- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
بالانىڭ دەنە-بىتىمىنە بايلانىستى سىندارمەن ىرىمدار،تيىم سوزدەر
اۆتورى: زەينوللا سانىك
2015.07.10 15:05
ەرتەرەكتە قازاقتار ىرىمداپ،سابيگە تۇلىمشاق،كەكىل، قويعان، بالاسى تۇرماي جۇرگەن كەيبىر اتا-انالالار ەر بالانىڭ وڭ قۇلاعىن تەسىپ،سىرعا تاققان،بالاسى ەرجەتكەن سوڭ،ۇلان-اسىر توي جاساپ،وسى تويدىڭ ۇستىندە بوزبالانىڭ قۇلاعىنان سىرعاسىن الادى.جاستارعا ۇلكەندەردىڭ باتا بەرىپ،تىلەك تىلەۋى،سىن-ەسكەرتپە ايتىپ،باعىت ىسلتەۋى ەجەلگىءداستۇر بولعان،باتالىءسوز،اق تىلەك باياندى ومىرىنە،باقىتتى بولاشاعىنا يگى اسەرىن تيگىزەدى دەپ بىلگەن،جاس بالاسى بار ۇيلەر،اقساقالداردى ءاركەز شاقىرىپ،اق باتاسىن الىپ وتىرعان. مىسالى: جاستارعا عيباراتتى سول مىنا ءبىر باتا ۇلگىسىنە قۇلاق تۇرەلىك: «قۇرىق دەپ بەرسەم، قۇل بولما، شبىق دەپ بەرسەم شىل بولاما، بارىنەن دە شىراعىم، بايانى جوق ۇل بولما!».
بالانىڭ دەنە-بىتىمىنە قاراپ،قاريالار سىن-ەسكەرتپەلەر ايتقان.مىسالى:ءبىر قۇلاعىنان ەكىنشى قۇلاعى ۇلكەن بولسا –كۇيشى، ماڭدايى كەڭ بولسا-جايدارى، قۇلاعى مەن اۋزىنىڭ اراسى جاقىن بولسا- وتىرىكشى، جەلكەسىنىڭ شۇڭقىرى ۇلكەن بولسا – جالقاۋ، باس بارماعى ۇلكەن بولسا-سەرى،بارماعى مايىسقان بولسا-شەبەر،ساۋساقتارى سالالى بولسا-كۇيشى،بەتىنىڭ قالى بولسا-بالۋان، ت.ب دەپ جورىعان،ارينە مۇنىڭءبارىءداپ باسىپ تاۋىپ ايتاتىن كورىكپەلىك،اۋليەلىك ەمەس،ءومىر تاجىربيەسىنە سۇيەنىپ جاسالعان جورامال،دەگەنىمەن سوزگە ايرانداي ۇيىپ رىم ەتكەن اتا-انامىز «باتىر» بولادى دەگەن ءسابيدى «ءتىل-سوزدەن»تاسا،ەشكىمگە كورسەتىپەي، جەكەلىك تاربيەلەۋدىءراسىم ساناعان. «كىسى بولار بالانى كىسەسىنەن تانيتىن،كىسى بولماس بالانى مۇشەسىنەن تانيتىن»سىنشىلار تۋرالى ەل اۋىزىندا اڭىزدار كوپتەپ كەزدەسەدى.
ارينە، ادام جاراتىلىستان جاقسى ءيا جامان بولىپ تۋىلمايدى، ادامنىڭ جاقسى،جامان بولۋى وسكەن ورتاسىنا، العان تاربيەسىنە بايلانىستى.
ەل اراسىنداعى تۇسىنىكتەر بويىنشا تومەندەگىدەي سىن-ىرىمدار كەزدەسەدى، نارەستە اناسىنىڭ ومىراۋىن تاس قىلىپ وتىرىپ ەمسە، وندا ول ساراڭ بولادى؛ كەرىسىنشە، الاقانى اشىق،الاڭسىز ەمسە،وندا ول وسكەن سوڭ مىرزا جىگىت بولادى؛ ەر بالانىڭ كوزىن اشىپ ۇيقتايتىن ادەتى بولسا، ول ەرجەتكەندە باقىتتى ،جارى سۇلۋ بولادى؛ ال قىز بالادا وسىنداي ادەتتەر بولسا كۇيەۋى كەلبەتتى بولادى، ەگەر بالا ۇنەمى جاسىقتىڭ ۇستىنە ۇيقتايتىن بولسا،كەيىن ول ەل باسقاراتىن كوسەم بولادى،ال كورپەنى تۇمشالاپ وراپ الىپ جاتسا وسكەندە ىنجىق،جىگەرسىز بولادى؛ەگەر بۇكتەسىپ ۇيقتايتىن بولسا،مىنەزى جايدارى، اقكوڭىل بولادى،كەيدە ويشىل بولادى؛ال قول-اياعىنءتورت جاققا سوزىپ بەيجاي ۇيقتايتىن بولسا-ءتورت قىبىلاسى تەڭ،كەمەڭگەر،ءارى باتىر بولادى،ت.ب دەپ ىرىمداعان ارينە «قازاق ىرىم ەتەدى،ىرىم كەيدە قىرىق ەتەدى» دەمەكشى ونىڭءبارى ءدال كەلە قويۋى ەكىتالاي.
سونداي-اق قازاق حالقىنىڭ باعزى زاماننان بەرى بالالارىنا جامان بولادى، پالە-جالاعا ۇشىرايسىڭ،قۇدايدىڭ،ارۋاقتاردىڭ كيەسى سوعادى دەپ ىرىم ەتىپ،تيىم سالعان،قاراكەت-قىلىقتاركوپ كەزدەسەدى مىسالى: «بوساعانى كەرمە»،«بەيتكە قاراپ تۇزگە وتىرما»،«قولىڭدى شوشايتىپ بەيتتى كورسەتپە»،«اياعىڭدى كوككە كوتەرمە»،«بەلىڭدى،جاعىڭدى تايانبا»،«جۇلدىزدى ساناما»،«ايعا قاراپ دارەت سندىرما»،«جۇما كۇنى كىر جۋما»،«وتقا تۇكىرمە»،«ءۇيدى ايلانبا»،«بوس بەسىكتى تەربەتپە»،«جاقىن ادامدارعا،مىلىتىق،پىشاق،ءيت سيلاما»، ت.ب. ال ءبىر توپ تيىم سوزدەر ادەپتىلىك مىنەز-قۇلىق سىڭىرۋگە،تازالىق ساقتالۋعا ارنالعان.مىسالى:«تورگە قاراپ جۇرەڭنەن وتىرما»،«يتكە وجاۋمەن اس قۇيما»،«اعىن سۋعا كىر جۋما»،« ۇلكەننىڭ الدىن كەسپ»،« داستارقاندى اتتاما»،«سىپىرعىشپەن بالانى باسقا ۇرما»، مۇنداي تيىم سوزدەردىڭ تاربيەلىك ءمان-ماعىناسىن بۇگىن دە ەسكەرگەن،ۇلگى-ونەگە بولارلىق وسيەت-ونەگە.
كەلۋ قاينارى：اعاجاي التاي تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
