- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
سۇن جۇڭشان مىرزا دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 150 جىلدىعىن اتاپ ءوتۋ جينالىسىندا سويلەنگەن ءسوز
(2016-جىلى 11-قاراشا)
شي جينپيڭ
2016.11.15 10:23 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
جولداستار، دوستار:
سۇن جۇڭشان مىرزا دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 150 جىلدىعىن اتاپ ءوتىپ، ونىڭ ۇلتتىڭ تاۋەلسىزدىگى، قوعامنىڭ العا باسۋى جانە حالىقتىڭ باقىتى جولىندا سىڭىرگەن وشپەس ەڭبەكتەرىن ەسكە الىپ، ونىڭ توڭكەرىستىك رۋحى مەن اسىل قاسيەتىن اسقاقتاتىپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى جۇڭحۋا ۇلاندارىن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن ىسكە اسىرۋ جولىندا ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋگە جەبەۋ ءۇشىن، بۇگىن ءبىز وسىندا سالتاناتتى جينالىس وتكىزىپ وتىرمىز.
سۇن جۇڭشان مىرزا −ۇلى ۇلت قاھارمانى، ۇلى وتانشىل، جۇڭگو دەموكراتيالىق توڭكەرىسىنىڭ ۇلى ارداگەرى، ول عۇمىر بويى توڭكەرىستى ءوز بورىشى ساناپ، وتاندى، ۇلتتى قۇتقارۋعا بەل بايلاپ، جۇڭحۋا ۇلتىنا تاريحتا وشپەيتىن ۇلەس قوستى.
ۇلى ادامدى ءداۋىر تۇلعالايدى، ۇلى ادام داۋىرگە قايتا ىقپال ەتەدى. 150 جىل ىلگەرى سۇن جۇڭشان مىرزا دۇنيەگە كەلگەندە، جۇڭگو ازۋلى يمپەرياليستىك ەلدەردىڭ تاعىلىقپەن شاپقىنشىلىق جاساۋىندا جانە فەودالدىق دارا بيلىك ءتۇزىمىنىڭ ءىرىپ - شىرىگەن ۇستەمدىگىندە بولدى، سوعىس بىلىقپالىعى تولاسسىز تۋىلىپ، ەل كۇيزەلدى، جۇڭحۋا ۇلتى ىشكى بۇلىك پەن سىرتقى جاۋگەرشىلىكتىڭ قۇيىنا باتىپ، جۇڭگو حالقى ازاپ - توزاپتى مۇشكىل حالدە قالعان ەدى. تۇنەك، مەڭىرەۋ زاماندا، جۇڭحۋا ۇلتى استە تىزە بۇككەن جوق، سانسىز ارداگەرلەر ءبىرىنىڭ ءىزىن ءبىرى باسىپ، وتاندى، ۇلتتى قۇتقارۋدىڭ جولىن ىزدەپ، ەرەن ەرلىككە تولى قارسىلىقتار كورسەتتى. سۇن جۇڭشان مىرزا −سولاردىڭ كورنەكتى ۋاكىلى.
سۇن جۇڭشان مىرزا جاس شاعىندا وتان جەرىنىڭ تەلىم - تەلىم بولىپ، ەل - جۇرتتىڭ ولشەۋسىز ازاپ شەككەنىن كوزبەن كورىپ، «حالىقتى ازاپتان قۇتقارىپ، ەلدىڭ سوگىلگەن ىرگەسىن بۇتىندەۋگە» انت ەتىپ، فەودالدىق دارا بيلىكتىڭ ۇستەمدىگىنە قارسى كۇرەستىڭ جالاۋىن اسقاق جەلبىرەتىپ، دەموكراتيالىق توڭكەرىسكە بەل شەشە كىرىستى. ول شيڭجۇڭحۇي، تۇڭمىڭحۇي ۇيىمدارىن قۇرىپ، ۇلت مۇراتى، حالىق بيلىگى مۇراتى، حالىق قامى مۇراتى سىندى ءۇش مۇراتتى ورتاعا قويىپ، توڭكەرىستىك يدەيالاردى بەلسەنە ءناسيحاتتاپ، توڭكەرىستىك كۇشتەرمەن كەڭ كولەمدە بىرلەسىپ، قارۋلى كوتەرىلىستى تولاسسىز قوزعاپ، دەموكراتيالىق توڭكەرىستى ىلگەرىلەتۋ جولىندا شار تاراپتى شارلاپ، جان - تانىمەن ۇندەۋ تاستادى.
1911 - جىلى ونىڭ باسشىلىعىمەن جانە ىقپالىمەن، دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن شينحاي توڭكەرىسى جەڭىسكە جەتتى، چيڭ پاتشالىعىنىڭ ۇستەمدىگى اۋدارىلىپ، جۇڭگونى نەشە مىڭ جىلدان بەرى بيلەپ - توستەپ كەلگەن پاتشالىق دارا بيلىك تۇزىمگە سوڭعى نۇكتە قويىلدى. تاريحي ۇدەرىس پەن قوعامدىق جاعدايدىڭ شەكتەۋىنە بايلانىستى، شينحاي توڭكەرىسى كونە جۇڭگونىڭ جارتىلاي وتار، جارتىلاي فەودالدىق قوعامدىق سيپاتىنا جانە جۇڭگو حالقىنىڭ ايانىشتى تاعدىرىنا وزگەرىس جاساي الماعانمەن، ۇلت تاۋەلسىزدىگى مەن حالىق ازاتتىعىنىڭ تاريحي مىندەتىن ورىنداي الماعانمەن ءبىراق، تولىق ماندەگى تاياۋ زامانعى ۇلتتىق، دەموكراتيالىق توڭكەرىسكە باستاما كوتەرىپ، جۇڭگونىڭ العا باسۋىنا جول اشىپ، دەموكراتيالىق رەسپۋبليكا يدەياسىن ءناسيحاتتاپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ يدەيالىق ازاتتىعىن ايتارلىقتاي جەبەپ، وراسان كۇشتى اسەر - ىقپالى ارقىلى جۇڭگونىڭ قوعامدىق وزگەرىسىن العا ىلگەرىلەتتى. سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ ۇلىلىعى شينحاي توڭكەرىسىنە باسشىلىق ەتكەندىگىندە عانا ەمەس، توڭكەرىستىك مۇراتتى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن، ءوزى ۇستانعان توڭكەرىستىك يدەيا مەن كۇرەس تاكتيكاسىن داۋىرگە سايكەس كەمەلدەندىرىپ، زامان ۇدەرىسىنە قارسى كەلگەن ءتۇرلى كۇشپەن ىمىراسىز كۇرەس جۇرگىزە بىلگەندىگىندە. ول ميليتاريستەردىڭ بولشەكتەۋىنە، تىلكىمدەۋىنە باتىل قارسى تۇرىپ، دەموكراتيالىق رەسپۋبليكا ءتۇزىمى مەن مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعىن، بىرلىگىن تاباندى قورعادى. قازان توڭكەرىسىنەن كەيىن، ماركسيزم - لەنينيزم جۇڭگوعا تاراپ، سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ دۇنيە مەن جۇڭگونى تانۋىنا جاڭا ءورىس اشتى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاننان سوڭ، سۇن جۇڭشان مىرزا جۇڭگو كوممۋنيستەرىمەن ىزگى نيەتپەن سەلبەستى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ كومەگىمەن، كونە ءۇش مۇراتتى جاڭا ءۇش مۇرات دەڭگەيىنە كوتەرىپ، روسسيامەن بىرلەسۋ، كوممۋنيستىك پارتيامەن بىرلەسۋ، شارۋالار مەن جۇمىسشىلارعا سۇيەمەل بولۋ دەگەن ءۇش ءىرى ساياساتتى اتقارىپ، جۇڭگو گومينداڭ پارتياسىن قايتا قۇرىپ، سولتۇستىككە جورىق سوعىسىنىڭ جەڭىسكە جەتۋىن دەمەپ، يمپەرياليزمگە، فەوداليزمگە قارسى دەموكراتيالىق توڭكەرىستى العا ىلگەرىلەتتى. ماۋ زىدۇڭ جولداس ءۇش مۇرات باعدارلاماسىن، بىرلىكساپ ساياساتىن، قاجىرلىلىقپەن كۇرەس جۇرگىزۋ رۋحىن سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ «بىزگە قالدىرعان ەڭ نەگىزگى، ەڭ ءماندى، ەڭ ۇلى مۇراسى»، «جۇڭحۋا ۇلتىنا قوسقان ەڭ ۇلى ۇلەسى» دەپ اتادى.
سۇن جۇڭشان مىرزا ءوز كەزىندەگى جۇڭگونىڭ كەدەيلىك جايلاعان دارمەنسىز حالىنە قابىرعاسى قايىسىپ، «جۇڭحۋانى كوركەيتەيىك» دەگەن اسقاق ۇراندى العاش رەت كوتەردى. ول «گۇلدەنۋ −توڭكەرىستىڭ بىردەن - ءبىر ماقساتى» دەپ سانادى. ول توڭكەرىس جەڭىسكە جەتكەن سوڭ، ۇلتتىڭ جۇمىلا قۇلشىنۋىمەن جۇڭگونىڭ الەمدەگى الدىڭعى قاتارلى ەلدەرمەن قالايدا ۇزەڭگى قاعىستىرا الاتىندىعىنا كامىل سەندى. ول كوكىرەك كەرنەگەن نار سەنىممەن: «ءبىزدىڭ جۇڭگونى جاڭالاۋ ۇلى ماقساتىمىز ورىندالاتىن بولسا، كورىكتى مەملەكەتىمىز جاڭا عاسىردىڭ شۋاعىنا مالىنۋمەن بىرگە، بۇكىل ادامزات تا اناعۇرلىم جارقىن بولاشاقتىڭ يگىلىگىنە بىرگە كەنەلەتىن بولادى»، - دەدى.
سۇن جۇڭشان مىرزا جۇڭگو حالقى مەن جۇڭحۋا ۇلتىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ، جۇڭگو حالقىنىڭ كوڭىل تورىنەن بەدەلدى ورىن الىپ، بارلىق جۇڭحۋا ۇلانىنىڭ ىززەت - قۇرمەتىنە بولەندى. بۇگىنگى تاڭدا، سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ تاريحي ەڭبەگىن، سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ جۇڭگو حالقىنا بار قاجىر - قايراتىن ارناعان شۇعىلالى ءومىرىن ەسكە العاندا، كوڭىلىمىزدى تەرەڭ قۇرمەت سەزىمى بيلەيدى.
جولداستار، دوستار!
جۇڭگو كوممۋنيستەرى −سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ توڭكەرىستىك ءىسىنىڭ ەڭ تاباندى قولداۋشىسى، ەڭ ادال سەلبەسۋشىسى، ەڭ ادال جالعاستىرۋشىسى. ونىڭ كوزى تىرىسىندە، جۇڭگو كوممۋنيستەرى سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ ىسىنە تاباندى قولداۋ كورسەتتى. ول كوز جۇمعان سوڭ، جۇڭگو كوممۋنيستەرى سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ ارمان - مۇراتىنا ادالدىقپەن مۇراگەرلىك ەتىپ، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىن ەرلىكپەن كۇرەس جۇرگىزىپ، ۇزدىكسىز العا باسۋعا ىنتىماقتاستىرا باستاپ، سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ ورىنداي الماي كەتكەن ىستەرىن ورىنداپ، جاڭا دەموكراتيالىق توڭكەرىستىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، حالىق قوجا بولعان جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىن قۇرىپ، ۇلتتىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن حالىقتىڭ ازاتتىعىن ىسكە اسىردى. وسى نەگىزدە، جۇڭگو كوممۋنيستەرى جۇڭگو حالقىن ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ، ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزىپ، سوتسياليستىك توڭكەرىستى ورىنداپ، سوتسياليستىك ءتۇزىم ورناتتى.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 67 جىلدان بەرى، اسىرەسە، رەفورما جاساپ، ەسىك اشقان 30 نەشە جىلدان بەرى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىندا، جۇڭگو حالقى سوتسياليزم جولىمەن ءجۇرىپ، ءبىرسىپىرا ۇلى سامعاۋلاردى ىسكە اسىرىپ، كۇللى دۇنيەنىڭ نازارىن بۇرعان ۇلى جەتىستىكتەرگە جەتتى. بۇگىنگى تاڭدا، سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ ارۋاعى الدىندا ۇياتتى بولمايتىن جەرىمىز، ءبىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى نىساناسىنا ءارقانداي تاريحي كەزەڭنەن گورى جاقىنداي تۇستىك، اتالعان نىسانانى ىسكە اسىرۋعا ءارقانداي تاريحي كەزەڭنەن گورى اناعۇرلىم سەنىمدىمىز جانە قابىلەتتىمىز.
جولداستار، دوستار!
سۇن جۇڭشان مىرزانى ەسكە الۋدىڭ ەڭ جاقسى جولى −ونىڭ قۇندى رۋحىنان ۇيرەنىپ جانە ونى جالعاستىرىپ، ىنتىماقتاسۋعا بولاتىن بارلىق كۇشپەن ىنتىماقتاسىپ، جۇمىلدىرۋعا بولاتىن بارلىق فاكتوردى جۇمىلدىرىپ، ول ارمانداپ وتكەن جۇڭحۋانى كوركەيتۋ جولىندا ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزۋ بولماق.−ءبىز سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ وتاندى ءسۇيىپ، وتانعا بارىن ارناعان اسىل قاسيەتىنەن ۇيرەنۋگە ءتيىسپىز. سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ ەڭ باستى ەرەكشەلىگى −ونىڭ وتاندى ەلجىرەي سۇيەتىندىگى. ول عۇمىر بويى ۇلتتىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن دامۋ - وركەندەۋىن ىسكە اسىرۋدى ارمان ەتتى جانە وسى جولدا مويىماس قايرات، تەڭدەسسىز تاباندىلىق كورسەتتى. سۇن جۇڭشان مىرزا: «ادام بولۋدىڭ ەڭ ۇلكەن بەلگىسى نە؟ ول −وتاندى قالاي ءسۇيۋدى بىلۋىندە»، - دەگەن ەدى. ول ءوزىن «وتانىڭدى جانىڭداي ءسۇي»، «اقتىق دەمىڭ قالعانشا وتانىڭدى قۇتقارۋدى ويلا» دەپ ۇنەمى قامشىلاپ وتىردى. سۇن جۇڭشان مىرزادان وسكەلەڭ ۇلتتىق ار - نامىس پەن ۇلتتىق سەنىم مەن مۇندالاپ تۇردى، ەسكىلىككە تۇسالمادى، كونەلىككە شىرمالمادى، باتىسقا تابىنبادى، شەتەلگە جارامساقتانبادى، ول «جۇڭگونىڭ قوعامى ەۆروپا، امەريكا ەلدەرىنەن وزگەشە، ەندەشە، قوعامدى باسقارۋدىڭ ساياساتى دا ەۆروپا، امەريكا ەلدەرىنەن بولەك بولۋعا ءتيىس»؛ «دامۋدىڭ بيلىگى ءوز قولىمىزدا بولسا وسكەنىمىز، وزگەنىڭ قولىندا كەتسە وشكەنىمىز» دەپ باسا ايتتى. ول بۇرالاڭ ءومىر ساپارى مەن ۇزاققا جالعاسقان كۇرەس امالياتى ارقىلى مىناداي قيسىنعا، اتاپ ايتقاندا، جۇڭگونى وزگەرتۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، جۇڭگونىڭ ناقتى امالياتىن تياناق ەتىپ، جۇڭگونىڭ مەملەكەت جاعدايىنا ۇيلەسەتىن جولمەن ءجۇرۋ كەرەكتىگىنە كوز جەتكىزدى.
بۇرىنعى مەن قازىرگى جانە جۇڭگو مەن شەتەلدىڭ تاريحى بىزگە دۇنيە جۇزىندە باسقالاردىڭ سورابىمەن ءجۇرىپ، ءوزىنىڭ دامۋى مەن گۇلدەنۋىن ىسكە اسىرعان ۇلتتىڭ جوق ەكەنىن ءارى بارلىق ۇلتتى دامۋ مەن گۇلدەنۋگە جەتەكتەيتىن وزگەرمەس جول جوق ەكەنىن؛ ءساتتى دامىپ گۇلدەنگەن ۇلتتىڭ ءوزىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىنا ۇيلەسەتىن جول تاپقان ۇلت ەكەنىن ءتۇسىندىردى. بۇگىنگى تاڭدا، ءبىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشۋدا، ءسوز جوق، ۇلى وتانشىلدىق رۋحتى بارىنشا ساۋلەلەندىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ گۇلدەنۋدىڭ تابىستى جولىنا تۇسۋگە قابىلەتتى ەكەندىگىنە كامىل سەنۋىمىز كەرەك. وتانشىلدىق ناقتى، شىنايى بولادى. بۇگىنگى تاڭداعى جۇڭگودا وتانشىلدىقتى ساۋلەلەندىرۋدە، ءسوز جوق، مىنانى تەرەڭ تانۋىمىز كەرەك: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعى مەن جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە، ءسوز جوق، ۇزاق ۋاقىت بۇلجىماي تاباندى بولۋ كەرەك؛ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى جۇڭگو حالقىنا باسشىلىق ەتىپ اشقان جۇڭگوشا سوتسياليزمگە، ءسوز جوق، ۇزاق ۋاقىت بۇلجىماي تاباندى بولۋ كەرەك؛ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەن جۇڭگو حالقىنىڭ جۇڭگونىڭ ۇلان - بايتاق دالاسىنا تامىر تارتىپ، ادامزات وركەنيەتىنىڭ تاڭداۋلى جەتىستىكتەرىنەن ونەگە الىپ، مەملەكەتتىڭ دامۋىن دەربەس ءوز - وزىنە قوجا بولا وتىرىپ جۇزەگە اسىرعان ءىرى ساياسات - باعىتىنا، ءسوز جوق، ۇزاق ۋاقىت بۇلجىماي تاباندى بولۋ كەرەك. ءبىز جۇڭگوشا سوتسياليزم جولى، نازارياسى، ءتۇزىمى، مادەنيەتى جونىندەگى سەنىمدى كۇشەيتىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم جولىمەن بۇلجىماي ءجۇرىپ، ۇلى مەملەكەتىمىزدى ويداعىداي قورعاۋىمىز، گۇلدەندىرۋىمىز كەرەك.
−ءبىز سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ بارلىق بيلىكتى حالىققا تاۋەلدەپ، جۇرتشىلىقپەن ەتەنە سۇيىسپەنشىلىك ورناتقان دارقان پەيىلىنەن ۇيرەنۋىمىز كەرەك. سۇن جۇڭشان مىرزا حالىققا تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك ورناتتى، «بارلىق بيلىكتى حالىققا تاۋەلدەۋدى» ەڭ جوعارى يدەيالىق ولشەم رەتىندە ءومىر بويى ۇستاندى، «حالىقتى مۇڭ - مۇقتاجدان ارىلتىپ، حالىقتى باقىتقا جەتكىزۋگە» كۇش سالدى، بۇل جولدا ۇستانعان مۇراتىنان تايماي، وعان بارىنشا تاباندى بولدى. سۇن جۇڭشان مىرزا حالىقتىڭ ۇلى كۇش ەكەنىن جەتە ءبىلدى، ول توڭكەرىس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، حالىقتى وياتۋ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى. ول حالىقتىڭ مۇڭ - مۇقتاجىنا كوڭىل ءبولىپ، «مەملەكەتتىڭ نەگىزى حالىقتا»، «حالىق قوعامدى ىلگەرىلەتەتىن تىرەك»، «حالىق ىستەي الماسا، ولاردىڭ اتىنان ءبىز ىستەۋىمىز؛ حالىقتا بيلىك بولماسا، ءبىز ولارعا الىپ بەرۋ ءۇشىن كۇرەسۋىمىز كەرەك»، - دەپ باسا دارىپتەدى. ول قالىڭ جۇرتقا: «ۇلىق بولۋعا ەمەس، كەلەلى ءىس تىندىرۋعا بەكۋ كەرەك»، - دەپ قاداعالاپ ەسكەرتتى. سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ حالىققا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى −ونىڭ اقيقاتقا تالپىنۋىنىڭ، توڭكەرىسكە بەل بۋۋىنىڭ كۇش قاينارى، ونىڭ تالماي كۇرەس جۇرگىزۋىنىڭ، سەنىمىنەن ماڭگى تايماۋىنىڭ بەرىك نەگىزى.
ءارقانداي ءبىر ۇلى ىستە تابىسقا جەتۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، حالىق ىشىنەن ءتۇپ نەگىزىن تاۋىپ، حالىقتان كۇش - قۋات توپتاپ، حالىقتى جۇمىلدىرىپ بىرگە ورىنداۋ كەرەك. حالىقتىڭ تىلەگىنە قايشى، حالىقتىڭ قولداۋىنان ايرىلعان ءارقانداي ءىس قاينارسىز سۋعا، تامىرسىز اعاشقا اينالادى، تابىسقا جەتە المايدى. بۇگىنگى تاڭدا، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشۋ ءۇشىن، پارتيامىز، ءسوز جوق، بۇكىل ىنتا - پەيىلىمەن حالىق ءۇشىن ىستەۋدى باستان - اياق تۇپكىلىكتى ماقسات ەتىپ، حالىقتىڭ قولداپ - قۋاتتاۋىن باستان - اياق كۇش قاينارى ەتىپ، حالىقتى كوڭىلدىڭ تورىنە شىعارۋعا تاباندى بولۋى كەرەك. ءبىز بارلىعىندا حالىق ءۇشىن ىستەۋگە، بارلىعىندا حالىققا سۇيەنۋگە تاباندى بولىپ، حالىققا دەگەن قالتقىسىز سۇيىسپەنشىلىكتى ماڭگى ساقتاپ، حالىقپەن ماڭگى بىرگە بولىپ، رەفورما، دامۋ جەتىستىكتەرىنەن بۇكىل حالىقتى اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ءادىل يگىلىكتەندىرىپ، بۇكىل حالىقتىڭ بىرگە اۋقاتتانۋىن جۇزەگە اسىرۋ نىساناسىنا قاراي ۇزدىكسىز ۇمتىلىپ، ءبىر ميلليارد 300 ميلليون جۇڭگو حالقىن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ دامۋى مەن كۇشەيۋىن ىلگەرىلەتەتىن جويقىن كۇشكە اينالدىرۋىمىز كەرەك. −ءبىز سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ اقيقاتقا تالپىناتىن، داۋىرمەن بىرگە العا باساتىن تاڭداۋلى قاسيەتىنەن ۇيرەنۋىمىز كەرەك. كوز اياسى كەڭ، پەيىلى دارقان سۇن جۇڭشان مىرزا ءومىر بويى اقيقاتقا تالپىندى، اقيقاتقا تاباندى بولدى، وسى جولدا بەلدى بەكەم بايلادى، العان بەتىنەن قايتپادى. دۇنيەدە الدىن ءبىلىپ، كۇنى بۇرىن بولجاپ وتىراتىن اۋليە ادام جوق. سۇن جۇڭشان مىرزا «دۇنيەنىڭ اساۋ اعىسىنا ۇيلەسكەندەر وسەدى، قارسى كەلگەندەر وشەدى» دەگەندى قىبلاناما ەتىپ، امالياتتان ۇيرەنۋگە شەبەر بولدى، اتاپ ايتقاندا، ساتسىزدىكتەن ساباق الىپ ۇيرەندى، سوندىقتان دا «دۇنيەنىڭ اعىسىنا ۇيلەسىپ، حالىق جۇرتشىلىعىنىڭ قاجەتىنەن شىعا ءبىلدى». ول: «ومىرىمدە توڭكەرىستەن باسقا تەك كىتاپ وقۋعا عانا قىزىقتىم، ءبىر كۇن كىتاپ وقىماسام، ءومىر سۇرە المايتىن كۇيدە بولدىم»، - دەيدى. ول ىزدەنۋ، العا باسۋ قادامىن ەشقاشان توقتاتقان ەمەس، ءوزىنىڭ يدەياسى مەن دارىپتەمەسىن تۇزەتۋدەن ەشقاشان باس تارتقان ەمەس. ول قاشاندا ىشكى جاقتا جۇڭگونىڭ جاعدايىن قاداعالاپ، سىرتقى جاقتا دۇنيە اۋقىمىنا نازار اۋدارىپ، تىڭ جاڭالىقتار اشۋ ءۇشىن كوپتىڭ ارتىقشىلىعىن قابىلداپ، ءداۋىر اعىسىنان قالماۋعا قۇلشىندى. مەيلى قوعامدىق جاڭعىرتىمپازدان تاباندى دەموكراتيالىق توڭكەرىسشىگە اينالسىن، الدە كونە ءۇش مۇراتتى جاڭا ءۇش مۇراتقا وزگەرتسىن، بارلىعىندا ءوزىنىڭ شەكتەمەنى باتىل بۇزاتىن، ءوزىن ۇزدىكسىز جاڭالاپ وتىراتىن باعالى رۋحىن ايگىلەدى.
تاريح تەگەرشىگى العا قاراي دوڭگەلەي بەرەدى، وعان ىلەسە الماعان ادامنىڭ قاتاردان قالاتىندىعىندا، ونى تاريحتىڭ ەكشەپ تاستايتىندىعىندا داۋ جوق. تاريح تەك تاباندىلارمەن، العا ۇمتىلۋشىلارمەن، كۇرەسكەرلەرمەن عانا ساناسادى، ءارى - ءسارى بولۋشىلاردى، بويكۇيەزدەردى، قيىنشىلىقتان قورقاتىنداردى كۇتىپ وتىرمايدى. بۇگىنگى تاڭدا، ءبىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، ۇلى تاريحي كوز ايا قالىپتاستىرىپ، الەمنىڭ دامۋ اۋقىمىن يگەرىپ، ءداۋىر ۇنىنە قۇلاق اسىپ، اقيقاتقا تاباندى بولۋعا باتىلدىق ەتىپ، قاتەلىكتەردى تۇزەتىپ، نازاريادا، امالياتتا، تۇزىمدە، مادەنيەتتە، سونداي - اق باسقا جاقتاردا ۇزدىكسىز جاڭالىقتار اشىپ، ءداۋىردىڭ العا باسۋ كەرۋەنىندە جۇڭحۋا ۇلتى دامۋىنىڭ جاڭا داستانىن جازۋىمىز كەرەك.
−ءبىز سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ قايىسپاس قايسارلىعىنان، تايسالمايتىن كۇرەسكەرلىك رۋحىنان ۇيرەنۋىمىز كەرەك. سۇن جۇڭشان مىرزا «حالىقتىق توڭكەرىسكە 40 جىل ات سالىستى»، ءومىر بويى «مۇراتىنان جازبادى، اتويلاپ العا شىقتى، نەعۇرلىم ساتسىزدىككە ۇشىراعان سايىن سولعۇرلىم قايسارلىقپەن كۇرەسىپ، ۇزدىكسىز تالپىنۋدان» جازبادى، وسى جولدا مۇراتىنان تايمادى، العان بەتىنەن قايتپادى. سۇن جۇڭشان مىرزا: «ءوزىمنىڭ ونداعان جىلدار كەشەتىن عۇمىرىمدا، مەملەكەتكە ميلليونداعان جىلدار جارايتىن نەگىز قالاپ كەتسەم، ونىڭ قۇنىنىڭ قانشالىق باعالى بولاتىنى بەلگىلى»، - دەدى. سۇن جۇڭشان مىرزا توڭكەرىستىك ومىرىندە تالاي رەت ساتسىزدىككە ۇشىراپ، تالاي ميحىناتتاردى تارتتى، ءبىراق «تاۋەلسىز، ەركىن مەملەكەت قۇرىپ، مەملەكەت پەن حالىقتىڭ مۇددەسىن قورعاۋ ءۇشىن»، ول ساتسىزدىككە بولا ءۇنجىرعاسىن تۇسىرمەدى، سونداي - اق قيىنشىلىقتان تايسالمادى، « سەنىم بولادى ەكەن، تاۋدى قوپارىپ، تەڭىزدى قوتارۋ قانشا قيىن بولسا دا تۇبىندە ءبىر تابىسقا جەتەتىن كۇن بولادى؛ سەنىم بولمايدى ەكەن، شىبىقتى سىندىرۋ وڭاي بولعانىمەن، ونى دا سىندىرا المايتىن كەز بولادى»، تەك «زەيىن - زەردەنى شوعىرلاندىرىپ، بار كۇشپەن العا ۇمتىلىپ، دۇنيەنىڭ العا باسۋ اۋقىمىنا ۇيلەسىپ، ىزگىلىك ءوسىپ، جاۋىزدىق وشەدى دەگەن قاعيداعا ۇيلەسكەندە عانا، تۇبىندە ءبىر تابىسقا جەتەتىن كۇن بولادى» دەگەن كامىل سەنىمنەن جازبادى. سىرتتان تونگەن ءارقانداي قاتەر، ىشكى بولشەكتەنۋ، ۋاقىتشا ساتسىزدىكتەردىڭ بارلىعى سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ توڭكەرىستىك ەركىن مىزعىتا المادى، توسەك تارتىپ حال ۇستىندە جاتقاندا دا ول «بەيبىتشىلىك، كۇرەس، جۇڭگونى قۇتقارۋ» دەگەندى ەسىنەن شىعارعان جوق. سۇن جۇڭشان مىرزا ءوزىنىڭ سەرتىن ءومىر بويى كۇرەس جۇرگىزۋ ارقىلى ورىنداپ، ءبىر ۇلى توڭكەرىسشىنىڭ قاھارماندىق جىگەرى مەن تالماس تالپىنىسىن بەينەلەدى.
ۇلى ءىستىڭ ۇلى بولۋىنىڭ سەبەبى وسى ءىستىڭ ادىلەتتى، ايبىندى بولعاندىعىندا عانا ەمەس، ونىڭ ۇستىنە وسى ءىستىڭ نەبىر بۇراڭدىقتاردى باستان كەشكەندىگىندە. ۇلى ادامداردىڭ ۇلى بولۋىنىڭ سەبەبى ولاردىڭ حالىققا، ۇلتقا، ادامزاتقا ەسەلى ەڭبەك ەتىپ، سۇبەلى ۇلەس قوسقاندىعىندا عانا ەمەس، ونىڭ ۇستىنە ولاردىڭ جاپا - ماشاقاتتىڭ تەزىندە شىڭالىپ، بەرىك جىگەر مەن وسكەلەڭ ءمورالدى سومداعاندىعىندا. بۇگىنگى تاڭدا، ءبىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، تەرەڭ، كۇردەلى وزگەرىسكە تولى حالىقارالىق جاعدايدى بايسالدىلىقپەن بارلاپ، رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ قات - قابات جاپالى مىندەتتەرىن جاپپاي يگەرىپ، ۇزاق ۋاقىت تالماي جاپالى قۇلشىنىس جاساۋىمىز كەرەك، كۇرەس نىسانامىزدى دابىرالى، ءساتتى تۇردە ىسكە اسىرا سالامىز دەپ ەشقاشان دا قۇر قيالداۋىمىزعا بولمايدى. ءبىز جاۋاپكەرشىلىكتى ۇستىمىزگە الىپ، اۋىر سىندارعا توتەپ بەرۋگە، اۋىر حاۋىپ - قاتەرگە قارسى شابۋعا، اۋىر كەدەرگىلەردى جەڭۋگە، اۋىر قايشىلىقتاردى شەشۋگە قاشاندا ساقاداي سايلانىپ، جاپادان، قاتەردەن قورىقپايتىن، قيىنشىلىقتاردى جەڭەتىن ەرلىكپەن، ءورشىل، قايسار جىگەرمەن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋ ءىسىن العا ىلگەرىلەتە بەرۋىمىز كەرەك.
جولداستار، دوستار!
سۇن جۇڭشان مىرزا باستان - اياق وتاننىڭ تۇتاستىعى مەن ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىنا تاباندى بولىپ، مەملەكەتتى بولشەكتەيتىن، ۇلتتى بولشەكتەيتىن بارلىق ءسوز - ارەكەتتەرگە ايقىن تۋ ۇستاي وتىرىپ قارسى تۇردى. سۇن جۇڭشان مىرزا بىلاي دەدى: «جۇڭگو بىرلىككە كەلگەن مەملەكەت، بۇل ەلىمىزدىڭ تاريحي ساناسىنا مىقتاپ ورنادى، وسىنداي سانا بولعاندىقتان دا، ءبىز ءبىر مەملەكەت رەتىندە ساقتالىپ قالدىق». ول: «<بىرلىككە كەلۋ> جۇڭگوداعى بارلىق حالىقتىڭ ءۇمىتى. بىرلىك بولعاندا عانا، بۇكىل ەل حالقى باقىتقا كەنەلە الادى؛ بىرلىك بولماسا، زيانعا ۇشىرايدى»، - دەپ باسا دارىپتەدى.وتاننىڭ بۇكىلدەي بىرلىككە كەلۋىن جۇزەگە اسىرۋ −جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىنىڭ تياناعى، سونداي - اق بارلىق جۇڭحۋا ۇلاندارىنىڭ ورتاق ارمانى جانە قاسيەتتى بورىشى. مەملەكەتتىڭ بۇتىندىگىنە، بولشەكتەنبەۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىن قورعاۋ −بارلىق جۇڭحۋا ۇلاندارىنىڭ ورتاق قالاۋى، تاريحتىڭ بوگەۋ بەرمەس اعىنى.
بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋىنداعى باۋىرلاستار −ەتەنە جاقىن قانداس تۋىستار. بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋى −ءبىر - بىرىنەن بولىنبەيتىن تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا. بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋى قاتىناسىنىڭ بەيبىت دامۋى −بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاۋدىڭ، ورتاق دامۋدى جەبەۋدىڭ، بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋىنداعى باۋىرلاستاردى يگىلىككە كەنەلتۋدىڭ دۇرىس جولى. ءبىز «92 - جىلعى ورتاق تانىم» سىندى ورتاق ساياسي نەگىزگە تاباندى بولىپ، بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋىنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ توعىسۋىن تەرەڭدەتىپ، باۋىرلاستاردىڭ باقىتىن تاسىتىپ، تۋىسقاندىق سۇيىسپەنشىلىگىن نىعايتا بەرەمىز. تايۋانداعى ءارقانداي پارتيا - توپ، ءارقانداي ۇيىم، ءارقانداي ءبىر جەكە، بۇرىن مەيلى قانداي قۋاتتامانى العا قويسىن، تەك «92 - جىلعى ورتاق تانىمدى» مويىنداپ، ۇلى قۇرلىق پەن تايۋاننىڭ ءبىر جۇڭگوعا ءتان ەكەندىگىن قۇپتاسا بولعانى، ءبىز ولارمەن بارىس - كەلىس جاساسۋدى قالايمىز.
بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋىنداعى باۋىرلاستاردىڭ بولاشاعى مەن تاعدىرىن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنەن بولە قاراۋعا بولمايدى. بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋىنداعى باۋىرلاستار، سونداي - اق ەل ءىشى - سىرتىنداعى بارلىق جۇڭحۋا ۇلاندارى قول ۇستاسا وتىرىپ، «تايۋان تاۋەلسىزدىگىن» دارىپتەيتىن بولشەكتەۋشى كۇشتەرگە تىزە قوسا قارسى تۇرىپ، بۇعازدىڭ ەكى جاعالاۋى قاتىناسىنىڭ بەيبىت دامۋىن، وتاننىڭ بۇكىلدەي بىرلىككە كەلۋىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن بىرگە قۇلشىنىپ، كۇللى جۇڭگولىقتىڭ باقىتتى تۇرمىسى مەن شۇعىلالى بولاشاعىن بىرگە تۇلعالاۋى كەرەك.
تاياۋ زاماننان بەرى جۇڭگو ءبىر عاسىردان استام ۋاقىت ەل ىرگەسى سوگىلىپ، شاڭىراعى شايقالعان، باۋىرلاستار قورلىق - زورلىق كورگەن ايانىشتى تاريحتى باستان كەشتى، بۇنى بارلىق جۇڭحۋا ۇلاندارى ەشقاشان دا ۇمىتپاق ەمەس. مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعى مەن تەرريتوريا تۇتاستىعىن قورعاۋ، مەملەكەت بولشەكتەنەتىن تاريحي تراگەديانىڭ قايتا تۋىلۋىنا مۇلدە جول بەرمەۋ −ءبىزدىڭ تاريح پەن حالىققا بەرگەن ايبىندى ۋادەمىز. مەملەكەتتى بولشەكتەيتىن ءارقانداي ارەكەت، ءسوز جوق، بارلىق جۇڭگو حالقىنىڭ باتىل قارسىلىعىنا ۇشىرايدى. ءبىز ءارقانداي ادامنىڭ، ءارقانداي ۇيىمنىڭ، ءارقانداي ساياسي پارتيانىڭ، ءارقانداي كەزدە، ءارقانداي فورمامەن جۇڭگونىڭ ءبىر سۇيەم تەرريتورياسىن جۇڭگودان بولشەكتەپ اكەتۋىنە استە جول بەرمەيمىز.
جولداستار، دوستار!
مەملەكەتتىڭ، ۇلتتىڭ جاعدايى جاقسى بولسا، كوپشىلىكتىڭ دە جاعدايى جاقسى بولادى. سۇن جۇڭشان مىرزا ءومىر بويى جۇرگىزگەن كۇرەستەرىندە جۇڭگونىڭ «دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ قۇدىرەتتى ەلگە»، «دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ شات - شادىمان ەلگە» اينالۋىن، جۇڭگو حالقىنىڭ «دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ باقىتتى حالىققا» اينالۋىن ارماندادى. سۇن جۇڭشان مىرزا «ءداستۇرلى مادەنيەتتى ساۋلەلەندىرىپ، الەم مادەنيەتىنىڭ تاڭداۋلى جەتىستىكتەرىن قابىلداپ، دۇنيە جۇزىندەگى ۇلتتارمەن تەڭ العا باسۋدى» ءۇمىت ەتتى.سۇن جۇڭشان مىرزا قاۋىرت توڭكەرىستىك قيمىلدار بارىسىندا جۇڭگونى كوركەيتۋ ماسەلەسى جونىندە باستان - اياق وي جۇگىرتۋمەن بولدى. ول 1917 - جىلدان 1919 - جىلعا دەيىن «ەلدى كوركەيتۋدىڭ جالپى جوباسى» دەگەن كىتاپتى جازىپ، جۇڭگونى كوركەيتۋدىڭ ۇلى جوباسى جونىندە تولعاندى، وندا شامامەن 160 مىڭ كيلومەترلىك تەمىر جول جاساپ، جۇڭگونىڭ تەڭىز جاعالاۋىن، ىشكى وڭىرلەردى، شەكارا ءوڭىردى بايلانىستىرۋ؛ ءبىر ميلليون 600 مىڭ شارشى كيلومەترلىك تاس جول جاساپ، بۇكىل ەلگە تارالعان تاس جول تورىن قالىپتاستىرىپ، چيڭحاي - شيزاڭ ۇستىرتىنە جەتكىزۋ؛ بۇكىل ەلدە سۋ جولىن سالىپ، كانال قازىپ، ءۇش قىساڭ ۇلكەن توسپاسىن جاساپ، ىشكى وزەن قاتىناسى مەن سۋ يگىلىگى، ەلەكتر قۋاتى ىستەرىن دامىتۋ؛ جۇڭگونىڭ سولتۇستىك، ورتا، وڭتۇستىك تەڭىز جاعالاۋى رايوندارىندا ءبىر - بىردەن الەمدىك دەڭگەيدەگى ۇلكەن كەمەجاي سالۋ؛ اۋىل شارۋاشىلىعى، جاساۋ كاسىبى، كەن شارۋاشىلىعى سياقتىلاردى زور كۇشپەن دامىتۋ العا قويىلعان. سۇن جۇڭشان مىرزا العا قويعان وسى جوبا ونىڭ جۇڭگونىڭ دامۋى جونىندەگى كەرەمەت كوزقاراسى مەن اسا كۇشتى ءۇمىتىن ايگىلەيدى. سول كەزدە كەي شەتەلدىك تىلشىلەر سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ وسى ويلارى بۇكىلدەي بوس قيال، جۇزەگە اسۋى مۇمكىن ەمەس دەپ قاراعان.
شىندىعىن ايتقاندا، كونە جۇڭگونىڭ ساياسي، ەكونوميكالىق، قوعامدىق شارت - جاعدايىندا سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ وسى ۇلى ويلارىنىڭ جۇزەگە اسۋى قيىن ەدى. بۇگىنگى تاڭدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىندا، بۇكىل ەلىمىزدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ قايسارلىقپەن كۇرەسۋىندە، سۇن جۇڭشان مىرزا ءوز كەزىندە العا قويعان جوبا الدەقاشان جۇزەگە استى، جۇڭگو حالقى جاراتقان كوپتەگەن تابىستار سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ وي جوباسىنان الدەقايدا اسىپ ءتۇستى. بايتاق وتان دالاسىندا تەمىر جول چيڭحاي - شيزاڭعا دەيىن جەتكىزىلىپ، تۇس - تۇسقا تارتىلعان تاس جول تورى قالىپتاستى، قىساڭ - شاتقالدار ايدىن كولگە اينالىپ، مۇحيتتاردى جالعايتىن تالايلاعان كەمەجايلار سالىندى، كاسىپ سالاسىنىڭ ءتۇرى تولىعىپ، كەڭ دالادا كۇرىش پەن ءبيداي جايقالدى، شىنجوۋ الەم كەمەسى عارىشتى شارلاپ، مەملەكەت قورعانىسى بارىنشا نىعايدى. سۇن جۇڭشان مىرزا قۇرۋعا كۇش سالعان تاۋەلسىز، دەموكراتيالى، باي، قۇدىرەتتى مەملەكەت دۇنيەنىڭ شىعىسىندا الدەقاشان اسقاق ايبىنمەن بوي كوتەردى.
اماليات تەك جول دۇرىس، نازاريا دۇرىس، ءتۇزىم دۇرىس، مادەنيەت دۇرىس بولسا، تەك بۇلجىتپاي، مىزعىماي، قاجىماي - تالماي، قاجىرلىلىقپەن كۇرەس جاساپ، ۇلى نىساناعا قاراي ۇدەرە العا تارتساق، بوران - شاشىنداردا تۇرلاۋسىزدىق ىستەمەسەك بولعانى، العا قويعان نىسانامىزعا جەتە الاتىندىعىمىزدى، ءسوز جوق، جەتە الاتىندىعىمىزدى تولىق ءتۇسىندىردى.
92 جىلدىڭ الدىندا سۇن جۇڭشان مىرزا جۇڭحۋا ۇلتىنان كۇتكەن ءۇمىتىن بىلايشا بايىمداعان ەكەن: «ەگەر جۇڭگو قۇدىرەتتەنسە، ۇلتىمىزدىڭ مارتەبەسىن قالپىنا كەلتىرۋمەن بىرگە، دۇنيە ءجۇزى الدىندا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىن بولامىز». 60 جىلدىڭ الدىندا ماۋ زىدۇڭ جولداس سۇن جۇڭشان مىرزانىڭ دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 90 جىلدىعىن ەسكە تۇسىرگەن كەزدە: «جۇڭگو ادامزاتقا نەداۋىر زور ۇلەس قوسۋى ءتيىس»، - دەپ اتاپ كورسەتكەن ەدى. 30 جىلدىڭ الدىندا دىڭ شياۋپيڭ جولداس: «مەملەكەتتىڭ جالپىلىق قۋاتى زورايسا ادامزات ءۇشىن اناعۇرلىم كوپ ءىس ىستەۋگە، وڭتۇستىك پەن سولتۇستىكتىڭ ماسەلەسىن شەشۋ جاعىندا اناعۇرلىم كوپ كۇش شىعارۋعا بولادى. بىزدە مىنە وسىنداي اسقاق جىگەر بار»، - دەپ اتاپ كورسەتكەن ەدى. جۇڭگو حالقى ءوزىنىڭ عانا ەمەس، ءار ەلدىڭ ويداعىداي دامۋىن، ءار ەل حالقىنىڭ باقىتتى، الاڭسىز تۇرمىس كەشىرۋىن ءۇمىت ەتەدى. ءبىز سەلبەسە وتىرىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى وزەك ەتكەن جاڭاشا حالىقارالىق قاتىناستى ورناتۋدى العا ىلگەرىلەتىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى مەن مۇددەلەس ورتاق تۇلعاسىن قالىپتاستىرۋدى جەبەپ، باستان - اياق دۇنيە ءجۇزى بەيبىتشىلىگىنىڭ قۇرۋشىسى، كۇللى الەم دامۋىنىڭ ۇلەسكەرى، حالىقارالىق ءتارتىپتىڭ قورعاۋشىسى بولىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەل حالقىمەن بىرگە قۇلشىنىپ، ادامزاتتىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىنىڭ شۇعىلالى بولاشاعىن تىزە قوسا تۇلعالاۋىمىز كەرەك.
5000 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، جۇڭحۋا ۇلتى ءوزىنىڭ دامۋى بارىسىندا ادامزاتقا ۇلى ۇلەستەر قوستى. بولاشاقتا دا جۇڭگو حالقى مەن جۇڭحۋا ۇلتى، ءسوز جوق، ادامزاتتىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋى سىندى يگى ىسكە تىنباي تىڭ دا اناعۇرلىم زور ۇلەس قوساتىن بولادى! جولداستار، دوستار!
سۇن جۇڭشان مىرزا ءوز كەزىندە «400 ميلليوننان استام حالىق، كەڭ - بايتاق تەرريتوريا تۇرعاندا، قايراتتانا العا ۇمتىلىپ، الپاۋىتتارمەن ۇزەڭگى قاعىستىرۋعا، تەڭدەسسىز قۇدىرەتتى ەلگە اينالۋعا ابدەن بولادى»، «تەك جۇڭگونى كوركەيتۋدىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ءوز موينىمىزعا الا بىلسەك بولعانى» دەگەن ەدى. سۇن جۇڭشان مىرزا ءومىرىنىڭ اقتىق ساتىندە: توڭكەرىس جەڭىسكە جەتكەن جوق، جولداستار ءالى دە قۇلشىنا ءتۇسۋى كەرەك دەپ وسيەت ايتىپ كەتكەن ەدى. جۇڭگونىڭ وسىزاماندانۋىن، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن، بۇكىل جۇڭگو حالقىنىڭ بىرگە اۋقاتتانۋىن جۇزەگە اسىرۋدا ءالى دە ۇزاق جول باسۋىمىزعا، ءالى تالاي قيىنشىلىق پەن حاۋىپ - قاتەردى جەڭۋىمىزگە تۋرا كەلەدى.
مەن سۇن جۇڭشان مىرزانى ارداقتايتىن ۇلى قۇرلىقتاعى جۇڭحۋا ۇلاندارىن، جۇيەدەن، شياڭگاڭدىق، اۋمىندىق باۋىرلاستاردى، تايۋاندىق باۋىرلاستاردى، شەتەلدەگى مۇھاجىر باۋىرلاستاردى مەيلى پارتيا - توپ سەنىمى قالاي بولسىن، مەيلى قايدا ءجۇرسىن، بارىنشا ىنتىماقتاسىپ، تاريحي ورايدى مىقتى يگەرىپ، تاريحي جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاپ، سۇن جۇڭشان مىرزا سياقتى بارلىق توڭكەرىستىك اعا بۋىندار جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كۇرەسكەن ۇلى ءىستى ۇزدىكسىز العا ىلگەرىلەتۋگە ۇندەيمىن! تاياۋ زاماننان بەرگى تالايلاعان ايتۋلى ارداگەرلەر جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كۇرەسكەن ۇلى ءىستى ۇزدىكسىز العا ىلگەرىلەتۋگە ۇندەيمىن! تاياۋ زاماننان بەرگى جۇڭگو حالقى مەن جۇڭحۋا ۇلتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كۇرەسكەن ۇلى ءىستى ۇزدىكسىز العا ىلگەرىلەتۋگە ۇندەيمىن! شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 11 - قاراشادا بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى
كەلۋ قاينارى: شينجياڭ گازەتى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
