- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ىنتىماق، جاراسىمدىلىق، ورنىقتىلىقتىڭ جاڭا داستانىن جازايىق
− اۆتونوميالى رايون قۇرىلعانىنىڭ 60 جىلدىعى بايلانىسىمەن
2015.09.14 13:17 كەلۋ قاينارى : ءتاڭىرتاۋ تورابى
تۇنگى اسپاننىڭ كوركىن كەلتىرگەن − جىمىڭداعان جۇلدىزدار، ادامزات وركەنيەتىن گۇلدەندىرگەن − بەرەكە مەن ىنتىماق.
ۇلتتار ىنتىماعىنا تاباندى بولۋ − ماركستىك ۇلت نازارياسىنىڭ نەگىزگى قاعيداسى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ۇلت ماسەلەسى جونىندەگى نەگىزگى ۇستانىمى جانە ۇلت ساياساتىنىڭ ماڭىزدى مازمۇنى.
مەملەكەتتىڭ بىرلىگى، ۇلتتاردىڭ ۇلى ىنتىماعى − ىستەرىمىزدىڭ جەڭىستەن جەڭىسكە جەتۋىنىڭ نەگىزگى كەپىلى.
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورناتقان ۇلتتىق تەرريتوريالىق اۆتونوميا ءتۇزىمى − ەلىمىزدەگى ۇلت ماسەلەسىن شەشۋدىڭ نەگىزگى ساياساتى، وسى ۇلى جاسامپازدىق ۇلتتاردىڭ تەرەزەسى تەڭەلىپ، ەل تىزگىنىن قولعا الىپ، بەرەكەلى، ىنتىماقتى وتۋىنە تۇبەگەيلى كەپىلدىك جاسادى.
اۆتونوميالى رايون شاڭىراق كوتەرگەن 60 جىلدان بەرى، اسىرەسە، ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعاننان كەيىن، پارتيانىڭ ۇلتتىق تەرريتوريالىق اۆتونوميا ساياساتى ءساتتى تۇردە امالياتتا ايگىلەندى، ۇلتتار تىنىستاس، تاعدىرلاس، تىلەكتەس بولدى، ۇلتتار ىنتىماعى كۇننەن - كۇنگە كۇشەيدى، «ءۇشتىڭ ءبىر - بىرىنەن ايرىلا الماۋى» يدەياسى جۇرت كوڭىلىنە تەرەڭ تامىر تارتتى، «بەس ورتاق تانىم» ونان ارى نىعايدى، تەڭ، ىنتىماقتى، قارايلاسىمدى، جاراسىمدى سوتسياليستىك ۇلت قاتىناسى ورنادى.
1
جاڭا تاريحي كەزەڭدە، شينجياڭدا ۇلت قىزمەتىنىڭ جاقسى ىستەلۋى ايرىقشا ماڭىزدى مانگە يە، ول شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىعىنا قاتىستى بولۋمەن قاتار، مەملەكەتتىڭ رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق ىستەرىنىڭ جالپى جاعدايىنا، مەملەكەت بىرلىگىنە، شەكارا قورعانىسىنىڭ بۇلجىماستىعىنا، مەملەكەت حاۋىپسىزدىگىنە، «ەكى 100 جىل» كۇرەس نىساناسى مەن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىنە سايادى.
سول سەبەپتى، پارتيا ورتالىق كوميتەتى بۇعان كوپ قاجىر - قايرات جۇمسادى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا «تەڭ، ىنتىماقتى، قارايلاسىمدى، جاراسىمدى سوتسياليستىك ۇلت قاتىناسىن بەكەمدەپ جانە دامىتىپ، ۇلتتاردىڭ تاتۋ - ءتاتتى ءوتىپ، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ، جاراسىمدى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ» اتاپ كورسەتىلدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ 2014 - جىلى شينجياڭدا قىزمەت تەكسەرگەندە، شينجياڭداعى ەڭ نەگىزگى بۇقارالىق قىزمەت − ۇلتتار ىنتىماعى مەن ءدىن جاراسىمدىلىعى، − دەدى.
ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى 2 - رەتكى اڭگىمە ماجىلىسىندە، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: شينجياڭداعى ماسەلەنىڭ ەڭ ۇزاققا جالعاساتىنى، اينالىپ كەلگەندە، ۇلتتار ىنتىماعى ماسەلەسى؛ ۇلتتىق بولشەكتەۋشىلەر ۇلتتار ىنتىماعىن بۇلدىرۋگە سۇقتانعان سايىن، ءبىز ۇلتتار ىنتىماعىن نىعايتىپ، ءار ۇلت حالقى وتاننىڭ بىرلىگىن، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىن، قوعامنىڭ ورنىقتىلىعىن جۇمىلا قورعايتىن قۇرىش قورعاندى بەكەمدەي ءتۇسۋىمىز كەرەك... ۇلتتار ىنتىماعىن نىعايتۋ، ءدىني ۇشقارى يدەيالاردىڭ جايىلۋىن تەجەۋ سەكىلدىلەردى ءتۇيىن ەتىپ، ىنتىماقتى، جاراسىمدى، گۇلدەنىپ - كوركەيگەن، باي، وركەنيەتتى، العا باسقان، الاڭسىز تىرشىلىك ەتەتىن سوتسياليستىك شينجياڭ قۇرۋىمىز كەرەك.
ايدىنى تىنىش وزەننىڭ جاعاسى تىنىستى بولادى، جەل وڭىنان تۇرسا، جەلكەن كەڭ جايىلادى.
پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى ءبىرقاتار ماڭىزدى يدەيالارى مەن كەلەلى شەشىمدەرى تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىن كوكتەم سامالىنداي ايمالاپ، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى يىقتاسا العا باسقان داڭعىل جولعا مول شۋاعىن توكتى.
2
بولات قايناۋدا شىنىعادى، باتىر مايداندا شىنىعادى.
ەردىڭ ەرلىگى ەتىكپەن سۋ كەشكەندە بىلىنەدى.
سوڭعى جىلدارى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم پارتيا ءىسىنىڭ جالپى دامۋ جاعدايىن نازارعا الىپ، ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى ءبىرقاتار ماڭىزدى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن، ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى 2 - رەتكى اڭگىمە ءماجىلىسى مەن ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن بۇلجىتپاي دايەكتى اتقارىپ، شينجياڭنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىنا تىعىز ۇشتاستىرىپ، ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعى ىستەرىنىڭ جاڭا وي، جاڭا ۇستانىم، جاڭا شارالارى ۇستىندە نازاريالىق جانە پراكتيكالىق تۇرعىدان ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاسادى.
− اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم جۇڭگولىق ەرەكشەلىككە يە سوتسياليزم جولىنىڭ ەلىمىزدەگى ۇلت ماسەلەسىن شەشۋدىڭ دۇرىس جولى ەكەندىگىن جازباي تانىپ، ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىنە ستراتەگيالىق جالپى جاعداي تۇرعىسىنان وي جۇگىرتىپ جانە جوبا جاساپ، ۇلتتار ىنتىماعى − ءار ۇلت حالقىنىڭ تىرشىلىك تىنىسى، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىقتىڭ ءتۇبىرلى كەپىلى دەگەن يدەيانى بەرىك ۇستاندى؛ ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن شينجياڭنىڭ ناقتى، شىنايى جاعدايى تۇرعىسىنان باعالاپ جانە باعامداپ، ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن جاقسى ىستەۋ ءۇشىن 3 بايلانىستى دۇرىس شەشىپ، 3 ماسەلەنى ويداعىداي يگەرۋدى العا قويدى؛ ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىنە ءار ۇلتقا ورتاق رۋحاني گۇلىستان ورناتۋدىڭ ۇلى امالياتى تۇرعىسىنان ورنالاستىرۋ جاساپ، «بەس ورتاق تانىمدى» ونان ارى نىعايتتى.
− اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىنىڭ ستراتەگيالىق تاعانى مەن وزەكتى مىندەتتەرىن بەرىك ارقاۋ ەتىپ، بۇقارالىق قىزمەت كوزقاراسىن ۇستانىپ، ۇلتتاردىڭ بارىس - كەلىس جاساپ، ءبىر - بىرىنە بالداي باتىپ، سۋداي ءسىڭۋىن ىلگەرىلەتتى؛ ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى ءتالىم - تاربيەنى ءار ۇلت حالقىنىڭ مۇددەسىن ناقتىلاندىرۋمەن ۇشتاستىردى؛ ۇرپاق تاربيەسىنە ءمان بەرۋدەن جازباي، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ يدەيالىق نەگىزىن بەكەمدەدى.
− اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم كەزەكتەگى كورنەكتى مىندەت − ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، توعىسۋىن، ىشتەسۋىن كۇشەيتىپ، پارىقتاردى قۇرمەتتەپ، ءار الۋاندىققا جول بەرىپ، ءبىرىن - ءبىرى قادىرلەپ، ءار ۇلت كادر - جۇرتشىلىعىنىڭ كوپ ساتىلى، كوپ ءتۇرلى، كوپ ءتاسىلدى بارىس - كەلىسى مەن ىقپالداستىعىن ىلگەرىلەتۋ دەپ اتاپ كورسەتتى.
ۇلتتار ىنتىماعىن مەكتەپ، وتباسى، قوعام تاربيەسىنىڭ ءتۇرلى بۋىنىمەن ساباقتاستىرىپ، ءار ۇلت ورەندەرىن قارشادايىنان قاتار ويناپ، قاتار وقىپ، قاتار جەتىلىپ، قول ۇستاسىپ، سىر ءبولىسىپ، دوس بولىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاۋ ساناسىن ورناتىپ، ءبىر - بىرىنە بالداي باتىپ، سۋداي سىڭگەن ۇلت قاتىناسىن ورنىقتىرۋعا ۇيرەتتى.
− اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى تاربيەنىڭ نىساناسىن ايقىنداپ، تاربيە جۇمىستارىن تياناقتى، ۇتىمدى، ءونىمدى جۇرگىزۋدەن جازباي، نەگىزگى ساتىنىڭ نەگىزىن بارىنشا بەكەمدەپ، ءتالىم - تاربيەنىڭ مازمۇنىن، ءتاسىلىن، مەحانيزمىن كۇش سالا جاڭالاپ، تۇرلەر بويىنشا تاربيە بەرۋدىڭ عىلمي ءادىسى مەن جولى ۇستىندە بەلسەندى ىزدەنىس جاسادى.
جاڭاشا وي، سونى كوزقاراس، تىڭ تۇجىرىم، جاڭا ورنالاستىرۋلار جاڭا جاعدايداعى شينجياڭنىڭ ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن ويداعىداي جۇرگىزۋگە ءتۇبىرلى قاعيدا ازىرلەپ، ايقىن جول نۇسقادى.
شينجياڭداعى ءار ۇلتتىڭ ورتاق تىلەگىنەن كۇي بولىپ توگىلگەن كوركەم اۋەن وسىلايشا كوككە شىعاندادى.
3
قازىر شينجياڭنىڭ جەر - جەرىندە، ءار ۇلت جۇرتشىلىعى سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسى مەن شينجياڭ رۋحىن انگە قوسىپ، جىرعا بولەۋدە.
اۆتونوميالى رايون شاڭىراق كوتەرگەن 60 جىلدان بەرى، اسىرەسە، ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعاننان كەيىن، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى ءتالىم - تاربيەنى جالپى جاعدايعا قاتىستى ماڭداي الدى ءىس رەتىندە يگەرىپ، ءار ۇلتقا ورتاق سەزىمدىك جانە پسيحيكالىق ەرەكشەلىكتەردى، سونداي - اق جۇرتشىلىق مۇددەسىنىڭ ورتاق ءتۇيىنىن ءداپ باسىپ، جاڭا جاعدايدا ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى ءتالىم - تاربيەنى ىلگەرىلەتۋدىڭ ءونىمدى جولى مەن ادىستەرى ۇستىندە بەلسەندى ىزدەنىستەر جۇرگىزدى.
سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىمەن، شينجياڭ رۋحىمەن ساباقتاستىرۋ − اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى تاربيە قيمىلدارىنىڭ كورنەكتى ەرەكشەلىگى.
قۇلجا قالاسى داۋلەتباع ءمالى باسقارماسىنىڭ شەلەك الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى قاراپايىم ۇگىتشى اسيا اجى: ۇلى وتاننىڭ قامقورلىعى بولعاندىقتان، تۇرمىسىمىز كۇننەن - كۇنگە جاقسارىپ كەلەدى، قازىرگىدەي جاقسى كۇندەردىڭ قادىرىنە جەتۋگە ءتيىسپىز، - دەيدى.
«ۇلتتار ىنتىماعىن وزىمىزدەن باستايىق»، «ارالاس قونىستانىپ، بىرگە ءبىلىم الايىق، قاتار ەڭبەك ەتىپ، بىرگە كوڭىل كوتەرەيىك» تاقىرىبى بويىنشا، جەر - جەر «بەتپە - بەت سىرلاسۋ»، «ءبىر - ءبىرىنىڭ ءتىل - جازۋىن ۇيرەنۋ»، «دوستىق كومەك كورسەتۋ»، «دوستىق بايلانىستى بىرگە نىعايتۋ»، «ورەندەردىڭ كوڭىلىن توعىستىرۋ»، «ءبىر - ءبىرىنىڭ ءان - ءبيىن ۇيرەنۋ»، «ارالاسۋ، كومەكتەسۋ، امانداسۋ»، «ۇلتتار ىنتىماعى بويىنشا ينتەرنەتتە ارەكەتتەسۋ»، «ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعى بويىنشا وزات ورىن قۇرۋ» قيمىلدارىن وتكىزىپ، ءار ۇلت كادر - جۇرتشىلىعىنىڭ كوپ ساتىلى، كوپ ءتۇرلى، كوپ ءتاسىلدى بارىس - كەلىسى مەن ىقپالداستىعىن نىعايتىپ، جۇرت ءبىر - بىرىمەن ارالاسىپ، كورشىلەر ءبىر - بىرىنە قارايلاساتىن دوستىق بايلانىس ورناتتى، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ وركەنى ءار ۇلت جۇرتشىلىعىنىڭ كوڭىلىندە تامىر تارتىپ، گۇل جاردى. تاۋداي تابىس تاباندى قۇلشىنىستان كەلەدى.
اۆتونوميالى رايون ۇلتتار ىنتىماعى تاربيە ايى قيمىلىن ءۇرتىس 33 جىل جۇرگىزدى، ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى ءتالىم - تاربيەنىڭ مازمۇنى باي، نۇسقاسى جاڭا، اي ارقىلى تۇتاس جىلعا تۇرتكى بولعان باياندى مەحانيزمى ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى ءتالىم - تاربيە مەن وزات ورىن قۇرۋ قيمىلىنىڭ زاڭ، ءتارتىپ ارناسىنا ءتۇسۋىن ىلگەرىلەتتى.
اۆتونوميالى رايونىمىز «وسى زامانعى وركەنيەتتى جەتەكشى ەتۋدەن» جازباي، قۇن كوزقاراسىندا وسى زامانعى مادەنيەت ۇستانىمىن ارقاۋ ەتكەن، مازمۇنى از ۇلتتاردىڭ تىنىس - تىرشىلىگىنە ارنالعان، كوركەمدىك ءتاسىلى مەن بەينەلەۋ شەبەرلىگى جۇرتشىلىقتىڭ قالاۋىن تاپقان ءبىر توپ ادەبيەت - كوركەمونەر تۋىندىلارىن ازىرلەپ جانە ءناسيحاتتاپ، ءتالىم - تاربيە مەن كوڭىل كوتەرۋ ۇشتاستىرىلعان ءتۇرلى - ءتۇستى ۇگىت - تاربيە قيمىلىن قانات جايدىرىپ، ۇلتتار ىنتىماعى جونىندەگى ءتالىم - تاربيەنىڭ ىقپالى مەن ءورىسىن كەڭەيتتى.
ىركەس - تىركەس اتقارىلعان «حالىق تۇرمىسى جىلى» ينجەنەريالارى ءار ۇلت جۇرتشىلىعىنىڭ كوڭىلىن ۇدايى جىلىتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنا ۇلتاندى نەگىز قالادى.
ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعاننان كەيىنگى كەزەڭ − شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسى مەن قوعامى ەڭ جاقسى، ەڭ تەز دامىعان، شينجياڭداعى ءار ۇلت جۇرتشىلىعى ەڭ كوپ يگىلىككە قولى جەتكەن مەزگىلدەردىڭ ءبىرى.
ءتۇرلى قوعامدىق ىستەر جاپپاي دامىپ، تۇرعىن ءۇي، كاسىپتەندىرۋ، ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ جانە سۋ، جول، ەلەكتر، گاز سياقتى جاقتاردا جىلدار بويى قوردالانعان كورنەۋ ماسەلەلەر شەشىلىپ، جۇرت قالاۋى تابىلىپ، ەل تىلەۋى جۇمىلدىرىلدى.
پارتيانىڭ بۇقارالىق لۋشيانى جونىندەگى تاربيە جانە امالياتتىق قيمىلىنا ۇشتاستىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم «حالىقتىڭ جاعدايىن ۇعىسۋ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ، حالىقتىڭ تىلەگىن توعىستىرۋ» قيمىلىن ورىستەتىپ، 3 جىل ۋاقىتپەن 200 مىڭ ءار دارەجەلى ورگان كادرىن نەگىزگى ساتىعا تاڭداپ جىبەرۋ، بۇعان بارلىق قىستاق پەن الەۋمەتتىك اۋماق تولىق قامتىلۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. «حالىقتىڭ جاعدايىن ۇعىسۋ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ، حالىقتىڭ تىلەگىن توعىستىرۋ» قيمىلى ءار ۇلت جۇرتشىلىعىمەن بايلانىستى نىعايتىپ، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، توعىسۋىن، ىشتەسۋىن ىلگەرىلەتىپ، ءار ۇلت جۇرتشىلىعىنىڭ قارسى الۋىنا بولەنىپ، «جارناما قاعازى، ۇگىت اترەتى، ۇرىق ماشيناسى» رولىن شىنايى ساۋلەلەندىردى.
4
شينجياڭ ەجەلدەن كوپ ۇلت قونىسانعان جەر، ءار ۇلت حالقى ۇزاق ۋاقىتتىق ءوندىرىس، تۇرمىس بارىسىندا وزىندىك ەرەكشەلىككە يە عۇرىپ - ادەت، سالت - سانا قالىپتاستىردى.
ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىن، قوعامنىڭ ورنىقتىلىعىن بارىنشا ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم «بەس كىلت» سىندى ماڭىزدى كوزقاراستى، ياعني يدەياداعى ماسەلەنى يدەيالىق تاسىلمەن شەشۋ، مادەنيەتتەگى ماسەلەنى مادەنيەتتىك تاسىلمەن شەشۋ، سالت - ساناداعى ماسەلەگە قۇرمەت ەتۋ پوزيتسياسىن ۇستانۋ، ءدىن ماسەلەسىندە ءدىننىڭ زاڭدىلىعى بويىنشا تىڭعىلىقتى قىزمەت ىستەۋ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك ماسەلەسىن زاڭمەن جونگە سالۋ جانە قاتاڭ سوققى بەرۋ تاسىلىمەن شەشۋدى العا قويدى.
شينجياڭنىڭ جەر - جەرى دۇرىس سەنىم ارقىلى ءدىني ۇشقارىلىقتىڭ ءورىسىن تارىلتۋ، زاڭ ارقىلى ءدىني ۇشقارىلىقتى تەجەۋ، وسى زامانعى مادەنيەت ارقىلى ءدىني ۇشقارىلىققا توسقاۋىل قويۋدا تاباندى بولىپ، «بەس كىلتتەن» ويداعىداي پايدالانىپ، «ۇشقارىلىقتى الاستاۋ» قيمىلىن ىشكەرىلەي ورىستەتتى. از ۇلتتاردىڭ عۇرىپ - ادەتى مەن سالت - ساناسىنا تولىق قۇرمەت ەتىلدى، زاڭدى ءدىني قيمىلدار تولىق قامتاماسىز ەتىلدى، «ءۇش ءتۇرلى كۇش» قاتاڭ سوققىعا ۇشىرادى، ءدىني ۇشقارى يدەيا ءونىمدى تۇردە تەجەلدى.
قالىڭ ءدىني قايراتكەرلەر مەن دىنگە سەنەتىن قاۋىم پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ توڭىرەگىنە تىعىز ىنتىماقتاسىپ، وتاندى، ءدىندى سۇيەتىن تاڭداۋلى ءداستۇردى ساۋلەلەندىرىپ، كورىكتى مەكەندى بىرگە قۇرۋعا بەلسەندىلىكپەن ات سالىستى.
ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋدىڭ تەتىگى − پارتيادا، ادامدا.
اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم پارتيالى كادرلار، وقىتۋشىلار، وتانشىل ءدىني قايراتكەرلەر سىندى «ءۇش قوسىننىڭ» رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن بار كۇشپەن جەبەۋ جونىندە ورنالاستىرۋ جاساپ «ءۇش قوسىننىڭ» ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلگىسى بولۋىن تالاپ ەتتى. قازىر «ءۇش قوسىن» ۇلتتار ىنتىماعىنداعى نەگىزگى كۇشكە اينالدى.
«بەس كىلت»، «ءۇش قوسىن» كوزقاراسىنىڭ العا قويىلۋى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋدىڭ قاعيداسىن جەتە يگەرگەندىگىن، جاڭا كەزەڭدەگى شينجياڭنىڭ ءار ۇلت حالقىن جۇدىرىقتاي جۇمىلدىرىپ، «ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ» ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋگە قۇدىرەتتى قوزعاۋشى كۇش باعىشتاعاندىعىن ايگىلەدى.
5
ۋ دىڭيۇن ۇستىرتتە تامىر تارتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن قورعادى، ونداعان جىلدى ءبىر كۇندەي وتكىزىپ، العان بەتىنەن قايتپاي جەرگىلىكتى ورىنداعى حالىققا شىن پەيىلمەن قىزمەت ەتىپ، جاڭا داۋىردەگى «بەتيۋن» اتاندى.
قادىر باقى 40 نەشە جىلدى ءبىر كۇندەي وتكىزىپ، جەرگىلىكتى ورىندا تۇراتىن اسكەري قوسىن مەن قىستاق تۇرعىندارى اراسىندا بولعان ارميانى قولداپ، حالىقتى ءسۇيۋ حيكايالارىن ەستەلىككە الىپ، اتاعى بۇكىل ەلىمىزگە تانىلعان «ارميانى قولداۋدىڭ ۇلگىسى» بولدى.
جۋاڭ شىحۋا ۇزاق ۋاقىتتان بەرى تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە ءار ۇلت ناۋقاستارىنان ءبىر ميلليون ادامدى (رەت) ەمدەپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ دەنساۋلىعىنىڭ اقاۋسىزدىعى مەن باقىتى ءۇشىن بار ىنتا - پەيىلىمەن قىزمەت ەتىپ، پارتيا مەن ءار ۇلت حالقىنىڭ ورتاسىنداعى دانەكەرگە اينالدى.
ءانيپا ءالىماحۇن انالىق شەكسىز مەيىرىممەن قويۋ سۇيىسپەنشىلىككە تولى ىستىق جان ۇياعا ۇيتقى بولىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى ءار ۇلتتان قۇرام تاپقان 10 جەتىم بالانى اسىراپ باقتى.
ۋاڭ ياننا ۇيعۇر وقۋشى ماۋلەنجانعا ءبىر بۇيرەگىن اقىسىز اتاپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ جان تەبىرەنتەرلىك اسەرلى داستانىن جازدى.
جوۋ لينا سوناۋ الىستان قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ اتۇش قالاسى ءۇستىن اتۇش اۋىلى قايراق قىستاعىنا كەلىپ قونىستانىپ، وقىتۋشىلىقپەن شۇعىلداندى، ول ۇيعۇر ۇلتىن نەگىز ەتكەن وسى قىستاقتاعى بالالارعا «ءبىلىمنىڭ تاعدىردى وزگەرتەتىندىگىن» ۇعىندىردى.
ابىلەز تالاي رەت باسىنا تونگەن قاتەرگە قاراماي، كەۋدە كەرىپ العا شىعىپ، 60 نەشە ادامدى قۇتقاردى، ۇلتقا، دىنگە ايىرماي، ءبارىن ءوز تۋىسىنداي كورىپ قول ۇشىن بەردى، ول ادام قۇتقارۋدى، كومەك بەرۋدى «ءوز كاسىبى» سانادى.
يۋ لياڭيىڭ شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانىنداعى ءبىر قاراپايىم قىزمەتشى، 10 نەشە جىلدى ءبىر كۇندەي وتكىزىپ، ۇيعۇر باۋىرلاستاردىڭ كەدەيلىكتەن قۇتىلىپ، اۋقاتتانۋ جولىنا تۇسۋىنە كومەك قولىن سوزىپ، ءوزارا كومەكتەسىپ، دوستاسىپ، ءبىرىن - ءبىرى جەبەيتىن ۇلتتار ارا سۇيىسپەنشىلىكتى ايگىلەدى. ...
تالاي جىلدان بەرى، ۇلتتار ىنتىماعى ۇلگىلەرىنىڭ كىسىنىڭ جان دۇنيەسىن تەبىرەنتەتىن يگى ءىس - ارەكەتتەرى شينجياڭنىڭ كەڭ - بايتاق دالاسىنا، وتاننىڭ جەر - جەرىنە تارالدى.
ولار − شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتى سانالى تۇردە قورعاعاندىعىنىڭ، ۇزدىكسىز كۇشەيتكەندىگىنىڭ كۋاسى، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ بەرەكە - بىرلىكتى، تاتۋ - ءتاتتى وتاسىپ، جاراسىمدى دامۋعا بەت العاندىعىنىڭ جاندى بەينەسى.
شينجياڭداعى ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ امالياتى مىنالاردى دالەلدەدى:
− ىنتىماق پەن جاراسىمدىلىق شينجياڭعا قۇت اكەلەدى، بولشەكتەۋشىلىك پەن بىلىقپالىق ءار ۇلتقا جۇت اكەلەدى.
− جاڭا جاعدايداعى شينجياڭنىڭ ۇلت قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋدىڭ ەڭ ءتۇبىرلى، ەڭ وزەكتى ءتۇيىنى
− ۇلت ماسەلەسىن شەشۋدىڭ جۇڭگولىق ەرەكشەلىككە يە دۇرىس جولىنان تايماي، ۇلتتىق تەرريتوريالىق اۆتونوميا تۇزىمىندە تاباندى بولۋ.
− ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋدە، ءسوز جوق، «بەس ورتاق تانىم» تاربيەسىن كۇشەيتۋ، وسى زامانعى مادەنيەتتى جەتەكشى ەتۋگە، «بەس كىلتتەن» ويداعىداي پايدالانۋعا، «ءۇش قوسىن» قۇرىلىسىن كۇشەيتۋگە، ءسوز جوق، تاباندى بولۋ كەرەك.
− ۇلتتار ىنتىماعىن ءار سالا، ءار كاسىپپەن، قىزمەتتىڭ ءارقايسى بۋىندارىمەن ساباقتاستىرىپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ بىرگە جاساپ، بىرگە وندىرىسپەن شۇعىلدانۋىن جانە قىزمەت، ۇيرەنۋ بارىسىنداعى ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن بار كۇشپەن جەبەۋ كەرەك.
− بۇقارانى تاربيەلەپ، جەتەكتەۋدىڭ، جۇرت جۇرەگىن توعىستىرۋدىڭ تەتىگى − ادام باسىنا تياناقتاندىرۋ، كادەگە جاراتۋ، ونىمدىلىك جاراتۋدا.
6
60 جىل قاس قاعىمدا وتە شىقتى؛ تىڭ جورىق، ۋاقىت كۇتىپ تۇرمايدى.
قازىر بۇكىل پارتيا، بۇكىل ەلىمىزدەگى ءار ۇلت حالقى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساپ، «ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ» ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتۋ، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» مەملەكەتتىك ستراتەگياسىن دايەكتىلەندىرۋ جولىندا بەلسەندى ۇلەس قوسۋعا تالپىنۋدا.
ايبىندى 60 جىلدى باستان وتكەرگەن شينجياڭ دامۋدىڭ تىڭ بەلەسىنە قادام تاستادى. جاڭا مەزگىل، جاڭا وراي، جاڭا مىندەت الدىندا، كورىكتى شينجياڭدى بىرگە قۇرىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ، قوعام جاراسىمدىلىعىنىڭ جاڭا داستانىن بىرگە جازايىق! «شينجياڭ گازەتى»
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
