ۋي دىيوۋ:
وتان ءۇشىن شەكارا كۇزەتكەن وكىنىشسىز ءومىر
انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ميھىرگۇل عوپۇر
2021.08.19 13:11 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
8 - ايدىڭ 9 - كۇنى شاعانتوعاي اۋدانى ساربۇلاق ساحاراسى. قولىنا بيشىك ۇستاپ، كەۋدەسىنە راديو قابىلداعىشى مەن ءدۇربىسىن اسىپ العان ءبىر قارت قويىن ايداپ ساحارا قويناۋىنا قاراي كەتىپ بارا جاتتى. ول ”1 - شىلدە وردەنىنىڭ“ يەگەرى، شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى 9 - شىسى 161 - تۋانىنىڭ زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرى، شەكارا قورعاۋشى ۋي دىيوۋ بولاتىن.
وتان ءۇشىن 57 جىل شەكارا شارلادى، اياعىنىڭ استىنداعى ءاربىر تال ءشوپ، سوناۋ الىستاعى ءاربىر تاۋ جوتاسىنىڭ بارلىعى ۋي دىيوۋدىڭ كوڭىلىندە سايراپ تۇر، ول شەكارا لەنياسى بويىنداعى ”ءتىرى شەكارا ەسكەرتكىشى“ دەپ اتالعان.
كەلگەن سوڭ كەتۋدى ويلامادى
يرەلەڭدەگەن كوش جولىن بويلاپ ساربۇلاق ساحاراسى قويناۋىنا بارساڭىز، جالعىز تۇرعان ءبىر شاعىن اۋلانى كورەسىز، ەسىك الدىندا ءبىر تاقتايشا قويىلىپ، وعان ”شەكارا كۇزەتۋشى“ دەگەن ارىپتەر ايشىقتى جازىلعان. مىنە بۇل ۋي دىيوۋ مەن ايەلى ليۋ جيڭحاۋدىڭ تۇراعى.
شاشتارىن اق شالعان، بەلدەرى بۇكىرەيگەن − ۋاقىت جانە ميحىناتتى ەڭبەك ەرلى - زايىپتى ەكەۋىنە تەرەڭ تاڭبا باسىپ ۇلگىرگەن. ءبىراق ولاردىڭ جىگەرى بەرىك، ءار كۇنى اۋەلگىسىندەي قوي جايىپ، شەكارا شارلايدى، ءبىر جۇرگەندە 10 نەشە كيلومەتر جول باسادى.
”وسى اراعا كەلگەن ءبىرىنشى كۇننەن باستاپ، مەن كەتۋدى ەشقاشان دا ويلاپ كورگەن ەمەسپىن“، - دەدى ۋي دىيوۋ.
1964 - جىلى 24 جاستاعى ۋي دىيوۋ مەملەكەتتىڭ ۇندەۋىنە ءۇن قوسىپ، بۇرىنعى بەيجيڭ اسكەري رايونىنان شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانىنا كاسىپ اۋىستىرىپ ساربۇلاق ساحاراسىنا كەلەدى.
سول كەزدەگى ساربۇلاق ساحاراسىندا جەردىڭ سورتاڭدانۋى اۋىر بولعاندىقتان، ناعىندا قۇبا ءتۇز، قۋ مەديان دالا بولاتىن. بۇل جەر، سونىمەن بىرگە، سيبيريادان وڭتۇستىككە ويىسقان سۋىق اعىستىڭ باسىپ وتەتىن جولى. ءار جولى قىس كەلدى بولدى، بوران قۇتىرىنا سوعىپ، قاردىڭ قالىڭدىعى ءبىر مەترگە جەتەدى؛ جاز كەلدى بولدى، شىبن - شىركەي قاپتاپ، ”10 شىبىن - شىركەي ءبىر تارەلكە اس بولادى“ دەلىنۋشى ەدى.
ورتا قانشا سۇركەيلى بولعانىمەن، ۋي دىيوۋ مەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى ەشقاشان شەگىنشەكتەپ كورگەن ەمەس. ولار ءبىر جاعىنان، تىڭ اشىپ، اعاش ەگىپ، جەر كەپە قازدى، ەندى ءبىر جاعىنان، مال باعىپ، شەكارا شارلاپ، وسى جەرگە تامىر تارتتى. ”اسكەري كيىمىمدى شەشكەنىممەن، مەن ءالى دە اسكەرمىن، تابيعاتپەن كۇرەس جاساي الاتىن قاجىر - قايراتىم بار، ەشقانداي قيىنشىلىق مەنى مويىتا المايدى“، - دەيدى ۋي دىيوۋ.
ىلە - شالا، ۋي دىيوۋ شاندۇڭداعى اتا مەكەنىنەن ايەلىن الىپ كەلىپ، شەكارا وڭىردە شاڭىراق كوتەرىپ، ۇل - قىزىن باۋلىپ وسىرەدى.
20 - عاسىردىڭ 80 - جىلدارىنىڭ باسىندا ۋي دىيوۋ تۇرعان ليان - دۇي قىسقارتىلادى، ول ىرىقتىلىقپەن وسىندا قالىپ، شەكارانى كۇزەتەدى. كەزىندە بىرگە تىڭ يگەرىپ، شەكارانى كۇزەتكەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى ىلگەرىندى - كەيىندى قايتىپ كەتەدى، شەكارا قورعانىسى ساقشى بولىمشەسىندەگى جولداستار دا نەشە كەزەك اۋىسىپ بولادى، ال ۋي دىيوۋ ساحارا قويناۋىنا تامىر تارتىپ قالا بەرەدى، ايەلى ەكەۋى مال باعىپ، شەكارا قورعاۋعا تاباندى بولادى.
شەكارا لەنياسىنداعى ”پارتيا تۋى“
شەكارانى كۇزەتۋ جولىندا ۋي دىيوۋ اشتى - تۇشتىنىڭ ءبارىن تاتتى. ۇزىننان - ۇزاققا سوزىلعان شارلاۋ جولى قانشا اياق كيىمىن توزدىرسا دا، شەكارانى كۇزەتىپ، وتاندى قورعاۋ سەنىمى مەن ەرىك - جىگەرى ەشقاشان كەمىگەن ەمەس.
”بۇل ماعان پارتيا جۇكتەگەن مىندەت، مەن وسى ارادا تاباندىلىقپەن تۇرۋىم كەرەك“، - دەيدى ۋي دىيوۋ باتىل سەنىممەن.
1983 - جىلى 6 - ايدا ۋي دىيوۋ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. 1984 - جىلى بيڭتۋان 9 - شىسى 161 - تۋانى بۇرىنعى اسكەري 2 - ليانىنىڭ پارتيا ياچەيكاسى باسقا ياچەيكاعا بىرىكتىرىلەدى، ۋي دىيوۋدىڭ ۇيىمدىق بايلانىسى تۋانداعى باسقا ءبىر پارتيا ياچەيكاسىنا اۋىستىرىلادى. بۇل ياچەيكا ۋي دىيوۋدىڭ ۇيىنەن 30 كيلومەتر شالعايدا بولاتىن، ادەتتە ۇيىمدىق تۇرمىس وتكىزە المايتىن، ول شەكارا شارلاعان كەزدە شەكارا قورعانىسى پۋنكتىنە بارىپ جاۋىنگەرلەرمەن بىرگە ۇيرەنەتىن، كوبىندە راديو قابىلداعىشتان پارتيانىڭ ءۇنىن ەستيتىن.
ءار كۇنى ۋي دىيوۋ مەن ايەلىنىڭ ورنىنان تۇرعاننان كەيىن ىستەيتىن ءبىرىنشى ءىسى مەملەكەت تۋىن شىعارۋ. ءاربىر تۋ شىعارۋ ارەكەتىن ەرلى - زايىپتى ەكەۋى اسا ىجداعاتتىلىقپەن ورىندايدى. ”قانشا الىس جەرگە كەتسەم دە، بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋدى كورسەم بولدى، ءۇيىمدى تاۋىپ الامىن“، - دەيدى ۋي دىيوۋ.
ۋي دىيوۋ ادەتتە كەم ءسوزدى، ”1 - شىلدە وردەنىنە“ يە بولعاندىعىنا ول ”قاتتى قىنجىلعانداي سەزىندى“، ”راسىمدى ايتسام، مەن ەشتەڭە ىستەمەدىم، شەكارا كۇزەتكەن سونشا كوپ جىلدان بەرى شەتەلگە ساياتىن بىردە - ءبىر وقيعا تۋىلعانى جوق. ەگەر پارتيا مەن مەملەكەت ءۇشىن بىردەمە ىستەدىڭ بە دەسە، مىنە بۇل مەنىڭ قوسقان ازىراق ۇلەسىم دەر ەدىم“.
شەكارا قورعاۋ رۋحى ۇرپاقتار بويى جالعاستى
2002 - جىلى ۋي دىيوۋ مەن ايەلى ەكەۋى دە زەينەتكە شىعادى، شاندۇڭدا قىزمەت ىستەيتىن ۇل - قىزدارى اكە - شەشەسىن اۋىلعا قايتىپ كەلىپ كۇتىنۋگە ءناسيحاتتايدى، ءبىراق ەكەۋى دە بۇعان قوسىلمايدى. 2 - قىزى ۋي پيڭ تۋان الاڭنان ارناۋلى ءبىر ءۇي ساتىپ الىپ، اكە - شەشەسىنە كۇتىنۋگە بەرەدى، ءبىراق وعان قارت جۇبايلار بىردە - ءبىر كۇن بارىپ جاتىپ كورمەدى.
”سەندەردىڭ كەتكىلەرىڭ كەلمەيدى ەكەن، وندا ءبىز كەلەيىك“. جۇبايىمەن اقىلداسقاننان كەيىن ۋي پيڭ 2017 - جىلى شاندۇڭداعى قىزمەتىنەن شەگىنىپ ساحاراعا كەلەدى، بۇل كۇندەرى كىشى قىزى ۋي شيا دا ساحاراعا كەلىپ، اپەكەسى ەكەۋى اكەسىنىڭ شەكارا شارلاۋ ۇتىلامالى تاياقشاسىن الادى.
”اكەممەن بىرگە وتاننىڭ شەكارا لەنياسىن قورعاعانىمدى ەرەكشە ماقتانىش جانە قۋانىش سەزىنەمىن، بۇل كۇندەرى بۇل جەردە وزگەرىس كوپ، شەكارا قورعانىسى تاس جولى سىمداي ءتۇپ - ءتۇزۋ تارتىلعان، شەكارا قورعانىسى كوماندير - جاۋىنگەرلەرى مەن شەكارا قورعاۋشىلار ءبىر جىلدىڭ ءتورت ماۋسىمىندا تۇگەلدەي جاسىل كوكونىستەردى تۇتىنا الاتىن بولدى. اكەلەرىمىزبەن سالىستىرعاندا، ءبىز جاڭا ءبىر ءداۋىردىڭ شەكارا قورعاۋشىلارى تىم باقىتتىمىز“، - دەدى ۋي شيا.
جەرگىلىكتى ۇكىمەتتىڭ كومەكتەسۋىندە، ۋي دىيوۋ ەرلى - زايىپتلار تۇراتىن توپىراق ءۇي تاس كەرپىش ۇيگە وزگەرتىلدى، كەڭ اۋلاسى دا بار. ءبىراق ۋي دىيوۋ مەن جۇبايى ءالى دە ەسكى ۇيلەرىندە جاتۋدى ۇناتادى، ول جەردە ولاردىڭ كوڭىل تورىندە جاتتالعان ءومىر ەلەستەرى بار.
ۋي دىيوۋ ەسكى ءۇيىنىڭ قاسىنا كوپتەگەن اعاش قالامشاسىن ەگىپ، ءار كۇنى مۇقيات باپتاپ وتىرادى. ”ءبىز وسى اعاشتار سياقتى شەكاراعا تامىر تارتتىق، ۇرپاقتارىمىز ءبىز جۇرگەن وسى جولدى بويلاي ءجۇرىپ كوك تىرەگەن الىپ اعاشتارداي وتاننىڭ شەكارا لەنياسىن ۇزدىكسىز ويداعىداي قورعايتىن بولادى“، - دەيدى ۋي دىيوۋ.
بيىل بيڭتۋان 9 - شى پارتكومى قارجى قوسىپ سالعان ”ۋي دىيوۋ وتانشىلدىق تاربيە بازاسى“ اشىلدى، ءبىر - بىرلەگەن سۋرەتتەر، قاتار - قاتار جازۋلار، سىرەسكەن سيلىقتار ۋي دىيوۋدىڭ وكىنىشسىز وتان ءۇشىن شەكارا كۇزەتكەن ءومىرىنىڭ ايعاعى ەدى. ىشىندە تاعى ءبىر كينو قويۋ زالى بار، وندا ۋي دىيوۋ ەرلى - زايىپتى ەكەۋىنىڭ پروتوتيۆى بويىنشا تۇسىرىلگەن «شەكارا كۇزەتۋشى» اتتى كينونى تاماشالاۋعا بولادى.
تارباعاتاي شەكارا باسقارۋ تارماق اترەتى جيەك شەكارا ساقشى بولىمشەسىنىڭ جەتەكشىسى فۋ جىيوۋ ۋي دىيوۋ وتباسىنىڭ تۇراقتى قوناعى، ول ۇنەمى جاس حالىق ساقشىلارىن ۋي دىيوۋعا ىلەسىپ شەكارا شارلاۋعا، ۋي دىيوۋ ايتاتىن سوناۋ جىلداردىڭ حيكاياسىن تىڭداۋعا ۇيىمداستىرادى.
”ۋي دىيوۋ باستان - اياق شەكارا لەنياسىن باتىل قورعاپ، ’جاستىق ورالىمدى، بۇكىل ءومىرىمدى ارنايمىن، بۇكىل ءومىرىمدى ۇرپاقتارعا ارنايمىن‘ دەيتىن وكىنىشى جوق ۋادەسىن امالياتتا ايگىلەدى، ول ءبىزدىڭ ۇيرەنۋ ۇلگىمىز“، - دەدى فۋ جىيوۋ.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
سۋرەتتى حابار
لەبىز جازۋ
