بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى>>شينجياڭ حابارلارى

شينجياڭنان نە ءۇشىن «ىزگى جاندار» تولاسسىز شىعادى؟

2016.07.12 16:10     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  كورلالىق جاردەمشى ساقشى ءشىرالي ابەي سۋعا كەتكەن ەر مەن ايەلدى قۇتقارۋ جولىندا قۇربان بولدى؛ مايتاۋ مۇناي حيميا سەرىكتەستىگى جىلۋ ەلەكتر ستانسياسىنىڭ قىزمەتكەرى حان پىڭشياڭ وزگەلەرگە پىشاق كوتەرگەن بۇزاقىلارمەن ايقاسۋ بارىسىندا كوپ جەرى جارالاندى؛ ءابدىبىلال وسمان، ءىليار وسمان، ءىلياس وسمان جانە ەلشات اسەنجان سياقتى 4 ازاماتتىڭ وزگەلەردى قۇتقارعان ىزگى ءىسى ءۇنحاتتا كەڭىنەن تارادى؛ ليانيۇنگاڭ - قورعاس جوعارى قارقىندى تاس جولىنىڭ سانجى بولەگىندە ءبىر شاعىن جۇك اۆتوكولىك اۋدارىلعان كەزدە، بۇقارا جابال كومەك كورسەتەدى... سوڭعى جىلداردان بەرى «شينجياڭدىق ىزگى جاندار» بۇكىل ەلىمىزدىڭ جەر - جەرىنەن بوي كورسەتتى، ولار بۇكىل ەل حالقى الدىندا شينجياڭدىقتاردىڭ تىڭ وبرازىن سومداپ، جۇڭحۋانىڭ بايابان دالاسىندا شينجياڭ وڭ ەنەرگياسىن كەڭىنەن تاراتتى.

  ياڭ يىڭچۇن

  ءمورال گەنى مەن وسى زامانعى مادەنيەت ارقىلى جەتەكشىلىك ەتۋ «شينجياڭدىق ىزگى جانداردىڭ» كوپتەپ شىعۋىنا زامانالىق قۇنارلى توپىراق جەتىلدىرگەن

  شينجياڭنان «ىزگى جانداردىڭ» تولاسسىز شىعۋى وسى ءبىر قاسيەتتى ولكەنىڭ توپىراعىمەن قاتىستى، مىڭداعان جىلداردان بەرى قالىپتاسقان «ءمورال گەنىمەن» دە تىعىز بايلانىستى، سونىمەن قاتار، ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمەن ءماجىلىسى اشىلعاننان بەرى، شينجياڭنىڭ دارقان دالاسىندا تۋىلعان تاريحي زور وزگەرىستەرمەن دە تىعىز بايلانىستى.

  مىڭداعان جىلداردان بەرى تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندەگى كەڭ بايتاق وڭىردە ونداعان ۇلت بىرگە ءومىر ءسۇرىپ، قارىم - قاتىناس جاساپ، ءوزارا توعىسىپ، مەكەندى بىرگە كوركەيتىپ، باي مازمۇندى، شينجياڭ وڭىرلىك ەرەكشەلىگىنە يە ءمورال كوزقاراسىن قالىپتاستىردى، وعان جۇڭحۋا ۇلتى رۋحى مەن كوپ نەگىزدى مادەنيەت يدەياسى بارىنشا سىڭگەن. قازىر وسى ءداستۇرلى ءمورالدىق كوزقاراستار از ۇلت بۇقاراسىنىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىنا تەرەڭ ىقپال جاساپ، وسى زامانعى مادەنيەتتىڭ جەتەكشىلىگىندە تىڭ ءداۋىر رۋحىمەن توعىسىپ، زامانىمىزداعى شينجياڭدىقتاردىڭ ءمورال قۇن كوزقاراسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولەگىنە اينالدى.

  «شينجياڭنان ىزگى جانداردىڭ» كوپتەپ شىعۋى كەزدەيسوق جايت ەمەس، ول − شينجياڭنىڭ وسى زامانعى مادەنيەتتى جەتەكشى ەتۋدى بارىنشا ىلگەرىلەتكەندىگىنىڭ جەمىسى. ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعاننان بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم «وسى زامانعى مادەنيەتتى جەتەكشى ەتۋ» ستراتەگياسىن كەڭ كولەمدە، ىشكەرىلەي، باياندى ىلگەرىلەتىپ، بىرگە ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋ، بىرگە كوركەيىپ دامۋ وزەكتى يدەياسىن كۇشەيتىپ، قوعامدىق سالتقا جەتەكشىلىك ەتىپ، قوعامدا ورتاق تانىم ۇيىستىرىپ، «وتاندى، شينجياڭدى ءسۇيۋ، ىنتىماقتاسۋ، ۇلەس قوسۋ، ەڭبەكشىل، قايىرىمدى بولۋ، اشىق ويلى، العاباسار بولۋداي» شينجياڭ رۋحىن قالىپتاستىرىپ، «شينجياڭدىق ىزگى جانداردىڭ» كوپتەپ شىعۋىنا داۋىرلىك ءورىس اشتى.

  اماليات «شينجياڭدىق ىزگى جانداردىڭ» شينجياڭدىقتاردىڭ قۇندىق تالپىنىسنا ۋاكىلدىك ەتەتىندىگىن، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسى مەن شينجياڭ رۋحىن ايگىلەگەندىگىن دالەلدەدى، ولاردىڭ جان تەبىرەنتەرلىك ىزگى ىستەرى مەن وسكەلەڭ رۋحى قوعامدا وڭ ەنەرگيا تاراتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن جەبەپ، شينجياڭدىقتاردىڭ جاڭا وبرازىن سومدادى.مورالمەن سۋسىنداتۋ، ۇگىتپەن جەتەكشىلىك ەتۋ ارقىلى وڭ ەنەرگيانى تيانشان الابىندا شۇعىلا شاشتىردى

  بىلتىر 26 - مامىردان 30 - مامىرعا دەيىن اۆتونوميالى رايوندىق وركەنيەت كەڭسەسى جۋاڭ شىحۋا، رايحانگۇل يمىر، ابىلەز مامەتنياز، ليۋ يۇڭ، لي جينچاڭ سياقتى مەملەكەتتىك جانە اۆتونوميالى رايوندىق ءمورال ۇلگىلەرىن ۇيىمداستىرىپ، حوتان، قاشقار، اقسۋ سياقتى 5 ايماق، وبلىستاعى 13 اۋىل - قالاشىقتا (قىستاقتا) ۇگىت - لەكسيا قيمىلىن ورىستەتتى. 10 مىڭعا جۋىق شارۋا ءمورال ۇلگىلەرىنىڭ لەكسياسىن تىڭداپ، ولارمەن بەتپە - بەت اڭگىمەلەسىپ، اۋىس - كۇيىس جاسادى.

  ءار سالادان شىققان وزاتتار − قۇن كوزقاراسىنىڭ، وڭ ەنەرگيانىڭ جاندى بەينەسى. سوڭعى جىلداردان بەرى اۆتونوميالى رايوندىق وركەنيەت كەڭسەسى مەملەكەتتىك جانە اۆتونوميالى رايوندىق ءمورال ۇلگىلەرىن ۇيىمداستىرىپ، نەگىزگى ساتىلاردا، ەگىن، مال شارۋاشىلىق رايوندارىندا 500 نەشە رەت لەكسيا جاساۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، ءمورال جۇلدىزدارىنىڭ ءتول كەشىرمەلەرى مەن قۇن كوزقاراستارى ارقىلى جاڭا دۇرىس سالتتى ساۋلەلەندىردى.

  ءار ۇلت بۇقاراسى ولاردى ونەگە تۇتىپ، الداعى ماقساتتارىن ايقىندادى. 2013 - جىلدان باستاپ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ۇگىت ءبولىمى مەن اۆتونوميالى رايوندىق وركەنيەت كەڭسەسى تيانشان سايتىندا، شينجياڭ وركەنيەت سايتىندا «ەڭ سۇيىكتى شينجياڭدىقتاردى مەن كورسەتەمىن، مەن باعالايمىن» اتتى قيمىل ورىستەتىپ، «اي سايىن كورسەتۋ، ساتىلار بويىنشا ساراپتاۋ، سالا بويىنشا باعالاۋ» ەرەكشەلىگىن كورنەكتىلەندىرىپ، ەڭ سۇيىكتى شينجياڭدىقتارعا ارت - ارتىنان 488 ادام كورسەتتى. 2014 - جىلى اي سايىن ءبىر تاقىرىپتى ارقاۋ ەتىپ، كورسەتۋ، داۋىس بەرۋ قيمىلىن وتكىزىپ، «ەڭ سۇيىكتى نەگىزگى ساتى كادرىنان»، «ەڭ سۇيىكتى ساقشىلاردان»، «ەڭ سۇيىكتى انالاردان»، «ەڭ سۇيىكتى ەمدەۋ قىزمەتكەرلەرىنەن»، «اۋىل - قىستاقتارداعى اۋقاتتانۋدىڭ ەڭ سۇيىكتى جەتەكشىلەرىنەن»، «ەڭ سۇيىكتى جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردەن»، «ەڭ سۇيىكتى وقىتۋشىلاردان»، «ەڭ سۇيىكتى ەرىكتىلەردەن»، «ەڭ سۇيىكتى جاس وسپىرىمدەردەن»، «ەڭ سۇيىكتى شينجياڭعا كومەكتەسۋشى كادرلاردان» ءبىرسىپىراسىن باعالاپ شىقتى. جۇڭگو وركەنيەت سايتى وتكىزگەن «قاسىمىزداعى ىزگى جانداردى مەن كورسەتەمىن، مەن باعالايمىن» اتتى قيمىلىنا بەلسەنە ات سالىسىپ، ءشىرالي ابەي، جاۋ رۇڭمي سياقتى 164 ادام «جۇڭگوداعى ىزگى جاندار قاتارىنان» ورىن الىپ، وڭ ەنەرگيانى ءونىمدى جالپىلاستىرىپ، شينجياڭدىقتاردىڭ تاماشا وبرازىن ايگىلەدى.

  اۆتونوميالى رايونىمىز 2002 - جىلدان باستاپ ءۇرتىس 15 جىل بويى ءار جىلى ناۋرىز ايىن «ازاماتتىق ءمورال قۇرىلىسى ايى» ەتىپ بەلگىلەپ، اي ارقىلى جىلدى جەبەپ، ءار ۇلت كادرلارى مەن جۇرتشىلىعىنىڭ اراسىندا ازاماتتىق ءمورال تاربيەسىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى. شينجياڭنىڭ جەر - جەرى ءار ۇلت جۇرتشىلىعىن توڭىرەگىندەگى ىستەردەن، ۇساق ىستەردەن باستاپ ىستەۋگە، ءوزارا كومەكتەسىپ، قارايلاسۋعا، ءبىر - ءبىرىن قۇرمەتتەۋگە جەتەكتەپ، ەرىكتى قىزمەت كورسەتۋدى نەگىزگى ساتىلاردا، الەۋمەتتىك اۋماقتاردا، وتباسىلارىندا جالپىلاستىردى.

  ازاماتتىق ءمورال قۇرىلىسىندا تۇتاس شينجياڭداعى اقپارات قۇرالدارى قوعامدىق پىكىرمەن جەتەكشىلىك ەتۋ رولىن تولىق ساۋلەلەندىردى. 2012 - جىلى ناۋرىزدان باستاپ اۆتونوميالى رايونىمىزداعى «شينجياڭ گازەتى»، «شينجياڭ ەكونوميكا گازەتى»، شينجياڭ حالىق راديو ستانسياسى، شينجياڭ تەلەۆيزياسى سياقتى باستى اقپارات قۇرالدارى «جاي ادام، جارقىن ءىس»، «وزەكتى قۇن كوزقاراسىن اتقارىپ، ەڭ سۇيىكتى شينجياڭدىق بولايىق» دەگەن سياقتى ارناۋلى ايدار اشىپ، قويىلىمدار دايىنداپ، ءار ۇلت جۇرتشىلىعىنىڭ توڭىرەگىندەگى جاي ادامداردىڭ ىزگى ىستەرىن جان - جاقتى، كوپ تۇرعىدان حابارلاپ، ءار ۇلت جۇرتشىلىعىن ءمورالدى دارىپتەيتىن، ءمورالدى قۇرمەتتەيتىن، ءمورالدى بولاتىن تۇرمىسقا تالپىنۋعا جەتەلەپ، بۇقارانى جۇڭحۋانىڭ اسىل ءمورالىن تاراتاتىن، قوعامدىق ءمورالدى ايگىلەيتىن سۋبيەكتىگە اينالدىردى.

  شينجياڭدا ازاماتتىق ءمورال قۇرىلىسى تاربيەسىنىڭ تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىلۋى مەن جان - جاقتى ۇگىت جۇرگىزىپ، جەتەكشىلىك ەتۋگە ىلەسە، «سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسى»، «شينجياڭ رۋحى» كوكتەم لەبى سياقتى تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە كەڭىنەن تاراپ، «شينجياڭدىق ىزگى جان» بولۋ جەر - جەردە سالتقا اينالدى. بۇقارانىڭ باعالاۋى جانە قامقورلىق جاساپ كومەكتەسىپ سۇيەمەلدەۋىمەن تۇتاس قوعامدا «جاقسلىق جەردە قالمايدى» دەيتىن قۇن باعىتى ورنادى

  تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندەگى ءمورال ۇلگىلەرىن باعالاپ كورسەتۋ، ءار ۇلت كادرلارى مەن جۇرتشىلىعىنىڭ ۇيرەنەتىن ۇلگىسى، كوزدەيتىن نىساناسى بار بولۋ ءۇشىن، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ۇگىت ءبولىمى، اۆتونوميالى رايوندىق وركەنيەت كەڭسەسى مەملەكەتتىك ءمورال ۇلگىلەرىن كورسەتۋ، باعالاۋ قيمىلىن ۇيىمداستىرۋ كوميسسياسىن قۇرىپ، ءمورال ۇلگىلەرىن تاڭداۋ، ۇگىتتەۋ، ماداقتاۋ، ولارعا قامقورلىق جاساۋ قىزمەتىنىڭ ۇنەمىلىك مەحانيزمىن ورناتتى. ءمورال ۇلگىلەرىن باعالاۋ، ماداقتاۋ قيمىلى تۇتاس رايونىمىزدا تومەننەن جوعارىعا قاراي ساتى - ساتى بويىنشا ورىستەتىلدى، اۆتونوميالى رايونىمىز ءمورال ۇلگىلەرىن ءار 2 جىلدا ءبىر رەت باعالادى، ايماق، وبلىستار مەن شارت - جاعدايى بار اۋداندار (قالا) ءىس جۇزىندىك جاعدايىنا ۇشتاستىرىپ، ءمورال ۇلگىلەرىن باعالاۋ قيمىلىن شەكتى مەرزىمدە وتكىزىپ، نەگىزگى ساتىدان كەلگەن، بۇقارانىڭ توڭىرەگىندەگى ۇزدىك تيپتەردى زور كۇشپەن كورسەتتى.

  2008 - جىلدان بەرى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم، اۆتونوميالى رايوندىق وركەنيەت كەڭسەسى سياقتى تاراۋلار اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ ءمورال ۇلگىلەرىن باعالاۋ قيمىلىن 4 كەزەك وتكىزدى، جيىنى 116 ادام اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ ءمورال ۇلگىسى بولىپ باعالانىپ، وڭ ەنەرگيانى ءونىمدى تاراتتى. 2013 - جىلدان بەرى تيانشان سايتى، شينجياڭ وركەنيەت سايتى وتكىزگەن «ەڭ سۇيىكتى شينجياڭدىقتاردى مەن كورسەتەمىن، مەن باعالايمىن» اتتى توراپ قيمىلىندا 2300دەن كوبىرەك كانديدات كورسەتىلىپ، 640تان كوبىرەك ادام «ەڭ سۇيىكتى شينجياڭدىق» بولىپ باعالانىپ، شينجياڭ توپىراعىندا «ەڭ اسەم اۋەندى» شىرقاپ، «ەڭ تاماشا رۋحتى» دارىپتەدى.

  ءمورال ۇلگىلەرىنە قامقورلىق جاساۋ، كومەكتەسۋ جانە ولاردى سۇيەمەلدەۋ − جاقسلىق جەردە قالمايدى دەيتىن قۇن باعىتىن ورناتۋدىڭ ماڭىزدى مەحانيزمى. بەرتىنگى جىلداردا تۇتاس رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى ءمورال ۇلگىلەرىنە ساياسي، قىزمەت، تۇرمىس جاقتاردان قامقورلىق جاساپ، كومەكتەسىپ، ولاردى سۇيەمەلدەپ، ولاردىڭ ءىس جۇزىندىك قيىنشىلىعىن شەشتى، تۇتاس قوعامدا «جاقسىلىق جەردە قالمايدى» دەيتىن قۇن باعىتىن دارىپتەدى. 2013 - جىلدان باستاپ اۆتونوميالى رايونىمىز ءمورال ۇلگىلەرىنە قامقورلىق جاساۋ، كومەكتەسۋ جانە ولاردى سۇيەمەلدەۋ ارناۋلى قاراجاتىن ورنالاستىردى. قازىر تۇتاس رايونىمىزدا ءار دارەجەلى ءمورال ۇلگىلەرىنەن 100دەن كوبىرەك ادام ءار دارەجەلى پارتيا قۇرىلتايى ۋاكىلى، حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى جانە ساياسي كەڭەس مۇشەسى بولىپ سايلاندى ءارى وقۋ، كاسىپتەنۋ، ەمدەلۋ، تۇرعىن ءۇي سياقتى جاقتارداعى قيىنشىلىقتاردى شەشۋ بويىنشا 500دەن استام ادامعا (رەت) كومەك كورسەتىلدى.

  ادامعا مەيىر باعىشتايتىن وسى شارالار ءار ۇلت جۇرتشىلىعىن ءمورالدى قاستەرلەپ، ىزگى نيەتتى بولۋعا، جاقسىدان ونەگە الۋعا ۇمتىلۋعا اناعۇرلىم شابىتتاندىردى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.