- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى ءبىرىنشى قىستاققا بارعاندا
2016.09.29 15:26 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
5 - قىركۇيەك تۇستەن كەيىن كۇن شىجىپ تۇر، «شەكاراعا ساپار» تىلشىلىك گرۋپپامىز جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى ءبىرىنشى قىستاق − جەمەنەي اۋدانى جەمەنەي قالاشىعى سارى ولەڭ قىستاعىنا باردىق.
سارى ولەڭ قىستاعى جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى «ءبىرىنشى قىستاق» اتالعان، ويتكەنى بۇل ارا قازاقستانعا ەڭ جاقىن قىستاق، قىستاقتاعى كەيبىر تۇرعىنداردىڭ ءۇيىنىڭ جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىمەن ارالىعى 100 مەترگە دە جەتپەيدى، قىستاق تۇرعىندارى مەن قازاقستان مالشىلارى وزەننىڭ ار جاق، بەر جاعىنان ءبىرىن - ءبىرى كورىپ تۇرادى، قورعانىس تاس جولى قىستاقتى كەسىپ وتەدى. قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ الدىندا بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋ سامال جەلمەن جەلبىرەپ تۇر، «جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى ءبىرىنشى قىستاق» دەگەن جازۋ ايرىقشا كوز تارتادى.
شەكارانى قورعاۋ تانىمى بالالاردىڭ جۇرەگىنە دەيىن ورناعان
«جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى ءبىرىنشى قىستاق» دەگەن جازۋ جازىلعان قىزىل قاقپادان كىرە قالساڭىز، شەكارانى قورعاۋدىڭ قويۋ مادەنيەت لەبى ەسەدى: «ماڭگى وتاندى ءسۇيىپ، شەكارانى قورعايمىز»؛ « ۇرپاققا جالعاسقان شەكارا كۇزەتى»؛ «وتاندى ءسۇيۋ، شەكارانى قورعاۋ، بورىشتىلىق ءبىلدىرۋ، كۇرەسۋ»، «مەملەكەت جاقسى، ۇلتتار ىنتىماعى جاقسى بولسا كوپشىلىك تە جاقسى بولادى» سياقتى ۇلكەن لوزينكالاردى كەز كەلگەن جەردەن كەزىكتىرەسىز؛ مۇنان تاعى شەكارا شارلاعان، مىندەت اتقارعان، تۋ شىعارعان اسەرلى ءازىل سۋرەتتەردى كورەسىز، ءتىپتى، كەيبىر ۇيلەردىڭ توبەسىنە بەس جۇلدىزدى مەملەكەت تۋى اشەكەيلەنىپ باسىلعان.
قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى اۋلاسىنىڭ سىرتىنداعى داۋالعا حانزۋ، قازاق تىلدەرىندە «وتانشىلدىق تاريحى» مەن «وتانشىلدىق سەرتى» جازىلعان. مەن وتانىمنىڭ ارايلاپ اتقان تاڭىن، شۋاقتى كۇنىن، ءار سۇيەم جەرىن سۇيەمىن، وتانىمنىڭ تاۋ - وزەندەرىن، شۇعىلالى تاريحىن، شۇعىلالى مادەنيەتىن سۇيەمىن. تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى، ەل امان، جۇرت تىنىش بولادى. وتباسىمدى سۇيەمىن، وتانىمدى ءتىپتى دە سۇيەمىن! «وتانعا ماڭگى ادال بولامىن، وتانىممەن ماڭگى ماقتانامىن، مەيلى قايدا بولسام دا، وتان مەنى قاجەت ەتسە، ەشقانداي ءارى - ءسارى بولماستان كەۋدە كەرىپ العا شىعامىن» دەپ سەرت بەرەمىن. قىزىل رەڭنىڭ ۇستىنە جازىلعان اق جازۋلار، ايرىقشا كوز تارتاتىن وتاندى ءسۇيۋ سەرتى ادامدى ەرەكشە جەلپىندىرەدى.
بيىل 17 - تامىزدا عانا قىستاق تۇرعىندارى سايلاپ شىققان قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ريزا باعداۋلەت قىزى 2011 - جىلى باسقا قىستاقتان سارى ولەڭ قىستاعىنا كەلگەن ستۋدەنت قىستاق باستىعى ەكەن. قىستاق تۇرعىندارىنىڭ شەكارانى كۇزەتۋ، شەكارانى قورعاۋ تانىمى جاڭا كەلگەن ريزاعا تەرەڭ اسەر قالدىردى.
ول: حاڭجوۋدا ءوتىپ جاتقان G20 باسشىلار باس قوسۋىنا سايكەسۋ ءۇشىن، 28 - تامىزدان باستاپ قىستاق 1 - دارەجەلى ساقتىققا ءوتتى. قىستاق تۇرعىندارى ءار كۇنى 6 ادام ءبىر گرۋپپا بولىپ، 68 - ءنومىرلى شەكارا قازىعىنان 71 - ءنومىرلى شەكارا قازىعىنا دەيىنگى 15 كيلومەترلىك شەكارا جەلىسىندە تاۋلىك بويى شارلاۋ جۇرگىزدى. 4 - قىركۇيەك تاڭعى ساعات 4تەن 30 مينۋت وتكەندە قىستاق شۇعىل جينالۋدى ۇقتىردى، 15 تۇرعىن 5 مينۋتتىڭ ىشىندە جينالاتىن ورىنعا كەلىپ بولدى. كۇندىز قىستاقتاعى كەرنايدان دىبىس شىقسا بولعانى، تۇرعىندار لەزدە جەتىپ كەلەدى، بۇل مەنى قاتتى تاڭداندىردى، ايرىقشا اسەرلەندىردى. بۇل جەردەگى 5 جاستاعى بالانىڭ وزىندە شەكارانى قورعاۋ تانىمى بار، - دەدى.
قانداي قيىنشىلىق بولسا دا، وسى ارانى كۇزەتەمىز
قىستاق تۇرعىنى، ساقا شەكارا قورعاۋشى توقتارباي دابەي ۇلىنىڭ ءۇيى شەكاراداعى وزەن بويىندا، وزەننىڭ قارسى جاعى قازاقستان، ەسىك الدىندا تۇرىپ - اق مال جايىپ جۇرگەن قازاقستان مالشىلارىن كورىپ وتىرادى.
5 - قىركۇيەك تۇستەن كەيىن توقتارباي وتباسىنا باردىق. اۋلاعا قۇرت جايىپ قويىپتى، اۋلا ءىشى مونتازداي، رەپ - رەتتى. كەڭ دە ەڭسەلى، ادەمى، جارىق قوناق بولمەسىندە 60تى القىمداعان ۇزدىك شەكارا قورعاۋشى توقتارباي قارت بىزگە جارتى عاسىرعا جۋىق ۋاقىتتىڭ الدىنداعى ءوزىنىڭ باسىنان كەشكەن مەملەكەت تەرريتورياسىن قورعاۋداعى جان تۇرشىگەرلىك حيكايانى ايتىپ بەردى. قاپساعاي دەنەلى توقتارباي 2 رەت جۇڭگو مەن كەڭەس وداعىنىڭ شەكاراداعى تالاستى رايون سوعىسىنا قاتىناسىپتى.
الدىڭعى عاسىردىڭ 60 -، 70 - جىلدارىندا جۇڭگو مەن كەڭەس وداعىنىڭ قاتىناسى ۋشىعىپ، ەكى جاقتىڭ تالاستاعى وڭىرىندە سوعىس ءورتى تۇتانادى. «شەكارانى قورعاۋدىڭ ۇزاق ۋاقىتتىق ماشاقاتتى كۇندەرى باستالدى». 1968 - جىلى 5 - جەلتوقساندا سول كەزدە نەبارى 17 جاستاعى توقتارباي حالىق جاساعى بولىپ، باسقالارمەن بىرگە تالاستاعى ءوڭىر بۇركەۋگە رەسمي كىرەدى، بۇل ارانىڭ اۋماعى 90 شارشى كيلومەتر، ونىمەن بىرگە اساۋ ۇيرەتۋشىلەر مەن حالىق جاساقتارى دا كىرەدى.
توقتارباي تىلشىگە: سول كەزدە ءبىز ءبىر قورا قوي مەن جىلقىنى تالاستى وڭىرگە ايداپ كىردىك، كەڭەس وداعىنىڭ ۇشاعى، تانكىسى، تاعى اتتى اسكەرلەرى ءبىزدى قۋىپ شىعاتىن ەدى. شەكارادا قار قالىڭ، ءبىزدى قۋىپ شىعۋ ءۇشىن، ولاردىڭ تىك ۇشار ايروپلانى ءار رەت توبەڭنەن ۇشادى، اينالعانداعى ەكپىنى وتە كۇشتى، قالىڭ قاردى ءۇيىرىپ ءبىزدى جاۋىپ كەتەدى. ءبىر رەت كەڭەس وداعىنىڭ تانكىسى ءبىر ءىشتى بيەنى مىجىپ ءولتىرىپ كەتتى، قيبات ەسىمدى حالىق جاساعى وسى تانكىنىڭ الدىنا بارىپ تۇرا قالدى دا، كەۋدەسىن كەرە: ءبىز جۇڭگولىقتار ولىمنەن قورىقپايمىز! سەندەر مەنى باسىپ وتىڭدەر! - دەپ ايعاي سالدى. اقىرىندا قيباتتىڭ اقيقات جولىنا باسىن ءباي تىككەن، ءولىمدى ەلەڭ - قۇرلى كورمەيتىن جىگەرى كەڭەس وداعى ارمياسىنىڭ تانكىسىن ەرىكسىز ارتقا شەگىندىردى، - دەدى.
باقىت مۇقاش ۇلى ەسىمدى ەندى ءبىر مالشى كەڭەس وداعى تانكىسىنىڭ قوقان - لوقىسىنان ەشقانداي جاسقانباعان. ءبىر جولى باقىت تانكىنىڭ الدىنا جاتىپ الىپ جان - تانىمەن العا ىلگەرىلەپ كەلە جاتقان تانكىنى توسادى.
توقتارباي مەن ونىڭ سەرىكتەرى، ساپتاستارى الدە - نەشە رەت تالاستى وڭىردە كەڭەس وداعى جاقتىڭ ارانداتۋشىلىق ارەكەتىن تويتارىپ، وزدەرىنىڭ ومىرلەرىمەن وتان توپىراعىن، وتاننىڭ ار - نامىسىن قورعاپ قالادى.
شەكاراداعى تالاستى ءوڭىردى 4 جىل كۇزەتكەن كۇندەردە توقتارباي مەن باسقا مالشىلار كيىز ۇيدە جاتادى، قاقاعان ايازدا كورپەلەرى دە توڭ بولىپ قاتىپ قالادى. يەن دالادا وتىن تابۋدىڭ ءوزى مۇڭ، قاقاعان سۋىقتا ولار جەر تولە قازىپ، سونىڭ ىشىندە جاتىپ، ۇستىنە وت جاعىپ جىلىنادى، وسىلايشا قاقاعان قىستى ماشاقاتپەن وتكىزىپ وتىرادى. «قانداي قيىن - قىستاۋ كۇندەر بولسا دا، وسى ارانى مىقتاپ قورعاۋعا تۋرا كەلدى؛ ويتكەنى ءاربىر ادام دا، جىلقى دا وتان توپىراعىن قورعاۋدىڭ ەڭ الدىڭعى شەپتەگى قورعانى ەدى». اڭگىمە وسى اراعا كەلگەندە توقتاربايدىڭ كوزىنە جاس ىركىلدى. 1971 - جىلى بۇركەۋگە جاقىن ماڭداعى مۇزدىقتىڭ جانىنداعى 10 نەشە شارشى كيلومەترلىك جەر تالاستى وڭىرگە اينالدى. مۇزدىقتى جاقسى قورعاۋ ءۇشىن، ۇيىم توقتاربايدى ءبىر حالىق جاساعى مەن ءبىر مالشىنى ەرتىپ، ول اراعا مال باعىپ كۇزەتۋگە جىبەرەدى. سول كەز شىلدە ايى بولاتىن، ول جەرگە بارۋ ءۇشىن، ءسوزسىز، ءبىر وزەننەن ءوتۋ كەرەك، توقتارباي باستاعان ۇشەۋى قاراپايىم كوپىر جاساپ، 300 قويدى ايداپ ەندى عانا بىرنەشە 10مەتر وتە بەرگەندە كەڭەس وداعىنىڭ 30 - 40 اسكەرى ولاردى ۇستاپ الىپ، كەڭەس وداعىنا ايداپ اپارماق بولادى. ناتيجەدە ءبىزدىڭ قاراۋىل ورنىنداعى شەكارا قورعانىس ارميامىز كورىپ قويىپ، كوماندير - جاۋىنگەرلەردى، حالىق جاساقتارىن شىعارىپ تىلدەسىپ ءجۇرىپ، اقىرىندا ۇشەۋىن قۇتقارىپ الادى. «ەگەر كەڭەس وداعىنا الىپ كەتكەن بولسا، نە بولارىمىزدى بىلمەيمىن»، - دەيدى توقتارباي. سوناۋ جىلدارداعى حاۋىپتەن قۇتىلعان كەشىرمەلەرىن اڭگىمەلەگەندە توقتارباي قازىرگە دەيىن العىسىن جاۋدىرادى. 1999 - جىلى 23 - قاراشادا «بۇركەۋ» مەن «كوكبەت» شەكارا تالاستى ءوڭىرى رەسمي ەلىمىزگە قاراتىلدى.
5 - قىركۇيەك تۇستەن كەيىن كۇن شىجىپ تۇر، «شەكاراعا ساپار» تىلشىلىك گرۋپپامىز جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى ءبىرىنشى قىستاق − جەمەنەي اۋدانى جەمەنەي قالاشىعى سارى ولەڭ قىستاعىنا باردىق.
سارى ولەڭ قىستاعى جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى «ءبىرىنشى قىستاق» اتالعان، ويتكەنى بۇل ارا قازاقستانعا ەڭ جاقىن قىستاق، قىستاقتاعى كەيبىر تۇرعىنداردىڭ ءۇيىنىڭ جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىمەن ارالىعى 100 مەترگە دە جەتپەيدى، قىستاق تۇرعىندارى مەن قازاقستان مالشىلارى وزەننىڭ ار جاق، بەر جاعىنان ءبىرىن - ءبىرى كورىپ تۇرادى، قورعانىس تاس جولى قىستاقتى كەسىپ وتەدى. قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ الدىندا بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋ سامال جەلمەن جەلبىرەپ تۇر، «جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى ءبىرىنشى قىستاق» دەگەن جازۋ ايرىقشا كوز تارتادى.
شەكارانى قورعاۋ تانىمى بالالاردىڭ جۇرەگىنە دەيىن ورناعان
«جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىنداعى ءبىرىنشى قىستاق» دەگەن جازۋ جازىلعان قىزىل قاقپادان كىرە قالساڭىز، شەكارانى قورعاۋدىڭ قويۋ مادەنيەت لەبى ەسەدى: «ماڭگى وتاندى ءسۇيىپ، شەكارانى قورعايمىز»؛ « ۇرپاققا جالعاسقان شەكارا كۇزەتى»؛ «وتاندى ءسۇيۋ، شەكارانى قورعاۋ، بورىشتىلىق ءبىلدىرۋ، كۇرەسۋ»، «مەملەكەت جاقسى، ۇلتتار ىنتىماعى جاقسى بولسا كوپشىلىك تە جاقسى بولادى» سياقتى ۇلكەن لوزينكالاردى كەز كەلگەن جەردەن كەزىكتىرەسىز؛ مۇنان تاعى شەكارا شارلاعان، مىندەت اتقارعان، تۋ شىعارعان اسەرلى ءازىل سۋرەتتەردى كورەسىز، ءتىپتى، كەيبىر ۇيلەردىڭ توبەسىنە بەس جۇلدىزدى مەملەكەت تۋى اشەكەيلەنىپ باسىلعان.
قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى اۋلاسىنىڭ سىرتىنداعى داۋالعا حانزۋ، قازاق تىلدەرىندە «وتانشىلدىق تاريحى» مەن «وتانشىلدىق سەرتى» جازىلعان. مەن وتانىمنىڭ ارايلاپ اتقان تاڭىن، شۋاقتى كۇنىن، ءار سۇيەم جەرىن سۇيەمىن، وتانىمنىڭ تاۋ - وزەندەرىن، شۇعىلالى تاريحىن، شۇعىلالى مادەنيەتىن سۇيەمىن. تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى، ەل امان، جۇرت تىنىش بولادى. وتباسىمدى سۇيەمىن، وتانىمدى ءتىپتى دە سۇيەمىن! «وتانعا ماڭگى ادال بولامىن، وتانىممەن ماڭگى ماقتانامىن، مەيلى قايدا بولسام دا، وتان مەنى قاجەت ەتسە، ەشقانداي ءارى - ءسارى بولماستان كەۋدە كەرىپ العا شىعامىن» دەپ سەرت بەرەمىن. قىزىل رەڭنىڭ ۇستىنە جازىلعان اق جازۋلار، ايرىقشا كوز تارتاتىن وتاندى ءسۇيۋ سەرتى ادامدى ەرەكشە جەلپىندىرەدى.
بيىل 17 - تامىزدا عانا قىستاق تۇرعىندارى سايلاپ شىققان قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ريزا باعداۋلەت قىزى 2011 - جىلى باسقا قىستاقتان سارى ولەڭ قىستاعىنا كەلگەن ستۋدەنت قىستاق باستىعى ەكەن. قىستاق تۇرعىندارىنىڭ شەكارانى كۇزەتۋ، شەكارانى قورعاۋ تانىمى جاڭا كەلگەن ريزاعا تەرەڭ اسەر قالدىردى.
ول: حاڭجوۋدا ءوتىپ جاتقان G20 باسشىلار باس قوسۋىنا سايكەسۋ ءۇشىن، 28 - تامىزدان باستاپ قىستاق 1 - دارەجەلى ساقتىققا ءوتتى. قىستاق تۇرعىندارى ءار كۇنى 6 ادام ءبىر گرۋپپا بولىپ، 68 - ءنومىرلى شەكارا قازىعىنان 71 - ءنومىرلى شەكارا قازىعىنا دەيىنگى 15 كيلومەترلىك شەكارا جەلىسىندە تاۋلىك بويى شارلاۋ جۇرگىزدى. 4 - قىركۇيەك تاڭعى ساعات 4تەن 30 مينۋت وتكەندە قىستاق شۇعىل جينالۋدى ۇقتىردى، 15 تۇرعىن 5 مينۋتتىڭ ىشىندە جينالاتىن ورىنعا كەلىپ بولدى. كۇندىز قىستاقتاعى كەرنايدان دىبىس شىقسا بولعانى، تۇرعىندار لەزدە جەتىپ كەلەدى، بۇل مەنى قاتتى تاڭداندىردى، ايرىقشا اسەرلەندىردى. بۇل جەردەگى 5 جاستاعى بالانىڭ وزىندە شەكارانى قورعاۋ تانىمى بار، - دەدى.
كەلۋ قاينارى: شينجياڭ گازەتى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
