«قارعالداق» اتىنداعى سيلىقتى شىعارما اۋدارما باسەكە جارىسىندا سيلانعان شىعارمالار(2)

2013.12.11 17:03  

　　كۇن

　　احمەت ەمين (ەگيپەت)

　　تەرەزەنى اشىپ قالعانىمدا، كوز ۇيالتاتىن كۇننىڭ التىن ساۋلەسى بولمەمە ءتۇستى، ساۋلەمەن بىرگە ءۇي ءىشىن جاندى دا جالىندى تىرشىلىك تىنىسى كەرنەپ، ونە-بويىم بالقىپ سالا بەردى. كۇن تۇسەردەن بۇرىن تۇرمىسىم قاراڭعى تۇنەك پەن ءولى تىنىشتىق ىشىندە ءمان -ماعىناسىز ءوتىپ جاتقانداي بولاتىن.

　　قىس كۇنىندە كۇننەن باسقا نەمەسە كۇن ساۋلەسىن تىلگە تيەك ەتۋدەن باسقا كوڭىلدى قوش قىلارلىق نە بار دەيسىز؟ قىتىمىر اياز ءتىسىمىزدى ساقىلداتىپ،تەرىمىزدى قۇرىستىرىپ،ءوزىمىزدى بۇرسەڭ قاقتىرادى، اۋەل دەسەڭ، قاقاعان سۋىقتا وتتى كورسەك، وت جالىنىنا ورانىپ الۋعا شاق قالامىز.

　　ۇلى تابيعاتتىڭ عالاماتىندا شەك جوق -اۋ، ءسىرا! دەسە دە، ونىڭ بارىنەن وزگەشە نارسە ــ كۇن. ول جىلدىڭ ءتورت ماۋسىمىندا دا سونداي اسەم، جاز كۇندەرى دە سونداي، دەي تۇرعانمەن، ەڭ عالامات سۇلۋ كەزى قىستا.

　　جازدا ونىڭ اسەمدىگى جالپاق جاھاندى جالت قاراتقان قۇدىرەتى مەن بۇركەۋسىز اشىقتىعىندا.

　　ءبىز وعان تابىنامىز، ودان يمەنەمىز، اۋەلى ودان قاشقالاقتايتىنىمىز دا شىندىق. ءبىراق وعان دەگەن قيماستىعىمىز كوكەيىمىزدە ماڭگى ساقتالىپ تۇرادى. ول كەيدە راقىمىسىزداي كورىنەدى، الايدا بۇل راقىمسىزدىقتىڭ ىشىندە دە شاپاعات جاسىرىنىپ جاتقانى حاق.

　　ول ــ سابازدىق پەن قىتىمىرلىقتى، مەيىرىم مەن قاتالدىقتى بويىنا جيعان ءدانىشپان ۇستاز سياقتى. ول ءبىزدى جالىنىنا ورتەپ، اپتابىنا كۇيدىرەدى. بىزدەن جىراقتاي قالعان كەزىندە ءوزىنىڭ مەيىرىمدى دە سۇيىكتى ەلشىسى اسەم ايدى جىبەرىپ، جان بىتكەندى سىلاپ -سيپاتىپ، جان جاراسىن جازىپ، ءوزىنىڭ قاتتىلىعىنىڭ، قىتىمىرلىعىنىڭ، تەرىس ازۋلىعىنىڭ ورنىن تولتىرادى.قىس كۇندەرى ول مومىن دا بايسال تارتىپ، مەيىرىمدى دە كەڭ پەيىلدىگىمەن جانە ءبىر قىرىنان كورىنەدى. ونىڭ جىلۋى مەن جاناشىرلىعىن ەسكە العانىمىزدا ساعىنىش سازى جۇرەك تۇكپىرىمىزدى كەرنەپ الادى.

　　الۋان رەڭگە بويالىپ، مىڭ قۇبىلعان كۇن بىردە كۇمىستەي اق، بىردە التىنداي سارى، بىردە نارتتاي قىزىل تۇسكە بولەنىپ، كوزىمىزدى قارىقتىرىپ، الۋان ويعا جەتەلەيدى، ءبىز قايسى رەڭنىڭ ەڭ باۋراعىش، ەڭ كوركەم ەكەنىن بىلە المايمىز، ءداپ باسىپ ايتۋعا دارمەنىمىز دە جەتپەيدى، ءتىپتى.

　　ۋا، كۇن! سەن ءوزىڭنىڭ پەرىشتەلەرگە ۇنايتىن مەشپەتىڭدى شەشىپ، گۇلگە سيلادىڭ، سوسىن دا گۇلدى تاماشالاۋشىلار ەسىنەن تانا جازداپ، قوعاداي جاپىرىلدى، سول گۇل سەنىڭ اسەمدىگىڭنەن ءنار العاندا عانا كورگەن جاننىڭ جۇرەك قىلىن تەربەيدى، سەنىڭ شۋاعىڭنان قۋات العاندا عانا كوز جاۋىن الىپ قۇلپىرادى. جاپ -جاسىل بولىپ جايقالعان تىرلىك، ول ــ سەنىڭ جومارتتىعىڭنىڭ كۋاسى، قىزعالداق بولىپ شەشەك اتقان گۇلدەر، ول ــ سەنىڭ دارقاندىعىڭنىڭ ايعاعى.

　　الپىس ەكى تامىرىمىزداعى قان سەن بولعان سوڭ عانا ءون -بويىمىزدا تۋلاي اعىپ جاتىر، قان دەگەنىمىز-ءنار، ال ءناردىڭ ءوزى سەنىڭ جىلۋىڭنان كەلەدى. سەن ــ تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ قوجاسىسىڭ، سەن بولعاندا عانا جەر انانىڭ ەمشەگى ءيىپ، قويىنىنان قازىناسىن اقتارادى. سەن بولعاندا عانا گۇل - اعاشتار جايقالا ءوسىپ، كەڭ دالا جاسىل جازيراعا اينالادى.

　　ۋا، قاسيەتتى كۇن، سەن نەتكەن ۇلى ەدىڭ!

　　دەسە دە، سەنى جاراتۋشىنى تەك «ۇلى» دەگەن سوزبەن بەينەلەي المايمىز دا!

　　اۋدارعان: قۇرمانگۇل اسپەن قىزى

　　(1 – دارەجەلى سيلىق بەرىلدى)