- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
جاڭا جاعدايداعى ۇلت قىزمەتىنىڭ جاڭا سيمفونياسىن اسقاقتاتتى
2016.10.12 13:07 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
دەن قويعان ادام 2016 - جىلعى جاڭا جىلعا ارناۋ ءسوزىنىڭ تەلە كورىنىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كەڭسەسىندە جاڭا وزگەرىستىڭ بار ەكەنىن بايقاي الادى: كەڭسەگە جاڭادان قويىلعان 7 فوتوسۋرەتتىڭ ۇشەۋىندە باس شۋجيدىڭ ۇلتتىق رايونداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىمەن بىرگە دامۋدى جوبالاپ، دوڭگەلەك داۋلەتتى تىلگە العان ۇمىتىلماس ءساتى تۇسىرىلگەن.
ۇلت قىزمەتى جالپى جاعدايعا سايادى. پارتيانىڭ 81 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداس باس شۋجي بولعان پارتيا ورتالىق كوميتەتى ۇلت قىزمەتىنە بارىنشا ءمان بەرىپ، تالاي رەت ۇلتتىق رايوندارعا بارىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، از ۇلت بۇقاراسىنىڭ مۇڭ - مۇقتاجىن ءبىلدى. ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى 2 - رەتكى اڭگىمە ءماجىلىسىن، ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسىن، ورتالىقتىڭ شيزاڭ قىزمەتى جونىندەگى 6 - رەتكى اڭگىمە ءماجىلىسىن ىلگەرىندى - كەيىندى اشىپ، ۇلت قىزمەتى جونىندە جان - جاقتى ورنالاستىرۋ جاسادى، سەرپىندىلىگى، جيىلىگى، شارپۋ اياسىنىڭ كەڭدىگى، پايىمىنىڭ تەرەڭدىگى جاعىنان ەشقاشان مۇنداي بولىپ كورمەگەن ەدى، جاڭا جاعدايداعى ۇلت قىزمەتىنىڭ جاڭا سيمفونياسى جۇڭحۋا توپىراعىندا وسىلاي اسقاقتادى.
تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ: ۇلت ماسەلەسىن شەشۋدىڭ جۇڭگولىق ەرەكشەلىككە يە دۇرىس جولىمەن جۇرۋگە تاباندى بولدى
2014 - جىلى قىركۇيەكتە ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسى بەيجيڭدە اشىلدى. ماجىلىستە باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيانىڭ ۇلت نازارياسى مەن ساياساتىنىڭ نەگىزگى پرينسيبىنە تاباندى بولۋ نەگىزىندە ءبىرقىدىرۋ جاڭا يدەيا، جاڭا كوزقاراس، جاڭا شارالاردى العا قويىپ، جاڭا جاعدايداعى ۇلت قىزمەتىنىڭ ارەكەت قىبلاناماسىن ايقىنداپ، تۇپكىلىكتى نەگىزىن قالاپ بەردى:
− ەلىمىزدىڭ تاريحي ىلگەرىلەۋىندەگى وسى ەرەكشەلىك ەلىمىزدەگى ۇلتتاردىڭ ءبىر - بىرىمەن ارالاس تارالىپ قونىستانۋىن، مادەنيەتىنىڭ ءوزارا توعىسۋىن، ەكونوميكالىق جاقتا ءوزارا سۇيەنۋىن، تۋىسقاندىق سۇيىسپەنشىلىگىن جارىققا شىعارىپ، توننىڭ ىشكى باۋىنداي ارالاسقان، ءبىر - بىرىنەن ايرىلا المايتىن كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالى جاعدايدى جارىققا شىعاردى.
− جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 65 جىلدان بەرى پارتيانىڭ ۇلت نازارياسى جانە باعىت - ساياساتى دۇرىس، ۇلت ماسەلەسىن شەشۋدىڭ جۇڭگولىق ەرەكشەلىككە يە جولى دۇرىس، ەلىمىزدىڭ ۇلت قاتىناسى جالپى العاندا جاراسىمدى بولدى.
− دۇنيە جۇزىندەگى باسقا ەلدەرمەن سالىستىرعاندا، ەلىمىز ۇلت قىزمەتىن ەڭ ءساتتى ىستەدى.
− جۇڭحۋا ۇلتى مەن ءار ۇلت قاتىناسى، وبرازداپ ايتقاندا، ۇلكەن شاڭىراق پەن شاڭىراق مۇشەلەرىنىڭ قاتىناسى، ۇلتتاردىڭ قاتىناسى − ۇلكەن شاڭىراقتاعى ۇقساماعان مۇشەلەر اراسىنداعى قاتىناس.
− ۇلت ماسەلەسىن شەشۋدىڭ جۇڭگولىق ەرەكشەلىككە يە جولىنا تاباندى بولۋ كەرەك.
− ۇلتتىق تەرريتوريالىق اۆتونوميا تۇزىمىنە تاباندى بولۋدا جانە كەمەلدەندىرۋدە تۇتاستىق پەن اۆتونوميانىڭ ۇشتاسۋىنا تاباندى بولۋ، ۇلت فاكتورى مەن ءوڭىر فاكتورىنىڭ ۇشتاسۋىنا تاباندى بولۋ كەرەك.
− ۇلت قىزمەتىن جاقسى ىستەۋدىڭ ەڭ شەشۋشى تەتىگى − ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋ، ەڭ جارامدى ءتاسىلى − حالىقتىڭ قالاۋىنان شىعۋ.
− قالانىڭ ۇلت قىزمەتىندە كۇش سالۋ ءتۇيىنىن الەۋمەتتىك اۋماقتارعا قويىپ، ءوزارا توعىسقان قوعامدىق قۇرىلىم مەن الەۋمەتتىك اۋماق ورتاسىن قۇرۋدى جەبەۋ كەرەك.
− جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى ىنتىماعىن كۇشەيتۋدەگى ۇزاق بولاشاقتىق جانە تۇپكىلىكتى ءتۇيىن − مادەنيەت جونىندەگى ورتاق تانىمدى كۇشەيتىپ، ءار ۇلتتىڭ ورتاق رۋحاني مەكەنىن قۇرىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ورتاق تۇلعا تانىمىن بەلسەنە جەتىلدىرۋ.
− پارىقتارعا قۇرمەت ەتىپ، باۋىرمال - سيىسىمدى بولىپ، ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋدى كەڭەيتۋ ارقىلى ءار ۇلت جۇرتشىلىعى بىرگە تۇراتىن، بىرگە ۇيرەنەتىن، بىرگە ىستەيتىن، بىرگە كوڭىل كوتەرەتىن قوعامدىق جاعداي قالىپتاسىپ، ءار ۇلت جۇرتشىلىعى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى وتباسىندا تۋىسقاندىق سۇيىسپەنشىلىكپەن، ءبىرى - بىرىنە قول ۇشىن بەرىپ قارايلاسۋى كەرەك.
...
ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسى اشىلىپ، يدەيانى بىرلىككە كەلتىرىپ، سەنىمدى بەكەمدەپ، جاڭا تاريحي باستامادا ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى ىستەرىنىڭ جاڭا داۋىرلىك ساپارعا قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتتى.
ءىرى باعىت - ساياساتتار بەلگىلەندى، ەندىگى شەشۋشى ءتۇيىن − مۇنى تياناقتاندىرۋدا. ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ماجىلىسىنەن بەرى، نازاريادا جاڭالىق اشۋ جەتەكشى ەتىلىپ، ۇلت قىزمەتىنىڭ ساياساتتارىنا، تۇزىمدەرىنە، امالياتىنا جاڭالىق جاساۋ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىلدى.
− «ج ك پ ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ جاڭا جاعدايداعى ۇلت قىزمەتىن كۇشەيتۋ جانە جاقسارتۋ جونىندەگى پىكىرىن» دايەكتى تياناقتاندىرۋدىڭ ماڭىزدى شارالارى مەن جۇمىس ءبولىسى العا قويىلدى، بۇل 16 تۇردەگى 47 تارماقتى قامتىدى، بارلىعى قاتاڭ شارا. قاتىستى مينيسترلىكتەر مەن كوميتەتتەر بىرلەسكەن باقىلاۋ - تەكسەرۋ گرۋپپاسىن ۇيىمداستىرىپ، ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسىنىڭ رۋحىنىڭ دايەكتى تياناقتاندىرىلۋىن قۋزادى.
− ارادا 13 جىلدان كەيىن مەملەكەتتىك ۇلتتىق ءتالىم - تاربيە قىزمەت ءماجىلىسى اشىلدى، مەملەكەتتىك قالا ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسى تۇڭعىش رەت اشىلدى... ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسىنىڭ رۋحى ءبىر - بىردەن دايەكتىلەندىرىلىپ، بىرتىندەپ تياناقتاندىرىلدى.
− ەلىمىزدەگى 31 ولكە، اۆتونوميالى رايون، توتە قاراستى قالا جانە شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن دايەكتى تياناقتاندىرۋ ءماجىلىسىن ىركەس - تىركەس اشىپ، قاتىستى سايكەستى حۇجاتتاردى العا قويدى.
− ۇلتتىق رايونداردىڭ جەدەل دامۋىن قولداۋ ءۇشىن، جان - جاقتىلى كومەك كورسەتىپ، پارىقتى ساياساتتاردى زەرتتەپ جاسادى: تۇڭعىش رەت سىچۋان، گانسۋ، چيڭحاي ۇشەۋى شەكارالاسقان وڭىرگە، وڭتۇستىك شينجياڭداعى 3 ايماق، ءبىر وبلىسقا، نۋجياڭ، لياڭشان، لينشيا سياقتى ەرەكشە كەدەي 3 اۆتونوميالى وبلىسقا ارناۋلى ساياسات، شارا بەلگىلەدى.
− از ۇلت وقۋشىلارىنا جوعارى مەكتەپ ەمتيحانىندا ءنومىر قوسۋ ساياساتىن تۇراقتاندىرىپ، ەلىمىزدە ورتاق قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋ جالپىلاسقان، وقىتۋ ورەسى نەگىزىنەن قارايلاس وڭىرلەردىڭ پارقىن بىرتىندەپ ازايتىپ، دەرلىك تەپە - تەڭ بولۋىن بىرتىندەپ ىسكە اسىردى؛ ءتىل، مادەنيەت پارقى ەداۋىر زور، وقىتۋ ساپاسى تومەن كەيبىر وڭىرلەردەگى از ۇلت وقۋشىلارىنا مەڭزەس قوس ءتىل اعارتۋىن زور كۇشپەن جالپىلاستىرۋمەن، كاسىپتەردىڭ ورنالاستىرىلۋىن رەتتەۋمەن، وقىتۋ ساپاسىن وسىرۋمەن قاتار، جوعارى مەكتەپ ەمتيحانىندا ءنومىر قوسىپ بەرۋ ساياساتىن اتقارىپ، از ۇلت وقۋشىلارىنىڭ ەداۋىر جوعارى وقىتۋ ورەسىنەن يگىلىكتەنۋىن قولدادى.
2 جىلدان بەرى ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ءماجىلىسىنىڭ رۋحى جەر - جەردە تەرەڭگە تامىر تارتىپ، وركەندەپ، جەمىس بەرە باستادى.جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعامدى بۇكىل ەل بولىپ بىرگە قۇرۋدا ۇلتتىق رايوندار ماڭىزدى ءتۇيىن، قيىن ءتۇيىن جانە كەمىستىك سانالادى. ساناققا قاراعاندا، ەلىمىزدەگى 30 اۆتونوميالى وبلىستىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى جياڭسۋ ولكەسىنىڭ سۋجوۋ قالاسىنا دا جەتپەيدى ەكەن.
ۇلتتىق رايونداردىڭ دامۋى باس شۋجيدىڭ ەسىنەن ءبىر ءسات تە شىققان ەمەس. باس شۋجي مىندەتكە وتىرعان 4 جىلدان بەرى ۇلتتىق وڭىرلەرگە 12 رەت بارىپ، تەكسەرىپ - زەرتتەپ، از ۇلت جۇرتشىلىعىنا امانداستى. ۇلى قورعاننىڭ سولتۇستىگىندەگى ساحارادان تارتىپ باتىس وڭتۇستىك شەكاراعا، تيانشاننىڭ باۋرايىنان حۋاڭحىنىڭ بويىنا، حيلۇڭجياڭ دارياسىنىڭ جاعاسىنان چيڭحاي - شيزاڭ ۇستىرتىنە دەيىنگى جەرلەردىڭ بارىندە باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءىزى قالدى. اسىرەسە، ءار جىلى كوكتەم مەرەكەسىندە باس شۋجي ۇلتتىق رايوندارعا، باتىس رايوندارعا، توڭكەرىستىك بايىرعى رايوندارعا بارىپ، ءار ۇلت كادرلارىمەن جانە جۇرتشىلىعىمەن بىرگە مەرەكەنى تويلادى.
2013 - جىلى قاراشادا باس شۋجي ۋليڭ تاۋلى رايونىنىڭ وزەگى سانالاتىن شياڭشي تۋجيازۋ، مياۋزۋ اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ فىڭحۋاڭ اۋدانىنا بارىپ، لياۋجياچياۋ قالاشىعى چاڭپۋتاڭ قىستاعىنداعى از ۇلت جۇرتشىلىعىمەن اعىنان اقتارىلا اڭگىمەلەسىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، وركەندەتۋ جانە ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتۋ جاعدايىن دەن قويا ۇعىستى.
2016 - جىلى شىلدەدە باس شۋجي شي جينپيڭ نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايونىنىڭ گۋيۋان قالاسىندا جاۋعان جاڭبىرعا قاراماستان حۇيزۋ كەدەي ما كى، ما كىجۇنداردىڭ ۇيىنە بارىپ، باسپانا، قۇرال - جابدىق، قورا - قوپسى، كاسىپتەنۋ، كىرىس ، وقۋعا ءتۇسۋ، اۋرۋ كورسەتۋ، الەۋمەتتىك قىزمەت ەتۋ احۋالىن قامقور كوڭىلمەن اشالاي سۇراپ، كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋ شارالارىنىڭ جاسالۋ جانە تياناقتانۋ جاعدايىن تاپتىشتەپ ۇعىستى. ول: «ءتاتتى كۇندەر اشتى ەڭبەكتىڭ بوداۋىنا كەلەدى. كاسىپ سالاسىن دامىتۋ − كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋدىڭ ءتۇبىرلى شاراسى» دەپ اتاپ كورسەتتى.
«از ۇلتتاردى جادىمنان شىعارىپ كورگەن ەمەسپىن»، «جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى ورەگە جەتۋدە بىردە - ءبىر ادامنىڭ، بىردە - ءبىر از ۇلتتىڭ قاعىس قالۋىنا بولمايدى. كوپشىلىكتىڭ بارلىعى جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى تۇرمىس كەشىرۋى كەرەك». باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كەسەتىمدى سوزدەرى از ۇلت رايوندارىنداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىنىڭ بۇكىل ەل حالقىمەن جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋ نىساناسىن تەڭ قادامدا جۇزەگە اسىرۋ سەنىمى مەن بەكىمىن نىعايتتى.
وتكەن جىلى كوكتەمدە باس شۋجي شي جينپيڭ يۇننان ولكەسىندە قىزمەت تەكسەرگەن كەزدە گۇڭشان اۋدانىنداعى دۋلۇڭزۋ، نۋزۋ كادر، بۇقارا ۋاكىلدەرىن كۇنميڭگە ارنايى شاقىرىپ، ولارمەن اڭگىمە دۇكەنىن قۇردى.
باس شۋجيدىڭ كوپشىلىكتىڭ ءسوزىن دەن قويا تىڭداعاننان كەيىن ايتقان: «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ۇلتتاردىڭ دامۋىنا كوڭىل بولەدى، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقى بىرگە قۇلشىنىپ، بىرگە كۇرەس جۇرگىزىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە بىرگە ۇمتىلۋى كەرەك» دەگەن ءسوزى جاسى الپىستان اسقان، گاۋلي گۇڭشاننان سىرتقا تۇڭعىش رەت شىعىپ، ۇشاققا وتىرعان دۋلۇڭزۋ كاريا لي ۋىنشىنىڭ ءالى ەسىندە.
از ۇلت رايوندارىنىڭ دامۋىن پارتيا ورتالىق كوميتەتى جادىنان ەشقاشان شىعارعان ەمەس.
تەڭ قادام ۇقساس دەڭگەيدەن دەرەك بەرمەيدى. الايدا جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋ − نەگىزگى تالاپ. ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى مەن قالا - اۋىل تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق ورتاشا كىرىسىن 2010 - جىلداعىدان ءبىر قاتتاۋدا، سونداي - اق نەگىزگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدى بىركەلكىلەندىرۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدا از ۇلت رايوندارى جىلدامدىقتى تەزدەتىپ، قارىشتاپ دامۋدى ىسكە اسىرۋى كەرەك.
شينجياڭ ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونى وڭىرلىك باسىمدىلىعىنان پايدالانىپ، ەكونوميكانىڭ دامۋىنا دەم بەردى، يۇننان ولكەسى گۇڭشان دۋلۇڭزۋ، نۋزۋ اۆتونوميالى اۋدانىنىڭ دۋلۇڭجياڭ اۋىلى تاس جول سالۋ، قوي بۇلدىرگەن ەگۋ، توراپ جەتكىزۋ سياقتى شارالار ارقىلى قارىشتاپ دامۋ ارناسىنا قادام تاستادى، شياڭشي تۋجيازۋ، مياۋزۋ اۆتونوميالى وبلىسى وزگەشە ساياحات كاسىبىن دامىتۋ ارقىلى ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن جانداندىردى... سوڭعى جىلدارى از ۇلت رايوندارى تەز دامۋ باسىمدىلىعىنان، بايلىق باسىمدىلىعىنان، وزگەشە مادەنيەت باسىمدىلىعىنان، ەكولوگيالىق باسىمدىلىعىنان پايدالانىپ، ەكونوميكانىڭ جىلدام دامۋ جولىنا قادام تاستادى. اسىرەسە، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» ستراتەگياسىنىڭ اتقارىلۋى ەكونوميكالىق دامۋدا كەنجە قالعان از ۇلت رايوندارىن سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ، دامۋدىڭ الدىڭعى لەگىنە جەتەلەدى.
سوڭعى جىلدارى، اسىرەسە، ورتالىقتىڭ ۇلت قىزمەتى ماجىلىسىنەن بەرى، ورتالىقتىڭ كۇش سالا قولداۋىندا، دامىعان رايونداردىڭ قالتقىسىز كومەگىندە، ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىنىڭ ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ءومىر ءسۇرىپ، قاجىرلىلىقپەن قۇلشىنۋىندا از ۇلت رايوندارىنىڭ دامۋدى جەدەلدەتۋىندە تىڭ كەلەلى ناتيجەلەرگە قول جەتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسى ناقتى يگىلىككە كەنەلدى.
− ەكونوميكالىق دامۋ تىڭ ساتىعا كوتەرىلدى. 2015 - جىلى از ۇلتتار قونىستانعان 8 ولكە، اۆتونوميالى رايوننىڭ ەكونوميكالىق ارتۋى تاماشا جاعدايدى ساقتاپ، ارتۋ جىلدامدىعى تۇگەلدەي بۇكىل ەلدىڭ %6.9تىك ارتۋ ورتاشا دەڭگەيىنەن جوعارى بولدى. ەكونوميكالىق قۋاتى كورنەكتى ارتىپ، از ۇلتتار قونىستانعان 8 ولكە، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى تۇگەلدەي بىلتىرعى سول تۇستاعى دەڭگەيدەن جوعارى بولدى. كاسىپ قۇرىلىمى بىرتىندەپ ساپالىلاندى. ىشكى موڭعۇل اۆتونوميالى رايونى كاسىپ قۇرىلىمىن جەدەل رەتتەپ، جوعارى، جاڭا تەحنيكا، جابدىق جاساۋ، ءتۇستى مەتال جانە ەگىن، مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىن وڭدەۋ كاسىبىنىڭ ونەركاسىپتىك ارتۋعا قوسقان ۇلەسى %47.3كە جەتىپ، بىلتىرعى سول تۇستاعىدان %12.6 ارتقان. شيزاڭ اۆتونوميالى رايونىنىڭ ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 100 ميلليارد يۋاننان، قابىلداعان ساياحاتشى 20 ميلليون ادامنان (رەت) استى. شينجياڭ ساياحات كاسىبى سياقتى قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ تاماشا جاعدايىنىڭ جەتەلەۋىندە، 3 - كاسىپتىڭ ارتۋ جىلدامدىعى بىلتىرعى سول تۇستاعىدان %11.9 ارتىپ، ەكونوميكالىق ارتۋعا قوسقان ۇلەسى %55.3كە جەتىپ، ەكونوميكانىڭ ارتۋىنا دەم بەرەتىن نەگىزگى قوزعاۋشى كۇشكە اينالدى.
− نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسى ورنىقتى قاداممەن ىلگەرىلەدى. نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسىندا جول جانە سۋ ماسەلەسىن ءتۇيىندى شەشۋ كەرەك. ءبىر جىلدان بەرى ۇلتتىق رايونداردىڭ ىشپەن، سىرتپەن قاتىناۋ ارنالارى اناعۇرلىم اشىلدى، جيلين − تۇمىن − حۇنچۇن جوعارى قارقىندى تەمىر جولى اشىلىپ، ىسكە قوسىلدى، شاڭحاي - كۇنميڭ جوعارى قارقىندى تەمىر جولىنىڭ حۋنان بولەگىندە پويەز قاتىنادى، حۋايحۋا - جىجياڭ اۋەجايىن كەڭەيتىپ سالۋ ينجەنەرياسى، چۇڭچيڭ - حۋايحۋا تەمىر جولىنىڭ قۇرىلىسى ارت - ارتىنان تامامدالدى، چۇڭچيڭ - حۋايحۋا تەمىر جولىنىڭ 2 - جەلىسىن كەڭەيتىپ سالۋ ينجەنەرياسى دا قۇرىلىسىن باستادى، حۋنان ۇلتتىق رايونىندا 30 مينۋت ىشىندە جوعارى قارقىندى جولعا شىعۋ ىسكە استى، گولمۇتتان كورلاعا دەيىنگى تەمىر جول نىسانى جالپى جەلى بويىنشا جۇمىس باستادى. «كوك تامىر» مەن «كاپيلليار تامىرلار» جولى اشىلدى. يۇننان ولكەسىندەگى ۇلتتىق اۆتونوميا ساناتىنداعى 78 اۋداننىڭ (قالا، رايون) 2015 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 73ىندە جوعارى دارەجەلى تاس جولى ىسكە قوسىلدى، اۋىل - قىستاق تاس جولىنىڭ اۋىل - قالاشىققا قاتىناۋ مولشەرى جانە قۇرىلىمدىق قىستاقتارعا قاتىناۋ مولشەرى %100كە جەتتى. سۋ يگىلىگى قۇرىلىستارى دا كۇشەيتىلدى. گۇيجوۋ ولكەسى دە ۇلتتىق رايوندارداعى سۋ يگىلىگى قۇرىلىستارىن قولداۋ تەبىنىن ارتتىردى، قارجىلاي قولداۋمەن سالدىرعان 25 ورتا دارەجەلى سۋ قويماسىنىڭ 81ى ۇلتتىق رايونعا، تۇتاس ولكەدە قۇرىلعان جانە قۇرىلۋعا دايىندالۋ ۇستىندەگى 13 ءىرى سۋ يگىلىگى قۇرىلىسىنىڭ 11ى ۇلتتىق رايونعا ورنالاسقان.
− كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدەن قامال الۋدا تىڭ تابىستارعا قول جەتتى. ۇلتتىق رايوندارعا ءتۇيىندى كۇش سالىنىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ونىمدىلىگى كورنەكتى جوعارىلادى. «12 - بەسجىلدىق» كەزىندە ۇلتتىق 8 ولكە، اۆتونوميالى رايونداعى كەدەيلەر سانى 50 ميلليون 400 مىڭ ادامنان 18 ميلليون 130 مىڭ ادامعا تومەندەپ، 32 ميلليون 270 مىڭ ادام ازايدى، كەدەيلىك سالىستىرماسى %34.1تەن %12.1كە ءتۇستى، تومەندەۋ شاماسى 22 پايىز بولدى. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ شارالارى ناقتى، ءونىمدى تياناقتاندى. از ۇلت كەدەيلەرى تۇگەلدەي ارحيۆكە الىنىپ، كارتچكالاندىرۋ كولەمىنە كىردى، بارلىق كەدەي قىستاققا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت گرۋپپاسىن جىبەردى، «جاراتىلىستىق شارت - جاعدايى ناشار» كەدەي وڭىرلەردەگى جۇرتشىلىققا قونىس اۋدارىپ سۇيەمەلدەۋ شارالارىن اتقاردى. جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەۋ، جەرگىلىكتى حالىققا قاراي ساياسات قولدانۋ، فوتوۆولت ونىمدەرى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، ساياحات ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، ەلەكتروندىق ساۋدا ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى ىلگەرىلەتىپ، ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعارۋ جۇمىسىن ۇيىمداستىردى، كاسىپ جانە كاسىپتەندىرۋ ارقىلى كىرىستەردى ارتتىرىپ، كەدەيلىكتەن سۇيەمەلدەۋگە جەتەكشىلىك ەتتى. 2014 - جىلدان باستاپ ىشكى موڭعۇل اۆتونوميالى رايونى تۇتاس رايوندا گىسا اكىمشىلىك قىستاق نەگىزدىك قۇرىلعىلارى جانە نەگىزگى الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋى بويىنشا «10دى تولىق قامتۋ» ينجەنەرياسىن اتقاردى، ارحيۆكە الىنىپ، كارتچكا بەرىلگەن 162 مىڭ كەدەي وتباسىنىڭ حاۋىپتى ۇيلەرىن قايتا سالدى، ارحيۆكە الىنىپ، كارتچكا بەرىلگەن 510 مىڭ كەدەي وتباسىنىڭ حاۋىپسىز اۋىزسۋ ماسەلەسى شەشىلدى، 2421 اكىمشىلىك قىستاقتىڭ كوشە، مالىلەرىن اسفالتتاندىردى، ارحيۆكە الىنىپ، كارتچكالانعان 11 مىڭ كەدەي وتباسىنا ەلەكتر جەتكىزدى، 351 مىڭ وتباسىنا راديو، تەلەۆيزور باعدارلامالارىن قابىلداۋ سيگنالى جەتكىزىلدى، 1909 كەدەي اكىمشىلىك قىستاققا جاڭادان ولشەمدەسكەن ەمحانا سالدى... كەدەي اكىمشىلىك قىستاقتارعا پايدا جەتكىزىلدى، كەدەي وتباسىلارى كوپ تيىمدىلىككە قول جەتكىزدى. گۇيجوۋ ولكەسى كەدەيلەردى سالماقتى، ەرەكشە، ءىرى ناۋقاستار بويىنشا قۇتقارۋ، كومەك بەرۋ كولەمىنە تۇگەلدەي قامتىپ، كەدەيلەرگە نەگىزدىك ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىن، سالماقتى ناۋقاستاردى قامسىزداندىرۋ، ەمدەۋ - قۇتقارۋ، كومەك بەرۋ بويىنشا «3 ولشەمدى ەمدەۋ قامتاماسىزداندىرۋى» ىسكە اسىرىلىپ، ناۋقاس سەبەپتى كەدەيلەسۋ ماسەلەسىن تۇبەگەيلى شەشتى.
باقىتتى كۇندەر ۇلاسىپ، تاماشا تۇرمىستارعا قول جەتتى، شاتتىققا تولى اندەر شارىقتادى. ۇلتتىق رايوندارداعى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا ساي، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنە دەگەن العىس سەزىمى ۇلتتىق رايونداعى ءار ۇلت كادر - جۇرتشىلىعىنىڭ ورتاق تىلەگىنە اينالدى.
ۋادەسىنەن تايماۋ: پارتيا ورتالىق كوميتەتى از ۇلتتارمەن تىنىستاس، تاعدىرلاس، تىلەكتەس
كەمەنىڭ قۋاتى جەلكەندە، ادامنىڭ قۋاتى سەنىمدە.
پارتيا ورتالىق كوميتەتى از ۇلت كادر - جۇرتشىلىعىمەن تىلەكتەس، باس شۋجى از ۇلت كادر - جۇرتشىلىعىمەن تىلەكتەس. 2016 - جىلعى مەملەكەتتىك 2 ءماجىلىس كەزىندە حيلۇڭجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ حىجى ۇلتى ۋاكىلى ليۋ لەي ءسوز كەزەگىندە باس شۋجيدى ءوز ۇيىنە قوناققا شاقىردى، باس شۋجي «ءسوزسىز» بارامىن دەپ ۋادە بەردى.
24 - مامىر ليۋ لەي جونىنەن اسا ۇمىتىلماس كۇن ەدى. مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستەن كەيىن 3 ايعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا باس شۋجي ۋادەلەسكەندەي حيلۇڭجياڭعا، تۇڭجياڭ قالاسىنداعى باچاعا، حىجى ۇلتى اۋىلداستاردىڭ وتباسىنا كەلدى. ۇلتتىق سالت - سانا كورمەسىن ارالاپ، يماكاندى كوردى، «ساقا وزاتتاردان» حال سۇرادى... باس شۋجي بۇل ارانى ارالادى، حال - جاعدايدى ۇعىستى. «ءار ۇلت اناردىڭ دانىندەي تىعىز جىمداسۋى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى بارىسىندا بىرگە ىنتىماقتاسۋى، العا باسۋدى ورتاق ىلگەرىلەتۋى كەرەك»، «اۋىلداستاردىڭ تۇرمىس دەڭگەيىنىڭ كۇننەن - كۇنگە تۇلەجي ءتۇسۋىن تىلەيمىن». باس شۋجيدىڭ بۇل سوزدەرى از ۇلت كادر - جۇرتشىلىعىنا تەرەڭ اسەر قالدىردى.
ۇلتتار ىنتىماعى ەلىمىزدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ جان تامىرى. جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋ ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتاسىپ بىرگە كۇرەس جاساۋىنان ايرىلا المايدى.
2016 - جىلى تامىزدا باس شۋجي چيڭحاي ولكەسى حايشي موڭعۇل، زاڭزۋ اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ گولمىتى قالاسى مەن حايدۇڭ قالاسىنىڭ حۋجۋ تۋزۋ اۆتونوميالى اۋدانىنا ارنايى كەلىپ، از ۇلت تۇرعىندارىنىڭ ۇيىنە بارىپ ولاردىڭ تۇرعىن ءۇي شارت - جاعدايلارى مەن تۇرمىس احۋالدارىن ۇعىستى. باس شۋجي ءار ۇلت حالقى ءبىر ءۇيلى جان، كوپشىلىك ءوزارا قامقورلىق جاساپ، تاتۋ - ءتاتتى وتۋلەرى، ىنتىماقتاسا بىرگە ىلگەرىلەۋلەرى كەرەك دەپ باسا دارىپتەدى.
ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋدىڭ تەتىگى ءوزارا تۇسىنىسۋدە، سوندىقتان شىن ىقىلاسپەن باسقالاردىڭ قامىن جەۋ، شىن پەيىلىمەن باسقالاردىڭ سەنىمىنە يە بولۋ كەرەك.
2015 - جىلى ماۋسىمدا باس شۋجي شي جينپيڭ بانچان ەردەني چوجيجەبتى قابىلدادى. ول بانچاننان زاڭزۋلارعا تارالعان بۇددا ءدىنىنىڭ وتاندى سۇيەتىن، ءدىندى قاستەرلەيتىن داڭقتى ءداستۇرىن ۇزدىكسىز جالعاستىرۋىن، وتاندى ەستە ۇستاپ، حالىقتىڭ قامىن جەپ، وتاننىڭ تۇتاستىعى مەن ۇلتتاردىڭ بەرەكە - بىرلىگىن باتىل قورعاۋىن ءۇمىت ەتتى.
ءبىر جىلدىڭ الدىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭداعى ۇيعۇر اپەكەلى - ءسىڭلى حانايشام ءانۋار مەن ميھىرگۇل ءانۋاردىڭ «ارمانعا قاتار قانات قاعايىق» اتتى كانۋا كەستەسى مەن حاتىن تاپسىرىپ الدى، ول اپەكەلى - سىڭلىلەرمەن، سونداي - اق 5 اۆتونوميالى رايوننان كەلگەن ءار ۇلتتىڭ ۇزدىك ۋاكىلدەرىمەن كەزدەسۋ جونىندە ارناۋلى نۇسقاۋ بەردى.
2015 - جىلى مەملەكەت مەرەكەسى قارساڭىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ ىشكى موڭعۇل اۆتونوميالى رايونى، گۋاڭشي جۋاڭزۋ اۆتونوميالى رايونى، شيزاڭ اۆتونوميالى رايونى، نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايونى، شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونى سىندى 5 اۆتونوميالى رايونداعى نەگىزگى ساتىدان كەلگەن ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ 13 ۇزدىك ۋاكىلىن بەيجيڭگە كەلىپ مەملەكەت مەرەكەسىن قۇتتىقتاۋ قيمىلىنا قاتىناسۋعا ەرەكشە ۇسىنىس ەتتى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭحۋا ۇلتتارى ءبىر شاڭىراقتىڭ ادامدارى، جۇڭگو ارمانىنا قاتار قانات قاعۋ كەرەك، بۇل جۇڭحۋا ۇلاندارىنىڭ ورتاق ارمانى، سونداي - اق ەلىمىزدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ ورتاق نىساناسى. ءار ۇلت باۋىرلاستارى تۋىسقاندىق سۇيىسپەنشىلىكپەن بىرىنە - ءبىرى قول ۇشىن بەرۋى، ۇلتتار ىنتىماعىن، وتاننىڭ تۇتاستىعىن بىرگە قورعاۋى كەرەك.
زاڭزۋ ۇلتىنىڭ ۋاكىلى بايما ياڭجين باس شۋجي شي جينپيڭمەن كەزدەسكەندەگى ءساتتى ەسىنە العاندا تەبىرەنىپ بىلاي دەدى: «باس شۋجي شي جينپيڭمەن كەزدەسكەنىم بەينە كورگەن ءتۇس سەكىلدى ەلەستەيدى. باس شۋجي بىزگە وتە مەيىرىمدى، ول ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ دامۋى مەن العا باسۋىنا توتەنشە كوڭىل بولەدى ەكەن، شەتەلدەگى مەملەكەت ىستەر ساپارىنان ورالا سالىپ بىزبەن كەزدەستى».
اپەكەلى - ءسىڭلى حانايشام ءانۋار مەن ميھىرگۇل ءانۋاردىڭ اۋىلى − كۇشار اۋدانى ۇزىن قالاشىعىنىڭ باستىعى سىدىق ءالي بىلاي دەدى: اپەكەلى - سىڭلىلەردىڭ باس شۋجي شي جينپيڭمەن كەزدەسكەنىن ەستىگەننەن كەيىن، بۇكىل اۋىل بولىپ قۋاندى. بۇدان كەيىن ۇزىن قالاشىعى ۇلتتار ىنتىماعى قىزمەتىن ۇزدىكسىز تىڭعىلىقتى ىستەپ، جۇڭگو ارمانىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن تيەسىلى ۇلەس قوسادى.
2015 - جىلى شيزاڭ اۆتونوميالى رايونىنىڭ قۇرىلعانىنا 50 جىل، شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ قۇرىلعانىنا 60 جىل بولدى. باس شۋجي شي جينپيڭ قۇتتىقتاۋ ماڭدايشالىعىنا جەكە - جەكە «ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتىپ، كوركەم شيزاڭ قۇرايىق»، «شينجياڭدى كوركەيتىپ، وتان ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرايىق» دەپ ارناۋ ءسوز جازدى. سول جىلى ءۇستىرتتى القاپ پەن تيانشاننىڭ كەڭ بايتاق دالاسىندا ورتالىقتاعى باسشى جولداستار ورتالىقتىڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىن باستاپ باس شۋجيدىڭ ىستىق ىقىلاستى قامقورلىعى مەن بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىزگى ارمانىن شيزاڭ مەن شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ جۇرەگىنە ۇيالاتتى.
تولارساقتان قان كەشكەن شايقاستار، توقىراعان مەشەۋ مەزگىلدەر مەن گۇلدەنىپ، قۇدىرەتتەنگەن قازىرگى كەز ءار ۇلت حالقىنا جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تاعدىرى ءبىر ورتاق تۇلعا ەكەندىگىن، جاپا مەن راقاتتا ءارقاشان بىرگە بولاتىندىعىن؛ ءار ۇلت حالقىنىڭ بەرەكە - بىرلىگى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ جان تامىرى، كۇش - قايراتى، ءۇمىتى ەكەندىگىن انىق ۇعىندىردى.
اتتانايىق، اۋقاتتانايىق، قۇدىرەتتەنەيىك! جاڭا تاريحي كەزەڭدە، 56 ۇلت قول ۇستاسىپ، شي جينپيڭ جولداس باس شۋجي بولعان پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە تىعىز ىنتىماقتاسىپ، «ءبىر شاڭىراقتىڭ استىنداعى جۇڭحۋا ۇلتتارى وتان ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرايىق» دەگەن ۇلى اۋەندى اسقاقتاتا شىرقايىق!
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
