- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ۇستازدىق ءمورال مەن سۇيىسپەنشىلىكتى ومىرىمەن ءتۇسىندىردى
2016.07.21 15:25 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
− سۋعا كەتكەن بالانى ەرلىكپەن قۇتقارعان قاراقاشتىق وقىتۋشى ابدۇحابار جامال تۋرالى
اۋىلدا «قوس ءتىل» وقىتۋشىسى بولىپ ىستەيتىن ابدۇحابار جامال 15 - شىلدەدە نەبارى 36 جىلدىق عۇمىرىن قاراقاش وزەنىنىڭ بويىندا اياقتاتتى. سۋعا كەتكەن بالانى قۇتقارۋ جولىندا قۇربان بولعان وسى جاس وقىتۋشى ءوزىىنىڭ قىمباتتى ءومىرىن 2 بالانى قۇتقارۋعا قيدى، بالاسى 2 اكەلەرىنەن ماڭگىگە ايرىلدى.
وقىتۋشى - وقۋشىلار مەن وتاعاسىلار «4تە جاقسى» وقىتۋشى دەپ تانىعان وسى وقىتۋشى كۇندەلىكتى قىزمەت ورنىندا بولسىن، الدە ءومىرىنىڭ ەڭ سوڭعى ساتىندە بولسىن، سۇيىسپەنشىلىك تاربيەسىن ءوز امالياتىمەن كورسەتىپ، ۇستازدىق ءمورالدى قىمباتتى ومىرىمەن ءتۇسىندىردى.
حانزۋ ءتىلىن وزدىگىنەن ۇيرەنىپ، «قوس ءتىل» تاربيەسىنە دەن قويدى
شىلدە ايىنىڭ 17 - كۇنى قاراقاش اۋدانى جاھانباق اۋىلدىق ورتا مەكتەپتىڭ اۋلاسىندا جىم - جىرت تىنىشتىق ورناپ، ءاربىر تال اعاش، شوپكە دەيىن ابدۇحابارعا ءۇنسىز ازا تۇتىپ تۇرعانداي ەدى.
«مىناۋ ابدۇحاباردىڭ وقۋشىلاردى باستاپ ءوز قولىمەن ەككەن گۇلدەرى، مىناۋ ونىڭ ۇيىنەن اكەلىپ ەككەن شابدالى اعاشىنىڭ كوشەتى...». مارقۇمنىڭ ارتىندا قالعان نارسەلەردى كورسەتە ءجۇرىپ جاھانباق اۋىلدىق ورتا مەكتەبى پارتكومىنىڭ شۋجيى يمىرجان راحمان تەرىس قاراپ كوزىن سىعىمداپ الدى.
2005 - جىلى ابدۇحابار شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ۋنيۆەرسيتەتى ۇلت تىلدەرى فاكۋلتەتىنىڭ وسىمدىك قورعاۋ ماماندىعىن تاۋىسقان سوڭ، اۋىلى جاھانباق ورتا مەكتەبىنە كەلىپ دەنە تاربيە وقىتۋشىسى بولادى. ول تۇستا مەكتەپتە «قوس تىلدە» ساباق بەرەتىن وقىتۋشى تاپشى ەدى، مۇنى كورىپ ابدۇحابار ىشتەي قاتتى تىقىرشيدى. سونىمەن ول «قوس ءتىل» سوزدىگىن ساتىپ الىپ، كاسىپتەن سىرتقى ۋاقىتتاردا حانزۋ ءتىلىن ۇيرەنەدى، مەكتەپتەگى «قوس تىلدە» ساباق بەرەتىن وقىتۋشىلاردىڭ بارلىعىن ۇستاز تۇتادى. ءسويتىپ، ساباقحانا وقىتۋىندا پايدالانىلاتىن ەڭ قاراپايىم سوزدەردى بىرتىندەپ يگەرىپ الادى. ىلە - شالا ابدۇحابار «قوس تىلدە» ساباق وتە باستايدى، كاسىپتەستەرىنەن وقىتۋ تاجىريبەسىن ۇيرەنەدى. 2 جىلدان كەيىن تولىمدى «قوس ءتىل» وقىتۋشىسى بولىپ، «قوس ءتىل» وقىتۋدى زەرتتەۋ گرۋپپاسىنا كىرەدى، «قوس ءتىل» كلاستارىنا ساباق وتەدى، قوسىمشا كلاس جەتەكشىسى بولىپ ىستەيدى.
«ابدۇحاباردىڭ <قوس ءتىل> وقىتۋىنداعى تاباندىلىعى، قۇلشىنىسى ءبىزدى قاتتى ءسۇيىنتتى. ۇنەمى بىزبەن بىرگە ساباققا وقۋشىلاردى قايتكەندە باۋراۋ، حانزۋ ءتىلى وقىتۋ ساپاسىن قالاي جوعارىلاتۋ جونىندە تالقى جۇرگىزىپ وتىراتىن، ساباقتى ەرەكشە ىجداعاتتىقپەن وتەتىن»، - دەدى مەكتەپتىڭ «قوس ءتىل» وقىتۋىن زەرتتەۋ گرۋپپاسىنىڭ باستىعى يۇي حۇڭ. ونىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى جىلدارى ابدۇحابار 6 «قوس ءتىل» وقىتۋشىسىن تاربيەلەپ شىققان.
حانزۋ تىلىندە ساباق وتكەن 9 جىلدان بەرى ابدۇحابار جىل سايىن مەكتەپ جاعىنان تاڭداۋلى وقىتۋشى بولىپ باعالاندى ءارى «قوس ءتىل» وقىتۋىنداعى اۋدان دارەجەلى تىرەكتى وقىتۋشىعا اينالدى، 700دەن استام وقۋشىنى تاربيەلەدى، شاڭحاي، بەيجيڭ سياقتى جەرلەردەگى شينجياڭ ورتا مەكتەپ كلاستارىنا 10نان استام وقۋشى جونەلتتى.
ابدۇحابار مۇعالىمنان ساباق العان، وسى مەكتەپتىڭ تۇلەگى ءومار مامەتىمىننىڭ بۇل مەكتەپتەن وقۋ تاۋىسقانىنا 4 جىل بولسا دا، ۇستازىنىڭ وعان قالدىرعان اسەرى تەرەڭ. ول: ءبىز وقىعان كەزدە حانزۋ ءتىلى نەگىزىمىز جاپپاي تومەن بولدى، ابدۇحابار مۇعالىم ءوزىنىڭ حانزۋ ءتىلى جاعىنداعى باسىمدىلىعىنان پايدالانىپ، حانزۋ تىلىندە سويلەپ تۇرىپ، ونى ۇيعۇرشاعا اۋدارىپ تۇسىندىرەتىن، - دەدى.
وقۋشىلارىن بالالارىنداي ايالاپ، بالاپانداي باۋلىدى
ابدۇحاباردىڭ ءوز ءۇيى مەن وقۋشىلارى عانا بىلەتىن ءبىر «قۇپيالىعىن» كاسىپتەستەرى ول قايتىس بولعان سوڭ ونىڭ ۇستەلىن رەتتەپ ءجۇرىپ بايقادى.
وقۋشىلاردىڭ اتى - ءجون ءتىزىمى بار ءبىر كىتاپقا وسى «قۇپيالىق» جازىلىپتى. رازيا اتوۋاللا: داپتەر، اۋىزشا ەسەپتەۋ كارتچكاسى، سومكە، جيىنى 94 يۋان، ءدىلرابا احات: وقۋ قۇرالدارى، كيىم، جيىنى 6 يۋان... تەك بيىلعى جىلدىڭ الدىڭعى جارتىسىنىڭ وزىندە ابدۇحابار 40 نەشە بالاعا 2100 يۋاننىڭ ۇستىندە اقشا جۇمساعان. ۇعىسۋعا قاراعاندا، ابدۇحاباردىڭ مۇنداي ىزگى ىستەرى 7 جىلدان بەرى جالعاسىپ كەلگەن كورىنەدى، قانشا وقۋشىعا كومەكتەسكەنىن، ونىڭ ءۇي ىشىندەگىلەر دە انىق بىلمەيدى ەكەن.
«ابدۇحابار 5 جەتىم بالاعا ۇنەمى قارايلاسىپ تۇرادى، ماعان ولار اكە - شەشە مەيىرىن كورمەگەن، ولارعا كوبىرەك جاردەمدەسىپ تۇرۋىمىز كەرەك دەپ ايتىپ وتىراتىن». وسىنى ايتقاندا ابدۇحاباردىڭ ايەلى ماينۇردىڭ كوزىنەن اعىل - تەگىل جاس توگىلدى. وتكەن 7 جىلدا مەرەكە - مەيرام كەزدەرىندە ابدۇحابار ايەلىنە ءدامدى تاعام جاساتىپ، مەكتەپتەگى وتباسىندا قيىنشىلىعى بار وقۋشىلارعا اپارىپ، ولارمەن بىرگە مەرەكە وتكىزىپ وتىرىپتى.
مەكتەپتىڭ كۇزەتشىسى باكىر بىلاي دەدى: ابدۇحاباردىڭ ءۇيى مەكتەپتەن 15كيلومەتر شالعايدا، ونىڭ كولىگىندە جىل بويى كورپە جۇرەدى، بالالارعا كەشتە ساباق پىسىقتاتىپ كەشىگىپ قالسا، كۇزەت ۇيىنە كەلىپ كورپەسىن توسەي سالىپ سول جەردە تۇنەپ، ەرتەسى جۇمىسقا شىعا بەرەدى. بىردە ساعات 12دەن اسىپ كەتتى، ونىڭ كەڭسەسىنىڭ جانىنان ءوتىپ بارا جاتىپ شامىنىڭ جانىپ تۇرعانىن، ءبىر توپ بالاعا ساباق پىسىقتاتىپ جاتقانىن كوردىم.
كاسىبىن قادىرلەپ ۇلەس قوسۋ، شىنايى ىستەپ ىلگەرىلەۋ، ىزگىلىككە ۇمتىلۋ... مىنە بۇلار ابدۇحاباردىڭ بويىنداعى اسىل قاسيەتتەر. ابدۇحاباردىڭ ساباق جوسپارىن اقتارعانىمىزدا، ءاربىر بەتىنەن ساباقتىڭ ماڭىزدى، قيىن تۇيىندەرى، سايكەستى وقىتۋ ادىستەرى تاپتىشتەي مۇقيات جازىلعانىن كوردىك. ول وقىتۋ جوسپارىنا بىلاي جازىپتى: «مەملەكەت پەن اۆتونوميالى رايوننىڭ «قوس ءتىل» وقىتۋىن ىلگەرىلەتۋ ۇندەۋىنە ءۇن قوسىپ، وقۋشىلاردىڭ حانزۋ ءتىلىن ۇيرەنۋ ىنتاسى مەن حانزۋ ءتىلى امبەباپ قابىلەتىن ءوسىرىپ، وقۋشىلاردى بالالارىمداي ايالاپ، ولاردىڭ جارامدى ادام بولىپ ءوسىپ - جەتىلۋى جولىندا تالماي قۇلشىنامىن...». ول تاربيەنىڭ ءمانى − سۇيىسپەنشىلىك پەن جاۋاپكەرشىلىك دەگەندى ۇنەمى ايتادى. ۇستاز رەتىندە ول وسى سۇيىسپەنشىلىكتى جانىنا ءسىڭىرىپ، ۇرپاقتاردىڭ جۇرەگىنە سۇيىسپەنشىلىك ۇرىعىن بايىپپەن، تاباندىلىقپەن ەگىپ، جاس مايسالاردىڭ سۇيىسپەنشىلىكتىڭ ماپەلەۋىندە ەسەيىپ - ەرجەتۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
«4تە جاقسى» وقىتۋشى شينجياڭ رۋحىن امالياتىندا ايگىلەدى
وزەن كۇڭىرەنىپ، جەردىڭ قابىرعاسى قايىستى. 16 - شىلدەدە ابدۇحاباردى سوڭعى ساپارعا اتتاندىرىپ سالۋعا كەلگەن جۇرتتا ەسەپ بولمادى، جاھانباق اۋىلدىق ورتا مەكتەپتىڭ وقىتۋشى - وقۋشىلارى، اۋىلعا قايتقان ىشكى ولكەدەگى شينجياڭ كلاسىنىڭ وقۋشىلارى، توڭىرەكتەگى قىستاق تۇرعىندارىنان قۇرالعان 4000عا جۋىق جاماعات اسا قايعىلى كوڭىل كۇيمەن جۇرەك تۇكپىرىنەن تەرەڭ ورىن العان وسى ازاماتىمەن قيماستىقپەن قوشتاستى.
تاياۋ كۇندەردەن بەرى ابدۇحاباردىڭ ءىس - ىزدەرى ينتەرنەت، اقپارات قۇرالدارى ارقىلى جالپى جۇرتقا كەڭىنەن تارالدى. «قاراقاش اۋدانىنىڭ نولدىك ارالىعى» اتىنداعى ۇيعۇر، حانزۋ تىلىندەگى ءۇنحات تەكشەسىندە سان مىڭداعان توراپكەر بالاۋىز شامنىڭ سۋرەتىن سالىپ، مەيىرگە تولى، ءمورالى اسقاق حالىق وقىتۋشىسىنا قۇرمەت ءبىلدىردى.
«گالاكتيكا جاعاسىنداعى بامبۇك» اتتى توراپكەر بىلاي دەپ لەبىز قالدىرعان: مەيىرباندىعىڭىز ارقىلى ۇلى ىستەردى ىستەدىڭىز! ءسىزدى قاراقاش حالقىنىڭ جۇرەگىندەگى رۋحاني بەلەس دەپ بىلەمىز!
قازىر وقىتۋشىلىق مىندەتتەگى ابدۇحاباردىڭ وقۋشىسى ايكارجان تەبىرەنە: مەن ول كىسىنىڭ شاكىرتى بولعانىمدى اسا ماقتانىش سەزىنەمىن. ابدۇحابار مۇعالىمدى الداعى كۇندەرىمدە وزىمە ونەگە - ۇلگى ەتەمىن، ول كىسىنىڭ اسىل قاسيەتىن جالعاستىرامىن، وقىتۋ ىسىنە كۇش سالىپ، شينجياڭ ەرەكشەلىگىندەگى «4تە جاقسى» وقىتۋشى بولۋعا قۇلشىنامىن، - دەدى.
«ول كىسى اۋىلىمىزداعى ەڭ جاقسى <قوس ءتىل> وقىتۋشىسى ەدى، وقۋشىلار، اتا - انالار ءبار - ءبارى قۇرمەتتەيتىن! باقىل بول، جاھانباقتىڭ ماقتانىشى!»، «ءوز ومىرىمەن باسقالاردى قۇتقارعان ناعىز ازامات!»، «وقۋشىنى ءوز بالاسىنداي الپەشتەي بىلگەن جان ەدىڭىز، ناقتى ارەكەتىڭىز ارقىلى <4تە جاقسى> وقىتۋشى بولۋدىڭ قاندايلىعىن تۇسىندىرە ءبىلدىڭىز، مۇنى جۇرەگىمىزبەن تۇسىنەمىز... سىزگە قۇرمەت بىلدىرەمىز! سىزدەن ۇيرەنەمىز!».
مەيلى توراپكەرلەردىڭ ءسوزى بولسىن، الدە ومىردەگى بۇقارانىڭ پىكىر، ارەكەتتەرى بولسىن، ءبارى دە ءدال وسى جاقسى وقىتۋشىنى ساعىنا ەسكە الۋىنىڭ بەينەسى ەدى.
جاھانباق اۋىلدىق ورتا مەكتەپتىڭ وقىتۋشىسى حۋاڭ دىڭپيڭ شينجياڭنىڭ وقۋ - اعارتۋ ىسىنە كومەكتەسۋ بويىنشا 2009 - جىلى گانسۋ ولكەسىنەن كەلىپ، ابدۇحابار مۇعالىممەن بىرگە 7 جىل وقىتۋشىلىق مىندەت اتقارعان. «ابدۇحابار مۇعالىمنىڭ ەرلىكپەن وزگەنى قۇتقارعان رۋحى ءبىزدى ەرەكشە اسەرلەندىردى، ءبىزدىڭ قاراقاشتا، ءبىزدىڭ شينجياڭدا ءدال وسى ابدۇحابار مۇعالىم سياقتى تالاي جاقسى ادامدار بار، ولار ناعىز شينجياڭنىڭ ىزگى جاندارى، شينجياڭ رۋحىن امالياتتا ايگىلەۋشىلەر، شينجياڭنىڭ وڭ ەنەرگياسىن جەتكىزۋشىلەر، بۇل مەنىڭ شينجياڭعا ۇلەس قوسۋ، تامىر تارتۋ بەكىمىمدى ونان ارمان بەكەمدەي ءتۇستى»، - دەدى ول اسا تەبىرەنىسپەن.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
