- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تۇرسىن جۇرتباي ۇلى: ابايدىڭ ويى بۇكىل ادامزاتقا ورتاق(6)
2012.12.24 14:03 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
ءتىلشى: اباي زەرتتەۋدىڭ بارىسى قالاي؟
تۇرسىن جۇرتباي ۇلى: اباي تانۋ ءىلىمى مەنىڭ ويىمشا ءۇش ساتىدان تۇرادى. ءبىرىنشى ساتى، 1904-جىلى اليحان بوكەيحانوۆ جازعان «اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ءومىر بايانىنان» باستاپ، قىرىق بەسىنشى جىلعا دەيىنگى، ياعني، ابايدىڭ تۋىلعانىنا ءجۇز جىل تولعانعا دەيىنگى ەلۋ جىل. بۇل كەزدە ابايدىڭ شىعارمالارى قايتا-قايتا تولىقتىرىلىپ باسىلدى، ءار سويلەمىنە، ولەڭدەرىنىڭ شىعۋ تاريحىنا، سوزدەرىنە تۇسىنىكتەر بەرىلدى. نەگىزىنەن نۇرسەيتتىڭ، تاعى باسقالاردىڭ قولجازبالارى نەگىزىندە ابايدىڭ ولەڭدەرىنىڭ ءماتىنى ءبىر قالىپقا كەلدى، ءومىر بايانى تولىقتاي جاسالدى. سونىمەن قاتار، ابايدىڭ اقىن، ويشىل رەتىندەگى كوزقاراستارى، پويەزيالىق ىزدەنىستەرى، فيلوسوفيالىق ىزدەنىستەرى نەگىزىنەن ءبىر ارناعا ءتۇستى. بۇل اباي تانۋدىڭ قالىپتاسۋ، دامۋ، تولىسۋ كەزەڭى دەپ ەسەپتەيمىن.
ەكىنشى دەڭگەي، 1945-1995-جىلدىڭ ارالىعىنداعى، ياعني، ابايدىڭ ومىرگە كەلگەندىگىنىڭ 100 جىلدىعى مەن 150 جىلدىعى ارالىعىنداعى دەڭگەي. بۇل دەڭگەيدە اباي تانۋ ءىلىمى تولىقتاي تامىرلانىپ، نەگىزگى ارنالارى اشىلىپ، ۇلكەن ءبىر عىلمي باعىتقا اينالدى، بۇل ناعىز كەمەلدەنگەن، دامىعان دەڭگەي. 150 جىلدىقتىڭ قارساڭىندا اباي تانۋدىڭ بارلىق سالاسى ءسوز ەتىلدى، ماتەماتيكا سالاسى، ەكونوميكا سالاسى، ءتىپتى دارىگەرىلىك ەمگە قاتىستى سالالارعا دەيىن اتسالىسىپ زەرتتەدى. دۇنيە جۇزىنىڭ نەگىزگى ەلدەرىندە اباي تانۋ، ابايدىڭ ءومىر بايانى جانە ونىڭ ويلارى سول ەلدىڭ تىلىنە اۋدارىلىپ جەتكىزىلىپ، ءتۇسىندىرىلدى. قازىر ءوزىن ساۋاتتى، وركەنيەتتىمىن دەپ ەسەپتەيتىن نەمەسە وقۋ-اعارتۋعا بەت العان شاعىن مەملەكەتتەردىڭ وزىندە، ولاردىڭ ەنتسيكلوپەديالارى مەن توراپتارىندا، اباي تۋرالى ءبىر اۋىز ءسوز بولسا دا بار، دەمەك بۇل اباي تانۋدىڭ كەمەلىنە كەلگەن كەزى.
95-جىلدان كەيىنگى زەرتتەۋ بۇل ءۇشىنشى دەڭگەي. ابايدىڭ ءار سوزىندەگى، ءار ۇعىمىنداعى ماسەلەلەر جەكە زەرتتەۋ دەڭگەيىندە قاراستىرىلاتىن ۇزاققا سوزىلاتىن باعىت، ول باعىت تاۋسىلمايدى دەپ ويلايمىن. مىسالى، ەڭ كەنجەلەپ جاتقان دۇنيە بۇل مىناۋ عالامنىڭ جاراتىلىسى تۋرالى يسلاميات كوركەم ويلاۋ جۇيەسى، پوەتيكاسىنداعى قۇرىلىمدار مەن ابايدىڭ ويىن سالىستىرۋ، ياعني، شاريعات، ماعريفات، تاريحات، اقيقات دەڭگەيلەرىن ابايدىڭ تۇسىنىگىمەن قاراستىرۋ، ەۆروپا ويشىلدارىمەن، شىعىس ويشىلدارىمەن سالىستىرىپ، سول ويدىڭ ماعىناسىن اشۋ، بۇل باعىتتاعى زەرتتەۋلەر جىلداردان جىلدارعا سوزىلادى جانە ماڭگىلىك قازاق حالقىمەن بىرگە جاساپ، تۇلەپ، جاڭارا بەرەدى دەپ ويلايمىن.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved