44 جىلدىڭ الدىندا ولار 10 مىڭ شاقىرىم جول باسىپ تاڭشانعا جىلقى جەتكىزىپ بەردى
موڭعۇلكۇرەدەگى جەتپىستى جەلكەلەپ، سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە شىققان قارتتار بۇرىنعى مەكەنگە بارىپ ”كونە كوز دوستارىمەن “ جۇزدەستى
انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى تاڭ كاندۇڭ
2021.08.31 16:20 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
2021 - جىلى 8 - ايدىڭ 29 - كۇنى، حىبەي، تاڭشان پويەز بەكەتى.
82 جاستاعى جاقسىلىق قايسار مەن 78 جاستاعى تۇرسىن التاي وتاننىڭ باتىس شەكارا الابىنداعى ءۇستىرتتى شاعىن قالاشىق موڭعۇلكۇرەدەن اسقار تاۋلاردى اسىپ، 10 مىڭ شاقىرىم شالعايداعى تاڭشانعا − سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە قاراي بەت العان وسى 2 قارتتىڭ جارتى عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بويى كۇندىز ويلارىنان، تۇندە تۇستەرىنەن شىقپايتىن قالاعا اقىرى جەتتى.
”44 جىل وتە شىقتى، مەن تاعى دا تاڭشانعا كەلدىم، ارمانىم اقىرى ورىندالدى“، - دەدى تۇرسىن.
86 جاستاعى تاڭشاندىق قارت چاڭ چيڭ قارتايىپ قالعاندىعىنا، دەنساۋلىعىنىڭ ءالسىز بولۋىنا قاراماستان، شينجياڭدىق قارتتارمەن جۇزدەسۋگە كەلدى. 40 نەشە جىلدىڭ الدىنداعى سول ءبىر رەتكى جەر سىلكىنىسىنەن كەيىنگى قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ جاقسىلىق، تۇرسىن، چاڭ چيڭدەردى بەيتانىس جانداردان تانىس جاندارعا اينالدىرعان ەدى.
1976 - جىلى 7 - ايدىڭ 28 - كۇنى بەيجيڭ ۋاقىتى ساعات 3تەن 42 مينۋتتا 7.8 بالدىق كۇشتى جەر سىلكىنىسى تاڭشانعا وراسان زور اپات اكەلدى، ونەركاسىپتەگى ماڭىزدى قالاشىق ءاپ - ساتتە قيراندىعا اينالىپ، ءولىم - ءجىتىم، جارالانۋ جايتىنىڭ اۋىر بولۋى بۇكىل دۇنيە ءجۇزىن تۇرشىكتىردى، جەر سىلكىنسىنەن كەيىن، تاڭشاندا اپاتتان كەيىنگى قايتا قۇرۋ قىزمەتى اۋىر سايىسقا ءدوپ كەلدى. جول توسىلعان، كولىكتەردىڭ ءجۇرۋى قيىنعا سوققاندىقتان، قايتا قۇرۋدا تاسىمال قۇرال - جابدىقتارى اسا قاجەت ەدى، ەندى قايتۋ كەرەك؟
سول جىلى 10 - ايدا شينجياڭداعى اسكەري بولىمدەر تاڭشانداعى جەر سىلكىنسى اپاتىنا ۇشىراعان وڭىرگە 4550 اسكەري جىلقىنى تەگىن اتاۋ، باستىسى، جەر سىلكىنسىنەن كەيىنگى قيراندىلاردى تازالاۋ - تاسۋ قىزمەتىمەن شۇعىلدانىپ، اپات تۋىلعان وڭىردەگى حالىقتىڭ تەز ارادا ءوندىرىستى قالىپىنا كەلتىرۋىنە كومەكتەسۋ كەرەك دەگەن ءبىر مىندەتتى تاپسىرىپ الادى. اپات تۋىلعان وڭىردەگى حالىقتىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ ءۇشىن، اسكەري ءبولىم پارتكومى جىلقىلاردى تاڭشانعا تىكەلەي جەتكىزىپ بەرۋ ۇيعارىمىنا كەلەدى.
سوندىقتان شينجياڭ اسكەري رايونى جىلقىلاردى جەتكىزەتىن ارناۋلى گرۋپپا قۇرىپ، موڭعۇلكۇرە، نىلقى، تەكەس، اراتۇرىك اسكەري جىلقى فەرمالارىنان ادام كۇشىن ۇيىمداستىرىپ، ءارقايسى جىلقى فەرمالارىن جىلقىلاردى قۇمىل پويەز بەكەتىنە جانە ءۇرىمجى پويەز بەكەتىنە جەتكىزىپ بەرۋگە جاۋاپتاندىرادى. مۇنىڭ ىشىندە موڭعۇلكۇرە جىلقى فەرماسى 3000 اسكەري جىلقى دايىنداۋ جانە تاسىمالداۋ - جەتكىزۋ مىندەتىن ۇستىنە الادى، جاقسىلىق پەن تۇرسىن سول كەزدەگى جىلقىنى جەتكىزىپ بەرۋ گرۋپپاسىنىڭ مۇشەلەرى ەدى.
”سول كەزدە جىلقىنى جەتكىزىپ بەرۋشىلەردىڭ جول بويى قيىنشىلىق تارتقاندىعىن عانا بىلدىك، وڭاي بولماعان ەدى“. چاڭ چيڭ سول جىلدارى تاڭشان قالالىق پارتكوم ۇگىت بولىمىندە قىزمەت ىستەيتىن، ول مىڭداعان نەگاتيۆ ماتەريالدار اراسىنان 1977 - جىلى 8 - ايدىڭ 29 - كۇنى تۇسىرىلگەن جىلقى ۇيىرلەرىن پويەزدان ءتۇسىرىپ جاتقان جانە قارسى الا شىققان قوسىنداردىڭ سۋرەتىن تاۋىپ الدى. سول كەزدەگى تانىس كورىنىستى كورگەندە جاقسىلىق پەن تۇرسىن توسىرقاۋدان لەزدە سەيىلىپ، ويىندا قالعاندارىن اعىتا باستادى.
ۋاقىت ءوڭ - البەتتى بۇلدىرلاندىرعانىمەن، جان تەبىرەنتەر ەستەلىكتى كومەسكىلەي المايدى. تالاي جىلدىڭ الدىنداعى وسى ءىس بىرنەشە قارتتىڭ بايانداۋىمەن بىرتىندەپ ايقىندالا ءتۇستى. سول كەزدە موڭعۇلكۇرەدەن ۇرىمجىگە دەيىن دەرلىكتەي قاتىناس - تاسىمال قۇرالى جوق ەدى، 3000 جىلقىنى تەك ايداپ ۇرىمجىگە اكەلىپ، سودان پويەزبەن تاڭشانعا جەتكىزۋگە تۋرا كەلەدى. موڭعۇلكۇرەدەن تەكەسكە، ودان كۇنەسكە جەتىپ، مۇزدى اسۋدان اسىپ وڭتۇستىك شينجياڭ جەرىن باسىپ، سودان كەيىن ۇرىمجىگە بارۋ قاجەت، جول بويى 1200 كيلومەتر ارالىقتى باسۋعا تۋرا كەلدى.
«باتىس ءوڭىر شينجياڭ اسكەري تىڭ يگەرۋ ءوندىرىسى تاريحىندا» بىلاي دەپ ەستەلىككە الىنعان: بىرنەشە اسكەري جىلقى فەرماسىنىڭ ءۇرىمجى قالاسىنا جەتكىزىلەتىن جىلقىسى 7 اسكەري تاسىمال ارناۋلى پويەزىمەن تاڭشانعا جونەلتىلدى. العاشقى پويەز 1977 - جىلى 8 - ايدىڭ 5 - كۇنى جولعا شىقتى، كۇن ارالاتىپ بىرەۋى جۇرگىزىلدى، جالپى ارالىعى 4000 كيلومەتردەن اسادى، بارۋدىڭ وزىنە 7 كۇن، 6 ءتۇن ۋاقىت كەتتى. بارلىق جىلقىنى جەتكىزۋگە 50 نەشە كۇن كەتتى.
ءبىرىنشى جىلقىشىلار اترەتىنىڭ بانجاڭى تۇرسىن قارت بىلاي دەپ ەسكە الدى: ءبىر قۇلىن ابايسىزدا جاردان قۇلاپ كەتتى، قۇلىنىن قيماعان بيە جاردىڭ شەتىنە بارىپ، جۇرمەي قويدى. مەن اتپەن ءبىرتالاي ايلانىپ ءجۇرىپ، جاردان قۇلاپ كەتكەن قۇلىندى تاۋىپ الىپ، اتقا ارتىپ، ارقاما كوتەرىپ 2 ساعات ءجۇرىپ، ونى قايتادان بيەنىڭ قاسىنا الىپ كەلدىم، قۇتقارۋ بارىسى 9 ساعاتتان استام ۋاقىتقا سوزىلدى.
جاقسىلىق ەڭ سوڭعى جىلقىشىلار اترەتىندە بانجاڭ جانە مال شيپاگەرى بولعان. ول ايداپ بارا جاتقان جىلقى ءۇيىرى بايىنبۇلاق ساحاراسىنان ءوتىپ، ءۇرىمجى قىساڭىنا جەتكەندە ءبىر عاجايىپ ىسكە تاپ بولادى. كەيبىر جىلقىلار ”زۇيماساۋ“ دەگەن ءشوپتى جەگەننەن كەيىن، جەڭىل بولسا قۇسىپ، جايسىزدانسا، اۋىر بولسا تۇياقتارى بازدانادى، ءتىپتى، ءولىپ قالادى. ”ول موڭعۇلكۇرە ساحاراسىندا كەزدەسپەيتىن ءشوپ، بىزدە تانىمايدى ەكەنبىز“، - دەيدى جاقسىلىق.
جەرگىلىكتى مالشىلار كومەك كورسەتىپ، ”ۋدى ۋمەن قايتارۋ“ كەرەكتىگىن ايتادى. ولار وسى ءشوپتى بۋىپ تۇتاتىپ، تۇتىنىمەن جىلقىنى مۇرنىنان سۋ اققانشا ىستاپ، ۋىتتى ايداپ شىعارادى.
”مەن بۇگىن ولاردىڭ كەشىرمەسىن ەت قۇلاعىممەن ەستىپ، سول جىلدارداعى كورىنىستى قايتا كورگەندەي بولدىم. ولاردىڭ تاعى الىستان ات ارىتىپ جەتكەنىنە العىس ايتامىن، دەنساۋلىعىم ناشارلاپ قالسادا، ءسوزسىز، كەلىپ ولارعا كەزدەسەمىن“، - دەدى چاڭ چيڭ.
بۇگىنگى تاڭشاننىڭ قانداي ەكەندىگىن كورۋ، سول جىلدارداعى جىلقىنىڭ قايدا كەتكەنىن ۇعىسۋ، جىلقى باققان تاڭشاندىقتاردان حال سۇراۋ... ونداعان جىلداردان بەرى وسى تىلەكتەر جاقسىلىق، تۇرسىن سياقتى جىلقى اپارۋشىلاردىڭ كوڭىل كوكجيەگىنەن كەتپەي ءجۇر ەدى. موڭعۇلكۇرە، تاڭشان سياقتى جەرلەردىڭ قۇلشىنىسى وسى رەتكى 2 قارتتىڭ تەگىندەگى جەرگە قايتا ساپارىن جۇزەگە اسىردى. ”سول كەزدە جۇزدەسە الماپ ەدىك، اراعا 44 جىل سالىپ باس قوستىق، ءسوزسىز، سول كەزدەگى وكىنىشتىڭ ورنىن تولتىرۋىمىز كەرەك“، - دەدى چاڭ چيڭ.
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
سۋرەتتى حابار
لەبىز جازۋ
