بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى
حالىق تورابى>>ونەگە

جەلاياق قىز رايحان

نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى

2015.06.15 11:16   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى



  مارات جىلانبايەۆتاي جۇيرىكتەر تۋعان بۇل قازاق ءالى جەلاياقتاردان قۇر جاياۋ ەمەس ەكەن. «ۇشقان قۇستىڭ قاناتى تالاتىن» ساحارا شولىنەن ەندەي ءوتىپ، بۇل ناتيجەنى تۇڭعىش رەت جاراتقان جۇيرىك رەتىندە گەننيستىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەسىمى جازىلعان شاباندوز اعانىڭ ءىزىن جالعاعان جاس ۇرپاقتىڭ ءبىرى رايحان يماش قىزى بەرىسى ەل ىشىندە، ارىسى كۇللى الەم كوز تىككەن حالىقارالىق جارىستاردا «شاشاسىنا شاڭ جۇقپاس» ساڭلاقتىعىن كورسەتىپ ءجۇر.

  بىلتىر عانا «ايحاي 25كە» حوش ايتقان رايحان يماش قىزى تاڭجارىقتاي اقىن، اشىمدەي كۇيشى وتكەن گۇل كۇنەستە، قايناعان قازاق ورتاسىندا ەرجەتسە دە، سپورتتىڭ قازاققا بەيتانىستاۋ تۇرىنە، اتاپ ايتساق، «دالا سپورتى» دەپ اتالاتىن، ماشاقاتى مەن سىناعى مول تۇرىنە قۇمارلاندى. «قىران قۇس ۇيادا نەنى كورسە، ۇشقاندا سونى الادى» دەگەن حالىق دانالىعى بار ەمەس پە، بالا شاعىنان مەكتەپ قۇشاعىندا، كۇنەس اۋدانى كولەمىندە وتكىزىلگەن جۇگىرۋ جارىستارىندا جەلاياقتىعىمەن كوزگە تۇسكەن قارا قىز بۇگىن حالىقارالىق جارىستاردا ەل مەرەيىن اسىرىپ، ماراپات تورىنەن كورىنىپ ءجۇر.

  «دالا سپورتى» دەگەن اتىنان زاتى كورىنەتىن سپورتتىڭ بۇل تۇرىمەن شۇعىلدانۋعا نازىك جاندى قىز بالانى قويىپ، جىگىتتىڭ جىگىتىنىڭ عانا باتىلى بارادى. ۇيتكەنى، توڭىرەكتەن اتان بىلەك، بۋرا سان جىگىتتەر مەن قاجىر - قايراتىنا سەنگەن قايسار بويجەتكەندەر جينالاتىن بۇل جارىستا تاۋ اسىپ، تاس باسۋعا، ۆەلوسيپەتتىڭ قۇلاعىندا ويناۋعا، بەلىڭنەن قىلداي ارقان بايلاپ قۇزار شىڭدارعا ورمەلەۋگە تۋرا كەلەدى. ول ول ما، 100 كيلومەترگە جۇگىرىپ ءوتۋدى ويلاۋدىڭ ءوزى جۇرەگىڭىزدى شايلىقتىرماي ما؟ ال، وعان قاتىناسىپ قانا قويماي، جۇلدەلى بولۋ، «سەن تۇر مەن اتايىن» دەيتىن ساڭلاقتاردىڭ اراسىنان قارا ءۇزىپ شىعۋ تالايدىڭ جاتسا تۇرسا ارماندايتىن، ءبىراق دارمەنى جەتە بەرمەيتىن باقىت پەن جەڭىس، سوقپاقسىزدان سونى سالىپ، كۇدىك پەن كۇمان ىشىنەن قۇلاماي ءوتۋ ــ ول جەڭىس قانا ەمەس، اسقان ەرلىككە تەڭ.

  بۇل داليتىپ ايتىلعان دالەلسىز ءسوز ەمەس، رايحان ءوزىن وسى سپورتقا باۋلىعان تىلەۋجان ورازحان ۇلى ەسىمدى ۇستازىنان ساباق الىپ جۇرگەن كەزىندە – اق، سوناۋ 2007 – جىلى سايرامدى اينالۋ ۆەلوسيپەت جارىسىنا قاتىناسىپ، 58 كيلومەترلىك جارىستا قىزدار گرۋپپاسىندا الىس – جاقىننان كەلگەن كاسىپتىك سپورتشىلاردى شاڭ قاپتىرىپ، اعا جۇلدەگەرلىكتى جۇلىپ العان. ونىڭ بۇل ناتيجەسىنە تاڭ تاماشا بولعان سپورت كلۋبتارى بولاشاعىنان ءۇمىت كۇتتىرگەن جاس شاباندوزدى وزدەرىنە تارتۋعا تالاسا كىرىسكەن. سول جىلى ول شينجياڭدا قۇرىلعان «دالا كەرۋەنى» اتتى كلۋبتىڭ قۇرامىنا قابىلدانىپ، تۋا بىتكەن تالانتى مەن اۋەسىن ەندى كاسىپتىك كلۋبتا شىڭاۋعا مۇمكىندىك الادى. ءدال سول جىلى قايسار قارا قىز ۋنيۆەرسيتەتتىڭ دە تابالدىرىعىن تەڭ اتتاپ، شينجياڭ پەداگوگيكا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دەنە تاربيە كاسىبىنە قابىلدانادى.

  سايرام بويىنداعى جەڭىس ونىڭ ءوزىن بىلايعى جۇرتقا مويىنداتىپ، كاسىپتىك سپورتقا كەلۋىنە جول اشتى دەسەك، ول كاسىپتىك سپورتتاعى العاشقى باسەكەگە دە سول جىلى قىركۇيەك ايىندا قاتىناستى. شينجياڭنىڭ «دالا كەرۋەنى» كلۋبىنا جاڭا عانا قابىلدانعان قازاق قىزى قىسقا عانا 12 كۇندىك كاسىپتىك جاتتىعۋدان كەيىن سىچۋان ولكەسى ۋلۇڭ اۋدانىندا وتكىزىلگەن حالىقارالىق دالا سپورتى جارىسىنا كلۋبتىڭ اتىنان قاتىناسىپ كەتتى. «جىعىلساڭ تۇيەدەن جىعىل» دەگەندەي، العاشقى كاسىپتىك جارىسىن حالىقارالىق دەڭگەيدەن باستاعان رايحاننىڭ كومانداسى سول جولعى جارىستا جۇڭگو اتىنان قاتىناسقان كوماندالاردىڭ ىشىندە ەڭ ۇزدىك ناتيجەنى جاراتىپ، حالىقارا بويىنشا 8 – ورىنعا تابان تىرەدى. مىنە، وسى جارىس رايحاننىڭ دالا سپورتىنا دەگەن اۋەسىن ونان ارى جەبەپ، وزىنە دەگەن سەنىمىن بەكەمدەي ءتۇستى.

  «دالا سپورتى تاۋ جاعالاپ، تاستا ويناقتاپ وسكەن قازاق بالاسىنا اسا جات تا ەمەس»، - دەيدى رايحان. باستاۋىشتىڭ 3 ~ 4 – سىنىپتارىندا وقىپ جۇرگەندە جەلتابان جۇيرىكتىگىن بايقاتقان قارا قىزدى اياعان اتا – اناسى «وسىنى قويساڭ» دەپ «قولقا سالىپ» كوردى. ءبىراق، تۋادا ءبىر بەتكەي، مويىماس مىنەزدى بالادان سپورتقا دەگەن اسىل ارماننىڭ ۇشقىنىن بايقاپ، قارا قىزدارىنىڭ ءبىر بيىككە شىقپاي قويمايتىنىن سەزگەن اياۋلى اتا – انا «بولار بالانىڭ بەتىن قاقپاي بەلىن بۋۋعا» بەكىم جاسادى. اتا – انانىڭ اق باتاسىن العان قارا قىز ەندى بۇل سپورتقا بەل شەشە كىرىستى. «بالاسى اتقا شاپسا، ۇيدە تاقىمىن قىساتىن» اتا – انا قولىندا بارىن بەرىپ، جارىسقا ءار دايىم اقجولتاي تىلەپ اتتاندىرىپ سالاتىن.

  كەڭ دالانىڭ قويناۋىندا وتەتىن دالا سپورتىنىڭ ەڭ قىسقا ارا قاشىقتىعى 150 كيلومەتر بولسا، كەي جارىستاردا 450 كيلومەترگە دەيىن جەتەدى. جارىسقا قاتىناسقان شاباندوزدار كۇن سايىن 8 ~ 9 ساعات جارىس ۇستىندە بولىپ، وسىنداي قيان – كەسكى جارىس 3 ~ 4 كۇنگە دەيىن سوزىلادى. مۇنداي سپورتپەن شۇعىلداناتىن ادامنىڭ دەنە قۋاتىنا قانداي تالاپ قويىلاتىنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. جارىستىڭ ءتۇرى دە جۇگىرۋ، ۆەلوسيپەت، قايىق ەسۋ، تاۋعا شىعۋ، كارتا قۇراستىرۋ، بەلگىلەنگەن ورىنداردى تابۋ، جالاما قۇزدان ارقانمەن ءتۇسۋ قاتارلى ءبىرقىدىرۋ كۇردەلى سپورت تۇرلەرىن قامتيدى. مۇنىڭ بىرەۋىنەن ناتيجەسى جاقسى بولماعان شاباندوزدىڭ شاڭ قاۋىپ قالارى داۋسىز. جارىس جولى دا تىم ۇزاق ءارى يەن دالادا بولاتىندىقتان، ءتۇرلى حاۋىپ – قاتەردىڭ ءتونىپ تۇراتىنى تاعى بار.

  مىنە وسىنداي كۇردەلى دە ماشاقاتتى سپورتتى تاڭداپ العان رايحان شينجياڭ مەن ىشكى ولكەلەردە وتكىزىلگەن ءتۇرلى دالا جارىستارىندا جەڭىمپاز اتاندى نەمەسە الدىڭعى قاتاردان كورىنىپ وتىردى. 2011 – جىلى تامىز ايىندا وتكىزىلگەن جۇڭگو حالىقارالىق دالا لاگەرى جينالىسىنىڭ جىلدامدىق جارىسىندا ول قىزدار گرۋپپاسىندا 1 – ورىندى جەڭىپ الدى؛ 2014 – جىلى ساۋىردە جىجياڭ ولكەسى ۋەنجوۋ قالاسىندا وتكىزىلگەن حالىقارالىق دالا سپورتى باسەكەسىندە جۇڭگودان قاتىناسقان سپورتشىلاردىڭ ىشىندە 1 – ورىنعا تابان تىرەدى؛ 2014 – جىلى شىلدەدە گانسۋ ولكەسىندە وتكىزىلگەن 100 كيلومەترگە جۇگىرۋ باسەكەسىندە 2 – ورىنعا يە بولدى، 2014 – جىلى شينجياڭدا وتكىزىلگەن 2 – كەزەكتى مەيليدا تاۋلى ءوڭىر ۆەلوسيپەت جارىسىندا قىزدار گرۋپپاسى بويىنشا 1 – ورىندى جەڭىپ الدى. بۇل ارادا ونىڭ العان ناتيجەلەرىن تۇگەل ايتىپ ءوتۋ قيىنداۋ، ۇيتكەنى، رايحان وسى جارىسپەن «اۋىزدانعاننان» بەرى جۇلدەدەن كەندە ەمەس، تالاي جارىستاردا جەڭىمپاز اتانۋدان سىرت، قارا ءنوپىردىڭ ەڭ الدىڭعى لەگىنەن كورىنگەن بارلىق ناتيجەلەرىن تىزبەلەپ وتىرۋ باسى ارتىق شارۋا. مۇنان سىرت، ول قۇلشىنا ەڭبەكتەنۋ ارقاسىندا ەمتيحاننان سۇرىنبەي ءوتىپ، سىمبات تۇزەۋ گيمناستيكاسىنان مەملەكەتتىك 1 – دارەجەلى تورەشى كۋالىگىن، جەڭىل اتلەتيكادان مەملەكەتتىك 2 – دارەجەلى تورەشى كۋالىگىن الدى.

  بۇل كۇندەرى رايحان تارباعاتاي ايماعى ءدوربلىجىن اۋدانىنىڭ سارى ەمىل جاتاقتى مەكتەبىندە دەنە تاربيە مۇعالىمى بولىپ قىزمەت ىستەيدى. شينجياڭ پەداگوگيكا ۋنيۆەرسيتەتىنەن دەنە تاربيە ماماندىعى بويىنشا وقۋ تاۋىسقان رايحان ۋنيۆەرسيتەتتە العان بىلىمىمەن ءوزىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاتتىعۋ تاجىريبەلەرىنە ساي، وقۋشىلارعا دەنە تاربيەدەن جۇيەلى ساباق بەرەدى، سونىڭ ناتيجەسىندە قازىر بۇل جاتاقتى مەكتەپتىڭ بالالارى اۋدان كولەمىندەگى دەنە تاربيە باسەكەلەرىندە مەكتەپكە اتاق – ابروي اپەرىپ ءجۇر. ونىڭ بۇل ەڭبەكتەرىن كورگەن مەكتەپ باسشىلارى دا ونىڭ جارىستارعا قاتىناسىپ، ۇزدىكسىز ناتيجەلەر جاراتۋىن قولداپ – قۋاتتاپ وتىرادى.الدا شاباندوز قىز رايحاننىڭ ءتىپتى دە تاماشا ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىپ، ەل – جۇرتىن قۋانىشقا بولەيتىنىنە سەنىمىمىز كامىل.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى

【1】 【2】 【3】 【4】 【5】 【6】 【7】 【8】 【9】 【10】 【11】 【12】 【13】 
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى

 سۋرەت