امەريكانىڭ زاڭ شىعارۋى ساياسي سايقالدىقتىڭ جۇڭگوعا قارسى قۇرالىنا اينالدى
□ لي يانبياۋ
2021.12.29 17:10 كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى بۇرق ەتكەننەن بەرى، امەريكانىڭ ەل ىشىندە ساقتانۋ - قورعانۋى قاۋقارسىز بولىپ، مىلتىق اتقان زورلىقتى كۇش قىلمىستارى ءجيى تۋىلىپ، بۇقارا نالەت ايتىپ، قارعىس جاۋدىردى. امەريكانىڭ ساياسي الاياقتارى ەل ءىشىنىڭ نازارىن شاپشاڭ تۇردە باسقاعا بۇرۋ ءۇشىن، ولەرمەندەنە جۇڭگوعا قارسى زاڭ شىعارۋ ارقىلى قايشىلىقتى جۇڭگوعا اۋدارۋعا سۇقتاندى. جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا 12 - ايدىڭ 23 - كۇنى امەريكا جاق ايتىلمىس ”ۇيعۇرلاردى زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋدىڭ الدىن الۋ زاڭ جوباسىنا“ قول قويىپ، زاڭعا اينالدىرىپ، ەل ىشىندەگى زاڭ شىعارۋ قۇرالى ارقىلى ساياسي سايقالدىعىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ پاسىق قىلىعىن ونان ارى اسقىندىرا ءتۇستى.
”ادامدىق ۇقىق كوزىرىن“ ويناعان زاڭ شىعارۋ قىلىعى انىعىندا ارسىز ويىن عانا. حالىقاراداعى قيتىرقى جاماندىقتارى جەتىپ ارتىلىپ جاتسا دا، امەريكا ايتىلمىس ”امەريكا ۇلگىسىندەگى ادامدىق ۇقىق ولشەمىمەن“ وزگە ەلدىڭ ىشكى ىسىنە جويداقسىز كيلىكتى، زاڭ شىعارۋ ونىڭ زورەكەرلىك بيلىگىن كەڭەيتۋدىڭ قۇرالىنا اينالىپ، ءبىر تالاي مەملەكەتتىڭ حالىقتارى مۇنان اۋىر زارداپ شەكتى. تاياۋ جىلداردان بەرى امەريكا پارلامەنتىنىڭ حالىقارالىق ادامدىق ۇقىق ىستەرىنە ساياتىن كەڭەس جوبالارىنىڭ سانى جىلدان - جىلعا ءوسىپ، 115 - كەزەكتى جانە 116 - كەزەكتى پارلامەنتتىڭ ەكەۋىندە دە 400دەن اسسا، ال 117 - كەزەكتى پارلامەنتتىڭ قىزمەت مەرزىمىنىڭ جارتىسى وتپەي جاتىپ، حالىقارالىق ادامدىق ۇقىققا قاتىستى 345 كەڭەس جوباسى ورتاعا قويىلدى، بۇلاردىڭ ىشىندەگى ％44.35 كەڭەستىك جوبادا باسقا ەلدەگى ”ادامدىق ۇقىق ماسەلەسىن“ ايىپتاۋ مازمۇن ەتىلدى. ايتىلمىس ”ۇيعۇرلاردى زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋدىڭ الدىن الۋ زاڭ جوباسىنىڭ“ جاسالۋ بارىسىنا كوز جىبەرسەك، امەريكا پارلامەنتىنىڭ كەڭەس پالاتاسى مەن قاۋىم پالاتاسى بالىق ۇندەس، باقا تىلدەس بولىپ، جۇڭگوعا قارسى كۇشتەردىڭ جانىن سالا جوسپارلاپ، اقىر - اياعىندا ”ولەرمەن حالدە ۇمتىلۋ“ قارقىنىمەن ورىنداعان ايتىلمىس زاڭ شىعارۋ ءتارتىبى بولعانىن بايقايمىز، ال ونىڭ وراي ءساتىن تاڭداۋ جانە سىرتقا دابىرالاۋ ايلا - شارعىلارىنىڭ بارلىعى وسى تەكتەس ايتىلمىس ”زاڭ جوبالارىنىڭ“ دەن قويا جوبالانعان جۇڭگوعا قارسى قۇرالدان، سەناريى الدىن الا دايىندالعان ناشار قويىلىمنان باسقا دانەڭە ەمەس ەكەندىگىن تولىق ءتۇسىندىرىپ بەرەدى.
ءوز ەلىندەگى ادامدىق ۇقىق جاعدايى مۇشكىل جاعدايدا، شينجياڭعا ساياتىن ايىپتاۋ ناعىزىندا قايشىلىقتى وزگەگە اۋدارۋ عانا. 2020 - جىلدان بەرى امەريكاداعى ادامدىق ۇقىق ماسەلەسى جالپى بەتتىك، جۇيەلى، جالعاسپالى باعىتقا قاراي ونان ارى دامىدى، كەيبىر ساياسي الاياقتار بۇل جونىندە ”قوس ولشەم“ ۇستانىپ، ءبىر جاعىنان، ەل ىشىندەگى ادامدىق ۇقىق داعدارىسىن ءبىر جاققا قايىرىپ تاستاپ، ەندى ءبىر جاقتا، كانىگى ادەتىمەن قۇرعاق قيالمەن باسقا ەلدەگى ”ادامدىق ۇقىق“ ماسەلەسىن ويدان شىعارىپ، قايشىلىقتى وزگەگە اۋداردى. كەزەكتە امەريكادا جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋى دەپ دياگنوزى تۇراقتاندىرىلعان ناۋقاستاردىڭ جالپى سانى 52 ميلليوننان، ولگەن ناۋقاستار سانى 810 مىڭنان استى، دەلتا، وميكرون سياقتى ۆيرۋستىڭ اسا حاۋىپتى وزگەرگەن تۇرلەرى تولاسسىز جارىققا شىققان قاتاڭ جاعدايدا، امەريكاداعى كەيبىر ساياسي الاياقتار ىندەتكە قارسى اتتانۋ قىزمەتىن ماڭداي الدى ورىنعا قويۋ بىلاي تۇرسىن، جۇڭگوعا قارسى زاڭ شىعارۋ ارقىلى حالىقتىڭ نارازىلىعىن باسقاعا بۇرۋعا ۇرىنىپ، امەريكا حالقىنىڭ ۇكىمەتتىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋداعى دارمەنسىزدىگى، مىلتىقپەن جاسالعان قىلمىستاردىڭ ءورشۋى سياقتى ادامدىق ۇقىق ماسەلەلەرىنە دەگەن اشۋ - ىزاسىن جۇڭگوعا باعىتتالعان ەگەستى پيعىلعا اينالدىرۋعا سۇقتاندى. ايتىلمىس ”ۇيعۇرلاردى زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋدىڭ الدىن الۋ زاڭ جوباسىنىڭ“ باستى قوزعاۋشىسى ماركو رۋبيو، كريس سميس قاتارلى پارلامەنت مۇشەلەرى فلوريدا، جاڭا جەرسي سياقتى شتاتتاردان شىققان، بۇل جەرلەردىڭ بارلىعى ىندەت اپاتى اۋىر وڭىرلەر. بۇل ساياسي الاياقتار قىرۋار ساياسي بايلىقتى جۇڭگوعا قارسى ىستەرگە جۇمساپ، سايلاۋ اۋماعىنداعى بۇقارا ناعىز كوڭىل بولەتىن ماسەلەلەردە تۇك بىتىرمەي قول قۋسىرىپ قاراپ وتىر.
جۇڭگوعا قارسى ساياسي الاياقتاردىڭ جوق جەردەن شۇرقان تۋدىرىپ، كەڭەستىك جوبانى ويدان شىعارۋى ناعىزىندا ساياسي ناتيجەنىڭ قۇلى بولعاندىق. امەريكانىڭ شينجياڭعا ساياتىن زاڭ شىعارۋدا شينجياڭ ماقتاسىنا كۇيە جاعۋ، شەكتەۋ سالۋدان شينجياڭنىڭ فوتوۆولتتىق كاسىپورىندارىنا جالا جابۋىنا، قىسىم كورسەتۋىنە، ”ءناسىل جويۋ“ دەپ جار سالۋدان ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ“ دەگەندى جەلەۋ ەتىپ، جۇڭگونىڭ شينجياڭىنداعى ەڭبەكپەن جۇمىستانۋ جاعدايىنا ايىپ تاعىپ، شابۋىل جاساۋىنا دەيىنگى سان ءتۇرلى قويان بۇلتاق قىلىقتارىنىڭ بارلىعى جۇڭگوعا قارسى ساياسي الاياقتاردىڭ جۇڭگونىڭ اتى شىقسا بولدى ورە تۇرەگەلەتىن جۇيەسىزدىگىن كورسەتىپ بەرەدى. ءۇستى - ۇستىنە توپەلەپ كەڭەس جوبا تاپسىرۋ امەريكا پارلامەنت مۇشەلەرىنىڭ ساياسي ناتيجەسىن شاپشاڭ كوتەرۋىنىڭ، ساياسي ءومىرىن ۇزارتۋىنىڭ وزەكتى شارعىسى سانالادى، ال، ”جۇڭگوعا قارسى تۇرۋ“ سكوت پەرري، جەيمس ماكگوۆەرن، ماركو رۋبيو قاتارلى پارلامەنت مۇشەلەرىنىڭ ءوزى ءۇشىن تاڭداعان ساياسي وبرازى. وسى پارلامەنت مۇشەلەرىنىڭ قىزمەت مەزگىلىندەگى جۇڭگوعا ساياتىن ىستەرگە قاتىستى ۇسىنىس جوبالارىنىڭ بارلىعى حالىقارالىق ىستەرگە قاتىستى ۇسىنىس جوبالار سانىنان يەلەيتىن ارا سالماعى ءبىرشاما جوعارى، سكوت پەرريدىڭ جۇڭگوعا ساياتىن ۇسىنىس جوبا سانى، ءتىپتى، بارلىق حالىقارالىق ىستەرگە قاتىستى ۇسىنىس جوبالار سانىنىڭ جارتىسىنان اسىپ كەتكەن. ماركو رۋبيو ”جۇڭگونىڭ ادامدىق ۇقىق ماسەلەسىن“ اۋزىنان تاستامايدى، سونداي - اق شينجياڭعا ساياتىن ءبىرمۇنشا كەڭەس جوباسىن ءۇستى - ۇستىنە ورتاعا قويىپ، رەسپۋبليكاشىلدار پارتياسى ىشىندەگى سىرتقى ساياساتتىڭ ”قۇزىرەت يەسى“ رولىن ويناۋعا سۇقتاندى. بۇگىنگى كۇندە جۇڭگوعا قارسى وسى پارلامەنت مۇشەلەرى ونان ارى ەسكەۋىلدەپ، ايتىلمىس ”ۇيعۇرلاردى زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋدىڭ الدىن الۋ زاڭ جوباسى“ دەگەندى جەلەۋ ەتىپ، اناعۇرلىم كوپ ساياسي كاپيتال قاربىتىپ قالۋعا قارمانۋدا.
بالشىق ءمۇسىن جاڭبىرعا شىدامايدى، وسەك - اياڭ تەكسەرۋدە تابان تىرەپ تۇرا المايدى، امەريكاداعى جۇڭگوعا قارسى ساياسي الاياقتاردىڭ سۇرقيا نيەتى استە ىسكە اسپايدى. امەريكا ءوزىنىڭ ەل ىشىندەگى ساياسي قاجەتتىلىك ءۇشىن ءمورالدىڭ تومەنگى شەگىمەن ساناسپاي، جالعان ينفورماتسيانى قاساقانا ويدان جاساپ جانە دابىرالاپ، ”شينجياڭداعى ادامدىق ۇقىق“ ماسەلەسى دەگەن قيالدان قيىستىرعان سايقالدىعى ىسكە اسپايدى. ادامدىق ۇقىقتىڭ ەڭ ۇلكەنى − حالىقتىڭ باقىتتى تۇرمىسى. ۇزاقتان بەرى شينجياڭ حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋدى جانە جاقسارتۋدى ماڭىزدى ءتۇيىن ەتۋگە تاباندى بولىپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ تەڭ تۇرعىدا قاتىسۋ، تەڭ دامۋ ۇقىعىن شىنايى قامتاماسىز ەتىپ كەلەدى، شينجياڭ حالقىنىڭ قازىرگى جانە بولاشاقتاعى باقىتتى تۇرمىسى امەريكاداعى ساياسي الاياقتاردىڭ ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالدى“ دەيتىن وسەك - اياڭىنىڭ تاس - تالقانىن شىعارارى داۋسىز.
(اۆتوردىڭ قىزمەت ورنى: باتىس سولتۇستىك ساياسي - زاڭ داشۋەسى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ زاڭ شۋەيۋانى)
(12 - ايدىڭ 26 - كۇنگى «حالىق گازەتىندە» جاريالانعان)
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
