بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>شينجياڭ حابارلارى

ەكولوگيالىق ورتا ۇزدىكسىز جاقساردى

شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى لي شيڭ

2020.12.10 16:02     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  قىس كىرگەننەن بەرى اپپاق قارمەن كومكەرىلگەن دالادا توپ - توپ جابايى ۇيرەكتەر ىلە وزەنى جاعاسىنداعى سازدىقتا سايران سالىپ، اسەم ەرتەگى الەمىندەي ەلەس بەردى. تاياۋ جىلداردان بەرى ىلە وزەنى سازدىعى بايلىعى ءونىمدى قورعالىپ، مۇندا تىرشىلىك ەتەتىن جانە قىستايتىن جابايى حايۋاناتتار جىلدان - جىلعا مولايىپ كەلەدى.

  ىلە وزەنى سازدىعىنىڭ وزگەرىسى رايونىمىز ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ ايتارلىقتاي جاقسارعاندىعىنىڭ شاعىن كورىنىسى. ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە رايونىمىز شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، ”اشىق اسپاندى، تۇنىق سۋدى، تازا توپىراقتى“ قورعاۋ شايقاسىنىڭ نىسانا - مىندەتتەرىن تىعىز ارقاۋ ەتىپ، اۋىل - قىستاقتاردىڭ، قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋدى ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، لاستانۋدىڭ الدىن الۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە باتىل قول جەتكىزىپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋى مەن ەكولوگيالىق ورتانى جوعارى دەڭگەيدە قورعاۋدى سايكەستىرە ىلگەرىلەتىپ، ەكولوگيالىق ورتانى ۇزدىكسىز جاقسارتتى.

  لاستانۋدىڭ الدىن الۋ جانە ونى جونگە سالۋ كورنەكتى ناتيجە بەردى

  ”13 - بەسجىلدىق“ رايونىمىزدىڭ ەكولوگيالىق ورتا ساپاسىنىڭ جاقسارۋ ونىمدىلىگى ەڭ زور، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ ىستەرىنىڭ دامۋى ەڭ جاقسى بولعان 5 جىل بولدى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق ەكولوگيالىق ورتا مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى داي ۋجۇن.

  ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە مەملەكەت اۆتونوميالى رايوننىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ سالاسىنداعى تەجەمدىك سيپاتتى 9 كورسەتكىشىن باعالادى. 2019 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن رايونىمىز حيميالىق قاجەتتىلىك وتتەگى مولشەرى، اممياك، كۇكىرت قوس توتىعى، ازوت وسكسيدتەرى باستى لاستاۋشى زاتتاردىڭ ازايتىلۋ مولشەرى جانە جەر بەتى سۋ ساپاسىنىڭⅢتۇردەگى سۋعا جەتۋ نەمەسە ودان جوعارى بولۋ سالىستىرماسى، ناشار Ⅴتۇردەگى سۋلاردىڭ سالىستىرماسى سياقتى 6 ءتۇرلى كورسەتكىشتى الدىن الا ورىندادى.

  2020 - جىلى بۇل 6 ءتۇرلى كورسەتكىش ۇزدىكسىز جاقساردى. ەسەپتەۋگە نەگىزدەلگەندە، 2019 - جىلى رايونىمىزداعى بىرلىك GDPنىڭ كومىرتەگى قوس توتىعىن شىعارۋ سالىستىرماسى 2015 - جىلداعىدان % 11.12 تومەندەپ، 2020 - جىلى %12 تومەندەۋدەي نىسانا - تالاپقا جاقىنداعان، بۇل بيىل جىل سوڭىندا ورىندالادى دەپ مەجەلەنۋدە.

  بيىل 1 - ايدان 10 - ايعا دەيىن 14 ايماق (وبلىس، قالا) ۇكىمەتتەرى (اكىمشىلىك مەكەمەسى) تۇرعان قالالارداعى اۋا ساپاسى جاقسى بولعان كۇندەر سالىستىرماسى %75.5 (2018 - جىلى، 2019 - جىلى جەكە - جەكە %69.0، %71.4) بولىپ، 2020 - جىلى %75.7 مولشەرىندە تەجەۋ نىساناسىنا 0.2 پايىز عانا قالعان. ”مەملەكەتتىڭ تالابىنا جەتۋ - جەتپەۋ بيىل قىستا بەلگىلى بولادى. ءبىز بيىل قىس، كەلەر كوكتەمدەگى اتموسفەرانىڭ لاستانۋىنىڭ الدىن الۋ جانە ونى جونگە سالۋدىڭ ءتۇرلى شارالارىن تياناقتاندىرۋدى مىقتى ۇستاپ، ەكولوگيالىق ورتاعا قاتىستى ءتۇرلى تەجەمدىك كورسەتكىشتەردىڭ تولىقتاي ورىندالۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز“، - دەيدى داي ۋجۇن.

  سۋ لاستاۋشى زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن جالپى بەتتىك تىزگىندەپ، سۋ ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن بار كۇشپەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن، 5 جىلدا رايونىمىزداعى لاس سۋدى شوعىرلى جيناپ جونگە سالۋ قۇرىلعىلارىن سالۋ شارت - جاعدايى بار، اۆتونوميالى رايون دارەجەلى جانە ودان جوعارى ونەركاسىپ شوعىرلانعان 84 اۋماق لاس سۋدى شوعىرلى جيناپ ءبىر جاقتى ەتۋ قۇرىلعىلارىن تۇگەلدەي سالىپ بولدى جانە اۆتوماتتى تۇردە ينتەرنەت جەلىسىندە قاداعالاۋ جابدىعىن ورناتتى، بۇكىل رايونداعى بارلىق اۋدان، قالالار قالا - قالاشىق تۇرمىستىق لاس سۋلاردى ءبىر جاقتى ەتۋ قابىلەتىمەن تولىق قامتىلدى.

  ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ سەرپىنى ۇزدىكسىز ارتتى

  بۇرىن بۇل جەر قۇمدى بوراننىڭ وشاعى بولاتىن. قازىر قۇمدى بوراننىڭ وشاعى ەكولوگيالىق قالتقىعا، شۇراتتى جەمىس باعىنا اينالدى. 30 نەشە جىل قاجىماس تاباندىلىقپەن اعاش ەگۋ، ورمان وسىرۋدەن كەيىن، كوكيار جاسىلداندىرۋ ينجەنەرياسى شولەيتتەنۋدى جونگە سالۋدىڭ تيپتىك ۇلگىسىنە اينالدى.

  بۇكىل شينجياڭ اۋماعىندا مەملەكەت جەرىن كەڭ كولەمدە جاسىلداندىرۋ ارەكەتى قۇمدى ءشولدى شۇراتتان بەرى وتكىزبەي ۇستاپ تۇرۋدان سىرت، جاسىل اۋماقتى بىرتىندەپ كەڭەيتە ءتۇستى. ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلدە شينجياڭ ءۇش تەرىستىك قورعانىس ورمانى، ەگىستىك جەردەن ورماندى قالپىنا كەلتىرۋ، قۇمايتتانۋدىڭ الدىن الۋ، قۇمدى تىزگىندەۋ سياقتى ءتۇيىندى ينجەنەريالارعا سۇيەنىپ، جيىنى 11 ميلليون 130 مىڭ مۋ ورمان ءوسىرىپ، قۇمايتتانعان 24 ميلليون 660 مىڭ مۋدى جونگە سالدى، 60 ميلليون مۋدان استام سازدى جەردى ءونىمدى قورعادى جانە قالپىنا كەلتىردى.

  قازىر شينجياڭدا جاراتىلىستىق قورىق اۋماعى، كورىنىستىك جانە ايگىلى ورىندار اۋماعى، ورمان باقشاسى، سازدى جەر باقشاسى، گەولوگيالىق باقشا، سۋ ونىمدەرىنىڭ تۇقىمدىق زاتتار بايلىعىن قورعاۋ اۋماعى سياقتى 7 ءتۇردى قامتيتىن، جالپى كولەمى 240 مىڭ شارشى كيلومەتر كەلەتىن ءار دارەجەلى، ءار ءتۇرلى جاراتىلىستىق قورىقتان 221ى بار، بۇل ىشكى وڭىردەگى كوپتەگەن ولكەلەردىڭ جەر اۋدانىنان دا ۇلكەن.

  اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋدىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەۋىنە مەڭزەس، بۇكىل شينجياڭنىڭ جەر - جەرىندە قىستاقتاردى تازالاۋ ارەكەتىنىڭ جالپىلاسۋ مولشەرى %100كە جەتىپ، 9180 اكىمشىلىك قىستاقتىڭ كەلبەتى ايتارلىقتاي جاقساردى. شارۋا ۇيلەرى سۋمەن شايىلاتىن دارەت شەلەگىن قولدانىپ، تۇرمىستىق قوقسىقتاردى بەتالدى تاستامايتىن، تۇرمىستىق لاس سۋلار كەز كەلگەن جەردە اعىپ جاتپايتىن بولدى.

  جەر ۇيىعى ىلەدەن شەكاراداعى ەرتەگى قالاشىق بۋىرشىنعا دەيىن مەملەكەتتىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىنان ۇلگى كورسەتەتىن قالا، اۋداندار جانە ”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ بويىنشا امالياتتىق جاڭالىق اشۋ بازاسى تىزىمىنە شينجياڭنىڭ 6 اۋدانىنىڭ اتى ءىلىنىپ، بۇكىل رايوندى ەكولوگيالىق ورتانى جوعارى دەڭگەيدە قورعاۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋگە، تاباندىلىقپەن جاسىل دامۋ جولىمەن جۇرۋگە جەتەكتەدى.

  تاۋدى، سۋدى، ورماندى، اتىزدى، كولدى، جايلىمدى ءبىر تۇلعالاندىرا وتىرىپ ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋدى جانە قورعاۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، شينجياڭنىڭ جاراتىلىستىق ەكولوگياسىنىڭ كوركەم كورىنىسىن ماڭگى ساقتاپ، ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى بىرگە ءومىر سۇرۋىنە اناعۇرلىم مۇمكىندىك جاسادى.

  ەرەجە - ءتۇزىم ورناتىپ، تۇنىق سۋدى، جاسىل تاۋدى قورعادى

  شينجياڭ وتانىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىگىندەگى ەكولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قالتقىسى، جاسىل دامۋدى ىلگەرىلەتۋ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرۋدا، ماڭىزدىسى، ەرەجە - ءتۇزىم ورناتۋ.

  جاقىنعى جىلداردان بەرى رايونىمىز «اۆتونوميالى رايوننىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ ەرەجەسى»، «اۆتونوميالى رايوننىڭ اتموسفەرانىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ ەرەجەسى»، «اۆتونوميالى رايوننىڭ قاتەرلى، جاراقسىز زاتتاردىڭ ورتانى لاستاۋىنان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ ءادىسى»، «اۆتونوميالى رايوننىڭ رادياتسيالىق لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ ءادىسى» سياقتى جەرگىلىكتى زاڭ ەرەجەلەر مەن ۇكىمەت ەرەجەلەرىن جاريالاپ نەمەسە وعان وزگەرىس ەنگىزىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جانە ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەتۋ جونىندە ءبىر قىدىرۋ ولشەمدى حۇجاتتاردى شىعاردى، جاريالادى. سونىمەن بىرگە، رايونىمىز ەكولوگيالىق ورتانى باقىلاۋ - ولشەۋ جۇيەسىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، قورشاعان ورتاعا ىقپالىن باعالاۋ بويىنشا تەكسەرىپ بەكىتۋ جانە زاڭنىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ سىندى ”ەكى ۇنامدى تىزىمدىكتى“ اتقارىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ سالاسىنداعى رەفورمانى تەرەڭدەتىپ، ”بەرۋ، باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ“ رەفورماسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، ەكولوگيالىق ورتانى جونگە سالۋدىڭ ونىمدىلىگىن جاپپاي جوعارىلاتتى.

  بۇعان قوسا رايونىمىز ەكولوگيالىق وركەنيەت ءتۇزىمى جۇيە قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرۋ بارىسىندا، ءبىر قىدىرۋ ماڭىزدى شارالاردى اتقارىپ، قىزىل سىزىق، تومەنگى شەك تالابىن سوڭىنا دەيىن دايەكتىلەندىردى.

  لاس زاتتاردى شىعارۋعا رۇقسات ەتۋ ءتۇزىمىن وزەك ەتكەن ”ءبىر كۋالىك فورماسىنداعى“ قورشاعان ورتانى باسقارۋ جۇيەسى جەدەل ىلگەرىلەتىلدى. 2017 − 2019 - جىلعا دەيىن 33 ءتۇيىندى كاسىپ سالاسىنا لاس زاتتاردى شىعارۋعا رۇقسات ەتۋ كۋالىگى تەكسەرىلىپ تاراتىلدى. 2020 - جىلى ”ءبىر كاسىپ سالاسىنا تەكسەرىپ تاراتۋ، ءبىر كاسىپ سالاسىن اداقتاۋ، ءبىر كاسىپ سالاسىن ارناعا ءتۇسىرۋ، ءبىر كاسىپ سالاسىن ولشەمگە جەتكىزۋ“ تالابى بويىنشا، كۋالىك تاراتىلعان 33 كاسىپ سالاسىنىڭ تۇراقتى لاستاۋ قاينارلارىنىڭ لاس زات شىعارۋ رۇقساتىن اداقتاۋ - رەتكە سالۋدى جانە 2020 - جىلى 91 كاسىپ سالاسىنا تۇراقتى لاستاۋ قاينارلارىنىڭ لاس زات شىعارۋ رۇقسات كۋالىگىن بەرۋدى، تىركەۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، تۇراقتى لاستاۋ قاينارىنان لاس زاتتاردى شىعارۋ رۇقساتىنىڭ جالپى بەتتىك قامتۋىن الدىن الا ورىندادى.

  قورشاعان ورتاعا ىقپالىن باعالاۋ بويىنشا تەكسەرىپ بەكىتۋ جانە زاڭنىڭ اتقارىلۋىن باقىلاۋ سىندى ”ەكى ۇنامدى تىزىمدىكتى“ اتقاردى. قورشاعان ورتاعا ىقپالىن باعالاۋدان بوساتۋ بويىنشا باسقارۋ سىناق ءتۇيىنى كولەمىنە ەنگىزىلگەن 10 ۇلكەن تۇردەگى 30 شاعىن كاسىپ سالاسى نىسانىنا مەڭزەس، قورشاعان ورتاعا ىقپالىن تىزىمدەۋ كەستەسى ەندىگارى تولتىرىلمايتىن بولدى. قورشاعان ورتاعا ىقپالىن حابارلاندىرۋ، ۋادە بەرۋ ءتۇزىمىن تەكسەرىپ بەكىتۋ رەفورماسى سىناق ءتۇيىنى كولەمىنە ەنگىزىلگەن 17 ۇلكەن تۇردەگى 44 شاعىن تۇردەگى كاسىپ سالاسى نىسانىنا مەڭزەس، ەكولوگيالىق ورتا تاراۋلارى قاتىستى حۇجاتتاردى تاپسىرىپ العاننان كەيىن باعالاۋ، تەكسەرۋ جۇرگىزبەي - اق تەكسەرىپ بەكىتۋ قىزمەتى ۇيعارىمىن تىكە جاساپ، جۇمىس بارىسىندا جانە جۇمىستان كەيىنگى باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتۋ ارقىلى قورشاعان ورتانى قورعاۋ تالابىن تومەندەتپەۋدى قامتاماسىز ەتتى. ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ بويىنشا زاڭ اتقارۋ سالاسىندا ”قوس توسىن، ءبىر جاريا“ ءتۇزىمى جالپى بەتتىك ىلگەرىلەتىلىپ، توراپتا باقىلاۋ - مەڭگەرۋ، رۇقسات كۋالىگىنىڭ اتقارىلۋ احۋالىنا تالداۋ جاساۋ سياقتى تاسىلدەردەن پايدالانىپ، بەي جۇمىس باسى تەكسەرۋىن ورىستەتىپ، ۇنامدى تىزىمدىكتى قۇرۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتتى. الەۋمەتتى ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدى باقىلاۋ - باسقارۋعا بەلسەنە ات سالىسۋعا شابىتتاندىردى، بيىل الدىڭعى 11 ايدا تۇتاس رايونىمىزداعى ءار دارەجەلى ەكولوگيالىق ورتا جۇيەسى قابىلداعان ارىز - ارمان، اشكەرەلەۋ ىستەرى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %14.8 تومەندەدى.

  ەكولوگيالىق ورتانىڭ بۇلىنۋىنە تولەم بەرۋ ءتۇزىمىن ورناتۋدى تەزدەتىپ، ”13 - بەسجىلدىقتىڭ“ سوڭىندا رايونىمىز جاۋاپكەرشىلىگى ايقىن، جولى ىركىلىسسىز، تەحنيكاسى ارناعا تۇسكەن، قامتاماسىز ەتۋى پارمەندى، تولەمى تياناقتاندىرىلعان، قالپىنا كەلتىرىلۋى ءونىمدى ەكولوگيالىق ورتانىڭ بۇلىنۋىنە تولەم بەرۋ ءتۇزىمىن باستاپقى قادامدا ورناتادى.

  ەكولوگيالىق وركەنيەت ءتۇزىمى جۇيەسىنىڭ «ءتورت ارقالىق، سەگىز تىرەگى» ۇزدىكسىز كەمەلدەنىپ، اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرۋعا قورعاۋشى بولۋدا.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار