بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>وقۋ-اعارتۋ

ينتەرنەتتىك ساباقحانانى ناشار ينفورماتسيالاردىڭ يەلەۋىنەن ساقتانايىق

2020.06.03 13:56     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  شينحۋا اگەنتتىگى، 6 – ايدىڭ 2 – كۇنى، تيانجين. ىندەت مەزگىلىندە بۇكىل ەلىمىزدەگى ورتا – باستاۋىش مەكتەپتەردەگى وقۋشىلاردىڭ ساباق وقۋ تاسىلىندە زور وزگەرىس بولدى، ۇزاق مەرزىمنەن الىپ قاراعاندا، بۇل وزگەرىس وقۋشىلاردىڭ ينتەرنەتتەن پايدالانۋ ادەتىنە دە ىقپال جاسايدى. ءتىلشى تەكسەرۋ جۇرگىزۋ بارىسىندا مىنالاردى بايقاعان: قازىرگى تاڭدا، مەيلى، ينتەرنەت ارقىلى ساباق وقۋ بولسىن، الدە، ساباقحانانى كوپمەديالاندىرۋ بولسىن، ءبارى دە ۇيرەنۋ ورتاسىنىڭ جاپپاي ينتەرنەتتەنۋىن ىلگەرىلەتۋدە، سونىمەن بىرگە، شارۋ مازمۇندار، زورلىقتى كۇش مازمۇندارى جانە ينتەرنەتتىك ويىن، ءتىپتى الدامكوستىك قاتارلى ناشار مازمۇندار دا وقۋشىلاردىڭ كوز الدىنداعى ەكراننان بايقالىپ، وقۋشىلاردىڭ اقاۋسىز ەرجەتۋىنە اۋىر دارەجەدە كەسىرىن تيگىزۋدە. مامانداردىڭ قاراۋىنشا، وقۋشىلارعا اناعۇرلىم پاك ينتەرنەتتىك ۇيرەنۋ ورتاسىن جاراتىپ بەرۋ ءۇشىن اناعۇرلىم قاتاڭ شارالاردى قولدانعان ابزال.

  ينتەرنەتتىك ساباقحانادا شارۋ مازمۇندار اياق استىنان شىعا كەلەتىن جاعداي بايقالۋدا

  جۋىردا سانشي ولكەسى شينجوۋ قالاسىنداعى ءبىر مەكتەپتە ۋاڭ حۇي (جاناما ەسىم) اتتى مۇعالىم ساباق ءوتىپ جاتقاندا، كلاستاعى وقۋشىلار اياق استىنان دۋ كۇلەدى. ۋاڭ حۇي بۇرىلىپ قاراپ، شوشىپ كەتەدى، ەلەكتروندى اق دوسكانىڭ بۇرىشىنان اشىق – شاشىق كيىنگەن ايەل ادامنىڭ سۋرەتى شىعا كەلىپتى.

  ۋاڭ حۇي: «ساباقحاناداعى كوپمەديالى وقىتۋ اسپاپتارى ينتەرنەتكە جالعانعان، شارۋ مازمۇندار، زورلىقتى كۇش مازمۇندارى، ينتەرنەتتىك ويىنداردىڭ جارنامالارى ۇنەمى ەكراننان كورىنىپ قالادى، بۇل وقۋشىلارعا ناشار ىقپال جاسايدى»، — دەيدى شاراسىزدىق تانىتىپ.

  كوممۋنيستىك جاستار وداعى ورتالىق كوميتەتى جاستار مەن ورەندەردىڭ ۇقىق – مۇددەسىن قورعاۋ ءبولىمى جۇڭگو ينتەرنەت ينفورماتسياسى ورتالىعى 5 – ايدا جاريالاعان «2019 – جىلعى جۇڭگوداعى كامەلەتكە تولماعانداردىڭ ينتەرنەتتەن پايدالانۋ احۋالى جونىندەگى زەرتتەۋ مالىمەتىنە» قاراعاندا، كامەلەتكە تولماعان ينتەرنەتتەن پايدالانۋشىلاردىڭ %46.0ى ءتۇرلى ناشار ينفورماتسيالارعا تاپ بولعان. مۇندا بادىك، شارۋ مازمۇندار مەن قانقۇيلى زورلىقتى كۇش قاتارلى مازمۇنداردىڭ سالىستىرماسى %20 اينالاسىندا بولعان.

  تيانجين قالاسى حىپيڭ رايونى يۋەياڭداۋ باستاۋىش مەكتەبى باستىعىنىڭ ورىنباسارى ما حۇڭ بىلاي دەپ قارايدى: ينتەرنەت ساباقحاناسى مەن ساباقحاناداعى كوپمەديالى وقىتۋدىڭ جالپىلاسۋىنا بايلانىستى مۇنداي ناشار مازمۇندار ساباقحانادان بايقالۋدا. «كەيبىر ناشار مازمۇنداردى جۇمساق بولشەكتەر توسا المايدى، تەك وقىتۋشىلاردىڭ بايقاعان ساتتە ءوشىرىپ وتىرۋىنا تۋرا كەلەدى، كەيدە بايقاماي قالعان كەزدە ۇزاق ۋاقىت بويى ەكراننىڭ وڭ جاق استىڭعى بۇرىشىندا تۇرىپ قالىپ، وقۋشىلاردىڭ ويىن بولەدى».

  ءتىلشى رەتتەۋ بارىسىندا مىنالاردى بايقاعان: ناشار ينفورماتسيالار نەگىزىنەن جارناما تەرەزەسى فورماسىندا «ەكرانعا شىعىپ»، بالالاردى تەرىس جولعا باستايدى. بيىل 4 – ايدا گۇيجوۋ ولكەسىندەگى باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىسى ينتەرنەتتە ساباق وقۋ بارىسىندا قايتا – قايتا كورىنگەن ينتەرنەتتىك ويىننىڭ جارناماسىنا قىزىعىپ، جارنامانى باسىپ كورە بەرگەن، سونىڭ كەسىرىنەن ول اناسىنىڭ 6000 يۋان اقشاسىن جۇمساپ جىبەرگەن. 5 – ايدا تيانجين قالالىق جەرگىلىكتى سوت مەكەمەسى كامەلەتكە تولماعان ورەننىڭ جانە ءبىر بالاعا ادەپسىزدىك ىستەگەنى جونىندەگى دەلونى قارادى، زاڭدىق كومەك بەرۋشى جاق ەسەپتەلەتىن تيانجين قالالىق ادۆوكاتتار قوعامىنىڭ كامەلەتكە تولماعانداردى قورعاۋ كاسىپتىك كوميسسياسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى فۋ جيا: «كامەلەتكە تولماعانداردىڭ قىلمىس وتكىزۋى تەرەزەشە جارناماداعى زورلىقتى كۇش، شارۋ مازمۇن ينفورماتسيالارىمەن تىعىز قاتىستى»، — دەپ اشىعىن ايتتى.

  تەرەزەشە جارنامالار قالايشا وقۋشىلاردى شىرعالايدى

  تەرەزەشە جارنامالار كومپيۋتەر ارقىلى ينتەرنەتكە شىعۋ بارىسىندا ۇنەمى كەزىگەتىن باياعىدان كەلە جاتقان ماسەلە، جىلجىمالى ينتەرنەتتىڭ دامۋىنا بايلانىستى، بۇل ماسەلە جىلجىمالى ينتەرنەتكە قاراي قۇلاشىن جايا باستادى.

  تەرەزەشە جارناما ينتەرنەت سالاسىندا ۇزاقتان بەرى تالاس – تارتىس تۋدىرىپ كەلەدى. جۇڭگو ينفورماتسيا حاۋىپسىزدىگىن زەرتتەۋ مەكەمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى زو شياۋدۇڭ بىلاي دەپ قارايدى: تەرەزەشە جارنامالاردىڭ ينتەرنەت قولدانۋشىلاردىڭ سوگىسىنە ۇشىراعانىنا ۇزاق ۋاقىت بولدى، بۇل باقىلاۋ – باسقارۋ تاراۋلارى مەن جارناما سالاسىنىڭ راقايلاسۋىنىڭ ناتيجەسى. «ەلىمىزدە ينتەرنەت ەكولوگياسى نەگىزىنەن تەگىن قىزمەت وتەۋلەردى نەگىز ەتەتىندىكتەن، كەيبىر توراپتار، جۇمساق بولشەكتەر كورىلىمنەن پايدالانىپ اقشا تابۋعا، جارناما ارقىلى جانىن باعۋعا سۇيەنەدى، تەرەزەشە جارنامالاردىڭ كوبەيۋىنىڭ سەبەبى وسىندا جاتىر».

  ەكراندى يەلەپ، وشىرۋگە قولايسىزدىق تۋدىراتىن، شارۋ مازمۇن قاتارلى ناشار ينفورماتسيالار قامتىلعان تەرەزەشە جارنامالاردىڭ تيىلماۋىنىڭ باستى سەبەپتەرى ¬— زاڭعا قايشىلىق جاساعانداردى جازالاۋدىڭ جەڭىل بولۋى، جازالاۋ تەبىنىنىڭ ءالسىز بولۋى. فۋ جيا بىلاي دەپ تانىستىردى: «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ جارناما زاڭىنداعى» بەلگىلەمەلەرگە نەگىزدەلگەندە، تەرەزەشە جارناماداعى زاڭعا قايشى ارەكەتتەرگە سالىناتىن ەڭ جوعارى ايىپ اقشا مولشەرى تەك 30 مىڭ يۋان عانا، زاڭعا قايشىلىق جاساۋشىلاردى جازالاۋ رولى شەكتى.

  سونىمەن بىرگە، زو شياۋدۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: تەرەزەشە جارنامالار جەكەلىك ينفورماتسيالاردىڭ سوڭىنا ءتۇسۋدى نەگىز ەتەدى. «مۇنداي جاعدايدا، جارناما ساۋداگەرلەرى تۇتىنۋشىلاردىڭ جەكەلىك اۋەسىنە قاراي جارنامالاردى دالمە – ءدال بەرە الادى».

  وتە – موتە، ىندەت مەزگىلىندە ينتەرنەت ارقىلى ساباق وقىعان وقۋشىلاردىڭ سانى مول بولعاندىقتان، بۇدان كەيبىرەۋلەر ساۋدا ورايىن بايقادى. ءتىلشىنىڭ وڭتۇستىكتەگى بەلگىلى جارناما سەرىكتەستىگىنە جاسىرىن تىلشىلىك ىستەۋ بارىسىندا ۇعىسۋىنشا، اتالعان سەرىكتەستىك ميلليون دانا تەرەزەشە جارنامانى 10 مىڭ يۋانعا ەسەپتەپ، جاس شاماسى، ىزدەۋ ەستەلىكتەرى قاتارلى تاسىلدەردەن پايدالانىپ، وقۋشىلار توبىن تۇراقتاندىرىپ، ولارعا جارنامانى دالمە – ءدال كورسەتەدى. جارناما سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى لي مىرزا: «وقۋشىلاردان اقشا تابۋ ەرەسەكتەردەن اقشا تابۋعا قاراعانداي وڭاي بولادى»، — دەپ توتەسىن ايتقان.

  قايتكەندە ساباقحانانى پاك ساقتاي الامىز

  ماماندار مەن وقىتۋشىلار، وقۋشىلاردىڭ اتا – انالارى بىلاي دەپ قارادى: ىندەتتەن بۇرىن، وقۋشىلاردىڭ ينتەرنەتكە شىعۋىنا اتا – انالارى مەن مەكتەپ تەكتەۋ سالاتىن، الايدا، ىندەت تۋىلعان سوڭ، وقۋشىلار ۇيرەنۋ، تۇرمىس قاتارلى جاقتاردا ينتەرنەتتەن جاپپاي پايدالاندى، وقۋشىلاردىڭ ينتەرنەتپەن بولعان قارىم – قاتىناسى بارعان سايىن جيىلەدى، ولارعا پاك ۇيرەنۋ ورتاسىن تەزىرەك جاراتىپ بەرۋ كەرەك.

  زو شياۋدۇڭ قاتارلى ماماندار بىلاي دەپ قارادى: الەۋمەت نازارىنىڭ جىلجىمالى ينتەرنەتكە قاراي ويىسۋىنا بايلانىستى، باقىلاۋ – باسقارۋ تاراۋلارى جىلجىمالى ينتەرنەتتەگى تەرەزەشە جارنامالاردى باسقارۋدى كۇشەيتۋى قاجەت. مىسالى، ەرەجەلەردى ونان ارى ناقتىلاندىرىپ، جۇمساق بولشەكپەن قامدايتىن ساۋداگەرلەردەن، ءسوزسىز، جۇمساق بولشەككە قوسىلعان تەرەزەشە جارناما فۋنكتسياسىن ايقىن جازۋدى، تۇتىنۋشىلاردىڭ تالعام جاساۋىنا قولايلىلىق جاراتۋدى تالاپ ەتۋى كەرەك.

  سونىمەن بىرگە، تەرەزەشە جارنامالارداعى بىلىققان جاعدايدى جونگە سالۋدا زاڭعا قايشى جارنامالارعا قاتىستى جاقتاردى جازالاۋ تەبىنىن كۇشەيتۋ كەرەك. بەيجيڭ قالاسى جيڭشى (تاييۋان) ادۆوكاتتار باسقارماسىنىڭ ادۆوكاتى حۋ رۇڭ قاتارلىلار بىلاي دەپ قارايدى: ونەركاسىپ – ساۋدانى اكىمشىلىك جاقتان باسقارۋ تاراۋلارى، ينتەرنەت ينفورماتسياسى تاراۋلارى قاتارلىلاردى باقىلاۋ – باسقارۋدى كۇشەيتۋى، بازاردى باقىلاۋ مەن باسقارۋ تەبىنىن ارتتىرۋى، زاڭ – تۇزىمگە قايشى ارەكەتتەردى باتىل جازالاۋى، قىلمىس قالىپتاستىرعانداردى ءادىليا تاراۋلارىنا جوتكەپ بەرىپ، ولاردىڭ قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىن قۋزاستىرۋى كەرەك. قاتىستى زاڭ – تۇزىمدەرگە وزگەرىس ەنگىزىپ، زاڭعا قايشى تەرەزەشە جارنامالارعا اقشالاي ايىپ سالۋ سوماسىن جوعارىلاتۋ كەرەك.

  مۇنان سىرت، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ ينتەرنەتكە شىعۋداعى ساپالىق ورەسىن ءوسىرۋ جاعىنداعى ءتالىم – تاربيەگە ءمان بەرۋ كەرەك. جۇڭگو قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى قوعامدىق عىلىمداردى زەرتتەۋ باسقارماسىنىڭ تەتە اعا زەرتتەرمەنى، جاستار مەن ورەندەر جانە وقۋ – اعارتۋ، قوعامدىق عىلىم زەرتتەۋ كەڭسەسى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى جۋ دي بىلاي دەپ قارايدى: قازىر وقۋشىلاردىڭ ينتەرنەتتەن پايدالانۋ ۋاقىتى ۇزاق، مەكتەپ پەن اتا – انالار وقۋشىلاردىڭ ينتەرنەتتەن پايدالانۋ بارىسىندا دۇرىس پەن بۇرىستى پارىقتاۋ، ينفورماتسيانى سارالاۋ قابىلەتىن جەتىلدىرۋى، وقۋشىلاردى ينتەرنەتتەن ۇيلەسىمدى پايدالانۋ، ناشار مازمۇنداردى سانالىلىقپەن تەجەۋ سىندى اقاۋسىز كوزقاراس پەن ادەت قالىپتاستىرۋعا جەتەلەۋى كەرەك.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى

  
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار