- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
كوپ ۇيەكتەنۋ لاتىن امەريكاسىنا ءبىر تۇلعالانۋ ورايىن اكەلدى
2013.05.13 16:39 كەلۋ قاينارى : ءتاڭىرتاۋ تورابى
(ارگەنتينا «وڭتۇستىك جارتى شاردىڭ وڭتۇستىگىندەگى ەلدەر» تورابىنىڭ ماقالاسى). جاڭادان گۇلدەنىپ كەلە جاتقان ەلدەر جونىنەن كوپ ۇيەكتەنۋ ءوزىنىڭ حالىقاراداعى ەركىندىگىن كۇشەيتەتىن وراي سانالادى. برازيليا، رەسەي، ءۇندىستان جانە جۇڭگو سياقتى گۇلدەنىپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ باسشىلارى ەكونوميكادان ساياسيعا دەيىنگى كوپ جىكتى ءبىر تۇلعالانۋ اياق الىسى مەملەكەتتىڭ ەرەكشە مۇددەسىن ىسكە اسىرۋداعى ەڭ جاقسى تالعام ەكەندىگىن ابدەن بىلەدى. جوعارىداعى 4 ەل «بريكس ەلدەرى» اتتى وڭىرلىك ەكونوميكانى قۇرادى. ولار اتقارعان حالىقارالىق ساياسات جاڭاشا كوپ ۇيەكتەنۋ ورتاسىن قالىپتاستىرۋدى دارىپتەپ كەلەدى.
دارا ۇيەك جانە كوپ ۇيەك شەپتەرىندە جاعداي شيەلەنىستى
ەۆرو - ازيا ەلدەرىنىڭ ءبىر تۇلعالانۋ اياق الىسىندا دا بەلگىلى ىلگەرىلەۋشىلىكتەر جارىققا شىقتى. بەلورۋسسيا، رەسەي جانە قازاقستان سياقتى ەلدەردەن ۇيىمداسقان ەۆرو - ازيا بىرىككەن وداعىن ولاردىڭ ۋاكىلى دەۋگە بولادى. سونىمەن قاتار، لاتىن امەريكاسىنىڭ ورتا بولەگىندەگى ەلدەردە جاڭاشا دۇنيە ءتارتىبىن قالىپتاستىراتىن مۇمكىندىكتەر تابىلىپ، لاتىن امەريكاسىنداعى ەلدەردىڭ ءوز الدىنا 2 - قۇرلىقتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ اياق الىسىن جەبەۋ قىزعىندىلىعى كۇشەيدى.
جەر شارىنداعى ساياسي نەمەسە ەكونوميكالىق ءوڭىر، يا بولماسا قۇرلىقتىق ءبىر تۇلعالاندىرۋ اياق الىسىن جەدەلدەتۋ بولسىن، ايتىلمىس دارا ۇيەكتىك ءتۇزىمنىڭ ءبۇلىنۋى وڭىرلىك ساياسيدان بەينەلەنەدى. بۇل قۇبىلىس بولاشاقتا 2 شەپ اراسىنداعى قاتىناستى ونان ارى شيەلەنىستىرۋى مۇمكىن. بۇل 2 شەپ ءبىر جاعى باتىس ەلدەرىن وزەك ەتكەن، كونە دارا ۇيەكتەنۋ ءتۇزىمىن قولدايتىندار، ەندى ءبىر جاعى جاساعان شەشىمدەرى كوپ ۇيەكتەنۋدىڭ ىقپالىنا ۇشىراعان ەلدەردى كورسەتەدى. كوپ ۇيەكتەنۋگە تۇساۋ بولاتىن جانە وعان شارت قويۋدى ماقسات ەتەتىن دارا ۇيەكتىك شارالاردىڭ، ياعني بيىل اقپاندا ا ق ش - ەۆروپا كاسىپتەنۋدى جانە ەكونوميكانىڭ ارتۋىن جەبەۋ جونىندەگى جوعارى دارەجەلىلەردىڭ قىزمەت گرۋپپاسى العا قويعان، ىلە - شالا ا ق ش زۇڭتۇڭى وباما قايتالاي دارىپتەگەن «اتلانت مۇحيتتى اتتاعان ساۋدا جانە قارجى قوسۋ سەرىكتەستىك قاتىناسى كەلىسىمى» كەلىسسوزى جارىققا شىققاندىعىنا نازار اۋدارۋ كەرەك.
ەۆرو - ازيا رايونىندا قۇرلىقتىق ءبىر تۇلعالانۋعا بەيىمدەلۋ بارىسى كۇشەيدى. بۇل بارىستا تومەندەگى 4 فاكتور قيىندىق تۋدىرىپ وتىر: 1. الەم ەكونوميكاسى جانە فينانس داعدارىسى؛ 2. ا ق ش ديپلوماتيا ساياساتىنىڭ تۇساۋى؛ 3. «ەل ىشىندەگى» نەگىزگى مىندەتتەردىڭ ءبىر تۇلعالانۋ اياق الىسىنا سايكەسە الماۋى؛ 4. ب م ۇ، دۇنيە بانكەسى جانە حالىقارالىق اقشا قورى ۇيىمى سياقتى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ ءبىر تۇلعالانۋ اياق الىسىن تەجەۋى.
لاتىن امەريكاسىنداعى ءبىر تۇلعالانۋ اياق الىسى تىڭ ساتىعا قادام تاستادى
لاتىن امەريكاسىنىڭ ورتا بولەگىندەگى ءبىر تۇلعالانۋ اياق الىسى تىڭ ساتىعا قادام تاستادى. لاتىن امەريكاسىندا «ۇلى قۇرلىق» بەتالىسىنىڭ قايتا باس كوتەرۋىنە تومەندەگىدەي فاكتورلار اسەر ەتتى: 1. وتكەندەگىمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا ورنىقتى جاعداي؛ 2. لاتىن امەريكاسىنداعى ءىشىنارا ەلدەردىڭ باسشىلارى ۇلى قۇرلىق ساياساتى جاعىندا كوپتەگەن ءبىر اۋىزدى پىكىرگە كەلدى؛ 3. لاتىن امەريكاسىنىڭ ساياسي جانە كاسىپورىن سالالارى رەسەي، جۇڭگو، ءۇندىستان، يران سياقتى ەلدەردىڭ نازارىن اۋداردى.
مۇندا وڭىرلىك جاعدايدىڭ سالىستىرمالى ورنىقتى بولۋىن جەبەيتىن سەبەبى، كەيبىر دەموكراتيانى العا باستىرۋدى قۋاتتايتىن جاڭا باسشىلار شىعىپ، ەل ىشىندەگى جىكتەر ورتاعا قويعان ءوزارا تىرەسۋ تالابى بۇرىنعىدان دا ءونىمدى تياناقتاندى. ساياسي، مادەنيەت جاعىندا بارىنشا ءبىر اۋىزدىلىققا كەلۋدەن تىس، وڭىرلىك جاعدايدىڭ ءتىپتى دە ورنىقتى بولۋى لاتىن امەريكاسىنداعى دەموكراتياسى العا باسقان ۇكىمەتتىڭ جانە ونىڭ اتقارعان ەكونوميكالىق ساياساتتارعا بايلانىستى بولىپ وتىر. وسى ساياساتتاردان يگىلىكتەنىپ وتىرعاندار ومىرشەڭدىك كۇشكە يە ەكونوميكا جىگى بولا تۇرسا دا، ۇكىمەت مەملەكەت بايلىعىن ءادىل باسقارۋعا بارعان سايىن ءمان بەرەتىن بولدى.
ءار ەل باسشىلارىنىڭ وڭىرلىك ساياسات جاعىندا وسكەلەڭ ءبىر اۋىزدىلىققا كەلۋى جۋىقتا ءار ەل باسشىلارى اراسىندا وتكەن كوپتەگەن كەڭەستەردىڭ ناتيجەسى. ءار ەل كوپ ۇيەكتى ەكونوميكالىق ولشەم بويىنشا وڭىرلىك ىنتىماقتى نىعايتۋدا. وڭتۇستىك جارتى شارداعى ورتاق بازار، انديس ورتاق تۇلعاسى جانە لاتىن امەريكاسى، سونداي - اق كارايب تەڭىزى ماڭىنداعى ەلدەر ورتاق تۇلعاسى سىندى وڭىرلىك ۇيىمدار وڭتۇستىك امەريكا ەلدەرى وداعى جۇلگەسىندە تۇڭعىش «ورتاقتىقتى» تاپتى، ولار سول «ورتاققا» وزدەرىنىڭ ەرەكشە تالاپتارىن سيدىرا الادى. قاراپ تۇرساق، بۇل كەزەكتەگى دارا ۇيەكتەن كوپ ۇيەكتىككە بەت الۋداي وتپەلى داۋىرگە وتە ۇيلەسەدى ەكەن.
لاتىن امەريكاسىنداعى ءبىر تۇلعالانۋ بەتالىسىنىڭ جاڭا ساتىعا قادام تاستاۋىندا وڭىرلىك ساياسي سىندى فاكتور دا رول اتقاردى. بىلايشا ايتقاندا، ا ق ش بۇل وڭىرگە بۇرىنعىداي قىزىقپايتىن بولىپ قالدى. ا ق ش ءتۇيىندى ازيا - تىنق مۇحيت وڭىرىنە شوعىرلاندىردى دا، تاياۋ جىلدان بەرى ىرگەسىندەگى لاتىن امەريكاسىن ۇمىت قالدىرا باستادى. (پايدالانۋ حابارلارى)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
