28 تارماقتى شارامەن زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋىندەگى قيىن تۇيىندەر شەشىلدى
قىزمەت وتەۋ كاسىبى زورايتىلىپ، قارتتارعا وراسان زور تيىمدىلىك جاراتىلدى (ساياساتتىق تۇسىنىك)
«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى لي چاڭيۇي
2019.05.07 16:19 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋىن دامىتۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتتى. 28 تارماقتى شارانىڭ قانشالىق ءمان – ماڭىزى بار؟ وندا زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋىندەگى قيىن تۇيىندەردى شەشۋدىڭ قانداي ءادىس – امالى قامتىلعان؟ وسى ماسەلەلەر جونىنەن كاسىپتىك قايراتكەرلەر مەن قاتىستى ماماندار تۇسىنىك جاسادى.
تۇرلىشە جاس شاماسىنداعى قارتتاردىڭ كوپ نەگىزدى زەينەتكەرلىك قاجەتى قاناعاتتاندىرىلادى
قازىر زەينەتكەرلىككە قىزمەت وتەۋدە قامداۋ مەن قاجەتسىنۋ اراسىنداعى قايشىلىق كورنەكتى بولىپ وتىر. 2018 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ەلىمىزدىڭ زەينەتكەرلىككە قىزمەت وتەۋ قۇرىلىمدارى مەن قۇرىلعىلارى 163 مىڭ 800 بولدى، توسەك جالپى سانى 7 ميلليون 463 مىڭعا جەتتى. «جۋىق جىلداردان بەرى زەينەتكەرلىك قۇرىلىمدارىنىڭ جالپى سانىنىڭ ارتۋى تەز بولعانىمەن، بۇقارانىڭ ءتىپتى دە ساپالى زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋىنە بولعان قاجەتىمەن سالىستىرعاندا، ەلىمىزدىڭ زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋىندە سان جاعىنان دا، ساپا جاعىنان دا تولىق، بىركەلكى بولماۋ ماسەلەسى ورىن تەۋىپ وتىر، زەينەتكەرلىك قۇرىلىمدارىندا شارت – جاعداي ماسەلەسى كورنەكتى بولۋدا» دەدى ورتالىق قازىنا - ەكونوميكا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى ليۋ جۇن.
ماسەلەنى قالاي شەشۋ كەرەك؟ حالىق ىستەرى مينيسترلىگىنىڭ ورىنباسار مينيسترى گاۋ شياۋبيڭ بىلاي دەدى: پىكىردە نەگىزدىك قىزمەت وتەۋ، كوپ نەگىزدى سۇرانىستى قاناعاتتاندىرۋ، قوعامنىڭ قاتىناسۋىن قولداۋ، تولەۋ قۋاتىن جوعارىلاتۋ، زاڭدى ۇقىق – مۇددەنى قورعاۋ سىندى 5 جاقتان ناقتى ساياساتتىق شارالار ورتاعا قويىلدى، وسىلايشا قارتتاردىڭ تابىس سەزىمى كۇشەيتىلەدى.
مۇنىڭ ىشىندە پىكىردە مىناۋ ورتاعا قويىلدى: قارتتاردىڭ قابىلەتىن جالپىلىق باعالاۋ ءبىر تۇتاس ورىستەتىلىپ، باعالاۋ ناتيجەسى قارتتاردىڭ قوسىمشا قاراجات الۋىنىڭ، نەگىزگى زەينەتكەرلىككە قىزمەت وتەۋدى قابىلداۋىنىڭ نەگىزى ەتىلەدى، بۇل جۇرتشىلىقتىڭ نازارىن جاپپاي اۋدارۋدا.
زەينەتكەرلىك كاسىبىنىڭ بازارى كەڭ، ءتۇزىلىس، مەحانيزمدى كەمەلدەندىرىپ، قوعامدىق كاپيتالدىڭ قاتىناسۋىن كەڭەيتۋ كەرەك
زەينەتكەرلىك كاسىپ بازارى كەڭ، ىشكى ءۇمىت وتە جوعارى. الايدا كاسىپ سالاسىنداعى ماماندار مىنانى اتاپ كورسەتتى: قازىر كوپتەگەن جەردىڭ زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋ كاسىبى دامۋدىڭ العاشقى مەزگىلىندە تۇر، بازاردىڭ كيلىگۋ دارەجەسى جوعارى ەمەس. ۇكىمەت باسقارۋىنداعى قارتتاردى كۇتىمگە الۋ قۇرىلىمدارىنا كىرۋ قيىن. ال قوعامدىق قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋ قۇرىلىمدارىنىڭ قارجىسى كوپ، شىعىستى قايتارىپ الۋى باياۋ، پايداسى ماردىمسىز، كەيبىرەۋى ءتىپتى زيان تارتتى، بۇل قوعامدىق كاپيتالدىڭ قارتتاردى كۇتىمگە الۋ كاسىبىنە قاتىناسۋ بەلسەندىلىگىن تومەندەتتى.
قارتتاردى كۇتىمگە الۋ كاسىبىن قايتكەندە جانداندىرۋعا بولادى ؟ گاۋ شياۋبيڭ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: پىكىردە اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتۋ، قارجى قۇراۋ، تۇتىنۋ، قۋاتتى نىعايتۋ سياقتىلار توڭىرەكتەلىپ، ءبىر تۇتاس سۇيەمەلدەۋ ساياساتى بەلگىلەندى. مىسالى، باجىنى كەمەيتۋ، اقىنى تومەندەتۋ جاعىندا «قازىنا – باجى تيىمدىلىگى + تۇرعىندارعا لايىقتالعان باعا» ساياساتى ايقىندالىپ، «اتقارۋدان باس تارتپاۋ» تالاپ ەتىلدى.
الەۋمەتتىك اۋماقتار مەن ۇيدە كۇتىمدەۋ قارتتارعا جاعادى، جۇرتشىلىق بۇعان كەڭ كولەمدە نازار اۋدارىپ وتىر. بيىلعى مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستەگى «ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامادا» الەۋمەتتىك اۋماقتا قارتتاردى كۇتىمگە الۋ قىزمەت وتەۋ كاسىبىن دامىتۋ جونىنەن تۇڭعىش رەت ايقىن تالاپتار ورتاعا قويىلدى. پىكىردە مىنالار ايقىن بەلگىلەندى: شارتقا ۇيلەسەتىن الەۋمەتتىك اۋماقتارداعى قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋ قۇرىلىمدارى باجى – اقىنى ازايتۋ، كەشىرۋ، سۋ، ەلەكتر، گاز، جىلۋ جاقتارىنداعى تۇرعىندارعا لايىقتالعان باعا ساياساتى سياقتى سۇيەمەلدەۋ شارالارىنان يگىلىكتەنەدى. بوس قالعان الەۋمەتتىك مايعا بەرىلەتىن ۇيلەردى قوعامدىق كۇشتەردىڭ اقىسىز پايدالانۋىنا شابىت بەرىلىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتاردا قارتتارعا كۇندىز قارايلاسۋ، ساۋىقتىرۋ، كۇتىمدەۋ، قارتتار تاربيەسى سياقتى قىزمەت وتەۋ ىستەرى ورىستەتىلەدى.
پىكىردە تاعى دا ۇيلەردە، الەۋمەتتىك اۋماقتاردا، قۇرىلىمداردا قارتتاردى كۇتىمگە الۋدىڭ توعىسپالى دامۋى ءۇشىن رەفورما جولى بەلگىلەندى: قارتتاردى كۇتىمگە الۋ قۇرىلىمدارىنىڭ الەۋمەتتىك اۋماقتارداعى قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋ قۇرىلعىلارىنان پايدالانۋىنا قولداۋ كورسەتىلىپ، ۇيدە قىزمەت وتەۋگە ىقپال جاسالادى. قابىلەتىنەن ايىرىلعان قارتتاردىڭ وتباسى مۇشەلەرىن كۇتىمدەۋ جاعىنان تاربيەلەۋ ۇكىمەتتىڭ قارتتاردى كۇتىمدەۋگە قىزمەت وتەۋ تىزىمدىگىنە ەنگىزىلەدى. اۋىل – قىستاقتا قارتتاردى سەلبەسىپ كۇتىمگە الۋ قۇرىلعىلارى كۇش سالا دامىتىلادى؛ «قوجالىق قىزمەت وتەۋى + زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋى» ۇلگىسى جاعىندا ىزدەنىس جاسالادى، ت. ب.
زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋى جەتەرسىز بولۋ، ساپاسى تومەن بولۋ، باقىلاۋ - باسقارۋ ءالسىز بولۋ سياقتى ماسەلەلەر شەشىلەدى
وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى جاڭادان وزگەرىس ەنگىزىلگەن قارتتاردىڭ ۇقىق – مۇددەسىن قامتاماسىزداندىرۋ زاڭىن قاراپ ماقۇلداپ، قارتتاردى كۇتىمگە الۋ قۇرىلىمدارىن قۇرۋ رۇقساتىن كۇشىنەن قالدىردى. بازار ەركىنە جىبەرىلۋمەن بىرگە، كاسىپ سالاسىن باقىلاپ – باسقارۋدا تىڭ ماسەلەلەر تۋىلدى. زەينەتكەرلىككە قىزمەت وتەۋ قۇرىلىمدارىن باقىلاۋ – باسقارۋدى قالاي كۇشەيتۋ كەرەك؟
حالىق ىستەرى مينيسترلىگى قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋ مەڭگەرمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى بىلاي دەدى: پىكىردە «مىندەت وتەۋدە تىزىمدىك بويىنشا جاۋاپكەرلىگىن كەشىرۋ، مىندەت وتەمەۋدە تىزىمدىك بويىنشا جاۋاپكەرلىگىن قۋزاۋ» جاۋاپكەرلىك تىزىمدىگىن جەدەل جاساپ، جالپىلىق باقىلاۋ – باسقارۋ ءتۇزىمىنىڭ باستى مازمۇنى مەن بۋىندارىن ايقىنداپ، حالىق ىستەرى تاراۋلارى مەن بازار باقىلاۋ – باسقارۋ، شتات تاراۋلارى ۇشتاسقان باسقارۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋ سالاسىنداعى قوعامدىق سەنىمدىلىك جۇيەسى قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ تالاپ ەتىلدى.
جۇڭگو حالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ورىنباسار مەكتەپ باستىعى دۋ پىڭ بىلاي دەپ قارادى: زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋىن جان - جاقتى باقىلاۋ - باسقارۋ ءتۇزىمى زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋىنىڭ الدىنداعى، جۇمىس بارىسىنداعى جانە جۇمىستان كەيىنگى جالپى بارىسىن باقىلاپ - باسقارۋدى جەبەدى، حالىق ىستەرى تاراۋلارى قىزمەت وتەۋ ينفورماتسياسىن دەر كەزىندە ۇعىسىپ وتىردى، بۇل زەينەتكەرلىك قىزمەت وتەۋىندەگى قامداۋ مەن قاجەتسىنۋدى ءدال ۇشتاستىرۋعا ءتيىمدى.
قازىرگى جۇڭگوداعى قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋشىلەردىڭ مولشەرى جەتەرسىز بولۋ، ساپاسى تومەن بولۋ، جىلجىمالىلىعى زور بولۋ، قامداۋ مەن قاجەتسىنۋ سايكەسپەۋ سياقتى ماسەلەلەرگە قاراتا پىكىردە قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋشىلەردىڭ جۇمىس ورنىندا جاڭالىق جاراتۋ، كاسىپتەندىرۋ، قارتتاردى كۇتىمگە الۋ كاسىبىنىڭ قوعامدىق ورنىن جوعارىلاتۋ سياقتى تۇرعىدان قارتتاردى كۇتىمگە الۋعا قىزمەت وتەۋ، كاسىپتەندىرۋ، يگىلىك جاراتۋ شارالارى ورتاعا قويىلدى.
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
