- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ءتىل − ۇلت بوگەنايى جانە قوعام جارشىسى
ادىلاي قىزىربەك ۇلى
2015.11.06 16:50 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
ءتىل مەن ۇلت قاتار ءومىر سۇرەدى. ءتىل جوق جەردە ۇلت تا جوق. بۇعان قاۋىمداستىق قوعامدى اتاي كەتەيىكشى، ولار تەك توپتاسقان ادامدار، ادامدار شوعىرى عانا ەدى. ال ۇلتتىڭ قالىپتاسۋىمەن قاتار دۇنيەگە سان الۋان ءتىل پايدا بولعانىن بىلەمىز. ءتىپتى ادەت - عۇرىپ، ۇلتتىق سالت - سانا، ءدىن، ءدىل ۇستان دەيتىن ادامزاتقا قاتىستى جان دۇنيەلىك ۇعىمداردىڭ دامۋى ءتىلدى تىرەك ەتتى. بۇدان ءبىز ۇلتتىڭ وركەندەۋى ءتىل تامىرىنىڭ قۋاتتانىپ، ودان ارى قاراي جاندانىپ، ساباقتانىپ بوي تارتۋىنا بايلانىستى ۇلتتىڭ قوعامدىق ورنىنىڭ بەكەمدەلىپ جاتارىن اڭعارامىز، بۇل شىندىق. ياعني ادام بار جەردە قاتىناساتىن ءتىل بار دەگەن ءسوز، ال قاتىناس بار جەردە دامۋ - وركەندەۋ بار. دامۋ - وركەندەۋ ادام بالاسىنىڭ بەتىن وڭعا قاراتىپ، ۋاقىت پەن كەڭىستىك اياسىندا كۇن ساناپ جاڭالىققا بەيىمدەتەدى. وسى بەيىمدىلىكتىڭ بىردە - ءبىرى ءتىل - جازۋسىز جۇمىس تىندىرا المايدى. ەندى مۇنى ادامداردىڭ شوعىرلى ورتاسىنداعى «يزم» اتالىپ جۇرگەن ساياسي اعىمدى كولدەنەڭ تارتىپ ايتار بولساڭ، «قوعام دامۋى» دەيتىن توق ەتەر تۇيىنگە كەلىپ توقتايمىز. مۇندا قيلى قوعامدار زامان - زاماننىڭ بەلبالاسىنا ۇقساپ قالاما قالاي؟
ويتكەنى زامان شەكسىز ماندىك شاماداعى ۇعىم. ال قوعام شەكتەمەلى. بەلگىلى ۋاقىت شەكتەمەسىنەن اسا المايدى. ءبىز بىلەتىن قاۋىمداستىق قوعام، تاپتىق قوعام، فەودالدىق قوعام، كاپيتاليستىك قوعام، سوتسياليستىك قوعام سىقىلدى قوعامدار زامان اعىسىندا پايدا بولىپ، يرىمدەپ - يرىمدەپ بىرىنە - ءبىرى شاراسىنان اسىپ قۇيىلعان كول سەكىلدى كوزگە ۇرىپ جاتادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، قوعام ادامدار شوعىرىنىڭ قالاۋىنا بايلانىستى. ول ەلدىك، تەرريتوريالىق شەڭبەر تۇرعىسىندا نەمەسە جوعارىدا اتالعان «يزم» تۇرعىسىندا باعىتتامالى تۇردە سول ەلدىڭ زامانعا دەگەن كوزقاراسى، يدەولوگياسى، تىرشىلىك تىنىسىنداعى تاڭداعان جولى نەمەسە ەلدىك مۇددەگە بايلانىساتىن سىڭايلى. سوندىقتان قايبىر ەل وزىنە ءتيىمدى جولدى تاڭدايدى. مۇنىڭ باستى جان بىتىرەتىن ۇگىتى دە ءتىل. ءتىل وسى دەڭگەيمەن، يدەيا، نانىم - سەنىم، تانىم، تارازى تالعام، ويلام سىقىلدى ادام جۇيكەسىن مەنشىكتەگەن ابستراكت شامالاردى ءبىر - بىرىمەن بايلانىستىراتىن باستى قۇرال. ول جۇيكەلى تابيعي ينتەرنەتتەردىڭ (نەمەسە بۇلاردى بۇگىننىڭ تىلىمەن ءتىرى ينتەرنەت دەي تۇرايىقشى) قىزمەتىندە بولۋمەن قاتار، ۇلتتىق ەڭ كىشى مولەكۋلالىق قۇرىلىمنىڭ جان داۋىسى. ءتىپتى ەڭ نازىك، ەڭ تۇپكى جان دۇنيەسىنىڭ بەينەلەنىمى. ۇلتتىڭ جانى. دەمەك، ءتىل بارلىق عىلىمنىڭ، ساياسيدىڭ، ەكونوميكانىڭ، قورعانىستىڭ، تەحنيكانىڭ،
اعارتۋدىڭ، جاڭارتۋدىڭ ۇلت ساناسىنا جول الاتىن سايراعى. ۇلت باسىنداعى وندىرىستىك، كەڭسەلىك قارىم - قاتىناستىڭ نورمالى، جۇيەلى ءتىل − سول ۇلتتىڭ ادەبي ءتىلى. ادەبي ءتىل ءاربىر ۇلت ادامىنىڭ الدىمەن ءتىرى ەكەنىنە كۋا. ۇلتتىق ادەبي تىلىنەن اداسقان ادامدى ءتىرى دەۋگە كەلمەي قالاتىن تۇسى بولادى. ويتكەنى تىلدەن جاڭىلعان ادام ءوز كوكەيىنەن ۇلتىن دا جوعالتىپ قويماس پا ەكەن. قازىرگى ءتىل عالىمدارىنىڭ «ماڭگۇرت» دەپ جۇرگەنى ءبىر سۇمدىقتىڭ بەتىن ءبىلدىرىپ جاتقانى ءمالىم. ماڭگۇرت كىسى ءوز ۇلتىنا دا، ماڭايىنداعى تۋىسقان ۇلتقادا قاتەرلى. سوندىقتان ادام بالاسىنىڭ باسىنداعى باق پەن سوردىڭ ءتۇپ اتاسى ءتىل.«ءتىل − ادام بالاسىنىڭ قورعاناتىن قالقانى، جۇمسايتىن قارۋى» دەپ دانىشپاندار ايتپاعىنا قاراي، ءتىلسىز ءومىر بولمايدى. ءومىردى قۇراپ جاتاتىن 18 مىڭ عالامنىڭ دا ءار قايسىسىنىڭ ءوز باسىنا ءتىلى بار ەكەنىن بىلەمىز. تابيعاتتىڭ، جان - جانۋاردىڭ ءتىلى جالعىز قابات جالاڭ قۇرىلىمدى بولعاندىقتان، ادامزات تىلىمەن يىق تىرەسىپ كەتپەك ەمەس. ادام ءوزى ەڭ سانالى ماقلۇق تۇرعىسىمەن دۇنيەنى وزگەرتۋگە، جاڭارتۋعا، قورعاۋعا نەمەسە قۇرتۋعا دا، قايتا جاساۋعا دا شاماسى قاپتال. ادام بويىنا بىتكەن وي ەڭبەگى، دەنە ەڭبەگى دەيتىن ەكى تۇردەگى ەڭبەكتىڭ بۇيىرۋشىسى جانە ءتىل. جيىپ ايتقاندا، جوعارىتىندا قايتالانىپ - قايتالانىپ ايتىلىپ جاتقان ءسوزىمىزدىڭ زارەدەي شىندىعى بولادى ەكەن، «تىلدەن جاڭىلۋ» ادامدىقتان جاڭىلۋ. قىسقاسى، ءوزىڭنىڭ ادام ەكەنىڭدى ۇمىتۋ. سوندىقتان مۇنداي كىسىنىڭ ءتىلى باتىرىپ ايتساڭ، حايۋاناتتار
ءتىلى دەڭگەيىندەگى بىلدىر - بۇلدىر دۇنيەگە اينالىپ قالۋى عاجاپ ەمەس. بۇل ادامزات ءۇشىن ەڭ قاتەرلى جويىمپاز سۇعاناق، قىرعىنداعىش قارۋدان دا قاتەرلى ەكەنىن سانالى كىسى ايىرىپ الادى. مەنشە، ۇلت تىلىنەن جاڭىلۋ كوپ ءتىل بىلگەندىكتەن ەمەس، قايتا ۇلتتىق ويلامنان، ۇلت جۇيەسىنەن جاڭىلعاندىقتان پايدا بولىپ جاتقان دەرت. سول ءۇشىن ۇلت تانۋ ءتىل ۇستارتۋدىڭ بىردەن - ءبىر شاراسى. وزگە تۋىسقان ۇلت ءتىلىن ءبىلۋ ءۇشىن دە سول ۇلتتى تانۋ كەرەك. تانىم − دۇنيە تارازىسى!
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
