بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى
حالىق تورابى

بەيجيڭدە قازاق ستۋدەنتتەر ەلىكتەمەلى سوت وتكىزدى

2014.04.22 08:45   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى



  بەيجيڭدەگى چاڭپيڭ رايونىنا ورنالاسقان جۇڭگو – ساياسي زاڭ ۋنيۆەرسيتەتى ەلىمىزدەگى «زاڭ سالاسىنداعى ەڭ جوعارى ءبىلىم ورداسى» دەگەن اتاعى بار ايگىلى ۋنيۆەرسيتەت. ەلىمىزدەگى ءتۇيىندى قۇرىلاتىن جوعارى مەكتەپتەردىڭ «211»، «985» ينجەنەريالارىنا ەنەتىن مەكتەپ، اتالعان مەكتەپ وقۋ – اعارتۋ مينيسترلىگىنە توتە قارايدى، 1952 – جىلى مەكتەپ قۇرىلعاننان بەرى جارتى عاسىردان استام ۋاقىت ىشىندە ەلىمىزگە 200 مىڭنان استام دارىندى تاربيەلەپ ۇلگىردى.

  زاڭ عىلىمىن ءوزىنىڭ وزەكتى ءپان سالاسى ەتكەن بۇل ءبىلىم ورداسىندا حالقىمىزدىڭ قارا كوزدەرى دە ەل قاتارى ءبىلىم قۋىپ، ارماننىڭ اسقارىنا قۇلاش سەرمەپ ءجۇر. اتالعان مەكتەپتە وقيتىن قازاقتىڭ ەلۋگە تارتا ۇل – قىزىنىڭ جۇمىلا جۇك كوتەرىپ، ىنتىماقتاسا ءىس كورىپ، قازاق تىلىندەگى ەلىكتەمەلى سوت باسەكەسىن 4 – رەت ۇيىمداستىرىپ وتىرعانىن سول ارماننىڭ اسقارىنا قۇلاش سەرمەگەن اسقاق قادامعا بالادىق. تىلىمىزگە تيەك، اڭگىمەمىزگە ارقاۋ بولىپ وتىرعان بۇل قيمىل بەيجيڭ قالاسىنداعى ستۋدەنتتەردىڭ ەلىكتەمەلى سوت باسەكەسى اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان قازاق تىلىندەگى ەلىكتەمەلى سوت قيمىلى بولىپ، اتالعان قيمىل 2014 – جىلى 19 – ساۋىردە وتكىزىلدى.

  اتاپ ايتار بولساق، 2010 – جىلى جۇڭگو ساياسي – زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىندەگى 19 قازاق وقۋشى ءديدار مالىك قىزىنىڭ باستاماشى بولۋىندا ءبىر جەڭنەن قول، ءبىر جاعادان باس شىعارا وتىرىپ قازاق تىلىندەگى ەلىكتەمەلى سوتتى تۇڭعىش رەت ۇيىمداستىردى. سودان بەرى جىل سايىن ۇيىمداستىرىلىپ كەلە جاتقان بۇل قيمىل مىنە بيىل 4 – رەتكى كەزەگىنە جەتىپ ۇلگىردى. «بۇل جۇڭگو ساياسي – زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تاريحىنداعى تۇڭعىش رەتكى از ۇلت تىلىندە ۇيىمداستىرىلعان ەلىكتەمەلى سوت قيمىلى بولدى، قيمىلدىڭ ماڭىزدىلىعى سونشالىق، 2010 – جىلى مامىردىڭ 22 – جۇلدىزى مەكتەپ تاريحىنا جازىلادى» دەپ اعىنان جارىلدى ساياسي – زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ورىنباسار پارتكوم شۋجيى، ورىنباسار مەكتەپ باستىعى فىڭ شىيۇڭ. شىن مانىندە دە، بۇل ستۋدەنتتەر اراسىندا وتكەن شاعىن عانا باسەكە ەمەس، ولاردىڭ اسقاق ارماندارىنان، تالاپ – تالپىنىستارىنان تۋىنداعان تىڭ باستاما.

  بۇل جولعى ەلىكتەمەلى سوت قيمىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى مىنالار: بىرىنشىدەن، ەلىكتەمەلى سوت قيمىلىنا قاتىناسقان وقۋشىلار ەمتيحان ارقىلى ىرىكتەلگەن. ەكىنشىدەن، الدىڭعى كەزەكتى قيمىلداردا ويىن قويۋ سيپاتى باسىمىراق بولسا، بۇل جولعى سوت ءىس جۇزىندىك سوت مازمۇنىنا اناعۇرلىم جۋىقتاتىلىپ، باسەكەلىك ءتۇسى كورنەكتىلەندىرىلگەن. ۇشىنشىدەن، بۇل جولعى قيمىل اياسىندا ءبىر ايلىق ۋاقىتپەن قازاق تىلىندە كىتاپ وقۋ قيمىلى ۇيىمداستىرىلىپ، كىتاپ وقۋ ۋاقىتىنىڭ كوپ – ازدىعىنا قاراي سيلىق تاراتىلدى. ارينە، قيمىلدىڭ باسقا دا ەرەكشەلىكتەرىن ۋاقىت بايلانىسىمەن ءبىر – بىرلەپ جىپكە ءتىزىپ وتىرمادىق. ەلىكتەمەلى سوتقا شىنايى دەلو ارقاۋ ەتىلىپ، داۋگەر مەن ايىپكەر جانە ولاردىڭ ادۆاكاتتارى اراسىندا زاڭ تالاپتارىنا ساي قيان – كەسكى تارتىس وتكىزىلدى. وقۋشىلار وزدەرىنىڭ زاڭ جاعىنداعى بەرىك بىلىمدەرىن ايگىلەۋمەن قاتار، سوت بارىسىنداعى كەيىپكەرلەردىڭ وبىرازدارىن جاندى بەينەلەپ، كورەرمەنگە شىنايى سوت بارىسىندا وتىرعانداي اسەر قالدىردى. ەلىكتەمەلى سوت اياقتاعاننان كەيىن ورتالىق ۇلتتار ۋنيۆەرسيتەتى زاڭ ينيستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى ايگۇل مۇعاليما كاسىپتىك تۇرعىدان قيمىلعا ءوز باعاسىن بەردى.

  بۇل رەتكى قيمىلعا ءۇرىمجى قالاسىنان كەلگەن جەكە كاسىپكەر وركەن ءومىش ۇلى مەن بەيجيڭدەگى «وردا» قازاقى ۇلتتىق ەرەكشەلىككە يە ساياجايى جاقىننان جاردەم بەرىپ، قارجىلاي كومەك قولىن سوزدى.

  ساياسي – زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىندەگى 47 قازاق وقۋشى مەن ءىشىنارا تۋىسقان ۇلت وقۋشىلارى بىرلىكتە وسىنداي يگى شارانى مارەسىنە جەتكىزىپ، تابىسپەن اياقتاتتى ءارى كەلەسى كەزەكتى قيمىلعا جاۋاپتى بولاتىن وقۋشىلاردىڭ ەسىمىن جاريالادى. وقۋشىلار بۇل قيمىلدى بەس جىل ىشىندە بەيجيڭ كولەمىندە ستۋدەنتتەر اراسىندا وتكىزىلەتىن جارىس دەڭگەيىنە كوتەرىپ، ون جىل ىشىندە بۇكىل ەل كولەمىندەگى ستۋدەنتتەر اراسىندا وتكىزىلەتىن باسەكەگە اينالدىرۋدى وزدەرىنە زور ماقسات ەتىپ قويعان. تاۋداي تالاپ بولماسا، تارىداي تابىس قايدان بولسىن، ارىندى ۇل – قىزداردىڭ وسىنداي باسىرەلى ويلارىنا دا بارەكەلدى دەدىك.

  سول كۇنى كەشكە ساياسي – زاڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقۋشىلار قيمىل ورتالىعىندا، وقۋشىلار وزدەرى ءتۇسىرىپ، وزدەرى مونتاجداعان «تەك، العا» اتتى ميكروفيلىم مەن اباي ءومىرىن ارقاۋ ەتكەن «تۋراعا تۋعان ۇل» اتتى ساحنالىق شىعارما قويىلدى. قيمىل بارىسىندا ءۇنحات داۋالى ىسكە قوسىلىپ، كورەرمەندەردىڭ ءۇنحات ارقىلى جولداعان ءتاتتى ازىلدەرى، ماقتاۋ – ماداقتارى ساحنا شەتىندەگى ەكراننان كورىنىپ، قيمىلعا وزگەشە ءسان قوسىپ، ءمان سيلادى.

  قۇربى – قۇرداستارىنىڭ ۇقىپتىلىقپەن ورنالاستىرعان قيمىلىن تاماشالاعان بەيجيڭدەگى باسقا ۋنيۆەرسيتەت وقۋشىلارى دا قىزىعا، تاڭدانا قاراپ، ءتۇرلى وي ءتۇيىپ قايتتى. قاسىمقاننىڭ قاسقا جولى، ەسىمقاننىڭ ەسكى جولى، جەتى جارعى سىندى حالقىمىزدىڭ تاريحتاعى زاڭ – جارعىلارىن وزەك ەتكەن زەيىن سىناۋ جارىسى وتكىزىلدى، ءماندى دە قىزىقتى ويىندار وينالدى.

  وسىلايشا، «ءبىر قولدىڭ سالاسىنداي، ءبىر ءۇيدىڭ بالاسىنداي» ىنتىماعى جاراسقان ستۋدەنتتەردىڭ ىرگەلى قيمىلدارىنا تامسانا، تاڭداي قاعا تاراستىق. «الىپ وزەن بۇلاقتان باستاۋ الادى» دەگەندەي، شاعىننان باستالىپ، قۇلاشىن كەڭگە جايىپ كەلە جاتقا بۇل قيمىلدىڭ بولاشاعى بۇدان دا نۇرلى بولىپ، بۇكىل بەيجيڭ كولەمىندە، ءتىپتى، بۇكىل ەل كولەمىندە ستۋدەنتتەر اراسىندا وتكىزىلەتىن كولەمدى قيمىلعا اينالسا ەكەن تىلەگىمىزدى ارقالاپ اتتاندىق. وسىنداي جالىنى جاسىماعان، ارىنى باسىلماعان ۇل – قىزدار تۇرعاندا، ول دا الىنباس اسقار، بەرىلمەس بيىك بولماس – اۋ.

  حالىق تورابى، نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى، مۇحيت امانتاي ۇلى بەيجيڭنەن حابارلايدى.

  

【1】 【2】 【3】 【4】 【5】 【6】 【7】 【8】 【9】 【10】 【11】 【12】 【13】 【14】 【15】 
【16】 【17】 【18】 【19】 【20】 【21】 【22】 【23】 【24】 【25】 【26】 
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى

 سۋرەت