ۇكىمەت قىزمەتىنەن بايانداما(5)
2019.05.23 15:46 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
2) بازار سۋبيەكتىنىڭ ومىرشەڭدىگى جانداندىرىلىپ، تيجارات، ساۋدا ورتاسى كۇش سالا ساپالىلاندىرىلادى. ەلىمىزدە ٴجۇز ميلليونعا تارتا بازار سۋبيەكتى بار، ونىڭ ۇستىنە بارعان سايىن كوبەيىپ كەلەدى. بازار سۋبيەكتىنىڭ ومىرشەڭدىگىن ساقتاۋ جانە ارتتىرۋ ەكونوميكانىڭ ورنىقتى ارتۋىن جەبەۋدىڭ تەتىگى بولىپ تابىلادى. ”ۇقىقتى تومەنگە بەرۋ، ۇقىق بەرۋ مەن باسقارۋدى ۇشتاستىرۋ، قىزمەت وتەۋ ساپاسىن جاقسارتۋ“ رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، ساۋدانىڭ تۇزىمدىك سيپاتتى وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، بارلىق قاجىر-قايراتتى جۇمساي وتىرىپ جاقسى دامۋ ورتاسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك.
تەكسەرىپ-بەكىتۋدى ىقشامداۋ ارقىلى قىزمەت وتەۋ جاقسارىپ، قارجى قوسىپ كاسىپتى كوركەيتۋگە قولايلىلىق جاراتىلادى. بازاردىڭ بايلىقتى ورنالاستىرۋى ەڭ ٴونىمدى فورما بولىپ تابىلادى. بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتىلمەيتىندەر ٴتىزىمىن اناعۇرلىم ىقشامداپ، ”تيىم سالىنباعانداردىڭ بازارعا كىرۋىنە رۇقسات ەتۋدىڭ“ جاپپاي تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ۇكىمەت باسقارماۋعا ٴتيىستى ىستەردى بازارعا تاپسىرىپ، بايلىقتى توتە ورنالاستىرۋدى ەڭ جوعارعى شەكتە ازايتىپ، تەكسەرىپ-بەكىتۋ ىستەرىنىڭ قىسقارتۋعا تيىستىلەرىن تۇگەل قىسقارتىپ، شىنىندا تەكسەرىپ-بەكىتۋگە تيىستىلەرىنىڭ جۇمىس بارىسى مەن جۇمىس بۋىندارىن قىسقارتىپ، كاسىپورىنداردىڭ تەكسەرىپ-بەكىتتىرۋگە كوپ ۋاقىت جۇمساماي، كوبىرەك ۋاقىت شىعارىپ بازارمەن اينالىسۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك. بيىل كاسىپورىنعا ساياتىن بارلىق تيجارات رۇقساتى ىستەرىندە ”كۋالىك پەن كىناشكانى ايىرۋ“ رەفورماسىن جۇرگىزىپ، كاسىپورىنداردىڭ تيجارات كۋالىگىن اناعۇرلىم تەز الۋىنا قولايلىلىق جاراتۋ، سونداي-اق تەز ارادا تيجاراتىن باستاتتىرۋ، ”رۇقسات كۋالىگىن العانمەن تيجارات جۇرگىزۋگە رۇقسات بەرمەيتىن“ قۇبىلىستى باتىل تۇردە تۇزەتۋ؛ ينجەنەريالىق قۇرىلىس نىساندارىن تەكسەرىپ-بەكىتۋ ٴتۇزىمى رەفورماسىن بۇكىل ەل كولەمىندە جۇرگىزىپ، تەكسەرىپ-بەكىتۋدىڭ تۇتاس بارىسىن بارىنشا قىسقارتۋعا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك. پاتەنت تەكسەرۋ جانە ماركا تىركەتۋ مەرزىمى ۇزدىكسىز قىسقارتىلادى. توراپتا تەكسەرىپ-بەكىتۋ، قىزمەت وتەۋدى ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەت بويىنشا ٴبىرتۇلعالانعان توراپتا ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋ تەكشەسىن قۇرۋدى مىقتى يگەرىپ، توراپتا ٴبىرتۇتاس ٴبىتىرۋدى، جەر اتتاپ ٴبىتىرۋدى تەز ىسكە اسىرىپ، اناعۇرلىم كوپ رەسمياتتاردى كەزدەسپەي-اق ٴبىتىرۋ مۇمكىندىگىنە يە ەتىپ، شىنىندا ناق مايدانعا بارىپ بىتىرۋگە ٴتيىستى ىستەردى ” ٴبىر تەرەزەدە قابىلداۋ، شەكتى مەرزىمدە قاراپ اياقتاتۋ“، ”ەڭ كوپ دەگەندە ٴبىر جولدا ٴبىتىرۋ“ كەرەك. ”انىقتامالاردى ازايتىپ، حالىققا قولايلىلىق جاساۋ“ رەفورما ارەكەتىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، كاسىپورىنداردى جانە بۇقارانى ۇساق-تۇيەك انىقتامالارمەن اۋرەلەمەۋ قاجەت. ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋ جونىندە ”جاقسى، ناشار باعاسىن بەرۋ“ ٴتۇزىمىن ورناتىپ، قىزمەت وتەۋ ونىمدىلىگىن كاسىپورىندار مەن بۇقاراعا باعالاتتىرۋ ٴتيىس. ۇكىمەت تاراۋلارى ويداعىداي قىزمەت وتەۋدىڭ بورىشىن جاقسى وتەگەنى، ويداعىداي قىزمەت وتەمەۋدىڭ بورىشىن وتەمەگەنى ەكەنىن تانىپ جەتۋى كەرەك.
ٴادىل باقىلاۋ-باسقارۋ ارقىلى ادىلەتتى باسەكە جەبەلەدى. ٴادىل باسەكە بازار ەكونوميكاسىنىڭ وزەگى، ٴادىل باقىلاۋ-باسقارۋ ادىلەتتى باسەكەنىڭ كەپىلى بولىپ تابىلادى. ٴادىل باسەكەنى تەكسەرۋ مەن ادىلدىكتى باقىلاۋ-باسقارۋ تۇزىمىنە رەفورما جاسالىپ جانە كەمەلدەندىرىلىپ، بازاردى بىرلىككە كەلتىرۋگە جانە ٴادىل باسەكەگە كەدەرگى بولاتىن ٴتۇرلى بەلگىلەمەلەر مەن ادىستەر جەدەل رەتتەلەدى. اكىمشىلىك ىقشامدالىپ، جۇمىسقا قولايلىلىق جاراتىلادى. ەرەجە قانشالىقتى قاراپايىم، جاريا بولعان سايىن، باقىلاۋ-باسقارۋ سونشاما پارمەندى، ٴونىمدى بولادى. مەملەكەت دەڭگەيىندە ٴبىرتۇتاس باقىلاۋ-باسقارۋ ەرەجەسى مەن ولشەمىن جاساۋعا ٴمان بەرۋى، جەرگىلىكتى ۇكىمەتتەر نەگىزگى كۇشىن ٴادىل باقىلاۋ-باسقارۋعا جۇمساۋى كەرەك. ”تەكسەرىلەتىندەردى كەز-كەلگەن ۋاقىتتا تەكسەرۋدى، زاڭ اتقارۋشىلاردى كەز-كەلگەن ۋاقىتتا جىبەرۋدى، تەكسەرۋ ناتيجەسىن جاريالاۋدى“ تاراۋلار اتتاپ بىرلەسىپ باقىلاۋ، باسقارۋدى ىلگەرىلەتىپ، سەنىمدىلىكتى باقىلاپ-باسقارۋ مەن ”ينتەرنەت + باقىلاۋ-باسقارۋ“ رەفورماسىن جولعا قويىپ، قورشاعان ورتا، ٴورت ٴوشىرۋ، ورتتەن ساقتانۋ، باجى ىستەرى، بازاردى باقىلاۋ-باسقارۋ سىندى زاڭ اتقارۋ تاسىلدەرى ساپالىلاندىرىلىپ، زاڭعا قايشىلىق جاساعانداردى زاڭ بويىنشا قاتاڭ جازالاپ، زاڭعا بويسۇناتىنداردى ورىنسىز مازالاماۋ كەرەك. جالپىلىق اكىمشىلىك زاڭ اتقارۋ رەفورماسى تەرەڭدەتىلىپ، اكىمشىلىك جازا ىستەرى اداقتالادى جانە ارناعا تۇسىرىلەدى، باس-باسىنا تەكسەرۋ، قايتالاپ تەكسەرۋ قاتاڭ جونگە سالىنادى. باقىلاپ-باسقارۋشى جونىنەن دە باقىلاپ-باسقارۋدى كۇشەيتۋ، ولارعا ەرەجە بەلگىلەۋ ٴتيىس، زاڭدى تالعامدى اتقارۋعا، ٴوز بىلگەنىنشە اتقارۋعا مۇلدە جول قويماۋ، كاسىپورىن مەن جۇرتشىلىقتى قىساپ-قيناۋعا جول بەرمەۋ كەرەك. جالعان-جارامسىز تاۋارلاردى ٴوندىرۋ، ساتۋ سياقتى زاڭعا قايشى ارەكەتتەرگە زاڭ بويىنشا سوققى بەرۋ، زاڭعا اۋىر قايشىلىق جاساعانداردى اياۋسىز جازالاۋ. سەنىمىنەن ايىرىلعانداردى بىرلەسىپ جازالاۋ-ساقتاندىرۋ ٴتۇزىلىسىن كەمەلدەندىرىپ، ٴتۇرلى بازار سۋبيەكتىلەرىنىڭ زاڭدى تۇردە، ادال، سەنىمدى شارۋاشىلىق جۇرگىزۋىن جەبەۋ. ٴادىل باقىلاپ-باسقارۋ، باسقارۋدا ٴادىل، ٴونىمدى، جاندى بولۋ كەرەك.
رەفورما ارقىلى كاسىپورىنداردان الىناتىن قاتىستى اقىلاردى تومەندەتۋگە دەم بەرىلەدى. ەلەكتر كۇشىن بازارلاندىرۋ رەفورماسى تەرەڭدەتىلىپ، ەلەكتر باعاسىنىڭ ۇستەمە اقىسى اداقتالىپ، جاساۋ كاسىبىنىڭ ەلەكتر ىستەتۋ وزىندىك قۇنى تومەندەپ، جاي ونەركاسىپ-ساۋدا سالاسىنىڭ ەلەكتر باعاسى ورتا ەسەپپەن %10 تومەندەيدى. اقى الىناتىن تاس جول ٴتۇزىمى رەفورماسى تەرەڭدەتىلىپ، جولدان، كوپىردەن ٴوتۋ اقىسىن تومەندەتۋگە دەم بەرىلەدى. جولاۋشى، جۇك تاسىمال اۆتوكولىكتەرىن ۇيلەسىمسىز تەكسەرىپ-بەكىتۋ جانە ولاردان الباتى اقى الۋ، اقشالاي ايىپ سالۋ جونگە سالىنادى. ەكى جىل ىشىندە بۇكىل ەلدەگى جوعارى قارقىندى تاس جولداردىڭ ولكە شەكارالارىنداعى اقى الۋ پۋنكتتەرى نەگىزىنەن كۇشىنەن قالدىرىلىپ، اۆتوكولىكتەر توقتاماۋ، جەدەل اقى الۋ جۇزەگە اسىپ، كەپتەلىس ازايىپ، بۇقاراعا قولايلىلىق جاراتىلادى. ٴبىر توپ تەمىر جولداردان، پورتتاردان اقى الۋ كۇشىنەن قالدىرىلادى نەمەسە الىناتىن اقى تومەندەتىلەدى. دانەكەرلىك قىزمەت وتەۋدەن اقى الۋ ارەكەتى ارناۋلى جونگە سالىنادى. اكىمشىلىك ٴىس سيپاتىندىق اقى الۋ ۇزدىكسىز اداقتالادى جانە جۇيەگە تۇسىرىلەدى. اقى الۋ ٴتىزىمىنىڭ بۇكىل ەل بويىنشا ٴبىرتۇتاس قىزمەت وتەۋ جۇيەسى قۇرىلىسى تەزدەتىلىپ، اقى الۋدى اشىق، جاريا ۇستاپ، الباتى اقى العاندارعا تاسالاناتىن جەر قالتىرماۋ كەرەك.
3) جاڭالىق اشۋدىڭ دامۋعا جەتەكشىلىك ەتۋىنەن جازباي، تىڭ قوزعاۋشى قۋات باۋلىپ جەتىلدىرىلەدى. ەلىمىزدە ادام كۇشى، دارىندىلار بايلىعىنىڭ مول بولۋى، ەل ٴىشى بازارىنىڭ وراسان زور بولۋى سىندى جالپىلىق باسىمدىق ساۋلەلەندىرىلەدى، عىلىم-تەحنيكالىق زەرتتەۋ-اشۋ مەن شارۋاشىلىقتاندىرىپ قولدانۋ مەحانيزمىنە رەفورما جاساپ جانە ودان جاڭالىق اشىپ، كاسىپتىك رۋح بار كۇشپەن جەتىلدىرىلىپ، جاڭا، كونە قوزعاۋشى قۋاتتىڭ جالعاسۋى مەن الماسۋى جەبەلەدى.
ٴداستۇرلى شارۋاشىلىقتى جاڭالاۋ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋعا دەم بەرىلەدى. جاساۋ كاسىبىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ ارقاۋ ەتىلىپ، ونەركاسىپ نەگىزى جانە تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ قابىلەتى نىعايىپ، وزىق جاساۋ كاسىبى مەن وسىزامانعى قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ توعىسا دامۋى جەبەلىپ، جاساۋ كاسىبىندە قۇدىرەتتى ەل قۇرۋ جەدەلدەتىلەدى. ونەركاسىپ ينتەرنەتى تەكشەسى قۇرىلىپ، ”زەردە +“ ارناسى كەڭەيىپ، جاساۋ كاسىبىنە تيپىندە بۇرىلىس جاساپ، دارەجەسىن وسىرۋگە قۋات ۇستەلەدى. كاسىپورىنداردىڭ تەحنيكالىق جاقتان قايتا قۇرىلۋى مەن جابدىق جاڭالاۋىنا قولداۋ كورسەتىلىپ، تۇراقتى مۇلىكتىڭ توزۋ مەرزىمىنىڭ قىسقارۋى جونىنەن جەڭىلدىك بەرۋ ساياساتى تۇتاس جاساۋ كاسىبى سالاسىنا دەيىن كەڭەيتىلەدى. ساپانىڭ نەگىزدىك تىرەكتىك رولى كۇشەيتىلىپ، ولشەمنىڭ حالىقارالىق وزىق دەڭگەيمەن ۇشتاسۋى ىلگەرىلەتىلىپ، ٴونىم مەن قىزمەت وتەۋدىڭ ساپاسى جوعارىلاپ، ەل ٴىشى-سىرتىنداعى ٴتىپتى دە كوپ قاريدارلاردىڭ جۇڭگودا جاسالعان ونىمدەردى تاڭداۋلارىنا مۇمكىندىك جاسالادى.
جاڭا گۇلدەنگەن كاسىپ سالالارىنىڭ قارقىندى دامۋى جەبەلەدى. ٴىرى ساندى مالىمەت، جاساندى زەردە، ت.ب. زەرتتەۋ، اشۋ، قولدانۋ تەرەڭدەتىلىپ، جاڭا ۇرپاق ينفورماتسيا تەحنيكاسى، وزىق جابدىق، بيو ٴدارى-دارمەك، جاڭا ەنەرگيالى اۆتوكولىك، جاڭا ماتەريال قاتارلى جاڭا گۇلدەنگەن كاسىپ شوعىرى جەتىلدىرىلەدى، سيفرلى ەكونوميكا ۇلعايتىلادى. كەشىرىمشىلىكپەن، ۇقىپتىلىقپەن باقىلاپ-باسقارۋعا تاباندى بولىپ، جاڭا كاسىپ قالىبىن، جاڭا ۇلگىنى دامىتۋعا قولداۋ كورسەتىلەدى، تەكشە ەكونوميكاسىنىڭ، ورتاق يگىلىكتەنەتىن ەكونوميكانىڭ اقاۋسىز جەتىلۋىنە دەم بەرىلەدى. ٴار سالا، ٴار كاسىپتە ”ينتەرنەت +“ دى ىلگەرىلەتۋ تەزدەتىلەدى. توراپ جىلدامدىعىن ارتتىرىپ، اقىسىن تومەندەتۋ ۇزدىكسىز جەدەلدەتىلەدى. مىڭ مەگالى كەڭ ارنانى وتباسىلارىنا جەتكىزۋ ەتەك الدىرىلىپ، الىس ارالىقتان ٴبىلىم بەرۋ، الىس ارالىقتان ەمدەۋ تورابى جاڭالانىپ، دارەجەسى جوعارىلاتىلادى، جىلجىمالى توراپتىڭ سيىمدىلىعىن مولايتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ ىلگەرىلەتىلىپ، تۇتىنۋشىلاردىڭ توراپ جىلدامدىعى بۇرىنعىدان تەزدەپ، بۇرىنعىدان ورنىقتى بولعاندىعىن شىنايى سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاسالادى. ۇستەگى جىلدا ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردىڭ كەڭ بەلدەۋ تورابىنىڭ ورتاشا اقىسى تاعى %15 تومەندەيدى، جىلجىمالى توراپ نورماسىنىڭ ورتاشا اقىسى تاعى %20 ۇستىندە تومەندەيدى، ”ٴنومىرىن ساقتاپ قالىپ، توراپ اۋىستىرۋ“ بۇكىل ەل كولەمىندە اتقارىلىپ، نورما قوسارلاۋ جۇيەگە ٴتۇسىرىلىپ، الىناتىن اقىنىڭ شىنايى تومەندەۋىنە، تۇتىنۋشىلاردىڭ ونى ايقىن ۇعىنۋىنا مۇمكىندىك جاسالادى.
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
