قاعان ماميلا ۇلى: كاسىپ كوزىن اشۋدىڭ الدى بەينەت، ارتى زەينەت

[شينجياڭدىقتاردىڭ ءبىر كۇنى . قۇمىل پاراقشاسى]

2015.09.22 13:16   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

　　16 جىلدىڭ الدىندا، ونىڭ 15 جاستاعى كەزىندە اكە – شەشەسى ارت-ارتىنان كوز جۇمىپ، اپەكەسى مەن قارىنداسى ۇشەۋى ءبىر – بىرىنە سۇيەۋ بولىپ قالدى، قوراداعى 70 تۇياق قويدى شاشاۋىن شىعارماي ۇستاۋ كەرەك بولدى، بۇگىن ول «وردا بۇزار» جاستان جاڭا اسقاندا ەكى بىردەي سەرىكتىكتىڭ ديرەكتورى، ەكى بىردەي «تەمىر تۇلپاردى» كەزەك مىنەدى، جىلىنا 500 مىڭ يۋانعا جۋىق كىرىس كىرگىزەدى، ول باركول قازاق اۆتونوميالى اۋدانىندا اتى الىس – جاقىنعا ايگىلى قاعان ماميلا ۇلى.

　　حالىق تورابى اۋداردى. ءتاڭىرتاۋ تورابى (ۇسىنىس ەتىلگەن ءتىلشى ريزا، لي شيۇڭشين) ءتىلشى 1 – شىلدەدە ونى باركول اۋدانىنداعى «ەلىم» توي سەرىكتىگىنەن جولىقتىردى، سول كەزدە دۇكەنگە كەلگەن ادام كوپ بولىپ، قارا تەرگە ءتۇسىپ زىر جۇگىرىپ ءجۇر ەكەن.

　　قاعان: «مۇنداي كۇنگە جەتەمىن دەگەندى تۇسىمدە دە ويلاماپپىن»، - دەيدى.

　　قاعاننىڭ وتباسى بۇرىن باركول اۋدانى شيالاۋبا اۋىلىنداعى شەتكەرى مال شارۋاشىلىق ورنىندا بولاتىن، قوس قامقورىنان ايىرىلعاننان كەيىن، ءاسىلى قوڭىر قالتا تۇرمىس بارعان سايىن دىڭكەلەتە باستادى. كۇن كورىس قانشا قيىنداسا دا، اپەكەسى ونى وقۋدان شىعارعان جوق، ولار ءوز قويلارىن باعۋدان سىرت، باسقالاردىڭ مالىن دا كوتەرەگە الىپ، وسى ءۇيدىڭ جالعىز ۇلىن وقۋ قاراجاتىمەن قامداپ وتىردى. 2000 – جىلى قاعان شينجياڭ وقۋ – اعارتۋ ينيستيتۋتىنا وقۋعا ءتۇسىپ، ۇكىمەتتىڭ كومەكتەسۋىندە وقۋىن تامامدادى.

　　وقۋ تاۋىسىپ اۋىلعا قايتقاننان كەيىن، ول مەكتەپتە، مال شارۋاشىلىق پۋنكتىندە قىزمەت ىستەپ كوردى. تۇراقتى كىرىسى بولعانىمەن، بۇل قىزمەتتەردىڭ وزىنە ۇيلەسپەيتىنىن ءبىلدى.

　　قازاقتا « راحات بەينەتپەن كەلەر، بايلىق ەڭبەكپەن كەلەر» دەگەن ماقال بار. ول ارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ، اقىرى ءوزى كاسىپ كوزىن اشۋعا بەل بايلادى.

　　ول باركول اۋدانىندا از ۇلتتار اشقان بىردە ءبىر سۋرەتحانا جوق ەكەنىن بايقاپ، اپەكەسىن اقىلعان كوندىرىپ، قويدىڭ جارىمىن ساتقان اقشاعا شاعىن سۋرەتحانا اشتى. كونە فوسومداعى ءبىر كومپيۋتەر، ءبىر دانا سيفرلى فوتواپپارات، ءبىر دانا باسىپ شىعارۋ ماشيناسى... سۋرەتحانادا بارى وسى عانا. دۇكەندى اشارىن اشسا دا، تۇس – تۇستان قاۋمالاعان ماسەلەلەر ونىڭ باسىن قاتىرىپ – اق تاستادى. سۋرەتكە ءتۇسىرۋىن تۇسىرسە دە، ول سۋرەتتى قالاي جۋۋدى بىلمەيتىن، وسىدان تالاي ىڭعايسىزدىقتارعا دا جولىقتى.

　　قاعان: «سۋرەت جۋۋدى ۇيرەنۋ ءۇشىن، اۋدانداعى بار – جوعى بىرنەشە سۋرەتحانانىڭ بارلىعىن ارالاپ شىقتىم، ءبىراق، ويلاعان ماقساتىما جەتە المادىم. كەيىن ‹سيفرلى فوتولاردى ءبىرجاقتىلى ەتۋ› اتتى كىتاپ ساتىپ الىپ، سودان ءوزىم ۇيرەندىم»، - دەيدى.

　　ول كىتاپقا قاراي وتىرىپ، سونداعى باسقىشتار بويىنشا كومپيۋتەردە مەڭگەرىپ كورەتىن، ءبىراق، كومپيۋتەرىنىڭ ىشكى سيىمدىلىقتارى تومەن بولعاندىقتان، ەڭ ماڭىزدى جەرىنە كەلگەندە كومپيۋتەر قاتىپ قالاتىن، سونىمەن، باسىنان قايتا كەلۋگە تۋرا كەلەتىن. سول كەزدە ول كۇنىنە 3 ساعات قانا ۇيىقتاپ ءجۇردى.

　　ول اقىرى سۋرەت جۋۋدى ۇيرەندى، سۋرەتكە تۇسەتىندەر دە ونىڭ دۇكەنىنە جيى ات باسىن بۇراتىن بولدى، ساۋداسى دا كۇسەت بولا باستادى. قاعان اسەمونەر كاسىبىنەن وقۋ تاۋىسقاندىقتان، سۋرەتكە ءتۇسىرۋ، جوبالاۋ جاقتارىندا وزىندىك ونەرى بار بولاتىن، ول تۇسىرگەن سۋرەتتەرگە جاستار جاعى قىزىعاتىندىقتان، بارا – بارا كوپتەگەن جاستار ارنايى ىزدەپ كەلىپ سۋرەتكە تۇسەتىن بولدى.

　　دۇكەننىڭ ساۋداسى ارناعا تۇسكەننەن كەيىن، ول تيجارات فورماسىن بارعان سايىن كەمەلدەندىرىپ، تيجارات كولەمىن كەڭەيتە ءتۇسىپ، تويلىق كيىمدەردى مايعا بەرۋ، شاقىرۋ قاعازىن جاساۋ، توي كولىگىن بەزەندىرۋ، تويدى سۇيەمەل مۋزيكامەن قامداۋ، اسا تۇنىق توي فيلىمىن ءتۇسىرۋ قاتارلى ءتۇرلى قىزمەت وتەۋلەردى تيجارات كولەمىنە ەنگىزدى.

　　ساۋداسى جاقسى بولىپ كەلە جاتقان تۇستا، قاعانعا تاعى ءبىر باتىل وي كەلدى، بازاردا ساتىلاتىن ءۇي جيھازدارىنىڭ كوبى سىرتتان اكەلىنەتىندىكتەن، قازاقى ۇلگىدەگىلەرى جوق. ول وسى جاعىنان بازاردى سىناپ كورمەك بولدى.

　　ول 2012 – جىلدان باستاپ ءۇي جيھازدارى زاۆودىن اشىپ، ءۇي جيھازدارىن وندىرۋگە كىرىستى. جيھازداردىڭ ورنەگىن ءوزى جوبالاپ، جيھازدارعا ورنەك سالاتىن ماشينانى جينان قالاسىنان ساتىپ اكەلدى، شاڭىراق كوتەرگەن كەزدە باركول اۋدانىنان العان اۋلانى مانەرلەۋ زاۆودى ەتىپ قۇردى. 2013 – جىلعا كەلگەندە ول باركول «ەلىم» توي سەرىكتىگى مەن «ەلىم» ءۇي جيھازدارى سەرىكتىگىن قۇردى.

　　تويلىق سۋرەتكە ءتۇسىرۋ، تويلىق كيىمدەردى مايعا بەرۋ، ءۇي جيھازدارىن ساتۋ قاتارلى ءبىر ءجۇرىس ساۋدا تىزبەگىمەن توي جاساعان تالاي جاستاردىڭ ءبىرتالاي اۋرەسىن ءبىر جولدا شەشىم ەتتى، ونى اتى الىس – جاقىنعا تانىلا باستادى. تاۋداعى مال شارۋاشىلىق وڭىردەن تارتىپ، اۋدان قالاشىعىنىڭ ماڭىنا دەيىن قاعاننىڭ ەسىمى جيى اتالادى.

　　«كاسىپ كوزىن اشۋدىڭ ماشاقاتىن باسىنان كەشكەندەر بىلەدى، باسىن باستاعاننان كەيىن، دۇرىس باعدارمەن ءجۇرىپ وتىرسا، ءسوزسىز، تابىسقا جەتۋگە بولادى. بۇگىنگى تاڭدا مەنىڭ تۇرمىسىم بارعان سايىن جاقساردى، اۋدان ورتالىعىنان 150 مىڭ يۋانعا 100 شارشى مەتر ءۇيدى ءبىر جولدا اقىسىن تولەپ ساتىپ الدىم. بەينەت ءتۇبى زەينەت، كاسىپ كوزىن اشۋدان كوپ نارسەگە قولىم جەتتى»، - دەيدى ول.

　　الدا ول اقشا توپتاپ ءتىپتى دە ۇلكەن زاۆود اشىپ، ءوزى وندىرگەن ءۇي جيھازدارىن مىڭداعان وتباسىلارعا دەيىن جەتكىزۋدى ارماندايدى.

　　كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى