بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>حالىقارالىق حابارلار

ا ق ش دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىن «قۇزدان ۇشىرماۋى» كەرەك

«حالىق گازەتىنىڭ» شولۋشىسى

2018.07.13 16:34     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  حالىقارالىق ساۋدا – دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكانىڭ ارتۋىنداعى ماڭىزدى بۋىن، ا ق ش – نىڭ دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ەرەجەسىنە اشكەرە قيعاشتىق ىستەۋى ساۋدا داۋ – دامايىن كەڭ كولەمدە قوزعاپ، دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ءتارتىبىن تىعىرىققا تىرەدى، دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكانىڭ ارتۋىنا قىرسىعىن تيگىزدى. دۇنيە بانكەسى وتكەن ايدا العاشقى مالىمەتىن جاريالاپ، بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: دۇنيە جۇزىلىك كەدەن سالىعىنىڭ كەڭ كولەمدە جوعارىلاۋى دۇنيە جۇزىلىك ساۋداعا سالماقتى دارەجەدە كەرى اسەرىن تيگىزىپ، جاڭا وركەندەپ كەلە جاتقان بازار مەن دامۋ ۇستىندەگى ەكونوميكالىق تۇلعالارعا كورنەكتى ىقپال كورسەتتى، اسىرەسە، ا ق ش ساۋدا بازارى نەمەسە فينانس بازارىمەن قويۋ قارىم – قاتىناسى بار ەكونوميكالىق تۇلعالارعا ءزىلدى سوققى بولىپ ءتيدى. بەدەلدى قايراتكەرلەردىڭ مەجەلەۋىنشە، ەگەر، كەدەن باجىسى GATT/WTO (كەدەن ساۋدا باس كەلىسىمى جانە دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى) دان بۇرىنعى ورەسىنە قايتىپ كەلسە، دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكا دەرەۋ ٪2.5 كەمەيىپ، دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكا مولشەرى ٪60 تەن استام ازايىپ، بۇنىڭ كەرى ىقپالى 2008 – جىلعى حالىقارالىق فينانس داعدارىسىنان دا اسىپ كەتەدى ەكەن.

  ا ق ش قوزعاعان ساۋدا سوعىسى دۇنيە جۇزىلىك قۇن تىزبەگىنىڭ قالىپتاسۋىنا ءارى ءار ەل ەكونوميكا – ساۋدا اراسىنداعى ءوزارا بايلانىسقا، قالىپتان تىس اسەردىڭ پايدا بولۋىنا سوققى بولىپ ءتيىپ، دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكانىڭ ءونىمدى اينالىسىنا ىقپالىن تيگىزدى. حالىقارالىق اقشا ۇيىمى بيىل ساۋىردە ەسكەرتۋ بەرىپ بىلاي دەگەن بولاتىن: كەدەن باجىسى جانە بەي كەدەن باجىسىندىق ساۋدا قورعانىسىنىڭ ارتۋى دۇنيە جۇزىلىك قۇن تىزبەگىن بۇلدىرەدى، جاڭا تەحنيكانىڭ كەڭەيۋىن ازايتىپ، دۇنيە جۇزىلىك ءوندىرىس ونىمدىلىگى مەن قارجى قوسۋدىڭ كەمەيۋىنە مۇرىندىق بولادى. ا ق ش – نىڭ ساۋدا سوعىسىنىڭ دارەجەسىن تىنباي جوعارىلاتۋىنا وراي، دۇنيە جۇزىلىك بازاردىڭ سەنىمدىلىگى سالماقتى سوققىعا ۇشىراپ، جارنا بازارى، شەتەل اقشاسى بازارى ميشا بىلىعىپ، كوپ ەل كاسىپورىندارىنىڭ سەنىمدىلىك كورسەتكىشى كەرى كەتتى.

  ساۋدا سوعىسى قوس ءجۇزدى سەمسەر سەكىلدى، ا ق ش ەلى تىزگىنىنەن ايرىلعان ءبىر جاقتىلى ساۋدا قورعانىمپازدىعىنىڭ ءزىلدى سوققىسىن كورەدى ءالى. جۇڭگو مەملەكەتتىڭ وزەكتى مۇددەسى مەن حالىقتىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىن قورعاۋ ءۇشىن، ا ق ش – نىڭ ۇستەمەلەنگەن كەدەن باجىسىن زورلىقپەن جۇرگىزگەنىنە سالماقتى كەرى سوققى بەردى. وسىنىڭ الدىندا، ەۆروپا وداعى 22 – ماۋسىمنان باستاپ قۇنى 2 ميلليارد 800 ميلليون ەۆرولىق قۇنعا يە ا ق ش تاۋارىنان ۇستەمەلەپ كەدەن باجىسىن السا، كانادا ەلى 1 – شىلدەدەن باستاپ 12 ميلليارد 600 ميلليون ا ق ش دوللارىندىق قۇنعا يە ا ق ش تاۋارىنان كەك الۋ سيپاتتى كەدەن باجىسىن الدى... ا ق ش مەملەكەتتىك باجى تاپسىرۋشىلار وداعى، ا ق ش ساۋداگەرلەر قوعامى ءارى كوپتەگەن كوكىرەگى وياۋ كىسىلەر اق ساراي قوزعاعان ساۋدا سوعىسىنىڭ ا ق ش – ىندىقتار جونىنەن «كاسىپتەنۋدىڭ قاندى قولى» بولعاندىعىن، زيانعا وتىرعىزعانى ا ق ش تاۋارلارىنىڭ باسەكەلىك قۋاتى مەن كەڭ حالىق بۇقاراسىنىڭ مۇددەسى ەكەندىگىن تىلدەرىنە تيەك ەتىسىپ، كۇشتى ايىپتاۋلاردى شىعاردى.

  ا ق ش ءبىرىنشى دامىعان مەملەكەت، كوپ ساندى امەريكاندار قام – قايعىسىز تۇرمىس كەشىرۋدە. دۇنيە جۇزىلىك ەكونوميكانىڭ قيتىعىنا تيسە، امەريكانداردىڭ دا ىشكەنى ءىرىڭ، جەگەنى جەلىم بولارى انىق، تۇك بولماعاندا نەگىزگى قامتاماسىزداندىرۋدا ءبىر ماسەلەگە اينالاتىن شىعار؟ اق سارايدىڭ شارا بەلگىلەۋشىلەرى ساندارىنا ءبىردى سوعىپ ساۋدا سوعىسىن قوزعاعاندا، بۇنىڭ دامۋ ۇستىندەگى كەدەيلەر جونىنەن نەدەن دەرەك بەرەتىنىن ويلانىپ كوردى ما؟ دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ باس ۇلىعى ازەۆەدو بىلاي دەپ انىق ورتاعا قويدى: ساۋدا سوعىسىنىڭ بارلىق ادام بالاسىنا قىرسىعى تيەدى، اسىرەسە، كەدەي حالىق سانىنىڭ ساتىپ الۋ قۋاتىن ٪63 زيانعا ۇشىراتادى. مەيلى ادامگەرشىلىك جاعىنان بولسىن نەمەسە حالىقارالىق ەرەجە – ءتارتىپ جاعىنان بولسىن، ا ق ش – نىڭ دۇنيە جۇزىلىك ساۋدانى «قۇزدان قۇلاتاتىن» ەشقانداي قۇقى جوق.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار