بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى>>ورتالىقتىڭ ءۇنى

ج ك پ ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «مەملەكەتتىك <13 − بەسجىلدىق> جوبا باعدارلاماسىن اتقارۋ مەحانيزمىن ورناتۋ، كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتتى

2016.10.26 15:49     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 23 - قازاندا بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. جۋىقتا ج ك پ ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى مەن مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «مەملەكەتتىك <13 - بەسجىلدىق> جوبا باعدارلاماسىن اتقارۋ مەحانيزمىن ورناتۋ، كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتتى ءارى حابارلاندىرۋ شىعارىپ، جەر - جەردەن، تاراۋلاردان ءىس جۇزىندىك جاعدايعا ۇشتاستىرىپ، مۇقيات دايەكتىلەندىرۋدى، تياناقتاندىرۋدى تالاپ ەتتى.

  «مەملەكەتتىك <13 - بەسجىلدىق> جوبا باعدارلاماسىن اتقارۋ مەحانيزمىن ورناتۋ، كەمەلدەندىرۋ جونىندەگى پىكىردىڭ» تولىق مازمۇنى:

  «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىق شارۋاشىلىعى مەن قوعامدىق دامۋدىڭ <13 - بەسجىلدىق> جوبا باعدارلاماسى» (قىسقاشا «باعدارلاما» دەلىندى) «ج ك پ ورتالىق كوميتەتىنىڭ حالىق شارۋاشىلىعى مەن قوعامدىق دامۋدىڭ <13 - بەسجىلدىق> جوباسىن جاساۋ جونىندەگى پىكىرى» نەگىزىندە دايىندالىپ، مەملەكەتتىك 12 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايىنىڭ 4 - ماجىلىسىندە بەكىتىلدى. «باعدارلامانىڭ» جەتەكتەۋ جانە شەكتەۋ رولىن ءتىپتى جاقسى كورسەتىپ، ءتۇرلى نىسانا - مىندەتتىڭ ءونىمدى تۇردە ورىندالۋىنا كەپىلدىك ەتىپ، جوبا باعدارلاماسىن ەكونوميكالىق دامۋ مەن قوعامدىق ۇدەرىستىڭ ناقتى ناتيجەسىنە اينالدىرۋ ءۇشىن، «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋ مەحانيزمىن ورناتۋ، كەمەلدەندىرۋ جونىندە مىناداي پىكىر ۇسىنامىز.

  ءبىرىنشى، جالپى تالاپ

  پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايى مەن 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتتىڭ ءۇشىنشى، ءتۇرتىنشى، بەسىنشى جالپى ماجىلىستەرىنىڭ رۋحىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، «بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ» جالپىلىق ورنالاستىرۋىن ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتۋ مەن «ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ» ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتۋدى تىعىز ارقاۋ ەتىپ، جاڭا دامۋ يدەياسىن بەرىك ورناتىپ جانە دايەكتى تياناقتاندىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ شەشىم - ورنالاستىرۋى بويىنشا، ەكونوميكالىق دامۋدىڭ جاڭا قالىبىنا بەيىمدەلىپ، توسەلىپ جانە جەتەكشىلىك ەتىپ، دامۋدىڭ ساپاسى مەن تيىمدىلىگىن كوتەرۋدى وزەك، قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورمانى ارقاۋ، رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ مەن جاڭالىق اشا دامۋدى قوزعاۋشى كۇش ەتىپ، بۇكىل قوعامنىڭ بەلسەندىلىگى مەن جاسامپازدىعىنا مەيلىنشە دەم بەرىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعامنىڭ كوزەۋلى ۋاقىتتا قۇرىلۋىنا كەپىلدىك ەتۋگە، سول نەگىزدە ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسى مەن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋعا ءتىپتى بەرىك نەگىز قالاۋ كەرەك. پارتيانىڭ جالپى جاعدايدى مەڭگەرىپ، ءتۇرلى جاقتى سايكەستىرەتىن باسشىلىق ۇيتقىلىق رولىنا تاباندى بولىپ، ءار دارەجەلى پارتكومداردىڭ (پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى) پارمەندى باسشىلىعىندا، ۇكىمەتتىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ءتىپتى ويداعىداي اتقارىپ، ۇكىمەتتىڭ جۇمىس تيىمدىلىگىن ونان سايىن جوعارىلاتىپ، «باعدارلامانى» اتقارۋ مەحانيزمىن ورناتىپ جانە جەتىلدىرىپ، بۇكىل حالىق جۇمىلا اقىل قوسىپ، جابال كۇش سالاتىن، بىرگە گۇلدەندىرىپ، تەڭ يگىلىكتەنەتىن جاندى جاعداي قالىپتاستىرۋ كەرەك.

  (1) ۇكىمەت پەن بازاردىڭ قاتىناسىن دۇرىس شەشۋ. بازاردىڭ بايلىقتى ۇلەستىرۋدەگى شەشۋشى رولىن ساۋلەلەندىرىپ جانە ۇكىمەتتىڭ رولىن ءتىپتى ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، ىرىقتاندىرۋعا ءتيىستىنى تۇگەلدەي بازارعا وتكىزىپ، باسقارۋعا ءتيىستىنى شىن مانىندە ويداعىداي باسقارۋ. مەملەكەتتىك ءبىر تۇتاس بازاردىڭ قۇرىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، ادىلەتتى باسەكەلەستىككە جانە وندىرىستىك فاكتورلاردىڭ ەركىن جىلجۋىنا دەم بەرىپ، ەكونوميكالىق اينالىمنىڭ تيىمدىلىگىن مەيلىنشە كوتەرۋ؛ ۇكىمەتتىڭ مەڭگەرۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ، بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ، قوعامدىق باسقارۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، ت.ب جاۋاپكەرشىلىكتەردى نىعايتىپ، ماكرو رەتتەۋدىڭ تاسىلدەرىن جاڭالاپ، الەۋمەتتىك بايلىقتاردى ۇيلەسىمدى ۇلەستىرىپ، «باعدارلامادا» كورسەتىلگەن نىسانا - مىندەتتەردىڭ ءساتتى ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋ.

  (2) ورتالىق پەن جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ بەلسەندىلىگىن جۇمىلدىرۋ. «بۇكىل ەل − ءبىر تۇتاس جۇيە» دەگەن ويعا تاباندى بولىپ، ءىشىنارالىق مۇددە مەن جالپىلىق مۇددەنىڭ بايلانىسىن دۇرىس ءبىر جايلى ەتۋ. «باعدارلامانى» اتقارۋ بويىنشا كولدەنەڭ، تىك باعىتتاردا ۇيلەستىرۋ، ارەكەتتەسۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، جالپى جاعدايعا ساياتىن، ستراتەگيالىق ءمانى بار جانە ءوڭىر ارالىق، سالا ارالىق نىسانا - مىندەتتەردىڭ ورىندالۋىن ءبىر تۇتاس سايكەستىرۋدى كۇشەيتۋ. جەرگىلىكتى ءار دارەجەلى ۇكىمەتتەردىڭ بەلسەندىلىگىن ساۋلەلەندىرىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ جاسامپازدىق رۋحىنا قۇرمەت ەتىپ، جەر - جەردى «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىن جەرگىلىكتى جاعدايعا سايكەس ىلگەرىلەتۋگە ىنتالاندىرۋ.

  (3) ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتۋ مەن ماڭىزدى سالالاردا شەپ بۇزۋدى ءوزارا ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولۋ. جۇيەلى جوبالاۋ مەن ديالەكتيكالىق ويلاۋدان جازباي، ماڭىزدى سالالاردا شەپ بۇزۋ ارقىلى ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتۋگە جەتەكشىلىك ەتىپ، ءبىر تۇتاس ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا ماڭىزدى سالالاردا شەپ بۇزۋ. «باعدارلامادا» كورسەتىلگەن مىندەت - نىسانالاردىڭ تياناقتانۋىن ويداعىداي يگەرۋمەن قاتار، شەشۋشى سالا، ماڭىزدى بۋىن جانە تۇيتكىلدى ماسەلەلەردى ارقاۋ ەتىپ، قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرۋ، قوزعاۋشى كۇشتى نىعايتۋ، قايشىلىقتاردى باسەيتۋ، ولقىلىقتاردى تۇزەتۋ جاعىندا كۇش سالا شەپ بۇزىپ، دامۋدىڭ جالپىلىق سيپاتى مەن سايكەسىمدىلىگىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ.

  (4) «باعدارلامانىڭ» ءبىر تۇتاس باسشىلىق ەتۋ جانە شەكتەۋ رولىن كۇشەيتۋ. «باعدارلاما» − پارتيانىڭ قۋاتتاماسى، مەملەكەت ەركى مەن حالىق تىلەگىنىڭ جاندى بىرلىگى، الداعى 5 جىلدا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا نۇسقاۋشىلىق جاسايتىن باعدارلامالىق حۇجات. جەر - جەر، تاراۋلار «باعدارلامانىڭ» بۇلجىماستىعى مەن مارتەبەسىن شىنايى قورعاپ، «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىن ىلگەرىلەتۋدى توتەنشە ماڭىزدى ورىنعا قويۋى قاجەت، ءتۇرلى جوبا، جوسپار، ساياساتتاردىڭ بەلگىلەنۋى مەن اتقارىلۋى «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىنا باعىنۋى جانە قىزمەت ەتۋى قاجەت.

  ەكىنشى، جاۋاپكەرشىلىك سۋبيەكتىلەرىن ايقىنداۋ

  (5) نىسانا، مىندەت، جۇمىس ءبولىسىن ايقىنداۋ. جەر - جەر، تاراۋلار سايكەستى جاۋاپكەرشىلىك ءبولىسى بويىنشا، «باعدارلاماداعى» ءوز جەرىنە، ءوز تاراۋىنا قاتىستى نەگىزگى نىسانالار مەن مىندەتتەر جونىندە اتقارۋ جوباسىن ازىرلەپ، جاۋاپكەرشىلىك سۋبيەكتىلەرىن، اتقارۋدىڭ ۋاقىت كەستەسىن جانە جول كارتاسىن دايىنداپ، «باعدارلاماداعى» ءتۇرلى نىسانا - مىندەتتىڭ تياناقتانۋىنا كەپىلدىك ەتۋ.

  (6) باسشىلىق جاۋاپكەرشىلىك پەن اتقارۋ جاۋاپكەرشىلىگىن كۇشەيتۋ. جەر - جەر، تاراۋلار «باعدارلاماداعى» ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ تياناقتانۋ جاعدايى مەن كەلەسى جىلداعى اتقارۋ جوسپارىن پارتكوم (پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى) مەن ۇكىمەت ماجىلىسىندە جىلدىق كەلەلى ىستەر قاتارىنا ەنگىزۋى، نەگىزگى جاۋاپتى جولداس ءبىرىنشى جاۋاپتى ادام بولىپ، القانىڭ باسقا مۇشەلەرى جۇمىس ءبولىسى بويىنشا نەگىزگى كورسەتكىشتەردىڭ جانە ماڭىزدى ينجەنەريا، ماڭىزدى نىسان، ماڭىزدى ساياساتتاردىڭ تياناقتاندىرىلۋىن ويداعىداي يگەرۋ.

  (7) ماڭىزدى ىستەردىڭ ءبىر تۇتاس سايكەستىرىلۋىن نىعايتۋ. ماڭىزدى جوبا - ستراتەگيالار، كەلەلى رەفورما شارالارى، ماڭىزدى ينجەنەريالىق نىساندار بويىنشا قولدانىستاعى مەملەكەت دارەجەلى سايكەستىرۋ مەحانيزمىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ۇيلەستىرۋ مەن سەلبەسۋدى كۇشەيتىپ، جۇمىستاردى ىلگەرىلەتۋدىڭ ءتىپتى ءونىمدى مەحانيزمىن قالىپتاستىرۋ.

  (8) بۇقارالىق ۇيىمداردىڭ قوعامدىق كۇشتەردى جۇمىلدىرۋداعى ماڭىزدى رولىن ساۋلەلەندىرۋ. بۇقارالىق ۇيىمدار قالىڭ حالىق جۇرتشىلىعىن «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىنا ءتارتىپتى تۇردە قاتىستىراتىن بايلانىس تۇعىرىن بەلسەندى تۇردە ازىرلەپ، «باعدارلاماداعى» جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردىڭ، جاستاردىڭ، ايەلدەردىڭ، كامەلەتكە تولماعانداردىڭ، مۇگەدەكتەردىڭ ۇقىق - مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان ءتۇرلى نىسانا - مىندەتتىڭ تياناقتانۋىن بەلسەندى تۇردە ىلگەرىلەتىپ، ءار جاقتاعى كۇشتەردى «باعدارلامانىڭ» تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتۋگە جۇمىلدىرۋ.

  ءۇشىنشى، ءتۇيىندى مىندەتتەردىڭ تياناقتانۋىن ويداعىداي يگەرۋ

  (9) نەگىزگى كورسەتكىشتەردىڭ ءساتتى ىسكە اسىرىلۋىنا كەپىلدىك ەتۋ. قاتىستى تاراۋلار «باعدارلاماداعى» جەرگىلىكتى جەرلەرگە ۇلەستىرۋگە بولاتىن شەكتەۋلى كورسەتكىشتەردى 2016 - جىلى قازان ايىنىڭ اياعىنا دەيىن جەر - جەرگە تياناقتاندىرۋى ءارى قاتىستى كورسەتكىشتەر بويىنشا ساناق جۇرگىزۋ، باقىلاۋ جانە باعالاۋ ادىستەرىن جەدەل كەمەلدەندىرۋى قاجەت. مەجەلى كورسەتكىشتەر بويىنشا ءىز قۋا تالداۋ مەن ساياساتتىق جەتەكتەۋدى كۇشەيتىپ، ۋاعىندا ورىندالۋىنا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. جەرگىلىكتى ءار دارەجەلى ۇكىمەتتەر «باعدارلامانىڭ» تارماقتىق كورسەتكىشتەرىن جۇمىس ءبولىسۋ، قاداعالاۋ، باعالاۋ، تەكسەرۋ، قۋزاۋ اياسىنا ەنگىزۋى كەرەك.

  (10) ماڭىزدى ينجەنەريا - نىسانداردىڭ جەدەل اتقارىلۋىن ىلگەرىلەتۋ. «باعدارلاماداعى» ماڭىزدى ينجەنەريا - نىسانداردى ىلگەرىلەتۋگە سەرپىن بەرۋ. مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى قۇرىلىس - ينجەنەريا نىساندارىنىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن قارجىلىق نىسانداردى جەلىدە قاراۋ - بەكىتۋ تۇعىرىندا ۋاقتىلى تۇردە جاريالاپ وتىرادى. «باعدارلاماداعى» ماڭىزدى ينجەنەريا - نىسانداردى قاراۋ، بەكىتۋ، رۇقساتتاۋ ءتارتىبىن ىقشامداۋ ءارى جوباعا ورىن تاڭداۋ، جەر بەرۋ جانە قارجىلاندىرۋ ىستەرىن الدىمەن قامتاماسىز ەتۋى كەرەك، شارت - جاعدايى تولىق ماڭىزدى ينجەنەريا - نىساندار بويىنشا سيپاتتامالىق جازبالاردى قايتالاي قاراۋ - بەكىتۋدىڭ قاجەتى جوق. ورتا مەرزىمدىك قازىنالىق جوبا مەن جىلدىق مەجە ەسەپتى قازىنالىق كۇشتىڭ مۇمكىندىگىنە ۇشتاستىرىپ، «باعدارلاماداعى» ماڭىزدى ينجەنەريا - نىساندارعا قاجەتتى قازىنالىق شىعىستى ءبىر تۇتاس ورنالاستىرۋ.

  (11) كەلەلى رەفورمالار ساياساتتارىنىڭ جەدەل تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتۋ. «باعدارلامادا» ورتاعا قويىلعان كەلەلى رەفورمالار مەن ساياسات - شارالاردى ورتالىقتىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىنىڭ جىلدىق جۇمىس تۇيىندەرىمەن، ۇكىمەتتىڭ جىلدىق جۇمىس بايانداماسىمەن ۇشتاستىرۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەپ، باقىلاۋ - تەكسەرۋدى كۇشەيتىپ، مىندەتتەردى دەر كەزىندە، ساپالى تۇردە ورىنداۋعا كەپىلدىك ەتۋ. «باعدارلامادا» ورتاعا قويىلعان سىناق تۇيىندەرى مەن ۇلگى كورسەتۋ مىندەتتەرىن جاسامپازدىقپەن ىلگەرىلەتىپ، اياق الىسىن دەر كەزىندە قاداعالاپ، تاجىريبەلەردى ۋاعىندا قورىتىندىلاپ وتىرۋ. ماڭىزدى ساياسات - شەشىمدەر بويىنشا كەڭەس بەرۋ، ۇيلەستىرۋ مەحانيزمىن ورناتىپ جانە كەمەلدەندىرۋ، ساياسات بەلگىلەۋدىڭ جۇيەلىلىگى مەن سايكەستىلىگىن جوعارىلاتۋ.

  ءتورتىنشى، ءوزارا ۇلاسقان جوبا جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ

  (12) جىلدىق جوسپاردا «باعدارلامانىڭ» جىلدىق اتقارۋ تۇيىندەرىن تولىق ايگىلەۋ. مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى «باعدارلامادا» العا قويىلعان نەگىزگى 25 كورسەتكىشتى جىلدىق جوسپاردىڭ كورسەتكىشتەر جۇيەسىنە ەنگىزۋگە ءارى جىلدىقتار ارا ءبىر تۇتاس تەڭگەرۋ جۇمىسىن ويداعىداي جۇرگىزۋگە جاۋاپتى بولادى. «باعدارلاماداعى» نەگىزگى كورسەتكىشتەردىڭ جىلدىق اتقارىلۋ جاعدايى جانە «باعدارلامانى» اتقارۋدىڭ وتكەن جىلداعى جالپى جاعدايى مەن كەلەسى جىلداعى ماڭىزدى تۇيىندەرى تولىعىمەن جىلدىق جوسپار بايانداماسىنا ەنگىزىلىپ، ءتارتىپ بويىنشا مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ قاراۋىنا ۇسىنىلادى.

  (13) ارناۋلى جوبالاردا «باعدارلاماداعى» ارنايى سالالىق نىسانا - مىندەتتەردى اشالاپ، تياناقتاندىرۋ. تاراۋلار «باعدارلاماداعى» ماڭىزدى سالالىق دامۋ مىندەتتەرى مەن سايكەستى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋلار نەگىزىندە، ارناۋلى جوبالاردى دايىنداۋ، اتقارۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋى كەرەك. ءتۇيىندى ارناۋلى جوبالار 2016 - جىلدىڭ اياعىنا دەيىن شىعارىلىپ، اتقارىلا باستاۋى كەرەك. تاراۋلار جەكەلەي بەكىتۋگە ۇسىنعان ءارى باسىپ تاراتىلىپ، اتقارىلۋعا بەرىلگەن ارناۋلى جوبالاردىڭ «باعدارلامامەن» جانە ماڭىزدى ارناۋلى جوبالارمەن ۇشتاسۋىن كۇشەيتۋ. مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى قاتىستى تاراۋلارمەن بىرگە «13 - بەسجىلدىق» مەزگىلدىڭ اياسىنا سيمايتىن ارناۋلى جوبالاردى «باعدارلامامەن» ۇشتاستىرۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋى قاجەت.

  (14) وڭىرلىك جوبالاردا «باعدارلاماداعى» ارنايى وڭىرلىك نىسانا - مىندەتتەردى اشالاپ، تياناقتاندىرۋ. قاتىستى تاراۋلار مەن جەرگىلىكتى جەرلەر «باعدارلامادا» ايقىندالعان كەلەلى وڭىرلىك دامۋ مىندەتتەرى مەن سايكەستى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋلار نەگىزىندە، وڭىرلىك جوبالاردى دايىنداۋ، اتقارۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋى كەرەك. جوبا مەرزىمى 2020 - جىلعا باراتىن وڭىرلىك دامۋ جوبالارى، ءسوز جوق، 2016 - جىلدىڭ اياعىنا دەيىن شىعارىلىپ، اتقارىلا باستاۋى كەرەك. جوبانى دايىنداۋشى سۋبيەكتىلەر كەلەلى وڭىرلىك دامۋ ستراتەگياسى مەن جوبالارىنىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن جىلدار بويىنشا باقىلاپ، باعالاپ وتىرۋ.

  (15) جەرگىلىكتى جوبالاردا «باعدارلاماداعى» وسى وڭىرگە قاتىستى نىسانا - مىندەتتەردى اشالاپ، تياناقتاندىرۋ. جەرگىلىكتى جالپى جوبالار مەن جىلدىق جوسپارلار «باعدارلامامەن» تىعىز ۇلاستىرىلۋى، «باعدارلاماداعى» وسى وڭىرگە قاتىستى نىسانا - مىندەتتەر مەن ماڭىزدى ينجەنەريا - نىساندار دايەكتى تياناقتاندىرىلۋى قاجەت. ولكەلىك (اۆتونوميالى رايوندىق، توتە قاراستى قالالىق) ۇكىمەتتەر «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىنا ديناميكالىق باقىلاۋدى كۇشەيتىپ، ماسەلەلەر مەن قاتەرلەردى دەر كەزىندە انىقتاۋى ءارى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى سياقتى سايكەستى تاراۋلارىنا مالىمدەۋى، ءار جىلدىڭ باسىندا «باعدارلامانىڭ» نەگىزگى كورسەتكىشتەرى مەن ماڭىزدى ينجەنەريا، ماڭىزدى نىسان، ماڭىزدى ساياساتتاردىڭ وتكەن جىلداعى تياناقتانۋ جاعدايى جانە جەرگىلىكتى جالپى جوبانىڭ اتقارىلۋ جاعدايى تۋرالى مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنە جيناقتى ەسەپ بەرۋى كەرەك.

  (16) مەملەكەتتىك جەر كەڭىستىگىن ءتيىمدى يگەرۋ مەن ءونىمدى پايدالانۋعا ىڭعايلى كەڭىستىك جوبالاۋ جۇيەسىن جەدەل ورناتۋ. نەگىزگى فۋنكتسيالىق وڭىرلەردىڭ مەملەكەتتىك جەر كەڭىستىگىن يگەرۋ، قورعاۋدىڭ نەگىزگى جۇيەسى رەتىندەگى رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، نەگىزگى فۋنكتسيالىق ءوڭىر جوباسى نەگىزىندە ءتۇرلى كەڭىستىك جوبالارىن ءبىر تۇتاس سايكەستىرىپ، كەڭىستىك جوبالاۋ جۇيەسىن جەدەل زەرتتەپ جانە ورناتىپ، مەملەكەتتىك جەر جوباسىن سايكەستى ىلگەرىلەتىپ، قالا - اۋدانداردا «كوپ جوبانى بىرىكتىرۋ» ءىسى مەن ولكە دارەجەلى كەڭىستىك جوبالاۋ رەفورماسىن سايكەستى ىلگەرىلەتۋ. نەگىزگى فۋنكتسيالىق وڭىرلەردىڭ ساياسات جۇيەسىن جەدەل جەتىلدىرىپ، «باعدارلاماداعى» ەكولوگيالىق قالتقى قۇرىلىسى، ەگىستىك جەردى ءتيىمدى قورعاۋ، جەردى ۇنەمدى، قارقىندى پايدالانۋ، قالاشىقتاردىڭ كەڭىستىك جايعاسۋىن ساپالىلاندىرۋ سياقتى ماڭىزدى ورنالاستىرۋلاردى ويداعىداي تياناقتاندىرۋ.

  بەسىنشى، «جوبانىڭ» اتقارىلۋىنا ىڭعايلى جاعداي ازىرلەۋ

  (17) تاماشا قوعامدىق پىكىر ورتاسىن ازىرلەۋ. جوبانى جاساۋ، اتقارۋ، قاداعالاۋ، باعالاۋ، باقىلاۋ، قۋزاۋ جالپى بارىسىن قوعامدىق پىكىرگە ۇگىتتەۋدى كۇشەيتىپ، تاماشا قوعامدىق پىكىر جاعدايىن ازىرلەۋ. جەر - جەر، تاراۋلار ۇگىت ءتاسىلىن جاڭالاپ جانە بايىتىپ، «باعدارلامانى» اتقارۋدىڭ جاڭا مەحانيزم، جاڭا ادىستەرىن دەر كەزىندە حابارلاپ، جاڭا ىلگەرىلەۋشىلىك، جاڭا تابىستاردى تولىق كورسەتۋ. «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋ جاعدايىن حالىقاراعا تاراتۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، جۇڭگونىڭ دامۋ جاعدايىن، تاجىريبەلەرى مەن جەتىستىكتەرىن دۇرىس ءتۇسىندىرىپ، حالىقارالىق قوعامنىڭ ءتۇسىنۋى مەن قۇپتاۋىنا كەڭىنەن قول جەتكىزۋ.

  (18) بازار سۋبيەكتىلەرىنىڭ ومىرشەڭدىگىنە دەم بەرۋ. ۇكىمەت فۋنكتسياسىنا بۇرىلىس جاساۋدى جەدەلدەتىپ، اكىمشىلىكتى ىقشامداپ، بيلىكتى تومەنگە بەرۋ، ىرىقتاندىرۋ مەن باسقارۋدى ۇشتاستىرۋ، قىزمەت كورسەتۋدى ساپالاندىرۋ رەفورماسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، قىزمەت كورسەتۋ جانە باقىلاۋ تاسىلدەرىن جاڭالاپ، اكىمشىلىك باسقارۋ تيىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ. «ينتەرنەت + اكىمشىلىك قىزمەت كورسەتۋ» ءادىسىن جاپپاي قولدانىسقا ەنگىزىپ، «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋ جاعدايىن اكىمشىلىك جاريالىلىقتىڭ ماڭىزدى مازمۇنى ەتۋ. بازار كەدەرگىلەرىن كۇش سالا الاستاپ، تاۋار مەن وندىرىستىك فاكتورلاردىڭ ەركىن جىلجۋى مەن ادىلەتتى ايىرباستالۋىن جەبەپ، زاڭعا نەگىزدەلگەن، حالىقارالانعان، قولايلى شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن جانە جالپى جۇرتتىڭ كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋى مەن جاڭالىق اشۋىنا ءتيىمدى تاماشا ورتا ازىرلەۋ.

  (19) جوبانى زاڭدىق تۇرعىدان قامتاماسىز ەتۋدى كۇشەيتۋ. دامۋ جوباسى بويىنشا زاڭ شىعارۋ قىزمەتىن بەلسەندىلىكپەن ىلگەرىلەتۋ. مەملەكەت دارەجەلى ارناۋلى جوبالاردى باسقارۋ ءادىسىن زەرتتەپ، جاساۋ. جوبانى زەرتتەۋ، دايىنداۋ، اتقارۋ، تياناقتاندىرۋ، قاداعالاۋ، باعالاۋ، باقىلاۋ سياقتى بۋىندار بويىنشا جۇمىس ەرەجەلەرى مەن ادىستەرىن زەرتتەۋ، جاساۋدى جەدەلدەتۋ. جەر - جەر، تاراۋلار زاڭعا، ەرەجەگە سيىمدى بولۋ تانىمىن كۇشەيتىپ، ءالسىز بۋىندار مەن سالالار بويىنشا زاڭ شىعارۋ جۇمىسىن جەدەلدەتۋ.

  التىنشى، «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىن باقىلاۋدى، باعالاۋدى كۇشەيتۋ

  (20) اۋقىمدىق باقىلاۋ، سارالاۋدى كۇشەيتۋ. ەل ءىشى - سىرتى جاعدايىنىڭ وزگەرىسىنە قاداعالاي نازار اۋدارۋ، قاجەتكە ساي «باعدارلامانىڭ» اتقارۋ ءتۇيىنىن، ساياسات شارالار مەن قامتاماسىزداندىرۋ مەحانيزمىن لايىقتى كەزدە رەتكە سالۋ. قيىنشىلىعى بار وڭىرلەردى، ءالسىز بۋىنداردى قولداۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ. حاۋىپ - قاتەر ورىن تەبۋى مۇمكىن بولعان وڭىرلەر مەن ءتۇيىندى سالالارعا مەڭزەس، قىزمەت دايىندىق جوباسىن جاساۋ، جۇيە سيپاتتى حاۋىپ - قاتەردىڭ وربۋىنەن، ورشۋىنەن ساقتانۋ. ساناق قىزمەتىن جاڭالاۋ جانە جاقسارتۋ، ءتۇرلى ينفورماتسيالار مەن ساندى مالىمەت بايلىعىنان تولىق پايدالانۋ، «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىن باقىلاۋدىڭ، سارالاۋدىڭ دەر كەزىندە، جان - جاقتى، دالمە - ءدال جۇرگىزىلۋىن جوعارىلاتۋ.

  (21) جىلدىق باقىلاۋ، باعالاۋ مەحانيزمىن ورناتۋ. مەملەكەتتىك دامۋ - رەفورما كوميتەتى «باعدارلامانى» جىل اتتاپ دامىلسىز اتقارۋ مەحانيزمىن باستاماشىلدىقپەن قۇرۋ، ءتۇيىندى مىندەتتەردىڭ اتقارىلۋ جاعدايىنا جىلدىق باعالاۋ جۇرگىزىپ، ونى مەملەكەتتىك كەڭەسكە مالىمدەۋ. ءار قايسى قاتىستى تاراۋلار ءوز سالاسىنداعى ءتۇيىندى ماسەلەلەرگە مەڭزەس، لايىقتى كەزدە ارناۋلى باعالاۋ ورىستەتۋ. جەر - جەر جەرگىلىكتى ورىننىڭ تۇلعالىق جوباسىن جىلدىق باقىلاۋ، باعالاۋ قىزمەتىن شىن مانىندە تىڭعىلىقتى جاقسى ىستەۋ. ءتۇيىندى، ارناۋلى جوبا، وڭىرلىك جوبا سياقتى ءتۇرلى جوبالاردىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن جىلدىق باقىلاۋ، باعالاۋ كولەمىنە بىرتىندەپ ەنگىزۋ. مەملەكەتتىڭ «13 - بەسجىلدىق» جوبا ماماندار كوميتسيا قىزمەت مەحانيزمىنىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ، قاجەت بولعاندا 3 - جاققا باعالاۋدى تاپسىرۋ.

  (22) ورتا مەرزىمدىك باعالاۋ مەن قورىتىندى باعالاۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. «باعدارلامانى» ورتا مەرزىمدىك باعالاۋ مەن قورىتىندى باعالاۋ ناتيجەسىن تارتىپ بويىنشا جوعارىنىڭ بەكىتۋىنە جولداۋ. ءارقايسى جەرگىلىكتى ۇكىمەتتەر جەرگىلىكتى ورىننىڭ تۇلعالىق جوباسىنىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن ورتا مەزىمدىك باعالاۋ مەن قورىتىندى باعالاۋ قىزمەتىنە ايرىقشا ءمان بەرۋ، ءوز دارەجەسىندەگى حالىق قۇرىلتايىنىڭ تۇراقتى كوميتەتىنە نەمەسە قازىنا - ەكونوميكا كوميتەتىنە مالىمدەۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. ارناۋلى جوبا، وڭىرلىك جوبا سياقتى ءتۇرلى جوبالارعا تۇگەلدەي ورتا مەرزىمدىك باعالاۋ جانە قورىتىندى باعالاۋ قىزمەتىن ورىستەتۋ. اقىل - پاراسات قويماسى سياقتى ارناۋلى بايلىقتان تولىق پايدالانىپ، 3 - جاقتىڭ باعالاۋىن جاپپاي قانات جايدىرۋ.

  (23) اۋقىمدىق وزگەرىس ەنگىزۋ، رەتكە سالۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. «باعدارلامانى» باقىلاۋ، سارالاۋ جانە باعالاۋ ناتيجەسىنە مەڭزەس، شىنىندا دا رەتكە سالۋ قاجەت بولسا مەملەكەتتىك دامۋ - رەفورما كوميتەتى قاتىستى جاقتارمەن بىرلەسىپ رەتكە سالۋ جوباسىن العا قويۋ، تارتىپكە ساي جوعارىنىڭ بەكىتۋىنە جولداعاننان كەيىن مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ قاراپ بەكىتۋىنە تاپسىرۋ. جەر - جەر جەرگىلىكتى ورىننىڭ تۇلعالىق جوباسىن رەتكە سالۋ، وزگەرىس ەنگىزۋ مەحانيزمىن قاتاڭ ارناعا ءتۇسىرۋ، زاڭدا بەلگىلەنگەن ءتارتىپ بويىنشا بەكىتۋدەن وتكىزبەسە باستى نىسانا مىندەتتى بەتالدى رەتكە سالۋعا بولمايدى. ارناۋلى جوبا، وڭىرلىك جوبا سياقتى ءتۇرلى جوبالاردى جاساۋشى سۋبيەكت قاراپ بەكىتۋشى سۋبيەكىتكە وزگەرىس ەنگىزۋ، رەتكە سالۋ ۇسىنىسىن بەرۋگە جاۋاپتى بولادى.

  جەتىنشى، باقىلاۋ، تەكسەرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ

  (24) حالىق قۇرىلتايىنىڭ باقىلاۋ رولىن كۇشەيتۋ. زاڭ بويىنشا مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ تۇراقتى كوميتەتىنە «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋ جاعدايى مەن ورتا مەرزىمدىك باعالاۋ مالىمەتىن جولداپ، حالىق قۇرىلتايىنىڭ باقىلاۋىن سانالىلىقپەن قابىلداۋ، قاراۋ پىكىرىن مۇقيات زەرتتەۋ جۇرگىزىپ ءبىر جايلى ەتۋ، وزگەرىس ەنگىزۋ ناتيجەسىن دەر كەزىندە مالىمدەۋ. حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرىنىڭ پىكىر - ۇسىنىستارىنا ايرىقشا ءمان بەرۋ، حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەرىن «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋ جاعدايىن قاداعالاي باقىلاۋعا ىنتالاندىرۋ، ۋاكىلدەردىڭ ۇسىنىس بەرۋ جانە ۋاكىلدەردىڭ ارناۋلى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ، «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىنا شوعىرلى تۇردە تەكسەرۋ جۇرگىزۋ سىندى جەبەۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ.

  (25) قوعامدىق باقىلاۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. ءارقايسى اتقارۋ جاۋاپكەرشىلىگى بار سۋبيەكتى «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋ اياق الىسىن دەر كەزىندە جاريالاپ، قوعامدىق الەۋمەتتىڭ جاعدايدان حابارلى بولۋ ۇقىعىن قامتاماسىزداندىرۋ. الەۋمەتتىك باقىلاۋ جولدارىن ىركىلىسسىزدەندىرۋ، ءارقايسى دەموكراتيالىق پارتيا - توپتاردىڭ، ساۋدا - ونەركاسىپشىلەر بىرلەستىگى مەن پارتيادا، توپتا جوق قايراتكەرلەردىڭ «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىن دەموكراتيالىق باقىلاۋ رولىن اناعۇرلىم جاقسى ساۋلەلەندىرۋ. كاسىپ سالاسى قوعامى، ساۋداگەرلەر قوعامى، ساۋدانى، قارجى قوسۋدى جەبەۋ قۇرىلىمى، اقىل - پاراسات قويماسى سياقتى قوعامدىق كۇشتەردىڭ ارنايى باقىلاۋ، قاداعالاۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ. ينتەرنەت سياقتى جاڭا اقپارات قۇرالدارىنان پايدالانىپ «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىن باقىلاۋداعى ءونىمدى مەحانيزمدى ورناتۋ.

  (26) قۋزاۋ - تەكسەرۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ. «باعدارلامانىڭ» باستى نىسانا مىندەتتەرى مەن «كەلەلى نىسان، كەلەلى ينجەنەريا، كەلەلى ساياساتتى» ارقاۋ ەتىپ، بىرلەسىپ قۋزاۋ - تەكسەرۋ مەن ينفورماتسيادان پايدالانۋدى كۇشەيتۋ. «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋ جاعدايىن مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ءىرى قۋزاۋ - تەكسەرۋ مازمۇنىنا ەنگىزۋ، «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋىن ارناۋلى قۋزاۋ - تەكسەرۋ مەحانيزمىن ورناتۋ. جەر - جەر، تاراۋلار جەرگىلىكتى ورىننىڭ تۇلعالىق جوباسى مەن ارناۋلى جوباسىنىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن قۋزاۋ - تەكسەرۋگە جاۋاپتى بولادى. ءار دارەجەلى قازىنالىق باقىلاۋ ورگانى جوبانىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن قازىنالىق باقىلاۋدى زاڭ بويىنشا كۇشەيتۋ.

  (27) جوبانىڭ اتقارىلۋىن تەكسەرۋ، باعالاۋدى كۇشەيتۋ. جىلدىق باعالاۋدىڭ، ورتا مەرزىمدىك باعالاۋدىڭ، قورىتىندى باعالاۋدىڭ جانە ارناۋلى باعالاۋدىڭ ناتيجەسىن پايدالانۋدى كۇشەيتۋ، «باعدارلامانىڭ» اتقارىلۋ جاعدايىن ءار دارەجەلى باسشى كادرلاردى تەكسەرۋ، باعالاۋ جۇيەسىنە ەنگىزۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ ناتيجەسىن كادرلاردى ءوسىرۋ مەن جازالاۋدىڭ ماڭىزدى نەگىزى ەتۋ. ءارقايسى وڭىرلەردىڭ، ءارقايسى تاراۋلاردىڭ ءىس جۇزىندىگىنە مەڭزەس، پارىقتى، اتقارىلارلاتىن تەكسەرۋ مازمۇندارى مەن تەكسەرۋدى زەرتتەپ العا قويۋ. جوبانىڭ اتقارىلۋىن تەكسەرۋ ناتيجەسىن ساراپتالعان جاۋاپكەرشىلىك سۋبيەكتىنىڭ ناتيجەسىمەن بايلانىستىرۋ جونىندە ىزدەنىس جاساۋ.

  جەر - جەر، تاراۋلار «باعدارلامانى» جاپپاي ءساتتى اتقارىلۋىن العا ىلگەرىلەتۋدىڭ توتەنشە ماڭىزدى ءمانىن جىعا تانۋى، اتقارۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ايقىنداۋى، اتقارۋ مەحانيزمىن جاڭالاۋى، جوبانى تياناقتاندىرۋدى مىقتى يگەرۋى، ءارقايسى جاقتاردىڭ بەلسەندىلىگىن كەڭ كولەمدى جۇمىلدىرىپ، دامۋدىڭ تىڭ جاعدايىن تىنباي اشۋى، «13 - بەسجىلدىق» كەزىندەگى ءتۇرلى نىسانا مىندەتتەردىڭ ءونىمدى ورىندالۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋدىڭ شەشۋشى كەزەڭىندەگى ۇلى جەڭىسكە باتىل قول جەتكىزۋى ءتيىس.

  كەلۋ قاينارى: شينجياڭ گازەتى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.