- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ءبىلىم ۇيرەنگەنگە، كۇش-قۋات جۇمساعانعا بىتەدى
2014.11.25 15:03 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ حالىق راديو ستانسياسى تورابى
ومىرگە زەر سالساق، قيلى-قيلى ىستەرگە جولىعامىز. ءبىر ءبولىم ادام قارشادايىنان باستاپ ادامدىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، 12 مۇشەسىن دۇرىس پايدالانا بىلسە، تاعى ءبىر ءبولىم ادام قاشاندا باسقالارعا يەك سۇيەيدى.
بيىلعى 1-قازان مەرەكەسى دەمالىسىندا اۋىلىمىزدا توي بولدى. قالا تۇرمىسىنان زەرىككەن ءبىرتالاي تۋىسىمىز بالا-شاعاسىمەن كەلدى. ولارعا قىرداعى ىستەردىڭ ءبىر ءبولىمى وتە جاپالى، كونە سارىنى باسىم سەزىلگەنىمەن، قالا ادامدارى مەن دالا ادامدارى بىرگە بولعان ساتتە، بالالاردى ەڭبەك ارقىلى باۋلۋ مەن اق الاقان ءوسىرۋدىڭ پارقى انىق بەينەلەندى. كەزدەسپەگەلى تالاي ۋاقىت بولعاندىقتان اپەكە-ءسىڭلى، كەلىن-كەشەك بولىپ بالالارىمىزبەن ءبىر ۇيگە جاتقامىز. قىرداعى باۋىرىمىزدىڭ 3 جاسار بالاسى ۇلكەندەر تاڭەرتەڭگى شايعا وتىراردا وياندى دا بايپاعىن كيە باستادى، ودان سوڭ شەشەسىن شاقىردى. شەشەسىنىڭ جاردەمىمەن كيىمىن كيگەن سوڭ، دالاعا شىعىپ كەلدى دە بەتىن جۋدى. ودان سوڭ الدىنا قويعان تاماقتى ءوز قولىمەن جەي وتىرىپ، ۇلكەندەردىڭ «اتىڭ كىم، قانشا جاستاسىڭ» دەگەن سياقتى سۇراۋلارىنا ءوزى ەڭ ۇعىمدى دەگەن تىلىمەن، قاداعالاي جاۋاپ قايتارىپ جاتتى.
ال جاسى 10 نان اسقان ءبىر بالانى شەشەسى تۇسكە تاياۋ ورنىنان زورعا تۇرعىزدى. كيىم كيۋگە جارىم ساعاتتاي اينالدى. مىنانىڭ ءدامى جاقسى، انانى جەسەڭ جۇيرىك بولاسىڭ، اناۋ بويدى وسىرەدى... دەگەن سياقتى كەڭەستەر ايتىپ، الدىنداعى تاماقتى جەۋگە ءناسيحاتتادى. دەسەدە جىرعاپ تاماقتانعان جوق. جارىم ساعات وتپەي اكە-شەشەسىنەن اقشا سۇراپ، دۇكەننەن ۇساق-تۇيەك ازىقتىق جانە سۋسىن الاتىنىن ايتتى. ال كەشتە كوشەدەن تاماق ىشپەك بولىپ شەشەسىن جەتەكتەپ كەتتى. جاسى 15 كە شىققان تاعى ءبىر بالا تابەتتى تارتار دەپ دايىنداپ قويعان تاماقتى اۋزىنا سالماي بازاردى اڭسادى. قارنى اشىپ قالۋىنان الاڭداپ بازاردان اكەلگەن ايران-ءسۇت، پراندىك سياقتى نارسەلەردى الدىنا قويعانىمىزدا بۇلار ءبىزدىڭ ۇيدە دە بار، بۇرىن جەپ كورمەگەن نارسەلەر بولسا جاقسى ەدى،-دەدى.
كوزىنە جاقسى كورىنگەن ۇساق-تۇيەك نارسەدەن تارتىپ، قوراداعى اتقا دەيىن يەمدەنىپ، ماڭىنا اكە-شەشەسىنەن باسقا پەندە جولاتپايتىندار دا شىقتى.
«ۇلكەندەردى كۇتۋ قيىن بولماعانىمەن، قازىرگى ەركە-شولجاڭ بالالاردى كۇتۋ وڭاي ەمەس ەكەن»،-دەپ سىر شەرتەدى ءبىر اپايىمىز بالا تاربيەسىندەگى بولىمدى مەن بولىمسىزدى، تولىمدى مەن تولىمسىزدى تەڭ كوز الدىعا ەلەستەتىپ.مۇنداي ىستەر مەكتەپتە دە كوپ كەزىگەدى. باسىم كوپ ءبولىم بالا تاپسىرماسىن ۋاعىندا ورىنداپ، ساباقتى زەر سالا تىڭداپ، كلاستا جاتتىعۋ ىستەگەندە مۇعالىممەن جارىسا سويلەپ، وي ورتاقتاستىرىپ، كوزقاراس بىلدىرگەنىمەن، تاعى ءبىر ءبولىم بالانىڭ ەسى-دەرتى ۇيقىعا نەمەسە ويىنعا اۋادى دا تۇرادى، وتىلگەن ساباقتى تۇسىنبەيدى. تاپسىرما ورىنداعاندى قويىپ، وقۋلىعىن اۋىرسىنادى. ۇنەمى باسقالاردىڭ تاپسىرماسىن كوشىرىپ الاتىندار مەن باسقالاردى الداپ-سۋلاپ، قورقىتىپ تاپسىرماسىن جازدىرىپ الاتىندار دا بار. ويىن قۇمارلىق، جالقاۋلىق، كەكشىلدىك، توبەلەسكىشتىك، وتىرىكشىلىك سياقتى جەتەرسىزدىكتەر ءدال سونداي بالالاردى يەكتەيدى. ءبىراق ماسەلە باۋلۋدا.
جاڭا اۋىزعا الىنعان 3 جاسار بالانى باۋلىعاندار ادامنىڭ بارلىق قابىلەتى ەسەيۋ بارىسىندا كەمەلدەنەتىنىن جەتە تۇسىنگەن. ال قالعان بالالار شەكتەن تىس ماپەلەنگەن ياعني دەنى ساۋ، كيىمى تازا، تاماعى جاقسى بولۋ سياقتىلاردى قامتاماسىزداندىرۋدى عانا كوزدە ۇستاپ، ءوزىن-ءوزى باسقارۋ ەرەكشەلىگىن جەتىلدىرۋدى قاعىس قالدىرعان. بالا دۇنيە ەسىگىن اشقاندا داق تۇسپەگەن اق قاعاز سياقتى بولادى. ال سول اق قاعازعا قانداي جازۋ جازۋ، قانداي سۋرەت سىزۋ باۋلۋعا، تاربيەگە بايلانىستى. سابيلەر ءۇشىن اينالاسىنداعى دىبىس، قيمىل، وزگەرىس سياقتىلاردىڭ ءبارى ءبىلىم، ءبارى تاربيە. سوندىقتان اتا-انالاردىڭ، باقتاشىنىڭ جانە باسقا دا ادامداردىڭ باسقان-تۇرعان ءىس-ارەكەتى، ءسوزى، مىنەزى، عۇرىپ-ادەتى بالاعا اسەر ەتەدى. ەگەر بالاعا پىسىقتىق، ەڭبەكشىلدىك، شىنايىلىق، تىرىسشاڭدىق سياقتى اسىل قاسيەت ارقىلى ونەگە بولىپ، ءتۇرلى ونەرگە باۋلي الساق، شاماسى كەلەتىن ىستەردى ءوزى ىستەۋگە داعدىلاندىرساق، ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ءومىر ءسۇرۋ قۋاتى ارتادى، باسقالارعا ماسىل بولۋدان نامىستانادى، قاشاندا ەلدىڭ الدى بولۋعا قۇلشىنادى.
تۇرمىسىندا قيىنشىلىق بار، قولى قىسقا وتباسىلارىنىڭ بالالارىنىڭ ۇيرەنۋ قۇرالدارى تاپشى، كيىمى جۇتاڭ، كۇتىمى تومەن بولاتىنى انىق. الايدا وتباسىنىڭ ونەگەسى، يدەيالىق تاربيەسى دۇرىس بولسا بولعانى، ولاردىڭ باسىم كوپ ساندىسى وقۋدا وزات، ەڭبەكشىل، قايىرىمشىل، كەڭ پەيىل بولادى. وسىنىڭ ءبارى ءبىلىم. بۇل ءبىلىمدى ولار ءوز وتباسىلارىنىڭ كۇندەلىكتى حارەكەتتەرىنەن ۇيرەنگەن جانە يگەرگەن. ال تۇرمىسى باردام وتباسىلارىنىڭ بالالارىنىڭ ءبىر بولىمىندە سىلتاۋ كوپ، جۇمىستىڭ جەڭىلىنە جۇگىرگىش كەلەدى. ولار ءبىلىمنىڭ ۇيرەنگەن سايىن مولايىپ، كۇش-قۋاتتىڭ جۇمساعان سايىن نىعاياتىنىن بىلمەيدى، جانىن قيناماۋدى عانا ويلايدى. شىنىن ايتقاندا، ولارعا مۇنىڭ قاتە ەكەنىن بالاعا تۇسىندىرۋ كەرەك.
باردام بولۋ، باي بولۋ، قالادا جاساۋ جاقسى. ءبىراق ونداعى كىلتەڭ بۋىنداردى مىقتى يگەرمەي بولمايدى. مۇنداي وتباسىنداعى ادامدار ەڭبەكشىلدىكتى، ۇنەمشىلدىكتى ءتىپتى دە كوپ دارىپتەۋى كەرەك.
مەيلى قايدا بولسىن، ادامزاتتىڭ كۇندەلىكتى ءومىرى بىلىمنەن ءبىر مينۋت قول ۇزە المايدى. ءومىردى نۇرلاندىرۋ ءۇشىن ونى بىلىممەن سۋارىپ تۇرۋ كەرەك. ءبىلىم وتباسىنداعىلاردان ونەگە الۋ، كۇندەلىكتى تۇرمىستاناقتى ىستەردى ءوز قولىمەن ىستەۋ جانە مەكتەپكە كىرىپ وقۋ سىندى جولدارمەن توپتالىپ، امالياتتا قولدانا ءبىلۋ جولىمەن مولىعادى. ادامدار قاشاندا ءبىر-بىرىنەن تاربيە الىپ، ءبىر-بىرىنە ەلىكتەۋ ارقىلى جەتەرسىزدىگىن تولىقتايدى. سوندىقتان مەيلى قاشان، قانداي ورتادا بولساق تا ءار ءسوز، ءار قادام، ءار ىستە ءوزىمىزدىڭ ونەگەلىك رولىمىزدى ەستەن شىعارماي، تاماشا وبراز ورناتۋعا دايىن تۇرۋىمىز كەرەك. بۇل جاعىندا مەكتەپتەگى جۇمىسشى-قىزمەتكەرلەردىڭ اتقاراتىن رولى ءتىپتى دە ۇستەم. مۇعالىمدەر وقۋشىعا ءوزى وتكەن ساباقتى عانا ەمەس، جارامدى ادام بولۋدىڭ، قوعام ءۇشىن ەڭبەك ءسىڭىرۋدىڭ نەگىزىن قالاۋى؛ قاي-قاشان دا سەرگەك، زەرەك، ۇيرەنگىش، قايىرىمشىل، كىشپەيىل، ت. ب ەرەكشەلىكتەردى كورنەكتىلەندىرۋى؛ وقۋشىلارعا اتتەڭ، سول مۇعالىمدەي بولسام دەگەن وي سالارلىق ارىن بايقاتۋى كەرەك. «تاربيە باسى بەسىكتە» دەگەندەي، ادامداردىڭ ءسابي كەزىندە قابىلداعان، ۇيرەنگەن ءبىلىمىنىڭ ىقپالى زور بولادى. ءسابي كەز بەن بالالىق شاقتا ادامدار ءبارىن بىلسەم، ۇيرەنسەم، يگەرسەم دەپ جالىنداپ تۇرادى. ەگەر تۋرا جەتەكشىلىك ەتە الساق، ۇيرەنۋگە تاسقىنداعان جىگەرمەن كىرىسەدى. ءوزى تۋرا، جاقسى، وزىق دەپ بىلگەن نارسەنى ۇيرەنبەي قويمايدى. سول بارىستا قابىلداعان كوزقاراس، تاربيە سياقتى ىستەردىڭ اسەرىمەن مىنەز-قۇلىق پىشىندەپ، ادەپ-يبا قالىپتاستىرادى، ادام بولۋدىڭ ارناسىن سالىپ، نەگىزىن قالايدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
