- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ورتا ازيا اتموسفەراسىن عىلمي زەرتتەۋ ورتالىعى عىلمي جەتەكشىلىك ەتۋ كوميتەتىنىڭ اقىل – كەڭەس بەرۋ ءماجىلىسى ىلەدە اشىلدى
ءوزارا بايلانىس پەن قارىم – قاتىناستى كۇشەيتىپ، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» بويىنداعى ءار ەل حالقىنا باقىت جاراتۋ كەرەك
2016.06.17 13:57
ءتىلشىمىز شى شۋەحۇڭ حابارلايدى. ماۋسىمنىڭ 14 – كۇنى تۇستەن كەيىن ورتا ازيا اتموسفەراسىن عىلمي زەرتتەۋ ورتالىعى عىلمي جەتەكشىلىك ەتۋ كوميتەتىنىڭ اقىل – كەڭەس بەرۋ ءماجىلىسى ىلەدە اشىلدى. ماجىلىستە عىلىم – تەحنيكا اۋىس – كۇيىسى ارقىلى ورتا ازيا وڭىرىندەگى ەلدەردىڭ اۋا رايى اپاتىنان ساقتانۋ قۋاتى مەن كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ قۋاتىن جوعارىلاتۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ كەرەكتىگى دارىپتەلدى.
2013 – جىلى قىركۇيەك، قازان ايلارىندا مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ قازاقستاندا، شىعىس وڭتۇستىك ازيا وداعى ەلدەرىندە ساپاردا بولعاندا «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن»، «21 – عاسىر تەڭىز جىبەك جولىن» قۇرۋ ىنتىماقتاستىق قۋاتتاماسىن ورتاعا قويعان بولاتىن. اتالعان قۋاتتاما وڭىرلىك ىنتىماقتاستىقتى ىلگەرىلەتىپ، ءوزارا بايلانىس پەن قارىم – قاتىناستى كۇشەيتىپ، بايىرعى جىبەك جولىنا تىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇش باعىشتادى ءارى شينجياڭنىڭ رەفورما جاساۋ، دامۋ ىستەرىنە تىڭ وراي جاراتتى. كەزەكتە مەملەكەت «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قۇرىلىسىن، عىلىم – تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ىنتىماقتاستىعىن ىلگەرىلەتىپ، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» عىلىم – تەحنيكا جاسامپازدىعى سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋ، وسى ءوڭىردىڭ اۋا رايىن باقىلاۋ، قۇبىلمالى اۋا رايىن، كليمات تەحنيكاسىن زەرتتەۋ – اشۋ جانە اپاتتان ساقتانۋ، اپات زيانىن ازايتۋ تابىستارىن جالپىلاستىرۋ، بىرلەسكەن زەرتتەۋ ورتالىعىن قۇرۋ سياقتىلاردى ءتۇيىندى تۇردە قولداپ، عىلىم – تەحنيكا ىنتىماقتاستىق قۋاتىن جوعارىلاتۋ ارقىلى «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» بويىنداعى ءار ەل حالقىنا باقىت جاراتادى.
جۇڭگو اۋا رايى مەكەمەسى مەن اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى قول قويىسقان «قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىققا كليمات جاعىنان قىزمەت وتەۋ ىستەستىك كەلىسىمى» جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى قۇرىلىسىنداعى اۋا رايى، كليمات، ەكولوگيا جانە سۋ بايلىعىن قورعاۋ سياقتىلار ءۇشىن نەگىز قالاپ، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قۇرىلىسىنىڭ ستراتەگيالىق قاجەتىنە اناعۇرلىم ويداعىداي قىزمەت وتەدى.
ورتا ازيا ەلدەرى دامۋ ۇستىندەگى ەلدەر، ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ اۋا رايى اپاتتارىنان ساقتانۋ جانە كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ قۋاتى سالىستىرمالى تۇردە ءالسىز، ورتا ازيا رايونى ەلىمىز اۋا رايىنىڭ جوعارى اعىسىنداعى ماڭىزدى رايون بولعاندىقتان، ەلىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىگى مەن شىعىس بولەگىندەگى اپات سيپاتتى اۋا رايىنىڭ تۋىلۋىنا، وڭىرلىك كليمات وزگەرىسىنە ماڭىزدى ىقپال ەتەدى. ورتا ازيا قۋاڭ ءوڭىرى جەر شارىنداعى ماڭىزدى شاڭ – توزاڭ تاراتۋ قاينارلارىنىڭ ءبىرى ەسەپتەلەدى، قۇمدى بوراننىڭ شەكارا اتتاپ تارالۋى مەن ونىڭ ورتاعا بولعان اسەرى سياقتى ماڭىزدى عىلمي ماسەلەلەر زەرتتەۋدى قاجەت ەتەدى.
جۋىق جىلداردان بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق اۋا رايى مەكەمەسى ورتا ازيا ەلدەرىمەن عىلىم – تەحنيكالىق ىنتىماقتاستىق پەن اۋىس – كۇيىس اياسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، سەلبەستىك جاساۋ فورماسىندا جاڭالىق جاراتىپ، حالىقارالىق عىلىم – تەحنيكا سەلبەستىگى دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، عىلمي زەرتتەۋ سەلبەستىگى، دارىندىلاردى ەنگىزۋ، قىزمەتكەرلەردىڭ اۋىس – كۇيىسى سياقتى جاقتاردا كورنەكتى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى.
وتە – موتە، بىلتىر اۆتونوميالى رايوندىق اۋا رايى مەكەمەسى ورتا ازيا اۋا رايى مەن كليمات جاعدايىن زەرتتەۋ ورتالىعىن قۇرىپ، «ورتا ازيا اۋا رايى مەن كليمات عىلىمىن زەرتتەۋ جوسپارىن» جاساپ، تۇڭعىش كەزەكتى ورتا ازيا اۋا رايى عىلىم – تەحنيكاسى زەرتتەۋ تالقى ءماجىلىسىن وتكىزدى، ورتا ازياداعى 5 ەل «ورتا ازيا اۋا رايىنا قاتىستى اپاتتان ساقتانۋ، اپات زيانىن ازايتۋ جانە كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ جونىندەگى ءۇرىمجى ۇسىنىسىنا» قول قويدى. اۆتونوميالى رايوندىق اۋا رايى مەكەمەسى ءتۇيىندى عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىمەن سەلبەستىك جاساۋدى دا كۇشەيتىپ، جەكە – جەكە جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ اتموسفەرا فيزيكاسىن زەرتتەۋ ورنىمەن، نانجيڭ ينفورماتسيا ينجەنەرياسى ۋنيۆەرسيتەتىمەن، جۇڭگو اۋا رايى عىلىم – تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنىمەن «عىلىم – تەحنيكانى دامىتۋ جانە دارىندىلاردى تاربيەلەۋ جونىندەگى جۇلگەلى كەلىسىمگە» قول قويىستى، نىسان بويىنشا سەلبەستىك جاساۋ، دارىندىلاردى تاربيەلەۋدى سەلبەسىپ ورىستەتۋ، عىلمي زەرتتەۋ، ماڭىزدى، وزەكتى عىلىم – تەحنيكا مىندەتى بويىنشا قامال الۋ قارىشتاپ دامۋ ۇستىندەگى شينجياڭ جونىنەن كەلەلى مانگە يە.
بۇل رەتكى ماجىلىستە ورتا ازيا اتموسفەراسىن عىلمي زەرتتەۋ اكادەمياسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋ ىستەرى تالقىلانىپ، ورتا ازيا اۋا رايى مەن كليمات عىلىم – تەحنيكاسى جوسپارى جانە ورتا ازيا رايونىنىڭ (ورتا ازياداعى 5 ەل جانە شينجياڭ) اپات سيپاتتى اۋا رايىنان الدىن الا مالىمەت بەرۋ، كليمات وزگەرىسى، اۋا رايى اپاتىنان ساقتانۋ سياقتى ءىرى عىلىم – تەحنيكا ماسەلەلەرى مەن وزەكتى تەحنيكالارعا قاتىستى قيىن ماسەلەلەردى شەشۋ جوبالارى تياناقتاندىرىلىپ، اقىل – پاراسات قاينارىن توعىستىرىپ، ورتا ازيا اۋا رايىنا قاتىستى تەحنيكالىق قيىن ماسەلەلەردى شەشۋگە كۇش سالىندى.
اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى دۇڭ شينگۋاڭ بىلاي دەدى: مەملەكەتتىڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» ستراتەگياسى شينجياڭنىڭ اۋا رايى ىستەرىنىڭ دامۋىنا تاريحي وراي جاراتتى، اۆتونوميالى رايوندىق اۋا رايى تاراۋلارى بۇل رەتكى ءماجىلىستى تاپتىرماس وراي رەتىندە قاراپ،
ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ اۋارايى، سۋ رايى تاراۋلارىمەن، ەل ءىشى - سىرتىنداعى عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىمەن جانە جوعارى مەكتەپتەرمەن بەلسەنە سايكەسىپ، ءتۇرلى جاقتاعى ابزال بايلىقتاردى «ورتا ازيا اتموسفەراسىن عىلمي زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ» جۇلگەسىنە ەنگىزىپ، ورتا ازيانىڭ اۋارايىن زەرتتەۋ عىلىم - تەحنيكا شەبىنىڭ الدىڭعى لەگىنە قاراي ۇمتىلىس جاساپ، ورتا ازيانىڭ اۋارايى - كليمات وزگەرىسىندەگى شەشۋشى قيىن ماسەلەلەردى دالمە -ءدال شەشۋگە قۇلشىنىپ، ورتا ازيانىڭ اۋارايى عىلىمىن زەرتتەۋدە ءبىر تۇلعالانعان جاڭالىق اشۋ تەكشەسى مەن حالىقارالىق ىقپالعا يە ورتا ازيا وڭىرلىك اتموسفەرا عىلىمىن زەرتتەۋ جانە دارىندىلاردى جەتىلدىرۋ بازاسىن قۇرىپ، ءار قايسى ەلدى عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىنەن يگىلىكتەندىرىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى قۇرىلىسى ءۇشىن بەرىك نەگىز قالاپ، بەلدەۋ لەنياسىنداعى ءار ەل حالقىنا باقىت جاراتۋى كەرەك. بۇدان كەيىنگى قىزمەت وتەۋ جاعىندا تەك قىزمەت كولەمىن بارىنشا كەڭەيتىپ قانا قالماستان، تاماشا ونىمدەردى كوپتەپ ءوندىرۋ كەرەك.
جۇڭگو اۋارايى مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى يۇي رۋسۇڭ بىلاي دەدى: كەزەكتە جۇڭگو اۋارايى مەكەمەسى ورتالىقتىڭ تالابى بويىنشا اۋارايى كاسىبىن وسىزامانداندىرىپ دامىتۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە. 2020-جىلعا بارعاندا قۇرىلىمدىق كەمەلدەندىرۋدى نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرىپ، وزىق يقۋاتقا يە اۋارايى كاسىبىنىڭ وسىزاماندانۋىن جەبەپ، ەلىمىز اۋارايى كاسىبىنىڭ تۇلعالىق ناقتى قۋاتىن حالىقارالىق وزىق ورەگە جەتكىزۋدەن ءۇمىت زور.
جۇڭگو اتموسفەرا عىلىمىن زەرتتەۋ ورتالىعىن قۇرۋ - ەلىمىزدىڭ دامۋ ستراتەگياسى مەن شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى ورىندارىنىڭ دامۋ تالابىنا سايكەسۋدىڭ قاجەتتى تالابى ءارى ءشول اۋارايىن زەرتتەۋ جونىندەگى رەفورمانى تەرەڭدەتۋگە دە تاماشا وراي اكەلمەك. تۇلعالىق قىزمەت بارىسىندا ناقتى ىستەپ، دارالىقتى ساۋلەلەندىرىپ، شىنايى اشۋ كەرەك. جۇڭگو اۋارايى مەكەمەسى اۆتونوميالى رايوندىق ۇكىمەت، ەل ءىشى - سىرتىنداعى عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىمەن بولعان ىستەستىكتى اناعۇرلىم كۇشەيتىپ، اۆتونوميالى رايوندىق اۋارايى مەكەمەسىنىڭ، ءشول اۋارايىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ جانە ورتا ازيا اتموسفەراسىن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ دامۋىنا بەلسەنە قولداۋ كورسەتىپ، تەحنيكالىق ورەنى ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، «قۇرىلىقتاعى جىبەك جولى» لەنياسىنداعى اۋارايى وزگەرىسىن تەكسەرۋ - ساراپتاۋ، الدىن - الا مالىمەت بەرۋ، قىزمەت وتەۋ ىستەستىگىن ورتاق ىلگەرىلەتەدى.
ماجىلىستە اۆتونوميالى وبلىستىڭ ورىنباسار باستىعى مەي يۇي اۆتونوميالى وبلىستىق پارتكوم، ۇكىمەت اتىنان ارناۋ ءسوز سويلەدى.
ماجىلىسكە قاتىناسقاندار جۇڭگو اۋارايى عىلىمي زەرتتەۋ اكادەمياسىنىڭ، جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى جاڭ رىنحى قاتارلى مامانداردىڭ جاساعان عىلمي زەرتتەۋ دوكلادى مەن اۆتونوميالى رايوندىق اۋارايى مەكەمەسىنىڭ ءشول اۋارايىن زەرتتەۋ رەفورما سىناق ءتۇيىنىنىڭ ورىستەتىلۋ جاعدايىنان جانە ورتا ازيانىڭ كليماتىن عىلمي زەرتتەۋ جوباسىنىڭ ناقتى جاعدايىنان جاسالعان دوكلادتى تىڭدادى. ءارى ورتا ازيا كليماتىن عىلمي زەرتتەۋ جوباسىن قالاي ىلگەرىلەتۋ جانە ورتا ازيا اتموسفەرا عىلىمىن زەرتتەۋ اكادەمياسىن قۇرۋ سياقتى ماسەلەلەر جونىندە پىكىر اۋىستىرىپ، تالقى ورىستەتتى.
كەلۋ قاينارى: «ىلە گازەتى» - ىلە اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
