- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
جاڭا ءداۋىردىڭ ماركسيزمشىل جاستارىنان بولايىق
2016.06.15 15:13 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ كۇرەس ساپارى بارىسىندا ءبىر توپ ماركسيزمشىل قايسار جاستى جەتىلدىرۋ جاڭا داۋىردەگى پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ گۇلدەنۋىن دارىندى جاعىنان كەپىلدىككە، اقىل - پاراسات جاعىنان قولداۋعا يە ەتەدى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جەلىلەس سوزدەرىندە جاستاردان ءداۋىردىڭ الدىڭعى لەگىندە جۇرەتىن اتويشىل، جاسامپاز، ۇلەسكەر بولۋعا ايانباي ۇمتىلىپ، بەرىك سەنىم، تاڭداۋلى قاسيەت، مول ءبىلىم، مىقتى قابىلەت ارقىلى كەلەلى تاريحي مىندەت ارقالاي ءبىلۋدى تالاپ ەتكەن تالاي رياسىز لەبىزدەر بار. جاڭا داۋىردەگى ماركسيزمشىل جاستاردان بولۋعا قۇلشىنۋ قازىرگى زامان جاستارىنىڭ اقيقاتتى مويىنداعانى مەن وعان تالپىنعانىن بەينەلەدى؛ جۇڭگو جاستارىنىڭ ماركستىك عىلمي جولدىڭ جەتەگىندە جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا كۇرەسەتىن جاۋاپكەرلىك پەن مىندەت ۇستانعانىن ايگىلەدى.
ماركسيزم عىلمي اقيقات. 1848 - جىلى ەۆروپا بۋرجۋازيا تابى وزدەرى قۇرعان اتالمىش «ماڭگىلىك ۇيلەسىم» سىندى كاپيتاليستىك قوعامدى قۇتتىقتاپ توست كوتەرىپ جاتقاندا، جاس ماركس پەن ەنگەلس شارشى الەمگە باتىلدىقپەن: «بۋرجۋازيا تابىنىڭ جويىلۋى مەن پرولەتاريات تابىنىڭ جەڭىسكە جەتۋى قالايدا بولماي قويمايتىن قۇبىلىس» دەگەندى جاريا ەتتى. ماركسيزمنىڭ دامۋ بارىسىن ەسكە الساق، قۇددى لەنين اتاپ كورسەتكەندەي، ماركستىك ءىلىم 1848 - جىلى ەۆروپانىڭ جۇمىسشىلار قوزعالىسىندا «استە ۇستەم ورىندى يەلەگەن ەمەس، ول تەك سانسىز سوتسياليستىك توپتاردىڭ نەمەسە يدەيالىق اعىمداردىڭ بىرەۋى عانا». الايدا ۋاقىت وتە كەلە ءتۇرلى ءتۇستى جالعان سوتسياليزم ىلىمدەرى قاراسىن ءوشىردى، «ماركستىك ءىلىم عانا تولىق جەڭىسكە جەتتى ءارى كەڭ تارالا باستادى». 1917 - جىلى بۇرق ەتە تۇسكەن قازان توڭكەرىسى سوتسياليزمدى نازاريادان رەالدىققا اينالدىردى. جۇڭگو حالقى ماركسيزمنىڭ جەتەكشىلىگىندە جاڭا دەموكراتيالىق توڭكەرىستىڭ تۇبەگەيلى جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، جۇڭحۋا ۇلتتارىنىڭ 100 جىلدان بەرگى مەملەكەتتى تاۋەلسىز، ۇلتتى ازات ەتۋدەي كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىردى. ماركسيزمنىڭ تاريحي تاعدىرى ونىڭ اقيقاتتىق سيپاتىنىڭ ەڭ تاماشا دالەلى.
ماركسيزمنىڭ اقيقات سيپاتىنا كەلسەك، ول ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ زاڭدىلىعىنا ۇيلەسەتىن قوعامدىق مۇراتتى − كوممۋنيزمنىڭ تاريحي قاجەتتىلىگىن اشالاپ كورسەتتى. شىنتۋايتتا، كوممۋنيزم ماركستىڭ تاپقىرلىعى ەمەس. 2000 جىلدان بەرى، جۇڭحۋا ۇلتتارى دۇنيەنىڭ «الەۋمەت مەڭگەرۋىندەگى ۇلى بىرلىگىن» باستان - اياق كوكسەۋمەن كەلدى؛ 500 جىلدىڭ الدىندا ۇلى بريتانيانىڭ قيالي سوتسياليزم ويشىلى توماس مور «ۋتوپيانى» العا قويىپ، كاپيتاليستىك قاناۋ تۇزىمىنە تۇڭعىش «نايزا» كەزەدى. ەرتەدەن قازىرگە دەيىن سانسىز ارداگەرلەر «جاڭا زامان ورناتۋ جولىندا قۇربان بەرۋدەن تايىنبايتىن» اسقاق جىگەرمەن الدىڭعىلاردىڭ ءىزىن سوڭعىلارى باسىپ، ەرلىكپەن كۇرەس جۇرگىزۋ ارقىلى ادامزات قوعامىنىڭ تۇرپايىلىقتان وركەنيەتكە بەتتەپ، ماڭگى جۇرىسىنەن جازباۋىنا مۇمكىندىك اپەردى.
ماركسيزمنىڭ ادامزاتقا قوسقان ەلەۋلى ۇلەسى كوممۋنيزمدى تاماشا مۇرات ساناعاندىعىندا عانا ەمەس، بارىنەن گورى ول قوعام دامۋ زاڭدىلىعىن شىعار ءتۇيىن ەتىپ، وندىرگىش كۇش پەن وندىرىستىك قاتىناس اراسىندا، ەكونوميكالىق بازيس پەن قوندىرما اراسىندا جۇرىلگەن قايشىلىقتى قوزعالىستىڭ قوعام دامۋىن ىلگەرىلەتەتىن ءتۇبىرلى قوزعاۋشى كۇش ەكەنىن اشىپ كورسەتتى، مۇنداي قايشىلىقتى قوزعالىس ادامزات قوعامىنىڭ تومەن ساتىداعى قوعامدىق فورماتسيادان اناعۇرلىم جوعارى قوعامدىق فورماتسياعا وزگەرۋىن، ءسوز جوق، جەبەيتىن بولادى. ونان ارى ىلگەرىلەي، ماركسيزم كاپيتاليزمنەن سوتسياليزمگە وتەتىن تۋرا جولدىڭ سوتسياليستىك توڭكەرىس ەكەنىن، بۇل توڭكەرىستىك جۇزەگە اسىراتىن ناقتى كۇشتىڭ پرولەتاريات تابى ەكەنىن ايقىن كورسەتىپ بەردى، ءسويتىپ، سوتسياليزم نازارياسى قيالدان عىلىمعا كوشتى.
وبيەكتيۆتىك تۇرعىدان ايتقاندا، بۇگىندە ءبىر ءبولىم ادامنىڭ، وتە - موتە، جاستاردىڭ سوتسياليستىك مۇراتقا دەگەن سەنىمى كەمشىل بولىپ وتىر، مۇنداعى ءبىر ماڭىزدى سەبەپ −− كوممۋنيزم ۇعىمىن سىڭار جاقتى ءتۇسىنىپ، كوممۋنيزمدى بولاشاقتاعى تۇزىمدىك ورنالاستىرۋ دەپ قارايتىندىعى. ءىس جۇزىندە، كوممۋنيزم ۇعىمى مول مازمۇنعا تولى.
كوممۋنيزم ءبىر ءتۇرلى قوعامدىق قۇن كوزقاراسى، سونداي - اق ادامزاتتىڭ ادىلەت پەن تەڭدىك، ءوزىنىڭ تۇبەگەيلى ازاتتىعى جونىندەگى قۇندىق تالپىنىسى. مۇنداي قۇن كوزقاراسىنىڭ ءمانىن قالاي تۇسىنگەن ءجون؟ ماركس جازعان «جاستاردىڭ كاسىپ تاڭداۋى جونىندە تولعانىس» اتتى ورتا مەكتەپ ەمتيحان ماقالاسى بۇعان جاۋاپ بەرەدى: «ەگەر ءبىز ادامزاتقا ەڭ ابزال قىزمەت ەتەتىن كاسىپتى تاڭداساق، اۋىر مىندەت الدىندا تۇقىرمايتىن بولامىز؛ مۇندايدا كەنەلەر قۋانىشىمىز جاداعاي، شەكتى بولمايدى، وزىمشىلدىكتەن ارىلعان بولادى، ىستەرىمىز تىپ - تىنىش جالعاسا بەرەدى، تاڭداعان كاسىبىمىز رولىن ماڭگى ساۋلەلەندىرەدى». بۇگىنگى جۇڭگو جاستارى بارشا ءۇشىن مىندەت ارقالايتىن حالىقشىل پەيىل مەن بۇقارا ءۇشىن قىزمەت ەتەتىن قۇندىق تالپىنىستان جۇتاماسا بولعانى، وزدەرىن كوكىرەك كەرە «ءبىز كوممۋنيزمشىلدەرمىز!» دەپ جاريالاي الادى.
كوممۋنيزم −ءبىر ءتۇرلى قوعامدىق ءتۇزىم، ادامزات قوعامىنىڭ ەڭ جوعارى دامۋ باسقىشى. ماركس كوممۋنيزمنىڭ نەگىزگى سۇلباسىن «زاتتىق بايلىق توتەنشە مول، حالىقتىڭ رۋحاني ورەسى، ياعني وركەنيەت دەڭگەيى ايرىقشا جوعارىلاعان، ءاربىر ادام ەركىن تۇردە جاپپاي دامىعان بولادى» دەپ تۇسىندىرگەن. نازار اۋدارۋعا تاتيتىنى، وسى ءۇش شارت ادامزاتتىڭ بولاشاق ومىرگە دەگەن تاماشا تالپىنىسى عانا ەمەس، اسىرەسە، ادامزات تاريحى دامۋىنداعى وبيەكتيۆ فاكت. سوندىقتان ەنگەلس «كوممۋنيزم دەگەنىمىز ءىلىم ەمەس، قوزعالىس. ول پرينسيپ ەمەس، فاكتتى شىعار ءتۇيىن ەتەدى» دەگەندى ەرەكشە اتاپ كورسەتكەن. بۇل بىزگە كوممۋنيزم ءۇشىن كۇرەس جاساۋ امالياتتىڭ تاريحي بارىسى ەكەنىن، ياعني تالاي ۇرپاق مۇراتتى جانداردىڭ ءوز ەڭبەگىن ادامزات يگىلىگىنە ارناۋداي قۇن كوزقاراسىن ۇستانىپ، تالىقپاي كۇرەسۋ ارقىلى كوممۋنيزم نىساناسىنا ارشىندى قادام تاستاعانىن ايقىن اڭعارتادى.
رەال ماندەگى كوممۋنيزم قوزعالىسىنىڭ تۇرلىشە تاريحي كەزەڭدە وزىندىك مىندەتتەرى بولادى. بۇگىن كوممۋنيزم ءۇشىن كۇرەسۋ − پارتيا 18 - قۇرىلتايى ورتاعا قويعان «قوس 100 جىلدىق» كۇرەس نىساناسىن، جۇڭحۋا ۇلتتارىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قۇلشىنا كۇرەس جاساۋ. قالىڭ جاستار وسى ۇلى ىسكە ەرىكتى ات سالىسىپ، جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋداي ۇلى اماليات ىسىندە سەنىم مەن ارمانعا، كۇرەس پەن ۇلەسكە قۇرىلعان ءساليقالى ءومىر جاراتىپ، كوبىرەك كۇش قوسىپ، كوبىرەك تەر توگۋگە پەيىل بەرسە ناعىز كوممۋنيزمشىل بولادى.
«4 - مامىر» قوزعالىسىنان بەرى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىندا سان ۇرپاق جالىندى جاستار ەلدىڭ ەلدىگىن ساقتاپ قالۋ، جۇڭحۋانى گۇلدەندىرۋ سىندى تاريح تولقىنىندا الەمدى اسەرلەندىرگەن تالاي جاستىق جىرىن جازىپ قالدىردى. باس شۋجي شي جينپيڭ: «ماركسيزمگە، سوتسياليزم مەن كوممۋنيزمگە دەگەن سەنىم − كوممۋنيستەردىڭ ساياسي جان جۇيەسى، كوممۋنيستەردىڭ ءارقانداي سىن - سىناققا توتەپ بەرۋىندەگى رۋحاني تىرەگى» دەگەندى كوپ دارىپتەگەن. كەزەكتە جۇڭگو رەفورما مەن دامۋدىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە تۇر، ءبىزدىڭ قيىنشىلىقتى باعىندىرۋ، سايىستا جەڭۋ، ورايدى جىبەرمەۋ، بولاشاقتان ۇتۋ جاعىنداعى مۇمكىندىكتەرىمىز، كوبىندە، ماركسيزمدى ۇيرەنگەن جانە ۇستانعان، ماركسيزمگە كامىل سەنەتىن، جۇڭگوشا سوتسياليزم قۇرۋ، جۇڭحۋا ۇلتتارىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ سىندى جۇڭگو ارمانى ءۇشىن ايانباي كۇرەسەتىن جاس ماركسيزمشىلدەردى باۋلي الامىز با، جوق پا، وسىعان بايلانىستى. ءبىز ءتىپتى دە كوپ جالىندى جاستىڭ رەفورمالاۋ، ەسىكتى اشۋ ىستەرىنە ات سالىسىپ، بىرىككەن كۇش ۇيىستىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتتارىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن بىرگە سومداۋىنا رياسىز تىلەك، ءشۇباسىز سەنىم بىلدىرەمىز.
اۋدارعان: وركەن اقبەردى ۇلى
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
