بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى>>سالت-سانا

بويجەتكەن، كەلىن بولۋعا دايىنسىڭ با

  ءداۋىرجان تولەبايوۆ (قازاقستان)

2013.11.26 14:05     كەلۋ قاينارى : ءتاڭىرتاۋ تورابى


  اتام قازاق «كەلىنى جاقسى ءۇيدىڭ كەرەگەسى التىن» دەگەن ءسوزدى ايتقاندا، «كەلىنى جامان» ءۇيدىڭ دە بارىن بىلگەن سياقتى. ءيا، قازاقى قالىپقا، قازاقى ۇعىم - تۇسىنىككە سالىپ قارايتىن بولساق، وزگە ۇلتتاردى قايدام، ءدال قازاق ءۇشىن «كەلىن» ءسوزى جۇرەككە جىلىلىق ۇيالاتاتىن ەرەكشە ءسوز ەكەنى راس. سول سەبەپتى دە جاڭا وتباسىنا بارىپ، اق بوساعانى اتتاپ كىرگەن جاس كەلىنگە بار مەيىرىم - شاپاعاتىن توگىپ، ماڭدايىنان سيپاپ، باۋىرىنا باساتىن اتا - ەنە، قاۋمالاعان اعايىن جاڭا كەلىننىڭ بوساعانى اتتاۋىمەن كوپ جاقسىلىقتاردىڭ دا كەلەتىنىنە سەنگەن، سونى كۇتكەن. ولاي بولسا، «ءبىر بالام ەكەۋ بولدى» دەپ قۋانىپ، بالالاردىڭ باقىتتى عۇمىر كەشۋىن، ءماندى دە ءساندى ءومىر باستاۋىن شىن جۇرەگىمەن قالايتىن ءبىر حالىق بولسا، ول دا قازاق حالقى شىعار.

  ءبىراق بۇگىنگى تاڭداعى وزگەرگەن كوزقاراس، ۇلتتىق سيپاتتان اجىراي باستاۋشىلىق، ءوزىنىڭ ءتىلىن، ءدىلىن، سالت - ءداستۇرى مەن ونەگە - تاربيەسىن باعالاي الماۋشىلىق عاسىرلار بويى ساقتالىپ كەلگەن قۇندىلىقتارىمىزدى كومەسكىلەندىرىپ جاتقانى ءسوزسىز.

  جاڭا تۇسكەن كەلىننىڭ راقاتىنان گورى «ازابىن» تارتىپ جاتقان قازاق وتباسىلارى از ەمەس بۇگىندە. اتا - ەنەسىن، كۇيەۋىنىڭ جۇرتىن مەنسىنبەيتىن، اعايىن - تۋىستىڭ الدىندا يمەنبەيتىن، ءوزىنىڭ ايتقانىن ورىنداتىپ، كەرەك بولسا، كۇيەۋىن تۋىستارىنان ءبولىپ الىپ كەتەتىن، مۇلدەم ارالاستىرماي قوياتىن «كەلىنسىماقتاردى» كورگەندە، ولار دا كەشەگى ءبىر وتباسىنىڭ الپەشتەپ وسىرگەن قىزى ەمەس پە ەدى، ولارعا ءوز ۇيالارىندا قانداي ءتالىم - تاربيە بەرىلگەن دەپ ءبىر ءسات ويلانىپ قالاسىز. «كەلىنسىماق» دەپ ايتىپ وتىرعانىمىزدىڭ ءتۇپ ءمانىن ءتۇسىنىپ وتىرعان بولارسىز. ونداي «دارا مىنەز» كورسەتكەن كەلىندەردى «كەلىن» دەپ ايتۋدىڭ ءوزى قيىنداۋ بولىپ تۇر.

  قاي زاماندا بولماسىن، ءاربىر شاڭىراققا كەلىن بولىپ تۇسكەن قىزدارعا ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلگەن. كۇيەۋىنىڭ بابىن تابۋ ءوز الدىنا، سول اۋلەتتىڭ قۇتىن ارتتىرۋ، سانالى ۇرپاق تاربيەلەۋ، اتا - ەنەنىڭ قولىن «جىلى سۋعا مالۋ» سياقتى جاۋاپتى نارسەلەر كەلىنگە تيەسىلى مىندەتتەردىڭ ءبىرى. وسى ايتىلعان ءسوزدىڭ ىشىنەن «كۇيەۋىنىڭ بابىن» تابۋ دەگەن ماسەلەگە وي جۇگىرتە باستاساق، قازىرگى تاڭدا كۇيەۋىنە جوندەپ تاماق پىسىرىپ، كيىمىن تازالاپ جۋىپ، ءۇي ءىشىن جارقىراتىپ ۇستاۋ ونەرىن بىلمەيتىن كەلىندەردىڭ بار ەكەنىن كۇندەلىكتى ومىردەن كورىپ ءجۇرمىز. ەل ىشىندەگى اڭگىمەلەرگە قۇلاق تۇرسەڭىز، «پالەنشە كەلىندى كەلگەن جەرىنە اپارىپ تاستاپتى، ويتكەنى ول تاماق تا پىسىرە المايدى ەكەن، ءۇي بولۋدىڭ ءجون - جوسىعىن بىلمەيدى ەكەن، تەك كۇنى بويى كۇيەۋىنىڭ بەتىنە قاراپ وتىرۋدى عانا بىلەدى ەكەن» دەگەن سوزدەردى ەستۋگە بولادى.

  قازىرگى تاڭداعى جاس وتباسىلارىنىڭ اجىراسىپ كەتۋ سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە كەلىندەردىڭ «تاماق ىستەۋ، شاي قويۋ، كىر - قوڭدى تازالاۋ» سىندى تۇرمىستىڭ قاراپايىم نارسەلەرىن بىلمەۋدەن ەكەنى ايتىلۋدا. ءيا، وسى سوزدەردە اجەپتاۋىر شىندىقتىڭ جاتقانى راس. «قىزعا قىرىق ۇيدەن تيۋ» دەپ قىز تاربيەسىنە جەتە ءمان بەرە قاراعان اتا - بابامىزدىڭ بۇگىنگى ۇرپاقتارى سول ۇدەدەن قانشالىقتى تابىلىپ وتىر؟ بۇل قىز ءوسىرىپ، ونى بولاشاقتا قۇتتى ورنىنا قوندىرىپ، ۇزاتقالى وتىرعان اتا - اناعا قاراتا ايتىپ وتىرعان ءسوزىمىز. وكىنىشكە وراي، اتا - بابامىزدان قالعان بولاشاق كەلىندى تاربيەلەۋدىڭ ونەگەلى جولى ۇمىتىلدى. ول قانداي جول ەدى؟ ول قىز بالانى كەلىن بولۋعا دايارلاۋدىڭ جولى. قىز بالانى بالا كەزىنەن ءۇي شارۋاسىنا باۋلىپ، جاسىنا ساي بولاتىن جۇمىستاردى اتقارۋدى تاپسىرىپ، وسە كەلە قوناق كۇتۋدى، ۇلكەندى سىيلاۋدىڭ، كىشىگە ىززەت كورسەتۋدىڭ ءجونىن ۇقتىرىپ، ادەپ پەن ءداستۇردى ساقتاي ءبىلۋدى جانە تاعى باسقا تولىپ جاتقان سالت - جورالعىلاردان حاباردار ەتىپ وتىرۋ قىز تاربيەلەپ وتىرعان ءاربىر اتا - انانىڭ پارىزى. قىز تاربيەسىنە جەتكىلىكتى كوڭىل بولگەن وتباسىلارىنىڭ عانا ۇزاتقان قىزدارى بارعان جەرلەرىندە «ارداقتى كەلىن» اتانادى. ونداي قىزدى تاربيەلەپ وسىرگەن اتا - انا دا العىس ەستىپ، كوڭىلدەرى مارقايىپ وتىرادى. بۇگىندە مۇنداي مىسالدار ومىردە از ەمەس. ءبىراق قىزدارىن بولاشاق كەلىن ەتىپ ءوسىرۋ، سول جولعا دايىنداۋ ماسەلەسى كەيبىر بۇگىنگى قازاق وتباسىلارىنىڭ شىن مانىندەگى ولقى سوعىپ تۇرعان جاعدايلارىنىڭ بىرىنە اينالدى. مۇنى قايتادان قالپىنا كەلتىرۋدىڭ جولى ءوزىمىزدىڭ ۇلتتىق سالت - داستۇرلەرىمىزدى ساقتاپ قالۋدى ويلاستىرۋ.

  بۇگىندە ءوزىنىڭ ءتول سيپاتىنان، ۇلتتىق بولمىسىنان اجىراپ بارا جاتقان وتباسىلارىمىز بار. ولاردىڭ اكە - شەشەلەرى دە وزدەرى انا تىلدەرىندە سويلەمەيدى، ءداستۇردى بىلمەۋ ءوز الدىنا، قاراپايىم تۋىستىق اتاۋلاردى بىلمەيدى، قازاقى سالت - جورادان بەيحابار. بۇل ماسەلە دە وسىنداي قيىندىقتاردىڭ تۋىنداۋىنا الىپ كەلەرى ءسوزسىز.

  كەلىنگە قاتىستى داستۇرگە توقتالساق، اڭگىمەمىز ۇزاققا سوزىلىپ كەتۋى مۇمكىن. ودان دا جاڭا تۇسكەن كەلىنگە اقىل - كەڭەس، وسيەت رەتىندە ايتىلاتىن كادىمگى «بەتاشار» سالتىنداعى كەيبىر جىر جولدارىنا توقتالساق تا جەتكىلىكتى بولار - اۋ دەپ ويلايمىن.

  ... ەل - جۇرتىڭا جاق، كەلىن!

  ءوزىڭ ءبىر اقىل تاپ، كەلىن!

  كىسى كەلسە ۇيىڭە،

  كيىزىڭدى قاق، كەلىن!

  اتاڭدى بۇرىن جاتقىزىپ،

  تۇندىگىڭدى جاپ، كەلىن!

  ... كەلىن بوپ كەلگەن قيىن ءىس،

  جاڭا ءوسپىرىم بالاعا.

  قىزمەت قىل ءيىلىپ،

  اتا مەنەن اناعا.

  وزىڭنەن ۇلكەن ادامنىڭ بەتىنە تىكە قاراما.

  ۇلكەن كىسى كەلگەندە،

  قاتارلاسىپ وتىرماي،

  كەيىن وتىر پانادا.

  ... قاسىڭدا جاتقان بايىڭا،

  «تۇر - تۇرلاما»، كەلىنشەك!

  قاپتىڭ اۋزى بوس تۇر دەپ،

  قۇرت ۇرلاما، كەلىنشەك!

  جامان بولسا كەلىنشەك،

  كۇلكىسىن ءتىپتى تيمايدى!...

  اقىلدى، زەرەك كەلىندەر مۇنداي ءسوزدى بىردەن قاعىپ الىپ، سونى ورىنداۋعا، وزىنە سەنىپ تاپسىرىلعان ءۇمىتتى اقتاۋعا تىرىسىپ باعادى. مىنە، بۇل ءداستۇر - سالتىمىزدا ەجەلدەن كەلە جاتقان كورىنىس. بۇل ءبىر جاعى كەلىننىڭ ءوز ۇيىنەن العان ونەگەلى تاربيەسىنەن دە ءبىلىنىپ جاتاتىنى ءسوزسىز. شىققان جەرى مىقتى بولسا، تەگى دۇرىس بولسا، العان تالىمىندە ءمىن بولماسا، كەلىن ءوزى تۇسكەن شاڭىراقتىڭ بەرەكەسىن ارتتىرىپ، شىرايىن كىرگىزەتىنى انىق. تال بويى مەن تاربيەسىندە ءبىر ءمىنى جوق ونداي كەلىندى كۇيەۋدىڭ اتا - اناسى ءتىپتى ءوزىنىڭ بالاسىنان دا ارتىق جاقسى كورىپ كەتەتىن كەزدەرى از بولماي جاتادى. مۇنداي كەزدە:

  قاراماس ەشكىمگە تىك قاداپ كوزدى،

  قايتارار جۇمساق جاۋاپ، توسىپ ءسوزدى.

  سىناپتاي قوزعالىسى ىلپىپ تۇرعان،

  قالپىندا قاشان كورسەڭ ءبىر مىنەزدى.

  تاپ - تازا ءۇيى كۇندە سىپىرىلعان،

  شاڭقىلداپ شىقپاس ءۇنى بالانى ۇرعان.

  دالادان ەرتەلى - كەش ەرى كەلسە،

  قارسى الماس وسەكپەنەن ءۇي قىدىرعان، - دەگەن ولەڭ جولدارى ءتىل ۇشىنا ورالادى. قاراپ تۇرساق، حالقىمىزدىڭ جاقسى كەلىننىڭ ۇلگىسىن جاساپ بەرگەن ۇلاعاتتى سوزدەرى از ەمەس ەكەن. ولاي بولسا، ولار نەلىكتەن ورىندالمايدى؟ نەگە شىنايى ومىردە كورىنىس تاپپايدى؟ مۇنىڭ ءبىر سەبەبى قىزدىڭ شەشەسى بۇگىنگى تاڭدا ونىڭ قورعاۋشىسىنا، «ادۆوكاتىنا» اينالىپ العان. «بارعان جەرىڭە بالداي باتىپ، سۋداي ءسىڭ» دەيتىن شەشەلەر ازايىپ بارا جاتىر. ءوزىنىڭ دە تاربيەسى وڭىپ تۇرعانى شامالى قىزىنا: «كورەرسىڭ، تۇرا الماساڭ قايتىپ كەلەرسىڭ» دەيتىندى شىعاردى. «قاشان كەلسەڭ دە ەسىك اشىق. ءوزىڭدى قيناما، سەن ول ءۇيدىڭ كۇڭى بولۋعا بارا جاتقان جوقسىڭ. باسىڭنان ءسوز اسىرما» دەپ تە اقىل - كەڭەسىن قارشا جاۋدىرىپ جاتاتىن انالاردى كورىپ ءجۇرمىز. مۇنداي سوزدەردى بويىنا ءسىڭىرىپ بارعان كەلىن ءوزىنىڭ وڭ اياعىمەن اتتاعان بوساعاسىن بەرىك ەتىپ، وتباسىنىڭ ۇيتقىسى بولۋعا ەمەس، بەينە ءبىر «مايدانعا» بارا جاتقانداي اتتانادى. ەسىكتەن كىرمەي جاتىپ تالاپ قويىپ، شاڭىراقتىڭ شىرقىن بۇزىپ، اعايىننىڭ اراسىنا جىك سالىپ، ەكى ءۇيدى قاتار قوندىرماي، جات قىلىقتار كورسەتىپ، ءوزىنىڭ دە، كەلگەن جەرىنىڭ دە ابىرويىنا داق ءتۇسىرىپ الىپ جاتادى. سوندا بۇگىنگى قىزداردىڭ كەلىن بولۋعا دايىن بولماي شىعاتىنى نەلىكتەن؟

  ءيا، جاستاردىڭ ومىرگە جەڭىل - جەلپى، ال وتباسىلىق ومىرگە ات ءۇستى قاراي باستاعانى راس. قازىرگى تاڭدا يبالى كەلىن بولۋدى ويلاعان قىزدان جەكە باسىنىڭ مۇددەسىن ويلاعان قىزدار قاتارى كوبەيىپ تۇر. ءتىپتى، «بۇگىنگى زاماناۋي قىزدارعا كۇيەۋدىڭ دە قاجەتى شامالى بولىپ قالدى» دەگەن سوزدەردى دە ەستيتىن بولدىق. سەبەبى ولاردىڭ قىزمەتى، جۇمىسى بار، ءمانسابى شارىقتاۋدا. سول جولدى قيىپ، قول جەتكىزگەن تابىستارىنان كۇيەۋگە ءتيىپ ايرىلىپ قالعىسى كەلمەيدى دەيدى. كۇيەۋگە ءتيىپ جاتسا دا ۇزاققا بارمايدى، اجىراسىپ كەتەدى. ءبىراق اجىراسۋدىڭ سەبەپتەرى جالعىز بۇل ماسەلەگە بايلانىپ تۇرعان جوق شىعار دەپ تە ويلايمىز.

  ەڭ الدىمەن بولاشاق قىزدىڭ كەلىن بولۋعا دايارلىعى جەتكىلىكسىز. سوندىقتان قاراپايىم تۇرمىستىڭ ءمانىن تۇسىنبەيتىن قىزدان جاقسى كەلىن شىعادى دەۋ دە قيىن. كۇيەۋىنە ءدامدى ەتىپ اس - اۋقات دايىنداپ بەرۋدىڭ وعان دەيىن ارنايى ازىرلىگىنەن وتپەگەن كەلىندەر ءۇشىن بۇل ۇلكەن ماسەلەگە اينالىپ وتىر. ماسەلە جالعىز اس - اۋقاتتا تۇر دەسەك، ازدىق ەتەر. ءبىراق ەر - ازامات ءۇشىن بۇل دا ماڭىزدى ماسەلە ەكەنىن ادام جانىنىڭ قىر - سىرىنا تەرەڭ ۇڭىلەتىن پسيحولوگتاردان ەستىپ جاتامىز. ورىستاردىڭ ايتاتىن مىنا ءبىر ءسوزى بار عوي: «ەركەك جۇرەگىنە جول تابۋ اسقازان ارقىلى» دەپ. سول ايتپاقشى، ەركەككە كەرەگى دە ءۇيىنىڭ ءتۇتىنى ءتۇزۋ شىعىپ تۇرعانى ەمەس پە؟ ول دەگەنىمىز تاماعى ۋاقىتىلى ازىرلەنىپ، كيىمىنىڭ ءبۇتىن بولۋى، توسەگى سالۋلى، بالاسى باعىپ - قاعۋلى، اكە - شەشەسىنىڭ كەلىنگە دەگەن ريزاشىلىق سەزىمىنىڭ جوعارى بولۋى. وسى قاراپايىم قاعيدا ۇدەسىنەن كورىنە الماعان كەلىن كوپ ۇزاماي كۇيەۋىنەن ۇرىس ەستىپ، ونىڭ اقىرى اجىراسۋعا دەيىن اپارىپ جاتادى. وسىنداي ماسەلەلەردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن كەيبىر انالارىمىزدىڭ باستاماسىمەن كەلىندەر دايارلايتىن مەكتەپتەردىڭ اشىلىپ جاتقانىن ەستىدىك. مۇنىڭ ءبارى جايدان - جاي بولىپ جاتقان جوق. ول مۇنداعى ۇلكەن ماسەلەلەردىڭ بار ەكەنىن انىق كورسەتىپ بەرۋدە.

  ۇيلەنگەن ۇلى اجىراسىپ كەتكەن ءبىر اپايدان سىر سۋىرتپاقتاپ كورگەنىمدە الگى اپايدىڭ ايتقانى مىناۋ بولدى: «كەلىن تۇسىردىك. ءبىراق ول كەلىنىمىز ءۇي شارۋاسىنان مۇلدەم بەيحابار بولىپ شىقتى. تاماق پىسىرمەك تۇگىل، ىدىس - اياق جۋۋدى دا بىلمەيدى. تۇرمىسقا بەيىمى جوق. ولاي بولسا، ونىڭ سۇلۋ بولعانىنان قانداي پايدا. ءدامدى تاماق پىسىرىلمەگەن سوڭ، ۇلىم قاشان بارسام دا اش وتىرادى. ءتىپتى بولماعاننان كەيىن دايىن استى ساتىپ الادى ەكەن. ءوز وتباسىنان ۇيرەنىپ كەلمەگەن كەلىندى تاربيەلەۋدىڭ ءوزى قيىن ەكەن. قازىرگى جاستار ءوز بىلگەنىم وزىمە دەيتىن بولىپ كەتتى عوي. ءبىزدىڭ ايتقانىمىزدى قۇلاقتارىنا دا ىلمەيدى. اقىر سوڭىندا ەكەۋى اجىراسىپ تىندى».

  اعا ۇرپاقتان ەستۋىمىزشە، كەزىندە جالپى ءبىلىم بەرەتىن ورتا مەكتەپتەردە قىزدارعا ارنالعان «ءۇي شارۋاشىلىعى» ءپانى بولعان دەسەدى. ول دا سول زامانداعى جاستاردىڭ اجىراسۋ سەبەپتەرىن زەرتتەپ بارىپ، ۇكىمەتتىڭ ارنايى ەنگىزگەن ءپانى بولعان ەكەن. ول ءپاننىڭ كۇشتىلىگى سونداي، مەكتەپ بىتىرگەن قىزدار كەلىن بولۋدىڭ شەبەرلىگىن مەڭگەرىپ شىققان. ودان كەيىن جاس وتباسىلار اراسىنداعى اجىراسۋلار ساپ تيىلعان. اس پىسىرۋدەن باستاپ، كيىم تىگۋگە دەيىن ۇيرەتكەن مۇنداي پاندەر قازىرگى مەكتەپتەردە نەلىكتەن قولعا الىنبايدى؟

  قازىرگى مەكتەپتەردەگى ەڭبەك ساباقتارىندا ءبىرلى - جارىم دۇنيەلەر ۇيرەتىلىپ تە جاتقان شىعار، ءبىراق ول جۇيەلى تۇردە بولماعاننان كەيىن، ادىستەمەسى، وقۋلىعى، باعدارلاماسى جوق بولعاننان كەيىن بەرەتىن ناتيجەسى دە ويداعىداي بولماي شىعادى. ونىڭ ۇستىنە قازىرگى «مودا» تالاپتارى دا قىزدارىمىزدىڭ كەلىندىك قىزمەتىنە بىلەك سىبانا كىرىسۋىنە توسقاۋىل بولۋدا. تىرناقتارىن سوياۋداي قىلىپ ءوسىرىپ العان كەلىندەر ءۇي تۇرمىسىندا وزىنە تيەسىلى جۇمىستى ساپالى اتقارا الا ما؟ ادەمىلەنىپ، ساندەنىپ ءجۇرۋ ءاربىر قىزدىڭ تابيعاتىندا، بولمىسىندا بار دۇنيە ەكەنىن ەلەپ - ەسكەرسەك تە، قازىرگى بۇل جاعداي ءوزىنىڭ شەگىنەن شىعىپ، تىم اسىرا سىلتەپ جىبەرۋشىلىك تە كورىنىس بەرىپ جاتادى. قىزدارىن ۇزاتقان اتا - انا بالاسىنىڭ جاعدايىن ساعات سايىن سۇراپ، قۇداسى مەن قۇداعيىنا: «بالامىز ۋاقىتىلى دەم السا، قاتتى شارشاماسا» دەگەن سياقتى تالاپتارىن ايتىپ قالىپ جاتادى. ءتىپتى كەيبىر كەلىندەردىڭ جەيتىن تاماعى دا بولەك بولادى ەكەن دەگەندى قۇلاعىمىز شالادى. بۇل كوبىنەسە باي مەن كەدەي قۇدا بولعاندا كەزدەسەتىن جاعداي ەكەن. «ەكى باي قۇدا بولسا، اراسىندا جورعا جۇرەدى، ەكى جارلى قۇدا بولسا، اراسىندا دوربا جۇرەدى، باي مەن جارلى قۇدا بولسا، ايىرىلىسا الماي زورعا جۇرەدى» دەيتىن ماقال باي ۇيدەن كەدەي ۇيگە بارعان كەلىننىڭ سول ءۇيدىڭ تۇرمىسىنا كوندىگە الماي (شارۋا ىستەپ ۇيرەنبەي، اق ساۋساق بولىپ وسكەندىگىنەن) كەتىپ قالۋىنا اپارىپ سوعادى.

  كەلىن ماسەلەسىنە قاتىستى ومىردە بولعان مىنا ءبىر وقيعا ەسىمە ءتۇسىپ وتىر. سولتۇستىك وڭىردەن وڭتۇستىككە كەلىن بولىپ بارعان قىزى حابارسىز كەتكەن سوڭ، شەشەسى ىزدەپ شىقپاي ما. الگى قىزدى ىزدەپ اناسى كەلسە، قىزى ۇيدە جوق دەيدى. «قىزىم قايداعا» باسىپ، ۇيگە كىرمەي، ەسىك الدىندا كۇتىپ تۇرعان اناسى ءبىر ۋاقىتتا كيىمى توز - توز بولىپ كەتكەن، قولىندا اربا سۇيرەپ كەلە جاتقان قىزىن كورىپ: «مىنا ءتۇرىڭ نە؟ جينال، ۇيگە كەتتىك. ءبۇيتىپ بايعا تيگەنىڭ قۇرىسىن» دەپ الىپ كەتىپ قالعان كورىنەدى. ەل ىشىندە مۇنداي مىسالدار كوپ. ونداي وقيعالاردىڭ ءار ءتۇرلى نۇسقاسىن ءار اۋىلدان كەزدەستىرۋگە بولادى. سوندىقتان دا قىزدارىنىڭ ۇزاتىلعاننان كەيىنگى ومىرىنە ارالاسۋ قازىرگى تاڭداعى انالارىنىڭ «سۇيىكتى» ادەتىنە اينالىپ الدى.

  دەمەك، كەلىن بولۋدىڭ ءمانى قاتتى وزگەردى. ەندىگى تاڭدا قىزدارىن قيانعا قوندىرۋدى ويلاعان اتا - انا ەمەس، قىزدارىنىڭ بارعان جەرى كوڭىلدەرىنە جاقپاسا قايتارىپ الۋدى ويلايتىن اتا - انالار قاتارى باسىم بولىپ بارا ما دەگەن حاۋىپ بار. مۇنىڭ ءبارى كەلىندىك مەكتەپتىڭ ونەگە - داستۇرلەرىنەن ءبىرجولا ايرىلىپ بارا جاتقانىمىزدىڭ بەلگىسى. ونىڭ ەكىنشى ءبىر سەبەبى، ارينە، اتا - انانىڭ ءوز قىزىنا بەرگەن ءتالىم - تاربيەنىڭ جەتكىلىكسىزدىگىنەن، وعان كۇنى ەرتەڭ كەلىن بولاسىڭ دەپ سوعان قاتىستى شارۋالاردى ۇيرەتپەۋىنەن. سونىڭ سالدارىنان جاس وتباسىلارىنىڭ اراسىندا اجىراسۋ دا بەلەڭ الىپ تۇر. بۇل بۇگىنگى قوعامداعى كەلىندەرگە بايلانىستى تۇيتكىلدى ماسەلەلەردىڭ بار ەكەنىن بىلدىرەدى. وتباسىنىڭ باقىتى، ەڭ الدىمەن، ايەل ادامعا بايلانىستى ەكەنىن ەستەن شىعارمايىق! «شينجياڭ گازەتى»
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.