- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
بالانى قىرقىنان شىعارۋ سالتى
2014.05.13 13:07
قازاق حالقىندا دۇنيە ەةسىگىن جاڭادان اشقان سابيگەة قىرىق كۇن تولعاندا «قىرقىنان شىعارۋ» دەگەن كوپكە تانىمال سالتتى جاسايدى . حالىقتىڭ بۇرىننان كەلە جاتقان تۇيسىگىندةە دۇنيەگە كەلگەنءسابي 40 كۇننىڭ ىشىندەة اينالاداعى ورتاعا بەيىمدەلىپ، جۇيكە جۇيەسى قالىپتاسا باستايدى . ادامداردىڭ داۋسىنا ، اينالادا بولىپ جاتقان قۇبىلىستارعا دەگەن سەزىمتالدىعى پايدا بولادى . بۇل ءسابيدىڭ جۇيكە جۇيەسى قالىپتاسىپ، اينالاسىنا بەيىمدەلگەنىن كورسەتەدى. عىلىم دا جاڭادان تۋىلعان ءسابيدىڭ العاشقى 40 كۇنىندە جۇيكە جۇيەسىنىڭ قالىپتاسۋ بولاتىندىعىن دالەلدەگەن . ول ۋاقىتتا سابيگە ەرەكشە كۇتىم جاساعان. (ةەمىزۋ، شومىلدىرۋ، ۇيىقتاتۋ) سياقتىلار. سول سەبەپتەن دە اناسى تۋا سالىسىمەن تاستاپ كەتەتىن جاعداي، سابيلەردى اسىراۋ سياقتىلار بولمايدى. ولار ارنايى كۇتىلەدى، ءوز ىسىنىڭ مايتالمان ماماندارى كۇتىم جاسايدى .
قازاق حالقى بالا قىرقىنا جەتكەنشە قالاي كۇتىم جاساعان؟
سوناۋ كوشپەلى ۋاقىتتاردا جاڭا بوسانعان ايەلدەردىڭ جانىندا جاسى ۇلكەن اجەرلەرىمىز بولعان. ول كەزدە اۋرۋحانا دەگەن بولمايدى. ءتىپتى، مەدەتسينالىق كەرەك-جاراقتار جوقتىڭ قاسى. الايدا، بۇنداي تاپشىلىقتار ءسابيدىڭ دۇنيەگە كەلۋىنە كەدەرگىلىك بولمادى. ءسابي دۇنيەگە كەلگەن ساتتەن-اق قۇرباندىققا قوي سويىلىپ، كوپشىلىككە تاماق بەرىلەدى. سونىمەن قاتار ازان شاقىرىلىپ ات قويىلادى . بالاعا ات قويۋ — اتا-اناسىنىڭ مىندةەتى. قازاق حالقى جاڭادان تۋىلعان سابيگە ة 3 كۇننىڭ ىشىندة ات قويىپ بولادى.
اناسى نەمەسە ءۇيدىڭ ۇلكەن اجەسى جاس ءسابيدى 40 كۇن بويى سۋعا شومىلدىرادى . جاس كەلىندەر مەن جاسى كىشى انالار ونىڭ جانىندا بولىپ تاماشالايدى . شومىلدىرۋ ءۇشىن دايىندالعان سۋعا ءبىرىنشى كۇنى تۇز، ەكىنشى كۇنى سابىن، ءۇشىنشى كۇنى حوش ءيىستى ءشوپ (كيىكوتى) قوسىپ، كەزەك-كەزەك شومىلدىرادى . تۇزدى سۋعا شومىلىپ وسكەن بالانىڭ دەنەسى شىمىر بولىپ، كىشىگىرىم جاراقاتتارعا قاتتى قينالمايدى، تەز جازىلادى . ال سابىننىڭ باكتەريالاردى جوياتىندىعى بەلگىلى.
ءسابيدى شومىلدىرۋعا ارنالعان ىدىسقا ۇلكەن اعاش قاسىقپەن (وجاۋ سەكىلدى) 40 -41 رةت سۋ قۇيىپ، ىزگى تىلەكتەردى ايتادى.
حالىقتىڭ وزدەرىنە ورنالاسقان ايماقتارىنا قاتىستى ءوز ەرەكشەلىكتەرى بولادى. سول سەكىلدى بالانى قىرقىنان شىعارۋ كەزىندە دە ازداعان وزگەشەلىكتەر بولادى. مىسالى، كەيبىر ايماقتاردا قىرقىنان شىعار كەزدەة شومىلدىراتىن سۋعا ءتۇرلى زاتتار سالادى . قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك ايماعىندا ءسابي ۇل بالا بولسا، ونى قىرقىنان شىعار كەزدە شومىلدىراتىن كەزدە سۋعا اسىق سالادى . ال قىز بالا بولسا، وندا سۋعا تيىن اقشا، التىننان جاسالعان اشەكەي بۇيىمدار سالادى . سابيدىڭ شاشىن العان ادامعا شاشىنىڭ سالماعىنداي التىن بەرەدى. شاشتى ساقتاپ قويادى . ودان كەيىنگى كەزدەردە شاشىن السا، ادام اياعى باسىپ جۇرمەيتىن جەرلەگە تاستاعان نەمەسە جەرگە كومىپ قويعان.
ءيت جەيدە دەگەن بار. ول — ءسابيدىڭ قىرقىنان شىققانشا كيەتىن جەيدەسى. ونىڭ تۇيمەلەرى بولمايدى، الدى اشىق بولادى دا سابيدى كيىندىرىپ-شەشىندىرىپ جۇرۋگە وتە وڭاي كەلەدى.
ءسابيدى شومىلدىراتىن جەردىڭ جىلى بولۋىنا باسا نازار اۋدارعان . ۇيتكەنى، دةنساۋلىعى تولىق جەتىلىپ، يممۋنيتتەتتى دامىماعان ءسابي ءۇشىن بولماشى سالقىندىقتىڭ ءوزى وتە حاۋىپتى .
قىرقىنان شىعارۋ كەيىنگى قازاق وتباسىلارىنىڭ كەيبىرى ءۇشىن كىشىگىرىم ءىس. تۋعان-تۋىستار جينالىپ، قىرقىنان شىققان سابيگە اق تىلەكتەرىن ايتادى .
جاس ءسابي قىرقىنان شىقپاي تۇرىپ ونى كوپشىلىكتىڭ كوزىنەن تاسا ۇستايدى. سابيدىڭ جانىندا كوبىنەسە ءوزىنىڭ اناسى بولۋى كەرەك. جاسى ۇلعايعان اتا-اجەلەردىڭ جانىندا كوپ بولۋىنا بولمايدى .سەبەبى، جاسى ۇلعايعان قارتتاردىڭ دةنساۋلىعىندا قانداي دا ءبىر اقاۋدىڭ بولاتىندىعى بەلگىلى. (ءبارىندةە بولماسادا، كوپشىلىگىندةە) . ساقتىق ماقساتىندا وسى جاعدايعا كوڭىل بولگەن دۇرىس.
ۋلاپ-شۋلاعان جاس بالالار ءسابيدىڭ مازاسىن الماس ءۇشىن تىنىشتىق ساقتاۋعا دا نازار اۋدارۋ ءتيىس. ۇرىس-جاڭجال جاس سابيگە قاتتى اسەر ەتەدى.ءسابيدى شوشتىپاعان ابزال.
كەلۋ قاينارى: «التاي گازەتى» - التاي اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
