بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>شينجياڭ حابارلارى

شينجياڭداعى قازاق مالشىلارى مىڭ جىلدىق كوشپەلى تۇرمىسپەن قوشتاستى

2019.08.16 15:01     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  حالىق تورابى، 8 – ايدىڭ 16 – كۇنى، بەيجيڭ. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 – ايدىڭ 15 - كۇنى ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى. شوپتىڭ شۇيگىنىن، سۋدىڭ تۇنىعىن قۋالاپ كوشىپ – قونىپ، ٶمىر بويى وت پەن سۋ كەشىپ، مىڭ ءبىر ماشاقاتتى باستان وتكىزىپ كوشىپ جۇرەدى.... بۇل شينجياڭ قازاقتارىنىڭ كوشپەلى تۇرمىسىنىڭ ناقتى كارتيناسى. دەسە دە قازىر، مۇنداي جاپالى كوشى – قون تۇرمىسى بارعان سايىن ازايۋدا.

  8 - ايدىڭ ورتا شەنىندە، مال شارۋاشىلىق رايوندارىندا ءشوپ شابىلىپ جاتقان كەز، التاي ايماعى شىڭگىل اۋدانى اقدالا قالاشىعىندا قالانىڭ تۇرمىس لەبى ەسەدى. قاتار - قاتار تىزىلگەن قىزىل ءتۇستى عيمارات كوك اسپانمەن شاعىلىسىپ تۇر، ىرگەلەس ساۋدا كوشەلەرىندەگى تۇرمىستىق بۇيىمدار تۇگەلدەي تولىق، تەگىس سالىنعان اسفاليت جولدار شار تاراپقا تۇتاسادى، سيىردى ايداپ، قويلاردى قۋالاپ جۇرگەن مالشىلاردىڭ بەينەسى كورىنبەيدى، قۇستار عيمارات توبەلەرىندە توقتاۋسىز اينالۋدا. بۇل شينجياڭنىڭ جوڭعار ويپاتىنىڭ شىعىس سولتۇستىك بولىگىندەگى مالشىلاردى وتىراقتاستىرۋ ورنى، بۇل جەردە 800دەن استام قازاق ەگىنشى - مالشى شاعىن رايونعا كوشىپ كەلىپ، عيماراتقا كىرىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسىپ كەلە جاتقان كوشپەلى تۇرمىسىمەن قوشتاستى.

  33 جاستاعى كۇلسىن جاناتباي قىزى «تاۋ ەتەگىندەگى» جاڭا قونىستى جاقسى كورەدى، 83 شارشى مەترلىك بولمە ونشا ۇلكەن بولماعانىمەن، ايەل قوجايىن ونى رەتتى دە تازا ەتىپ جيناستىرىپ الىپتى، تەلەۆيزور، كىر جۋعىش، توڭازىتقىش سياقتى ءۇي ەلەكتر جابدىقتارى رەتتى قويىلعان.

  گۇلسىن جاناتباي قىزىنىڭ وتباسى كەزىندە التاي ساحاراسىنىڭ مالشىسى بولاتىن. بۇرىن مالشىلار ءشول دالا مەن تاۋلى دالانىڭ اراسىنا بارىپ، جىل سايىن قىستاۋلىقتان كوكتەۋلىككە ونان كۇزەۋلىككە كوشىپ، نەشە ءجۇز كيلومەتر جول باساتىن، كەيبىرەۋلەرى ءتىپتى مىڭ كيلومەتردەن اسادى. ەستىر قۇلاققا جىرعا تولى كوشپەلى تۇرمىس بولعانىمەن، ءىس جۇزىندە جاپاعا تولى ەدى. «اتا ـ بابالارىمىز كوشپەلى مال شارۋاشىلىعىمەن كۇن كورەدى، ءار جولى كوشى - قون جولىندا 4 – 5 كيىز ءۇي تىگىپ، جۇرە تاماقتانىپ، اسپاندى جامىلىش ەتىپ، جاڭا كوكونىستەردى جەي الماي، اۋىرىپ - سىرقاپ، بالا دا وقي المايدى» - دەدى گۇلسىن جاناتباي قىزى. الدا – جالدا قارلى بورانعا تاپ بولعاندا، كوشى - قونداعى مال اۋىر شىعىنعا ۇشىرايدى، مالشىلار دا حاۋىپتى جاعدايدا قالادى.

  گۇلسىن جاناتباي قىزىنىڭ اتا - بابالارى سياقتى شينجياڭنىڭ ىلە، تارباعاتاي، التاي قاتارلى جەرلەرىندە جاساعان قازاق مالشىلارى عاسىرلار بويى كوشپەلى مال شارۋاشىلىعىمەن شۇعىلدانىپ، تۇراقتى تۇراعى بولماعاندىقتان، جاراتىلىستىق شارت - جاعدايدىڭ شەكتەۋىنە ۇشىراپ، تۇرمىس ورەسى سالىستىرمالى تومەن بولىپ قانا قالماستان، وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ سياقتى قوعامدىق ىستەردىڭ دامۋى دا ارتتا قالعان. كوپتەگەن مال شارۋاشىلىق رايوندارىنداعى بالالار اكە - شەشەسىمەن بىرگە جان - جاققا كوشىپ - قونىپ جۇرگەندىكتەن، ۇقساس جاستاعى بالالار سياقتى ساباقحاناعا كىرىپ وقي المايدى. ءتورت ماۋسىمدىق كوشپەلى مال شارۋاشىلىعىنان ارتىق مال باعۋ جاعدايى تۋىلدى. ءبىر مەزگىل ىشىندە، ۇزدىكسىز ارتىپ وتىرعان سيىر، قوي ازىعىنا بايلانىستى، شينجياڭنىڭ سولتۇستىگىندەگى جايىلىم اۋىر دارەجەدە تۇياقكەستى بولىپ، ەكولوگيالىق ورتا ناشارلاپ، جايىلىم مەن مالدىڭ قايشىلىعى كۇن سايىن كورنەكتىلەنە ءتۇستى.

  رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەۋىنە بايلانىستى، وتكەن عاسىردىڭ 80 - جىلدارىنان باستاپ ب م ۇ دۇنيە جۇزىلىك استىق جوسپارى مەكەمەسىنىڭ كومەگىندە، شينجياڭ التاي ايماعى 2817 وبيەكتىنى سايكەستىرۋ قۇرىلىسىن باستاپ، قازاق مالشىلارى كەڭ كولەمدە وتىراقتاستى. وسىدان كەيىن مەملەكەتتىڭ قولداۋىندا شينجياڭدا مالشىلاردى وتىرىقتاندىرۋ ينجەنەريالارى جولعا قويىلدى. 2008 - جىلى مالشىلاردى وتىرىقتاندىرۋ ينجەنەرياسى مەملەكەتتىك جوسپارعا رەسمي ەنگىزىلدى، شينجياڭ جاساندى جەم - ءشوپ بازاسىن وزەك ەتكەن مالشىلاردى وتىرىقتاندىرۋ قۇرىلىسىن باستادى. جەر - جەر سۋ، توپىراق، قاتىناس شارت - جاعدايى ءبىرشاما جاقسى جەرلەردە وتىرىقتانۋ تۇيىندەرىن قۇرىپ، جەم - ءشوپ بازاسىن اشىپ، مالشىلاردى سالىستىرمالى تۇردە شوعىرلى وتىراقتاندىردى، سونىمەن بىرگە سايكەستى ەمدەۋ، وقۋ - اعارتۋ، مادەنيەت، دەنساۋلىق ساقتاۋ قۇرىلىسىن ورىستەتتى. مالشىلار جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرىپ، جىلى قورا سالىپ، جەم - ءشوپ ەكتى، ەندىگارى قارلى – بۇرقاقتاتىپ قوي باعىپ، سيىر ايداعاندى قويدى.

  پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، ەلىمىز كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىن جاپپاي جۇرگىزىپ، تۇرعىن ءۇي جانە جەم - ءشوپ تاپشى ءبىر توپ شينجياڭداعى قازاق مالشىلارى قالا - قالاشىق الەۋمەتتىك اۋماقتارىنا كوشىپ كەلىپ، قامشىنى تۇبەگەيلى تاستاپ، جۇمىس ىستەپ، ساۋدامەن اينالىسىپ، تۇراقتى ەڭبەكاقى كىرىسىنە يە بولدى.

  گۇلسىن جاناتباي قىزىنا بولىنگەن ءۇي 4 - قاباتتا. «مەن ەشقانداي اقشا جۇمسادىم، ۇكىمەت 1200 يۋان كوشۋ قاراجاتىن بەردى.» دەدى گۇلسىن جاناتباي قىزى، كەلگەن مالشىلاردى وتىرىقتاندىرۋ ءۇشىن، اقدالا قالاشىعى اۋىل شارۋاشىلىق قوسىمشا ونىمدەرىن مانەرلەۋ كاسىپورىندارىنان 12سىن ەنگىزدى. ۇكىمەت تاراۋلارىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن گۇلسىن جاناتباي قىزى مەن كۇيەۋى زاۆودقا بارىپ جۇمىس ىستەدى، ەكەۋى ايىنا 3 - 4 مىڭ يۋان ەڭبەكاقى الادى.

  ارلى – بەرلى كوشىپ – قونىپ ءجۇرۋدىڭ قاجەتى جوق بولعاندىقتان، ۋاقىت جەتكىلىكتى بولدى، گۇلسىن جاناتباي قىزى ٶزىنىڭ بولاشاق جوسپارى جونىندە بىلاي دەدى: «قالاشىقتا دۇكەن اشىپ، قازاق قولونەر بۇيىمدارىن ساتىپ، وتباسىمىزدىڭ تۇرمىس ورەسىن جاقسارتسام با دەگەن ويىم بار.»

  ءىس جۇزىندە، گۇلسىن جاناتباي قىزى سياقتى ەرلى – زايىپتىلارعا ۇقساس، شينجياڭداعى قازاق مالشىلارى كوشپەلى تۇرمىسقا قوش ايتىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتى تۇرمىسقا قاراي قادام تاستاۋدا. «شينجياڭدا مالشىلاردى وتىرىقتاندىرۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ جوباسىنا» ساي، 2011 - جىلدان 2020 - جىلعا دەيىنگى ارالىقتا شينجياڭدا 169 مىڭ 300 وتباسى، 760 مىڭنان استام مالشى ات ۇستىنە ءتۇسىپ، وسى زامانعى، وركەنيەتتى، جانعا جايلى قونىستانۋ تۇرمىسىن وتكىزەدى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار