۋعا تيىستى ءىسمىز دەپ ويلايمىز.
ايتسە، بۇگىنگى تاڭدا كونەنىڭ كوزى مايتالمان شوپانداردىڭ قاتارى سەيىلىپ، جاستارىمىزدىڭ جاداعاي تاجىريبەسى داستۇرلى باعىلشىلىقتاعى عىلىميلىقتاردى سولعىنداتا باستادى. بۇرىنعى كوز قاراقتى قارت شوپاندارىمىزدىڭ ورنى سيرەپ، ءار كاسىپتىڭ باسىن ءبىر شالعان جالدامالى قويشىلارىمىزدا كوبەيىپ بارا جاتقانىنا كوز جۇمۋعا بولمايدى، قوراسىنداعى قويى 500 تۇياق بولعانىمەن ونىڭ 400 تۇياعى قوسپا مال بولىپ شىعا كەلەتىن جاعدايىندا كورىپ وتىرمىز ، ونىڭ ۇستىنە قوي باعۋ دەگەن اتالى كاسىپتىڭ استىندا جەگىلەن قارت شوپاندار بارانداپ، ازىراق راحاتتى كوكسەپ، كىشى – كىرىم قيىنشىلىققا توزىمدىلىك كورسەتە المايتىن جاستارىمىزدىڭ قاتارى كۇن سايىن سيرەپ كەتكەنى ءمالىم. مىنە بۇل ءبىر جوعالىپ كەتكەن ونەردى الىپ شىققان ياكي وتكەن جىلى ءساۋىر ايىندا كوكتوعاي اۋدانىندا وتكىزىلگەن «زەرەك شوپان» باعالاۋ قيمىلى ارقىلى داستۇرلى دالا مادەنيەتىن جاڭعىرتىپ ، بابادان قالعان ۇزاق تاريحي مادەنيەتتەن قالىپتاسقان سۇبەلى تاجىريبەلەردى قالپىن بۇزباي ۇرپاقتان – ۇرپاققا جالعاسترۋ داي ءبىر كەرەمەت باستامانىڭ شوعىن ۇرلەگەندەي بولسا وسى كەزدەگى مالشىلارعا بولعان ءبىر رەتكى سىن بولعانى جۇرتقا ايان ەتىلدى.
بۇل كۇندە «مالشى ەكەن»، «قويشى ەكەن»، «سيىرشى ەكەن» دەپ كەمسىتىپ ات قويىپ ايدار تاعىپ جۇرگەن جايىمىزدە بار الايدا ناعىز زەرەك شوپان باعالاۋ قيمىلىندا قازىردە مالشىلار ورتاسىندا زەرەك شوپان شىقپايدى دەگەن جاڭساق ويدى ءپاش ەتكەندەي بولدى . مانەرى تەرەڭ، مازمۇنى باي قيمىلدىڭ ءبىرى مال شارۋاشىلىعىندا ۇزاق جىل قىزمەت ىستەگەن مامانداردىڭ، مالشىلاردىڭ جانە ءارسالادا قىزمەت ىستەپ جاتقان ادامداردىڭ كوڭىلىنە تەرەڭ وي سالىپ كەتتى . سول رەتكى قيمىلدا شاعىن اۋداننان 30 عا جۋىق شوپانداردىڭ بارلىعى دا ءوز ونەرىن كورسەتىپ جۇلدەگەر بولىپ جاتتى ولاردىڭ ىشىندە مال سىرىن بىلەتىن جەلەكتىلەرىمىزدە كەزىككەنى جۇرتتى تاڭ قالدىرعان ەدى .ۇعىسۋعا قاراعاندا، كوكتوعاي اۋداندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت سول جولعى جارىس ارقىلى شوپانداردىڭ ەڭبەگىن باعالاۋمەن بىرگە كەلەر جىلى جالعاستى ىشكەرلەي زەرتتەپ، مالشىلاردىڭ كىرىس كوزىن ارتترۋ، مال ساپاسىن جاقسارتۋ مەن بىرگە شوپانداردىڭ زەرەكتىك ، سۇڭعىلا جاقتارىن بارىنشا ۇشتاپ قاتارىن مولايتىپ، ءبىر تۇلىكتەن ، بەس تۇلىككە كەڭەيگەن كولەمدى جارىس وتكىزىپ، قوي تۇلىگىندەگى سارا ونەردى بەيزاتتىق مادەني مۇرالار تىزىمدىگىنە كىرگىزۋ قىزمەتىن جوسپارلاۋدا ەكەن.
بۇل دا بولسا مالشى قاۋىمعا بولعان شابىت شىندىعى دەپ بىلدىك. اتا-بابامىزدان قازىرگە دەيىن قانىمىزعا سىڭگەن مال شاراۋشىلىعى كاسىبى ەڭ بىر سىرى مەن قىرىنا جەتتىك كاسىپتىڭ بىرىنە اينالىپ قالعانى شىندىق. الايدا قوعامنىڭ دامۋىنا قاراي كوشى- قون بولسىن مال باعىمشىلىق جاقتاعى تاجىريبە جىل سايىن وشكىندەپ بار جاتقانىن وزەگىڭدى اشىندىرادى. بازار شارۋاشىلىعىنىڭ اۋقىمىنا مال باعاسى تومەندەپ مال باسىنىڭ باعا قۇنىنان ونىڭ ءبىر جىلدىق باعىم قۇنى جوعارلاپ كەتەتىن كەزدەردە كەزىكتى. سونىمەن بىرگە ءار مالشى وتباسىنىڭ قولعاناتى ازايۋ، جايلاۋدىڭ تۇياق كەستىلىگى سياقتى جاقتارداعى سەبەپتەردەن مال باعىپ شىعاتىن وتباسىلاردىڭ دا شامالى ەكەنىن كورىپ جاتىرمىز. ولاي بولسا وسى قويشى ونەرىنە ەرەكشە ءمان بەرىپ وسى ونەردىڭ وزگەشە بۇرىلىس جاساپ قاراپايىم قويشىنىڭ ءون بويىندا كوپتەگەن تەلەگەي ونەرى بار ەكەنىن كورە ءبىلۋىمىز كەرەك شىعار. سول ونەردى الىپ شىعاتىن كوز قاراقتى باسشىلار، زەرتتەۋشى، ماماندار ءمان بەرسە، اتابامىزدان قالعان بۇل ونەردىڭ ارعى بەتىندە ءسىرا نە ءبىر تاريح، فيلوسوپ، مادەنيەت، ءبىلىم جاتقانىن اڭعارا بىلسەك قويشى ونەرىن شىنايى باعالاپ داستۇرلى مال باعاۋدى عىلىمي جولمەن مال باعۋعا ويىسقان ساتتە ءتول ونەرىمىزدى تورگە كوتەرۋدى ىشكەرلەي زەرتتەپ ويلاستىرساق قويشى ونەرى قۇردىمعا كەتپەس دەپ ويلايمىز.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
