بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>ەل ءىشى حابارلارى

حىجاي «قىستاق تۇرعىندارى اۆتونومياسىن جۇرگىزگەن تۇڭعىش قىستاق» (رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ 40 جىلدىعى اتىنداعى 40 «ءبىرىنشى» ايدارشاسىنداعى جەلىلەس حابارلار)

2018.11.20 16:30     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  «قىستاق تۇرعىندارىنىڭ اۆتونومياسى اشىلعان گۇل، ول حىجاي قىستاعىندا جاڭادان قاۋاشاق اشتى، دەموكراتيالىق جولمەن باسشى سايلاپ، دوڭگەلەك داۋلەت جولىنا قاداق باستىق». بۇل ليۋ سانجيەنىڭ تۋعان اۋىلى – گۋاڭشي حىچى قالاسى يىجوۋ رايونى بيڭنان اۋىلى حىحاي قىستاعى تۇرعىندارى ۇناتىپ ايتاتىن اندەردىڭ ءبىرى. 1980 – جىلى حىجاي قىستاعى سايلاۋ جولىمەن قىستاق تۇرعىندارى كوميتەتىن تۇڭعىش رەت سايلاپ شىعىپ، «قىستاق تۇرعىندارى اۆتونومياسىن جۇرگىزگەن تۇڭعىش قىستاققا» اينالدى.


  حىجاي قىستاعىنا بارا قالساڭىز، قىستاق ورتاسىندا 300 جىلدان اسقان قارت كامفورا اعاشى اسقاق بوي كوتەرىپ تۇر، ءنان تەرەك قىستاق تۇرعىندارى اۆتونوميا ءتۇزىمىنىڭ حىجاي قىستاعىندا دۇنيەگە كەلگەنىنەن قازىرگە دەيىنگى بارىستارىنا كۋا. 38 جىلدىڭ الدىندا ەگىستىك جەر وتباسىلارعا كوتەرمەگە بەرىلگەن سوڭ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءوندىرىس بەلسەندىلىگى ارتتى، الايدا ءوندىرىس اترەتىنىڭ قۇر سۇلدەرى قالىپ، اماندىق ساقتاۋ ىستەرى بىلىقتى.


  وسىناۋ جاعدايدى وزگەرتۋ ءۇشىن، 1980 – جىلى 2 – ايدىڭ 5 – كۇنى كەشتە، حىجاي قىستاعى گوزودۇن ءبىرىنشى ءوندىرىس اترەتىنىڭ كەزىندەگى اترەت باستىعى ۋەي حۋاننىڭ باسقا 5 ءوندىرىس اترەتىنىڭ كادرلارىن شاقىرىپ، قارت كامفورا اعاشىنىڭ استىندا پارتيالى كادرلار جانە قىستاق تۇرعىندارى ۋاكىلدەر ءماجىلىسىن اشىپ، ۇيىمدى باسقارۋدىڭ جاڭا شاراسىن بەلگىلەۋ جانە قىستاق باسشىلىق القاسىن سايلاپ شىعۋ ويىن بىلدىرەدى. بۇعان بىرەۋ بىلاي دەيدى: «قالاداعىلار وزدەرىن تۇرعىندارمىز دەيدى ەكەن، قىستاقتاعىلار دا وزدەرىن تۇرعىندارمىز دەسە بولماي ما؟ ءوزىمىزدى قىستاق تۇرعىندارى كوميتەتى دەپ اتايىق».


  ەرتەسى قىستاقتاعى دوپ مايدانىنا ساحنا جاسالىپ، كەرمە تۋ ءىلىندى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ 143 بۇقارا ۋاكىلى ساحنا الدىنا كەلىپ، سالتاناتتى سايلاۋ بەلەتىن تاستاپ، جۇڭگو ديحاندارىنىڭ «دەموكراتيالىق ۇقىقتى تىكەلەي جۇرگىزۋ، ءوز جۇمىسىن زاڭ بويىنشا ءبىتىرۋ، باقىتتى تۇرمىسىن ءوزى جاراتۋداي» تاريحي شىمىلدىعىن اشتى. بەلەت تاستاپ سايلاۋ ارقىلى، ۋەي حۋاننىڭ قىستاق تۇرعىندارى كوميتەتىنىڭ تۇڭعىش مەڭگەرۋشىسى بولىپ سايلاندى ءارى قىستاق ەرەجەسىنە تولىپ، حالىق ماقۇلدىعىنا يە بولدى. سونىمەن وتباسىلىق تيجارات – ءوندىرىس فورماسىنا ۇيلەسەتىن جاڭا ۇيىم تاۋ قويناۋىندا دۇنيە ەسىگىن وسىلايشا اشتى.


  مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى، حالىق ىستەرى مينيسترلىگى سياقتى ورىندار قىزمەت گرۋپپالارىن ناق مايدانعا بارىپ تەكسەرىپ – زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە تىزگىن ۇشىمەن اتتاندىرىپ، گۋاڭشي ديحاندارىنىڭ جاسامپازدىعىن تولىق تۇراقتاندىردى. 1982 – جىلى ەلىمىزدىڭ وزگەرىس ەنگىزىپ جاريالاعان نەگىزگى زاڭىندا، قىستاق تۇرعىندارى كوميتەتىنىڭ ەلىمىز اۋىل – قىستاقتارىنىڭ نەگىزگى ساتىداعى بۇقارالىق اۆتونوميالى ۇيىمى ەكەندىگى بەلگىلەنىپ، قىستاق تۇرعىندارى كوميتەتىنىڭ زاڭدى ورنى رەسمي تۇراقتاندىرىلدى.


  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار