بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى

عىلىم – تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسى جاڭالىق جاراتۋدىڭ كومەسكى كۇشىن تاسقىنداتتى (جاڭا جورىقتا ەكپىندەي ىلگەرىلەپ، جاڭا داۋىرگە ۇلەس قوسۋ − ۇلى وزگەرىس)

«حالىق گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى ۋ يۋەحۇي 

2022.03.24 15:46     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى رەفورمانى تەرەڭدەتۋ ارقىلى جاڭالىق اشۋدىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن تاسقىنداتۋدا تاباندى بولىپ، عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىنا جاپپاي كۇش سالىپ، كوپ تۇيىندە قامال الىپ، ىشكەرىلەي دامىتتى، شارپيتىن كولەمىنىڭ كەڭدىگى، شىعارىلعان جوبانىڭ كوپتىگى، ساياتىن مۇددەنىڭ تەرەڭدىگى، ىلگەرىلەتۋ تەبىنىنىڭ كۇشتىلىگى بۇرىن - سوڭدى بولماعان دارەجەگە جەتتى.

  2013 - جىلى 7 - ايدىڭ 17 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىندا قىزمەت تەكسەرگەندە بىلاي دەپ دارىپتەدى: «عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋعا ىقپال جاسايتىن تۇزىلىستىك كەدەرگىلەردى باتىل الاستاپ، عىلىم - تەحنيكا مەن ەكونوميكاداعى باسقا سالاعا ويىستىرۋ، كادەگە جاراتۋ ارناسىن پارمەندى اشىپ، عىلىم - تەحنيكالىق ساياساتپەن قامداۋدى ساپالىلاندىرىپ، عىلىم - تەحنيكالىق باعالاۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك».

  پارتيا ورتالىق كوميتەتى عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندە ءبىرقىدىرۋ ماڭىزدى ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋ جاساپ، رەفورمانى جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋ نەگىزىندە ستراتەگيالىق جوبا جاساپ، عىلمي زەرتتەۋشىلەردىڭ مازالاپ وتىرعان ىستەردى كىشكەنەسىنەن باستاپ ەگجەي - تەگجەيلى شەشىپ، نەگىزدىك زەرتتەۋدى كۇشەيتىپ، عىلىم - تەحنيكا جوسپارىن باسقارۋدى كەمەلدەندىرىپ، عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋدى جەدەلدەتتى ... ماڭىزدى عىلىم - تەحنيكا رەفورماسى شارالارى شوعىرلى جاريالانىپ، اتقارىلىپ، عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسى جەدەل ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلدى. جوعارى مەكتەپتەر، عىلمي زەرتتەۋ ورىندارى، كاسىپورىندار سياقتى ءتۇرلى جاڭالىق اشۋ تۇلعالارى مەملەكەتتىڭ ۇندەۋىنە بەلسەنە ءۇن قوسىپ، عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىنىڭ جاڭا شارالارىن تياناقتاندىردى، بوگەتتەر ءبىر - بىرلەپ اشىلىپ، باسقارۋ ونىمدىلىگى كورنەكتى جوعارىلاپ، جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىك كۇشى جارىسا تاسقىندادى.

  قازىرگە دەيىن «عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى اتقارۋ جوباسىندا» ورنالاستىرىلعان 143 ءتۇرلى عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسى مىندەتى جاپپاي ورىندالىپ، ءتۇيىندى سالالار مەن شەشۋشى بۋىندارداعى رەفورمادا ماندىك ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزىلىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ نەگىزدىك ءتۇزىم جۇلگەسى نەگىزىنەن تۇراقتاندى.

  باسقارۋ يكەمدى بولدى، عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ عىلمي زەرتتەۋگە دەن قوياتىن ۋاقىتى ءتىپتى دە كوبەيدى. «بۇرىن نىسانعا ءوتىنىش بەرۋ، قاراجاتتى ەسەپتەن كوتەرۋ، اسپاپ - جابدىق ساتىپ الۋ سياقتىلاردىڭ بارلىعىندا ءبىرتالاي كەستە تولتىرىپ، ءبىرتالاي تاڭبا باستىراتىنبىز». جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى جوعارى ەنەرگيالى فيزيكا زەرتتەۋ ورنىنىڭ زەرتتەرمەنى چي فاجى: «قازىر تەك مەكەمەنىڭ ينفورماتسيالاندىرۋ قازىناسىن باسقارۋ جۇيەسىنە كىرىپ، قاتىستى ينفورماتسيالاردى ەنگىزسەك بولعانى» دەدى.

  عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن وندىرگىش كۇشكە اينالدىرۋدىڭ پايداسى عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ جىگەرىن تاسقىنداتتى. داليان جاراتىلىستىق عىلىمدار داشۋەسى ونىمدىلىك ەڭبەكاقىسىنا رەفورما جۇرگىزىپ، بويلىق نىسانداعى جاناما قاراجاتتىڭ ونىمدىلىك سالىستىرماسىن جوعارىلاتىپ، 4/3 ۇلەس جاناما قاراجاتتى عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ونىمدىلىگى مەن سيلاۋىنا جۇمساپ، ورتا جاستاعى، جاس عالىمدارعا بەيىمدەلىپ، عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ جاڭالىق اشۋ ىنتاسىن بارىنشا قوزعادى.

  رەفورمانى تەرەڭدەتۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ جالپى تۇلعالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ قۋاتى جەدەل جوعارىلادى. بۇكىل ەلدەگى زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرى 2015 – جىلعى 3 ميلليون 760 مىڭ ادامنان 2020 – جىلى 5 ميلليون 90 مىڭ ادامعا كوبەيىپ، جەتەكشى دارىندىلار مەن جاڭالىق جاراتۋ توبى جەدەل جارىققا شىعىپ، جاس عىلىم – تەحنيكا دارىندىلارى بىرتىندەپ عىلمي زەرتتەۋدىڭ نەگىزگى كۇشىنە اينالدى.

  كۆانتتىق ينفورماتسيا سياقتى عىلىمنىڭ الدىڭعى شەبىندە كەلەلى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىلدى، ديامەترى 500 مەترلىك سفەرالىق راديو تەلەسكوپ سياقتى مەملەكەتتىڭ ماڭىزدى قارۋ - جاراقتارى ىسكە قوسىلدى، عارىشقا ادام الىپ ۇشۋ، جىلجىمالى حابارلاسۋ سياقتى سالالارداعى شەشۋشى تەحنيكالاردان جەدەل قامال الىندى ...

  «مەملەكەتتىڭ جاڭالىق جاراتۋ ارقىلى دامۋعا قوزعاۋشىلىق ەتۋ ستراتەگيالىق باعدارلاماسىندا» 2020 – جىلعا بارعاندا جاڭاشىل ەلدەر قاتارىنا ءوتۋ ستراتەگيالىق نىساناسى ورتاعا قويىلىپ، ۋاعىندا جۇزەگە اسىرىلدى. دۇنيە جۇزىلىك ءبىلىم مەنشىك ۇقىعى ۇيىمى جاريالاعان دۇنيە جۇزىلىك جاڭالىق اشۋ كورسەتكىشىندە كورسەتىلۋىنشە، ەلىمىز 2015 - جىلعى 29 - ورىننان 2021 - جىلى 12 - ورىنعا كوتەرىلگەن.

  «ءبىز مىنانى دا كورە ءبىلۋىمىز كەرەك: كەيبىر قات - قابات تۇزىمدىك كەدەرگىلەر ءالى تۇبەگەيلى جويىلعان جوق، ونان ارى قامال الىپ، قيىنشىلىقتاردى جەڭۋگە تۋرا كەلەدى». عىلىم - تەحنيكا مينيسترلىگىندەگى نەگىزگى جاۋاپتى جولداس مىنانى ءبىلدىردى: رەفورما ماڭگى جالعاسادى، رەفورمانى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، تياناقتاندىرۋدى اناعۇرلىم يگەرىپ، ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ءتۇزىلىس، مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ كەرەك.

  عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ − دامۋدىڭ جاڭا قوزعالتقىشى، ال رەفورما − جاڭا قوزعالتقىشتى تۇتاندىراتىن وتالدىرۋ جۇيەسى. شي جينپيڭ جولداستى ۇيىتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، ەلىمىز عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىندا حاۋىپ - قاتەردەن تايسالماي، قيىن وتكەلدەن ءوتىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا تۇساۋ بولاتىن بارلىق يدەيالىق كەدەرگىلەر مەن تۇزىمدىك كەدەرگىلەردى الاستاسا، ءسوز جوق، قالىڭ عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن ۇزدىكسىز تاسقىنداتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى عىلىم - تەحنيكادا قۇدىرەتتى ەل قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى عىلىم - تەحنيكادا ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ءوزىن الۋەتتەندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋعا اناعۇرلىم كوپ جاڭا قوزعاۋشى كۇش ازىرلەيتىن بولادى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

سۋرەتتە: ميرادىل ىندەتتەن ساقتانۋدىڭ الدىڭعى شەبىندەگى قىزمەتكەرلەرگە تۇسكى اس جەتكىزىپ بەرۋدە. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى گو جيەۋىن فوتوسى

ميرادىل مەن ونىڭ ۇجىمىنداعىلار ىندەتتەن ساقتانۋ – تىزگىندەۋ قىزمەتىنە اتسالىسۋ ءوتىنىشىن جازدى. (سۇحبات قابىلداۋشى بەرگەن سۋرەت)

ميرادىلدىڭ ۇجىمىنداعىلار ىندەتتەن ساقتانۋ قىزمەتكەرلەرىنە دايىنداعان نانعا وراعان كاۋاپ. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى گو جيەۋىن فوتوسى

ميرادىلدىڭ توبىنداعىلار كاۋاپ جاساۋدا. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى گو جيەۋىن فوتوسى