بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى

”ءۇش جوعارىعا“ تيىم سالۋ شينجياڭنىڭ جاسىل دامۋىن ونان ارى ايشىقتادى

انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى شى شين

2021.10.18 16:03     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  ەكونوميكانىڭ دامۋ ساپاسى اناعۇرلىم ساپالىلانىپ، ەنەرگيادان پايدالانۋ ونىمدىلىگى اناعۇرلىم جوعارىلاپ، ەنەرگيا تۇتىنۋدىڭ ارتۋ مولشەرىنىڭ تەز قارقىنمەن جوعارىلاۋ جاعدايىن ءونىمدى تەجەدى...

  جاسىل دامىدى، ەنەرگيا ۇنەمدەۋدى الدىمەن اتقاردى. اۆتونوميالى رايوندىق 9 - رەتكى پارتيا قۇرىلتايىنان بەرى، اۆتونوميالى رايون شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ جانە امالياتتا ايگىلەپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، ”ءۇش جوعارى“ نىسانداردىڭ شينجياڭعا كىرۋىنە قاتاڭ تيىم سالىپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن باتىل ويداعىداي جۇرگىزىپ، جاسىل دامۋدى ونان ارى ايشىقتادى.

  قۇرىلىم اناعۇرلىم ساپالىلاندى

  قىس تۇسۋگە تاياپ قالدى، ءپايزاۋات اۋدانى گۇللۇك اۋىلى باشتام قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ابدۇرەشىت ۇرايىم ۇمىتپەن قاراپ وتىر. وڭتۇستىك شينجياڭداعى كومىردى ەلەكترگە وزگەرتۋ (1 - مەرزىمدىك) ينجەنەرياسىنىڭ ارقاسىندا ونىڭ وتباسى ەلەكترمەن جىلىناتىن بولدى.

  2019 - جىلى اۆتونوميالى رايون وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ءۇش ايماق، وبلىسىندا حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزەتىن وسى ماڭىزدى ينجەنەريانى باستادى. وتكەن جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن، 655 مىڭ وتباسىنداعى تۇرعىن تازا ەنەرگيادان پايدالاندى، بۇل جىلىنا ولشەمدى كومىردەن شامامەن 842 مىڭ توننا ۇنەمدەۋمەن، كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن 2 ميلليون 100 مىڭ توننا ازايتۋمەن بارابار.

  مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدى قامتاماسىز ەتۋگە قىزمەت وتەۋدى كوزدە ۇستاپ، وسى 5 جىلدا شينجياڭ مەملەكەتتىڭ ”ءۇش بازا، ءبىر ارنا“ قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋدى ارقاۋ ەتە وتىرىپ، ەنەرگيا نەگىزدىك قۇرىلعىسىنداعى ولقىلىقتاردى، ءالسىز تۇستاردى تولىقتاپ، ەنەرگيانىڭ جاسىل، تومەن كومىرتەكتى بولۋعا قاراي تيپ جاڭالاۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەنەرگيا قۇرىلىمىنىڭ اناعۇرلىم ساپالىلانۋىن ىلگەرىلەتتى.

  قۇمىل 10 ميلليون كيلوۆاتتىق، جۇندۇڭ ميلليون كيلوۆاتتىق دارەجەلى جاڭا ەنەرگيا بازا قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، فۋكاڭ، قۇمىل ءبىر ميلليون 200 مىڭ كيلوۆاتتىق سۋدى بيىككە شىعارىپ ەنەرگيا ساقتايتىن ەلەكتر ستانسيالارى قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، فۋكاڭنىڭ شىعىسى، اقتاۋ سياقتى سۋدى بيىككە شىعارىپ ەنەرگيا ساقتايتىن ەلەكتر ستانسيالارى قۇرىلىسىن مەملەكەتتىك «سۋدى بيىككە شىعارىپ ەنەرگيا ساقتاۋ ورتا، ۇزاق مەزگىلدىك دامۋ جوسپارىنا (2021 - جىلدان 2035 - جىلعا دەيىن)» ەنگىزدى... جاڭا ەنەرگيانى نەگىزگى تۇلعا ەتكەن جاڭاشا ەلەكتر قۋاتى جۇيەسى جەدەل قالىپتاسۋدا.

  بيىل 8 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن بۇكىل رايون ءبىر تۇتاس جوسپارلاعان تازا ەنەرگيا اگراگاتتارى 44 ميلليون 479 مىڭ كيلوۆات بولىپ، تۇتاس رايونداعى جالپى اگراگاتتار سيىمدىلىعىنىڭ %42.5ىن يەلەدى.

  ەنەرگيا قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرۋ جاسىل دامۋ جولىمەن ويداعىداي ءجۇرۋدىڭ شەشۋشى ءتۇيىنى، سونداي - اق شينجياڭنىڭ ”ەكى باعالى بايلىق“ ۇستانىمىن امالياتتا ايگىلەۋىنىڭ ىقشام كورىنىسى.

  5 جىلدان بەرى شينجياڭ جالپى كومىر سالاسىنان 23 ميلليون 560 مىڭ توننالىق وندىرىستىك قۋات، بولات - تەمىر سالاسىنان 10 ميلليون 150 مىڭ توننالىق وندىرىستىك قۋات ازايتىپ، ءبىر ميلليون 591 مىڭ كيلوۆات كەلەتىن مەشەۋ كومىر ەلەكتر اگراگاتتارىن جابىپ، كوك اسپاندى ”نۇرلاندىردى“.

  5 جىلدان بەرى شينجياڭ ەڭ قاتاڭ سۋ بايلىعىن باسقارۋ ءتۇزىمىن اتقارىپ، ماڭىزدى وزەندەردەگى جاقسى سۋ ساپاسىنىڭ سالىستىرماسى %98.8كە جەتىپ، تۇنىق سۋدى قورعادى.

  ەنەرگيا جۇمساۋ ءتىپتى دە تومەن بولدى

  10 - ايدىڭ 12 - كۇنى يانكۋاڭ شينجياڭ كومىر حيميا ونەركاسىپ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ۇلكەن قاقپاسىنداعى ەلەكتروندى ەكراننان ءتۇرلى ورتانى قورعاۋ كورسەتكىشتەرى ۋاعىندا كورسەتىلىپ تۇر. زاۆود اۋماعىنداعى زاۆود ۇيلەرى جاسىل جامىلعىمەن كومكەرىلىپ، كوك اسپاننىڭ ايشىقتاۋىمەن جاراسىمدى ەكولوگيا كارتيناسىن قالىپتاستىردى.

  ”وتكەن 5 جىلدا ءبىز سۋ ۇنەمدەۋ، ەلەكتر ۇنەمدەۋ سياقتى جاقتاردا جۇيەلى وزگەرىس جاساپ، ەنەرگيانى ۇنەمدەۋدى، جۇمسالىمىن تومەندەتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، جىل سايىن كاسىپورىن ءۇشىن 10 ميلليون يۋانعا جۋىق قارجى ۇنەمدەدىك“، - دەدى يانكۋاڭ شينجياڭ كومىر حيميا ونەركاسىپ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ينجەنەرى چي جاۋكۇن.

  يانكۋاڭ شينجياڭ كومىر حيميا ونەركاسىپ شەكتى سەرىكتەستىگى تۇرعان ءۇرىمجى گانچۋانپۋ ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونى (ونەركاسىپ رايونى) شينجياڭنىڭ جاڭاشا ونەركاسىپتەنۋىنىڭ نەگىزگى شەبى ءارى ءۇرىمجىنىڭ ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپ سالاسى بازاسى جانە وزىق قۇرىلىمدىق ماتەريال كاسىپ سالاسى شوعىرلى دامىعان وزەكتى ارقالاۋ رايونى. باقشا رايونىن قۇرۋ بارىسىندا ”ءۇش جوعارى“ كاسىپورىندارىنىڭ باقشا رايونىنا كىرۋىنە قاتاڭ تيىم سالىپ ءارى كاسىپورىننىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىنا قاراي ەنەرگيادان پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، ەنەرگيا جۇمسالىمىنىڭ جالپى مولشەرىن تومەندەتتى.

  بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا گانچۋانپۋ باقشا رايونىنىڭ جالپىلىق ەنەرگيا تۇتىنۋىنىڭ جالپى مولشەرى بىلتىرعى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %8.76تومەندەدى؛ كولەمنەن جوعارى كاسىپورىنداردىڭ ونەركاسىپتىك ارتقان قۇنىنداعى ەنەرگيا جۇمسالىمى بىلتىرعى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %26.47 تومەندەدى.

  ەنەرگيانى ۇنەمدەپ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋدا ونەركاسىپ نەگىزگى شايقاس مايدانى. 5 جىلدان بەرى شينجياڭ ءداستۇرلى كاسىپ سالاسىن وزگەرتۋدى، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەدەلدەتىپ، ونەركاسىپتىڭ ىشكى قۇرىلىمىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، قوسىمشا قۇنى جوعارى كاسىپ سالاسىن جەدەل دامىتىپ، دامۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى قۋاتىن كۇشەيتىپ، شينجياڭنىڭ ونەركاسىپتى دامىتۋ ءىس جۇزىندىگىنە ۇيلەسەتىن جاسىل جاساۋ جۇيەسىن العاشقى قادامدا قۇردى. تۇتاس رايونداعى كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپتىڭ ارتقان قۇنىنداعى ەنەرگيا جۇمسالىمى 2015 - جىلداعىدان %2.2 تومەندەپ، تۇتاس رايوننان 16 كاسىپورىن ەنەرگيا ونىمدىلىگىنىڭ ”سەركەسىنە“ اينالدى.

  سونىمەن بىرگە شينجياڭ قاتىناس، قۇرىلىس، الەۋمەتتىك قۇرىلىم، ساۋدا اينالىمى، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق سالاسىندا ەنەرگيا ۇنەمدەۋدى، لاس زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى.

  ماڭىزدى سالالار مەن شەشۋشى بۋىنداردى مىقتاپ يگەرىپ، بۋىنداردا، تالماۋ تۇيىندەردە كۇش سالىپ، ”ۇتىمدى امالمەن جالپى جاعدايدى جانداندىردى“.

  ”13 - بەسجىلدىق“ مەزگىلىندە تۇتاس رايوننىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنىنداعى ەنەرگيا تۇتىنۋىنىڭ بىرلىك مولشەرىن %10 تومەندەتىپ، مەملەكەتتىڭ رايونىمىزعا تۇسىرگەن (بيڭتۋاندى قامتيدى) ەنەرگيا جۇمسالىمىنىڭ كۇشەمەلىلىگىن %10 تومەندەتۋ، ەنەرگيا تۇتىنۋدىڭ ارتۋ مولشەرىن 35 ميلليون 400 مىڭ توننا ولشەمدى كومىر ىشىندە تىزگىندەۋ نىسانا مىندەتىن ورىندادى.

  دامۋ اناعۇرلىم جاسىل بولدى

  كاسىپورىن ءۇشىن الىپ ايتقاندا، دامۋعا جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرۋگە تاباندى بولىپ، ”تەحنيكالىق قامتىلىمدى“ جوعارىلاتۋ ارقىلى ”جاسىل قامتىلىمدى“ جوعارىلاتقاندا عانا، ورنىقتى قاداممەن الىستارعا جەتۋگە بولادى.

  شينجياڭ جۇڭحى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ 2016 - جىلدان باستاپ ورتانى قورعاۋ جاعىنداعى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا قوسقان قارجىسىنىڭ جالپى مولشەرى 600 ميلليون يۋاننان اسىپ، دەربەس ءبىلىم مەنشىگى ۇقىعىنا يە بولعان ەنەرگيا ۇنەمدەۋ، لاس زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن ازايتۋعا قاتىستى جاڭا تەحنيكا، جاڭا تەحنولوگيالاردى ءساتتى زەرتتەپ اشىپ، 300گە تاياۋ پاتەنتكە يە بولىپ، ونىمدىلىگى ۇزدىكسىز جوعارىلادى.

  تۇتاس شينجياڭداعى تۇڭعىش مەملەكەت دارەجەلى ەكونوميكا اشۋ رايونى رەتىندە، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا ءۇرىمجى ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونى (توۋتۇنحى رايونى) ”ەكونوميكالىق ەسەپتى“ ويداعىداي ىستەۋمەن بىرگە، ”ەكولوگيالىق ەسەپتى“ ويداعىداي ىستەۋگە ءتىپتى دە ءمان بەردى. وسى 5 جىلدا وسى رايوننىڭ جەر بايلىعى ءونىم سالىستىرماسى ءار شارشى كيلومەترى 2 ميلليارد 200 ميلليون يۋاننان ءار شارشى كيلومەترى 3 ميلليارد 750 ميلليون يۋانعا جوعارىلادى؛ ەنەرگيا ءونىم مولشەرى 1.74تەن 3.15كە جوعارىلادى؛ مەملەكەت دارەجەلى، اۆتونوميالى رايون دارەجەلى جاسىل جاساۋدان ۇلگى كورسەتۋ ورنىنان جاڭادان 13ى قوسىلىپ، جاڭا ەنەرگيانىڭ جانە جاسىل كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋى كۇن سايىن زورايدى.

  بىرەۋى ارقىلى ءبارىن تۇسپالدادى.

  5 جىلدان بەرى جاسىل دامۋ شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنداعى ايقىن ەرەكشەلىككە اينالدى. جەر - جەر كاسىپ سالاسىنىڭ ورنالاسۋى مەن قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، ”بىتىراڭقى، رەتسىز، لاستاۋشى“ كاسىپورىنداردى زور كۇشپەن رەتتەپ، جونگە سالىپ، ”ورەلى، ىسىلعان، ۇزدىك“ كاسىپ سالاسىن قۇشاق جايا قارسى الۋعا كەڭىستىك بوساتىپ، ورتانى قورعاۋدا زاڭعا بويسۇناتىن كاسىپورىندار ءۇشىن اناعۇرلىم ءادىل باسەكە ورتاسىن جاراتتى.

  5 جىلدان بەرى شينجياڭ جاسىل قۇرىلىس، جاسىل قاتىناستى بار كۇشپەن دامىتىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جان - جاقتى جاسىلعا قاراي تيپ وزگەرتۋ قادامىن جەدەلدەتتى.

  5 جىلدان بەرى تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتاردى تۇرگە ايىرۋ، الەۋمەتتىك كولىكپەن ءجۇرۋ، استىقتى ۇنەمدەۋ، ىسىراپشىلدىققا قارسى تۇرۋ سياقتى جاسىل تۇرمىس ءتاسىلى بۇكىل قوعامنىڭ ورتاق تانىمىنا اينالدى.

  كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ نىساناسى اياسىندا شينجياڭنىڭ جاسىل دامۋ جولىمەن ويداعىداي جۇرۋدە جاڭا ويى بار.

  ”بيىلدان بەرى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، ەنەرگيا جۇمسالىمىن ’قوس تىزگىندەۋ‘ ءتۇزىمىن تياناقتاندىرۋدى بايلىق ورتاسىنىڭ وسال تۇس تەجەمىن تالقاندايتىن، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇراتىن، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتەتىن، كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋدى، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋداعى ماڭىزدى تۇتقا ەتىپ، تۇتاس رايوننىڭ قىزمەتىندەگى ماڭىزدى ورىنعا قويىپ، ناقتى، ويداعىداي يگەرۋگە بارىنشا كۇش سالدى“. اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ جاۋاپتىسى مىنالاردى ءبىلدىردى: جاڭا جاعداي، جاڭا تالاپ اياسىندا ەكونوميكالىق دامۋ مەن ەنەرگيا جۇمسالىمىن ”قوس تىزگىندەۋدىڭ“ جاڭا قايشىلىعىن، جاڭا ەرەكشەلىگىن دالمە - ءدال يگەرىپ، اناعۇرلىم جوعارى ساپالى ەنەرگيا جۇمساۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ كەرەك.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار