- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ەستەن كەتپەس باقىتتى ەستەمە
2014.05.05 13:17 كەلۋ قاينارى : ءتاڭىرتاۋ تورابى
ج ك پ ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى، مەملەكەت ءتوراعاسى، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭ 27 - ساۋىردەن 30 - ساۋىرگە دەيىن شينجياڭدا قىزمەت تەكسەردى. 4 كۇن ىشىندە باس شۋجي تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، بۇقاراعا امانداستى، بۇقارادان حال سۇرادى، ماڭىزدى ءسوز سويلەدى، شينجياڭنىڭ جان - جاقتى دامۋى جونىندە تالاپتار قويدى.
سودان بەرى بىرنەشە كۇن وتە شىقتى، سول كەزدەگى كورىنىستەر باس شۋجي ات باسىن تىرەگەن ءار جەردەگى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىنىڭ كوز الدىندا ءالى تۇر. باس شۋجيدىڭ شينجياڭداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىنا جاساعان قامقورلىعى، بەرگەن شابىتى ءاربىر ادامنىڭ كوڭىل تۇكپىرىندە ماڭگى ۇمىتىلماس شۋاقتى ەستەمەگە، اسىرەسە، كوپشىلىكتىڭ قۇلشىنا كۇرەس جۇرگىزۋىنىڭ، اتا مەكەندەرىن گۇلدەندىرۋىنىڭ ماڭگىلىك قوزعاۋشى كۇشىنە اينالىپ قالا بەردى.
حالىق تۇرمىسىنىڭ باقىتتىلىعىنا كوڭىل ءبولىپ، نازار اۋداردى
قاشقار كونەشار اۋدانى توعىزاق قالاشىعى اياققى ماڭگەن قىستاعىنداعى باس شۋجيگە ۇيعۇر دوپپاسىن سيلاعان ديقان ابدىقايۇم روزى الىس - جۋىققا اتى ءمالىم ايگىلى ادام بولىپ شىعا كەلدى. «بۇل ومىرىمدەگى ەڭ باقىتتى شاعىم بولدى، 28 - ءساۋىر كۇنى ساعات 11دەن اسقاندا باس شۋجي وتباسىمىزعا كەلدى. قولىمدى الىپ امانداسىپ، جاڭا ءۇيىمىزدى، اۋلانى، قوي قورانى، ەگىس ماشينالارىن كورىپ شىقتى، سوڭىندا اكەم ەكەۋىمىزدىڭ ورتامىزدا وتىرىپ، اۋىلداستارمەن اڭگىمەلەستى، ول اڭگىمەسىنىڭ كوبىندە ءبىزدىڭ حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتىنان يگىلىكتەنە العان - الماعانىمىزدى سۇرادى»، − دەيدى باس شۋجيدىڭ قامقورلىعىنان ەرەكشە اسەرلەنگەن ابدىقايۇم روزى. ول ءوزىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنە قوسىمشا قاراجات بەرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى ماشينالارىنا قوسىمشا قاراجات بەرۋ، اۋىل - قىستاقتاعى جاڭاشا سەلبەسىپ ەمدەلۋ بويىنشا ۇكىمەت ەسەبىنەن كوتەرۋ جونىندەگى ەسەپ - قيساپتاردى باس شۋجيگە كورسەتكەنىن ايتادى.
سودان بەرى ابدىقايۇمنىڭ ۇيىنە كەلىپ - كەتۋشىلەردىڭ اياعى ۇزىلگەن جوق. اۋىلداستارى ودان سول كەزدەگى اڭگىمەنىڭ جاي - جاپسارىن تىڭداپ، باقىتتى سەزىمگە بولەندى.
ءۇرىمجى قالاسى جوعارى، جاڭا تەحنيكا كاسىپتەرىن اشۋ رايونىنداعى شينجياڭ جەمىس - جيدەك جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىندە قىزمەت تەكسەرگەن كەزدە دە، باس شۋجي شارۋالاردىڭ كىرىسىنىڭ ارتۋ ماسەلەسىن ەسىنەن شىعارعان جوق. ول جەمىس - جيدەكتىڭ ساتىپ الۋ باعاسىن تاپتىشتەي سۇرادى. بۇل جونىندە وسى سەرىكتەستىكتىڭ ورىنباسار باس مەڭگەرۋشىسى ياڭ يۇڭشياڭنىڭ اسەرى ءتىپتى ەرەكشە ەكەن. «ءبىزدىڭ ونىمدەرىمىزدىڭ بولشەك ساتىلۋ باعاسىن كورىپ، باس شۋجي شارۋالاردىڭ ارادان قانشا پايدا تاباتىنىن دەن قويا سۇرادى»، − دەدى ول. باس شۋجي بۇقارانى ەسىنەن شىعارماي، بۇقارانىڭ تۇرمىسىنا كوڭىل ءبولدى. ياڭ يۇڭشياڭ بىلاي دەدى: «كاسىپورىن سالاۋاتىمىزبەن، قوعامدىق جاۋاپكەرلىكتى ەستەن شىعارماي، باس شۋجيدىڭ نۇسقاۋىنا ساي، كاسىپ سالاسىن دامىتىپ، شينجياڭداعى ءار ۇلت ديقاندارىنا باقىت جەتكىزۋىمىز كەرەك».
28 - ءساۋىر كۇنى ءتۇستىڭ الدىندا باس شۋجي قاشقار كونەشار اۋدانى توعىزاق قالاشىعى اياققى ماڭگەن قىستاعىنداعى پارتيا مۇشەلەرىنىڭ قيمىل ۇيىنە كەلگەندە، قىستاق تۇرعىندارى قىستاقتىڭ «ەكى كوميتەتىنە» پىكىر بەرىپ جاتقان ەدى. سول كەزدە باس شۋجيگە ءتۇسىندىرۋشى بولعان ستۋدەنت قىستاق كادرى سىراپىل سىمايىل بىلاي دەپ ەسكە الادى: باس شۋجي كوپشىلىكتىڭ قانداي پىكىر بەرگەنىن سۇرادى، ولار اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ءتىپتى ءوتىمدى بولا ءتۇسۋىن، وتباسىلارىنا تابيعي گاز جەتكىزىلۋىن، ءوسىمى مەملەكەت جاعىنان تولەنەتىن قارىز اقشانىڭ مولىراق بەرىلۋىن ءۇمىت ەتەتىنىن ايتتى...
«شىنىمدى ايتسام، سول كەزدە ەرەكشە ساسقالاقتاعانىمنان با، دەنەمدى تەر باسىپ كەتتى، ءبىراق باس شۋجيدىڭ ءاربىر ءسوزى سونشالىقتى جىلى، جاقىن ءبىلىندى، كوبىندە اۋىلداستار ەڭ كوڭىل بولەتىن، ءبىز ەڭ قانىق بىلەتىن جاعدايلاردى سۇرادى، مەن ءبىر - بىرلەپ تانىستىرىپ جاۋاپ بەرىپ، بويىم كەڭىپ قالعانداي بولدىم»، − دەيدى سىراپىل.
قىستاقتا «حالىقتىڭ جاعدايىن ۇعىسۋ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ، حالىقتىڭ تىلەگىن توعىستىرۋ» قيمىلىنا قاتىناسىپ جاتقان قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت گرۋپپاسىنىڭ كادرلارى دا باس شۋجيگە قىزمەتتەن مالىمەت بەردى. باس شۋجي قىستاقتا تۇراتىن كادرلارعا بۇقارا اڭىس ەتكەن ماسەلەلەردى ويداعىداي شەشۋدى تاپسىرىپ، اۋىلداستاردىڭ تۇرمىسىنىڭ جاقسارا بەرۋىن تىلەدى.
ۇرپاقتاردىڭ ەسەيىپ - ەرجەتۋىنە كوڭىل ءبولدى
قاشقار كونەشار اۋدانى توعىزاق قالاشىعى سەنترلى باستاۋىش مەكتەبىنىڭ باستىعى اينۇر ابدىقادىر بىزگە باس شۋجي ماعان از ۇلت بالالارىنىڭ «قوس ءتىل» اعارتۋىن مىقتى ۇستاۋدى، حانزۋ ءتىلىن جاقسى ۇيرەنسە بولاشاقتا قىزمەت تابۋعا قولايلى بولاتىنىن، مۇنان دا ماڭىزدىسى، ۇلتتار ىنتىماعىن جەبەۋگە كوپتەپ ۇلەس قوسۋعا بولاتىنىن تاپسىردى. باس شۋجي 6 - جىلدىقتىڭ 1 - كلاسىنا كىرىپ، 2 وقۋشىنىڭ حانزۋشا تەكستى داۋىستاپ وقىعانىن دەن قويا تىڭداعاننان كەيىن ولاردى «دىبىستاۋلارىڭ دۇرىس ەكەن» دەپ ماقتادى.
6 - جىلدىقتىڭ 1 - كلاسىنىڭ كلاسكومى رۋقيا مامەتتۇرسىن: تەكستى وقىعاننان كەيىن شي اتاي مەنەن كوپ نارسەلەردى سۇرادى، مەن ول كىسىگە 1 - جىلدىقتان باستاپ حانزۋ ءتىلىن ۇيرەنگەنىمدى، ۇيرەنگەنىمە 6 جىلدىڭ ءجۇزى بولعانىن، تۇستە مەكتەپ اسحاناسىنان تاماقتاناتىنىمدى، ءۇيىمنىڭ دە مەكتەپكە جاقىن ەكەنىن ايتتىم. شي اتاي مەنى ماقتادى، توتەنشە قۋانىشتىمىن، سول كۇن تۋعان كۇنىم بولاتىن، بۇل مەن جونىنەن توتەنشە ماعىنالى تۋعان كۇن ەسەپتەلەدى، بۇل كۇندى جادىمدا ماڭگى ساقتايمىن! - دەدى.
نەگىزگى ساتى كادرلارى مەن بۇقاراسىنا كوڭىل ءبولدى
قاشقار قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى نازارباق ساقشى بولىمشەسىنىڭ جەتەكشىسى تاۋ يۇڭشىڭ سول كۇندى ەسكە الىپ بىلاي دەدى: 28 - ساۋىردە باس شۋجي ساقشى بولىمشەمىزگە كەلىپ، كامەرالى باقىلاۋ جۇيەسى، ساقشىلاردىڭ قارۋ - جابدىقتارى سياقتىلاردى كوزدەن كەشىرىپ، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، بۇلىكتەن قورعانۋ جاتتىعۋىن تاماشالادى. باس شۋجي نەگىزگى ساتى حالىق ساقشىلارىنىڭ جابدىقتانۋىنا جانە جاتتىعۋىنا توتەنشە كوڭىل ءبولىپ، كوپشىلىككە: زورلىقتى كۇش لاڭكەستەرىنە توتەپ بەرۋدە ۇتىمدى شارا بولۋ، جاتتىعۋدى شايقاستىق جاتتىعۋ بويىنشا جالعاستىرۋ كەرەك. ادەتتە تەر كوبىرەك اقسا، شايقاس كەزىندە از قان توگۋگە بولادى، - دەدى. باس شۋجي ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەردەن نەگىزگى ساتى حالىق ساقشىلارىنا شىن نيەتپەن كوڭىل ءبولۋدى تالاپ ەتتى، بىزگە ءوزىمىزدى قورعاي ءبىلۋدى تاپسىردى.
29 - ءساۋىر كۇنى بيڭتۋانعا قاراستى 6 - ديۆيزيانىڭ ۋجياچۇي قالاسىندا وتكىزىلگەن بيڭتۋاننىڭ اڭگىمە ماجىلىسىندە بيڭتۋانعا قاراستى 10 - ديۆيزيا 185 - پولكى ساندىق قاراۋىل ورنىنىڭ حالىق جاساعى ما جۇن - ۋ باس شۋجيگە مالىمەت بەردى. ول قاراۋىل ورنىنىڭ شەكارالىق وزەننەن نە ءبارى 5 مەتر قاشىقتىقتا، قىس ماۋسىمىندا اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ نولدەن تومەن 53 سەلتسي گرادۋسقا دەيىن تومەندەيتىنىن، جازدا ماسا كوپ بولاتىنىن، 1991 - جىلى نەكەلەنگەننەن كەيىن وسى قاراۋىل ورنىنىڭ جۇبايلار قاراۋىل ورنىنا اينالعانىن ايتقاندا، باس شۋجي ءسوز قىستىرىپ، ونىڭ قىزمەت، تۇرمىس جاعدايىن تاپتىشتەي سۇراپ ۇعىستى ءارى شەكارانى كۇزەتكەن ما جۇن - ۋدىڭ ايەلىنە سالەم جولدادى.
«باس شۋجي بيڭتۋاندىقتاردىڭ تىڭ يگەرىپ، شەكارانى قورعاۋىنىڭ توتەنشە جاپالى ەكەنىن بىلەدى. ونىڭ جۇبايىم ەكەۋىمىزدەن حال سۇراۋى وتباسىما كوڭىل بولگەندىگى، مۇنان دا ماڭىزدىسى، باس شۋجيدىڭ بيڭتۋاندىقتارعا كوڭىل بولگەندىگى، سالەم جولداعاندىعى دەپ سانايمىن. بيڭتۋاندىقتار مۇنان زور مەيىر جانە شابىت الدى»، - دەيدى ما جۇن - ۋ تەبىرەنە.
ۇلتتار ىنتىماعى − شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ جان تامىرى
شينجياڭ ءىسلام ينستيتۋتىنىڭ باستىعى ابدۇراحىپ تۇمنياز داموللا 30 - ءساۋىر كۇنى ءتۇستىڭ الدىندا ۇرىمجىدە باس شۋجيدىڭ ىقىلاستى قابىلداۋىندا بولدى. «باس شۋجي ۇلت، ءدىن قىزمەتىنە باسا ءمان بەرىپ، شينجياڭداعى ءدىن سالاسىنىڭ قايراتكەرلەرىمەن كەزدەستى، ۇرىمجىدەگى نوعاي مەشىتىن ەكسكۋرسيالادى، پارتيانىڭ ۇلت، ءدىن ساياساتىنىڭ دايەكتى تياناقتانۋ احۋالىنا كوڭىل ءبولدى جانە ونى ۇعىستى. باس شۋجي بىزگە ۇلتتار ىنتىماعى شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ جان تامىرى ەكەنىن، ءار ۇلت بۇقاراسى ۇلتتار ىنتىماعىن كوزىنىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋلارى كەرەك ەكەنىن قايتالاي ايتىپ ءتالىم بەردى».
ابدۇراحىپ تۇمنياز بىلاي دەدى: مەن باس شۋجيگە ينستيتۋتتى كوشىرۋ، كەڭەيتىپ قۇرۋ قىزمەتىنەن مالىمەت بەردىم، بۇلاردىڭ بارلىعى پارتيانىڭ ۇلت، ءدىن ساياساتىنىڭ شينجياڭدا دايەكتى تياناقتانۋىنىڭ ناقتى بەينەسى ەكەنىن ايتىپ، باس شۋجيگە شينجياڭداعى 10 ميلليوننان استام مۇسىلمان قاۋىمنىڭ سالەمىن جەتكىزدىم.
باس شۋجي ۇرىمجىدە شينجياڭنىڭ ەڭبەك ۇلگىسى جانە وزات قىزمەتكەر، وزات جەكە ۋاكىلدەرىمەن كەزدەستى. «بۇل مەنىڭ باس شۋجيگە 2 - رەت كەزدەسۋىم، العاش رەت بەيدايحىدا كەزدەسكەن ەدىم، باس شۋجيدىڭ قامقورلىعىندا ءبىز تەكتەس ماماندار ۇسىنىسپەن باس شۋجيگە كەزدەستىك»، - دەدى جۇڭگو ينجەنەريالىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، شينجياڭ ۋنيۆەرسيتەتى ينفورماتسيا عىلىمى جانە ينجەنەريا ينستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى وشىر ءسىلام. «بۇل جولى باس شۋجي مەنى تاني قويىپ، مەنىمەن كەزدەسكەنىن ايتتى. باس شۋجيدىڭ مەنى ۇمىتپايتىنىن ويلاماپپىن، بۇل باس شۋجيدىڭ عىلىم - تەحنيكا قىزمەتىنە باسا ءمان بەرەتىنىن، عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرلەرىنە ەرەكشە كوڭىل بولەتىنىن تۇسىندىرەدى!»
وشىر ءسىلام 30 - ءساۋىر كۇنگى اڭگىمە ماجىلىسىنە قاتىناسقانداردان تاعى سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگەن وزات جاس رايحانگۇل يمىر، كاۋاپشى قايىر - ساحاباتشى الىم، ءبيشى ءدىلنۇر ابدوللالاردىڭ دا بار ەكەنىن ەسىنە الدى: «ءدال <1 - مامىر> حالىقارالىق ەڭبەكشىلەر مەرەكەسىنىڭ قارساڭى، باس شۋجي تاعى كوپشىلىككە مەرەكەلىك تىلەك ارنادى، سونداي - اق بۇكىل ەلدەگى ەڭبەكشىلەردىڭ مەرەكەسىنە قۇتتى بولسىن ايتتى، ءبىز مۇنى شەكسىز داڭق سەزىندىك».
قارۋلى ساقشى شينجياڭ باس اترەتى شيپاحاناسىنىڭ باستىعى جۋاڭ شىحۋا دا باس شۋجيدىڭ قابىلداۋىندا بولعان وزات جەكە ۋاكىلدەرىنىڭ ءبىرى. 1 - مامىر كۇنى ءبىز قارۋلى ساقشى شينجياڭ باس اترەتى شيپاحاناسىنا كەلگەنىمىزدە، جۋاڭ شىحۋا شيپاگەرلەردى باستاپ ناۋقاستار بولمەسىن ارالاپ ءجۇر ەكەن. ول: باس شۋجيدىڭ قابىلداۋىندا بولىپ تۇلا بويىمدى كۇش - قۋات كەرنەدى، حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەۋ سەنىمىم ءتىپتى نىعايا ءتۇستى. شينجياڭداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسى باس شۋجيدىڭ تالابى بويىنشا بىرگە قۇلشىنسا بولعانى، ىنتىماقتى، جاراسىمدى، گۇلدەنگەن، باي، وركەنيەتتى، العا باسقان، الاڭىسز تىرشىلىك ەتەتىن سوتسياليستىك شينجياڭ قۇرۋ ۇلى نىساناسى، ءسوز جوق، ىسكە اسادى، - دەدى. «شينجياڭ گازەتى»
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
