ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسىنىڭ قىزمەتىنەن بايانداما
ــــــ 13-كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 2-ماجىلىسىندە 2019-جىلى 3-ايدىڭ 12-كۇنى جاسالدى
ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسىنىڭ باس پروكۋرورى جاڭ جۇن
2019.07.01 10:57 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
قۇرمەتتى ۋاكىلدەر: قازىر مەن ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى اتىنان قۇرىلتايعا قىزمەتتەن بايانداما جاسايمىن، قاراپ شىعۋلارىڭىزدى، ٴارى مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ پىكىر بەرۋىن ٴۇمىت ەتەمىن.
2018-جىلعى قىزمەتتەرگە شولۋ
2018-جىل رەفورمالاپ، ەسىك اشقان 40 جىل، ٴارى پروكۋراتۋرا ورگـانىنىڭ قـالپىـنا كـەلىپ، قايتا قۇرىلعاندىعىنىڭ 40 جىلدىعى.
شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ جانە ونىڭ تۇراقتى كوميتەتىنىڭ بار كۇشپەن باقىلاۋىندا، ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى شي جينپيڭ جاڭا ٴداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋدەن جازباي، پارتيا 19-قۇرىلتايىنىڭ جانە پارتيا 19-كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەكىنشى، ٴۇشىنشى جالپى ماجىلىستەرىنىڭ رۋحىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، 13-كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى 1-ٴماجىلىسىنىڭ قاۋلىلارىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، ”ٴتورت تانىمدى“ كۇشەيتىپ، ”ٴتورت سەنىمدى“ بەكەمدەپ، ”ەكىنى قورعاۋدى“ ورىنداپ، جاڭا داۋىردە حالىق جۇرتشىلىعىنىڭ دەموكراتيا، زاڭمەن باسقارۋ، ادىلدىك، ادىلەتتىك، حاۋىپسىزدىك، ورتا سياقتىلار جونىندە العا قويعان ٴتىپتى دە جوعارى تالاپتارىن تياناق ەتىپ، قياناتشىلدىققا قارسى تۇرۋدا قىزمەت قاراستىلىعىن وزگەرتۋگە، پروكۋراتۋرا فۋنكتسياسىن رەتكە سالۋعا بەلسەنە سايكەسىپ، ساياسيدى دارىپتەۋگە، جالپى جاعدايعا ٴمان بەرۋگە، دامۋدى كوزدەۋگە، ٴوزىن قۇدىرەتتەندىرۋگە تاباندى بولىپ، ىرىقتىلىقپەن ىزىنە ٴتۇسۋدىڭ ٴبىرقىدىرۋ وي جەلىسىن، شارالارىن قولدانىپ، قاراستىلىعىن وزگەرتۋدى زاڭمەن باقىلاۋدى جاپپاي سايكەستى جان-جاقتى دامىتۋدىڭ بۇرىلىس ورايىنا اينالدىرىپ، ٴتۇرلى پروكۋراتۋرا قىزمەتى نىق قاداممەن العا باستى. ٴبىر جىلدان بەرى، بۇكىل ەلدەگى پروكۋراتۋرا ورگاندارى نەگىزگى زاڭ مەن زاڭداردا جۇكتەلگەن زاڭدىق باقىلاۋ، مىندەت-جاۋاپكەرشىلىگىن ادالدىقپەن وتەپ، ٴتۇرلى قىلمىس كۇماندىلارىنان جيىنى ٴبىر ميلليون 56 مىڭ 616 ادامدى تۇتقىنداۋدى بەكىتتى، ٴبىر ميلليون 692 مىڭ 846 ادامنىڭ ۇستىنەن الەۋمەتتىك ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن جەكە-جەكە %2.3 جانە %0.8 تومەندەدى؛ قىلمىستىق ىستەر، ازاماتتىق ىستەر جانە اكىمشىلىك ارىز-شاعىم قيمىلىنداعى زاڭعا قايشى جايتتەرگە 447 مىڭ 940 رەت باقىلاۋ جۇرگىزدى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %22.4 جوعارىلادى؛ الەۋمەتتىك يگىلىك ارىز-شاعىم دەلوسىنان 113 مىڭ 160 ىنە دەلو اشىپ ٴبىرجاقتىلى ەتتى.
1. پروكۋراتۋرا فۋنكتسياسىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جالپى جاعدايعا قىزمەت وتەدى، ٴادىليانى حالىق ٴۇشىن جۇرگىزدى
پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولۋدى پروكۋراتۋرا قىزمەتىنىڭ ٴتۇرلى جاقتارىندا ايگىلەپ، ”بەستى ٴبىرتۇلعالاندىرۋ“ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋى مەن ”ٴتورتتى جاپپاي ورىنداۋ“ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن تياناقتاندىرۋعا قىزمەت وتەدى جانە ونى جەبەدى.
مەملەكەتتىڭ ساياسي حاۋىپسىزدىگى مەن قوعام ٴتارتىبىن باتىل قورعادى. مەملەكەتتىڭ جالپى تۇلعالىق حاۋىپسىزدىگى كوزقاراسىن دايەكتىلەندىرىپ، سىنالاپ كىرۋگە، تىڭشىلىققا، بولشەكتەۋشىلىككە، لاڭكەستىككە، تەرىس ۋاعىزعا قارسى تۇرۋ كۇرەسىنە بەلسەنە اتسالىستى. قاتىستى تاراۋلارمەن بىرگە ٴادىليالىق تۇسىندىرمە جاساپ، لاڭكەستىك قيمىلدار مەن ۇشقارىلىق قىلمىس دەلولارىنداعى قىلمىستى تۇراقتاندىرۋ ولشەمىن اشالادى. شينجياڭداعى لاڭكەستىككە قارسى تۇرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ مىندەتى اۋىر بولدى، ٴبىز پروكۋرورلاردى ولكە ارالىق جوتكەپ شينجياڭعا جىبەرىپ، دەلونى زاڭ بويىنشا قاتاڭ ٴبىرجاقتى ەتۋدى قولدادىق. قاساقانا كىسى ٴولتىرۋ، بارىمتالاۋ سياقتى اۋىر زورلىقتى كۇش قىلمىستارىن جالعاستى قاتاڭ جازالاپ، بۇكىل ەلدەگى پروكۋراتۋرا ورگاندارى جيىنى 59 مىڭ 717 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %5.9 تومەندەدى. توناۋ، تارتىپ الۋ، ۇرلاۋ سياقتى كوپ تۋىلاتىن مال-مۇلىككە قول سۇعۋ قىلمىستارى بويىنشا 361 مىڭ 478 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %6.9 تومەندەدى. ”شىرعالى قارىزعا“، ”مەكتەپتەگى وقۋشىلارعا قارىز اقشا بەرۋگە“ ساياتىن الدامشىلىق، قۇقاي كورسەتىپ تارتىپ الۋ سياقتى قىلمىستاردى باتىل جازالاپ، 2973 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى. توراپ ٴتارتىبىن زاڭ بويىنشا قورعاپ، تەلەگراف، توراپ الدامكوستىگى قىلمىستارى بويىنشا 43 مىڭ 929 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %29.3 جوعارىلادى، قوعام حاۋىپسىزدىك مينيسترلىگىمەن بىرگە شەكارا سىرتىندا زاڭ اتقارۋ ٴادىليا سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، گو شىمين، شي حۋان قاتارلى ەل ارالىق تەلەگراف تورابى الدامكوستىگى دەلولارىنىڭ قىلمىس كۇماندىلارىن زاڭ قۇرىعىنا ٴتۇسىردى؛ توراپتان پايدالانىپ قۇمار ويناۋ، زيناقورلىق بۇيىمداردى تاراتۋ، جەكەلەر ينفورماتسياسىن اشكەرەلەۋ سياقتى قىلمىستار بويىنشا 15 مىڭ 3 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %41.3 جوعارىلادى. قوعام بارىنشا نازار اۋدارىپ وتىرعان اۆتوكولىكپەن ادام سوعۋ، جازىقسىز جانداردى شاۋىپ ٴولتىرۋ سياقتى اۋىر قاتەرلى دەلولارعا جەرگىلىكتى پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ دەرەۋ ارالاسۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، زاڭ بويىنشا تۇتقىنداۋدى بەكىتۋگە ايىپتاۋ ٴتۇسىردى. جۋىق جىلدارى، الەۋمەتتىك قاتىناس قۇرالدارىن حاۋىپسىز جۇرگىزۋگە اۋىر دارەجەدە كەسىرىن تيگىزۋ ارەكەتتەرىنە قاراتا، قاتىستى تاراۋلارمەن بىرگە جەتەكشى پىكىر بەلگىلەپ، ولاردى الەۋمەتتىك حاۋىپسىزدىككە قاتەرلى ادىستەرمەن زالال جەتكىزۋ قىلمىسى بويىنشا قاتاڭ جازالاپ ٴبىرجاقتىلى ەتىپ، زاڭمەن باسقارىلاتىن قوعامدا ەشكىمنىڭ دە بەيباستاقتىق ىستەۋىنە جول بەرمەدى.
وسكەلەڭ جاۋاپكەرشىلىك سەزىممەن قارا قوعام ۇيىمدارىن الاستاۋ، سۇرقيا كۇشتەردى جويۋ ارناۋلى كۇرەسىنە اتسالىستى. قاتىستى تاراۋلارمەن بىرگە حابارلاندىرۋ شىعارىپ، جەتەكشى پىكىر بەلگىلەپ، 11 ٴتۇرلى سوققى بەرۋ ٴتۇيىنىن ايقىنداپ، قارا قوعام ۇيىمدارىنا ساياتىن 69 اۋىر دەلونى بەلگى سالىپ ٴبىرجاقتى ەتۋگە قۋزادى. قارا قوعام ۇيىمدارىنا ساياتىن قىلمىس كۇماندىلارىنان 11 مىڭ 183 ادامدى تۇتقىنداۋدى بەكىتتى، 10 مىڭ 361 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى؛ سۇرقيا كۇشتەرگە ساياتىن قىلمىس كۇماندىلارىنان 62 مىڭ 202 ادامدى تۇتقىنداۋدى بەكىتتى، 50 مىڭ 827 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى. لونيڭ اۋدانىنداعى ”18 اعايىندىلار قوعامى“، ۋىنشي اۋدانىنداعى ”حوۋ فاميليالى اعايىندىلار“، بايچىڭ قالاسىنداعى شىمياۋ قاتارلىلاردىڭ ىستەمەگەن جاماندىعى قالماعان، جۇرتشىلىقتى قان-قاقساتقان قارا قوعام ۇيىمدارىنا ساياتىن سىبايلاستارىن قاتاڭ جازالادى. فاكتتى نەگىز، زاڭدى ولشەم ەتۋدەن جازباي، قارا قوعام، سۇرقيا كۇشتەر قىلمىستىلارىنان بىرەرىن دە قاعىس قالدىرمادى، وعان جاتپايتىندارىمەن سان تولتىرۋعا بوي ۇرمادى. بارلاۋ-تەكسەرۋ ورگاندارى قارا قوعام ۇيىمدارىنا، سۇرقيا كۇشتەرگە ساياتىنداردى قاراپ-تەكسەرۋگە، ايىپتاۋ تۇسىرۋگە وتكىزىپ بەردى، پروكۋراتۋرا ورگانى مۇنىڭ 9154 ىن تۇراقتاندىرمادى؛ قارا قوعام ۇيىمدارىنا، سۇرقيا كۇشتەرگە سايمايدى دەپ وتكىزىپ بەرگەن دەلونىڭ 2117 سىن زاڭ بويىنشا تۇراقتاندىردى. جىجياڭ، جياڭشي، حىنان سياقتى جەرلەردىڭ ٴادىسىن جالپىلاستىرىپ، ولكە دارەجەلى پروكۋراتۋرالار قارا قوعام ۇيىمدارىنا ساياتىن جانە سۇرقيا كۇشتەرگە ساياتىن اۋىر دەلولاردى قاتاڭ ٴبىرتۇتاس مەڭگەرىپ، دەلو ٴبىرجاقتى ەتۋ ساپاسىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى. قارا قوعام ۇيىمدارى مەن سۇرقيا كۇشتەر قىلمىستارى بويىنشا، ولاردىڭ ”باسقالقالارىنان“ 350 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىرىپ، ولارعا سىلەيتە سوققى بەردى.
ٴۇش ۇلكەن قامال الۋ شايقاسىن تىڭعىلىقتى جۇرگىزۋگە ىرىقتىلىقپەن قىزمەت وتەدى. جۇڭگو بانكە قامسىزداندىرۋىن باقىلاۋ-باسقارۋ كوميتەتىمەن، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كەڭسەسىمەن جانە ەكولوگيالىق ورتا مينيسترلىگىمەن اقىلداسىپ، ”8 تارماقتى پىكىردى“ زەرتتەپ جاسادى. ينتەرنەتتىك فينانس حاۋىپ-قاتەرىن ارناۋلى جونكە سالۋعا بەلسەنە اتسالىسىپ، قاتىستى تاراۋلارمەن بىرلىكتە ٴادىليالىق تۇسىندىرمەلەر بەلگىلەپ، زاڭسىز قارجى توپتاۋ جانە جاسىرىن بانكە سياقتى فينانس ٴتارتىبىن بۇلدىرەتىن قىلمىستاردى قاتاڭ جازالادى. الەۋمەتتىڭ امانات اقشاسىن زاڭعا قايشى قىمقىرۋ، قارجى توپتاۋ الدامكوستىگى، ٴوربىتىپ ساتۋ سياقتى كوپكە ساياتىن ەكونوميكالىق قىلمىستارى بويىنشا 26 مىڭ 974 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %10.9 جوعارىلادى، سونىمەن ٴبىرۋاقىتتا قىمقىرعان اقشانى قايتارىپ اكەلىپ، شىعىندى قايتارىپ الۋدى كۇش سالا قۋزادى. ٴبىلىم مەنشىگى ۇقىعىن ٴادىليالىق جاقتان قورعاۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، 32 ٴىرى، تيپتىك دەلونى بەلگى سالىپ ٴبىرجاقتى ەتۋگە قۋزادى، پاتەنت، ساۋدا ماركاسى، ساۋدا قۇپيالىعى سياقتىلارعا قول سۇعۋ قىلمىستارى بويىنشا 8325 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %16.3 جوعارىلادى. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سالاسىنداعى شىرىكتەسۋدى قاتاڭ جازالادى، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قارجىسىن قىمقىرىپ الۋ، جەكە بولىسكە سالۋ قاتارلى قىلمىستار بويىنشا 1160 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى. مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كەڭسەسىمەن بىرلىكتە كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋدا قامال الۋعا ٴادىليالىق جاقتان كومەك بەرۋدى، قولداۋ كورسەتۋدى اتقارۋ جونىندەگى پىكىردى بەلگىلەپ، شاندۇڭ، گۋاڭشي، سىچۋان، گانسۋ سياقتى جەرلەردىڭ ادىستەرىن جالپىلاستىرىپ، دەلو سەبەبىنەن كەدەيلەسكەن، قايتا كەدەيلەسكەن قىلمىستىق ىستەردە زايانكەستىككە ۇشىراعانداردى نەمەسە ولاردىڭ جاقىن تۋىستارىن ٴادىليالىق كومەك بەرۋگە ەنگىزىپ، 4214 وتباسىنا 49 ميلليون 50 مىڭ يۋان كومەك قاراجات تاراتتى. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ قاۋلىلارىن دايەكتىلەندىرىپ، لاستانۋدان ساقتانۋدىڭ جانە ونى جونگە سالۋدىڭ قامال الۋ شايقاسىنا بەلسەنە اتسالىستى، ورتانى لاستاۋ قىلمىستىق دەلولارىن ٴبىرجاقتىلى ەتۋ ولشەمىن بەلگىلەۋگە جەتەكشىلىك ەتىپ، ورتا بايلىعىن قورعاۋدى ٴبۇلدىرۋ قىلمىستارى بويىنشا 42 مىڭ 195 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %21 جوعارىلادى. سۋ يگىلىگى مينيسترلىگىمەن بىرلىكتە حۋاڭحى الابىنداعى 9 ولكە-اۆتونوميالى رايوندارداعى پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ وزەن باستىعى ٴتۇزىمى كەڭسەسىمەن بەتالدى يەمدەنۋ، بەتالدى قازۋ، بەتالدى توگۋ، بەتالدى قۇرىلىس سالۋدى اداقتاپ، انا وزەندى قورعاۋ ارناۋلى ارەكەتىن ورىستەتۋگە ۇيىمداستىردى. چاڭجياڭ وزەنى بويىنداعى 11 ولكە، قالاداعى پروكۋراتۋرا ورگاندارىمەن سەلبەستىك مەحانيزمىن ورناتىپ، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن دامىتۋعا قىزمەت وتەۋ جونىندەگى ”10 ٴتۇرلى شارانى“ العا قويىپ، انحۇي، حۋبەي سياقتى جەرلەردىڭ پروكۋراتۋرا ورگاندارىنا ولكە ارالىق قاتتى كۇيدەگى جاراقسىز زاتتاردى توگۋ، زاڭعا قايشىلىق جاساپ لاس زاتتاردى ىعىستىرۋ، زاڭعا قايشى قۇم قازۋ سياقتى ٴبىر توپ دەلولاردى ٴبىرجايلى ەتۋگە جەتەكشىلىك ەتتى، وزەن سۋىنىڭ تۇنىق، ەكى جاعالاۋداعى تاۋلاردىڭ جاسىل بولۋىن بىرگە قورعادى.
ٴتۇرلى كاسىپورىنداردىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىنىڭ تەڭدىگىن قورعادى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حالىق باسقارۋىنداعى كاسىپورىندار اڭگىمە ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەندى جانە ونى دايەكتىلەندىردى، ٴادىليالىق دەلو ٴبىتىرۋ بارىسىندا مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار، حالىق باسقارۋىنداعى كاسىپورىندار، ەلىمىز قارجىلاندىرعان، شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىندار، ٴىرى، ورتاشا، شاعىن، تابىسى ماردىمسىز كاسىپورىندار ”تەڭدىك“ دەگەن ٴسوزدى تياناقتاندىردى، ٴتۇرلى كاسىپورىنداردىڭ ارىز-شاعىم بەرۋدەگى ورنى، ارىز-شاعىم بەرۋ ۇقىعى، زاڭدىق جاقتان قورعالۋىنىڭ تەڭ بولۋىنا كەپىلدىك ەتتى. مەملەكەتتىك ونەركاسىپشىلەر جانە ساۋداگەرلەر بىرلەستىگىمەن بىرلىكتە تەكسەرىپ-زەرتتەۋ، اڭگىمە ٴماجىلىسىن وتكىزىپ، حالىق باسقارۋىنداعى كاسىپورىنشىلاردىڭ پىكىرىن تولىق تىڭدادى. جاريالانعان 3 ٴادىليالىق قۇجاتتان 11 تارماقتى پروكۋراتۋرالىق ناقتى ساياسات جيناقتاپ، ورىندى قارجى قۇراۋ مەن زاڭسىز قارجى توپتاۋ، مال-مۇلىك ۇقىعى داۋ-شارى مەن جات نيەتپەن يەمدەنىپ الۋ، جەكە ادامنىڭ مال-مۇلكى مەن كاسىپورىن زاڭدىق تۇلعاسىنىڭ مال-مۇلكى سياقتىلاردىڭ شەكاراسىن قاتاڭ ايىردى، جەكە باستىق جانە مال-مۇلىك ۇقىعىن شەكتەيتىن دەلو بىتىرۋدەگى كۇشتەۋ شارالارىن سالماقتىلىقپەن قولدانۋدى باسا دارىپتەدى. كاسىپورىنداردىڭ زاڭدى ۇقىق-مۇددەسىن قورعايتىن تيپتىك دەلو مىسالدارىنان 4 ٴىن بۇكىل ەلدەگى پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ پايدالانۋىنا باسىپ تاراتتى. جاڭ ۋىنجۇڭ دەلوسى جونىندە زاڭ بويىنشا كۇناسىز دەپ قايتادان ۇكىم شىعارۋ پىكىرىن ورتاعا قويدى. مال-مۇلىك ۇقىعىنا ساياتىن قىلمىستىق ىستەر ارىزىنان 68 ىن تىكە ٴبىرجاقتى ەتۋگە قۋزادى. شىندىقتى ٴىس جۇزىنەن ىزدەۋدەن جازباي، دەلو بۇكىلدەي قاتە بولسا، دەلونى تۇتاس تۇزەتىپ، ٴىشىنارا قاتە بولسا، ٴىشىنارا تۇزەتتى، ياعني جامانىن جاسىرىپ قورعاشتامادى ٴارى ٴبارىن تەرىسكە شىعارمادى.
مەملەكەتتىڭ باقىلاۋ–تەكسەرۋ ٴتۇزىلىسى رەفورماسىنا بەلسەنە سايكەستى. ٴبىر جىلدان بەرى، باقىلاۋ مەن تەكسەرۋدىڭ ۇشتاسۋى، سايكەسۋى ٴساتتى ٴجۇرىلىپ، ٴوزارا تەجەۋ پرينسيبى ٴونىمدى تياناقتاندى. مەملەكەتتىك باقىلاۋ-تەكسەرۋ كوميتەتىمەن بىرلىكتە مىندەتتىك قىلمىس دەلولارىن ٴبىتىرۋ قىزمەتىن ۇشتاستىرۋ، دالەل-سپاتتاردى جيناۋ، قاراپ-تەكسەرۋ قاتارلىلاردىڭ ولشەمىن بەلگىلەدى. ٴار دارەجەلى باقىلاۋ-تەكسەرۋ كوميتەتتەرى وتكىزىپ بەرگەن مىندەتتىك قىلمىس بويىنشا 16 مىڭ 92 ادامنىڭ دەلوسىن قاراۋعا قابىلداپ، 9802 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، 250 ادامدى ايىپتامادى، تولىقتاپ تەكسەرۋگە قايتارىلعانى 1869 ادام رەت بولدى، ايىپتاماۋ مولشەرى، تولىقتاپ تەكسەرۋگە قايتارىلۋ مولشەرى ۇقساس مەزگىلدەگىدەن جەكە-جەكە 9.5 جانە 37 پايىز تومەندەدى. سۇن جىڭساي، ۋاڭ سانيۇن قاتارلى بۇرىنعى ولكە، مينيسترلىك دارەجەلىدەن جوعارى 32 ادامنىڭ ۇستىنەن الەۋمەتتىك ايىپتاۋ ٴتۇسىردى. شۇي چاۋفان، جياڭ لىي قاتارلى ”قىزىل ٴتۇستى قۋعىنداۋ بۇيرىعى تۇسىرىلگەن ٴجۇز ادامدى“ قۋعىنداۋعا بەلسەنە اتسالىستى، قاتىستى تاراۋلارمەن بىرگە حابارلاندىرۋ شىعارىپ، شەتەلدە قاشىپ جۇرگەندەردى ٴوزىن-ٴوزى مالىمدەۋگە قۋزادى. جەرگىلىكتى پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ مىندەتتىك قىلمىس كۇماندىلارىنىڭ قاشىپ كەتۋ، ٴولىپ قالۋ دەلولارىنان 17 ىنە زاڭعا قايشى تابىسىن ٴمۇسادىرالاۋ ٴتارتىبىن ىسكە قوسىپ، دەلوعا قاتىستى ارام ولجاسىن، ٴسوز جوق، قايتارىپ الۋعا جەتەكشىلىك ەتتى.
ازىق-تۇلىك، ٴدارى-دارمەك حاۋىپسىزدىگىن زاڭ بويىنشا قورعادى. جالعان، جاراقسىز ٴدارى-دارمەكتەردى، ۋلى، زياندى ازىق-تۇلىكتەردى جاساۋ-ساتۋ سياقتى قىلمىستارىن وتكىزگەن 12 مىڭ 360 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %5.5 جوعارىلادى. چاڭشىڭ سەرىكتەستىگىنىڭ ماسەلە بايقالعان ۋاكسينا دەلوسى تۋىلعان سوڭ، ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى بەلگى تاعىپ ٴبىر جاقتى ەتۋگە قۋزادى، جيلين پروكۋراتۋرا ورگاندارى 18 ادامدى زاڭ بويىنشا تۇتقىنداۋدى بەكىتتى. ”بارلىق وتباسىنىڭ ازىق-تۇلىك حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىزداندىرۋ“ جونىندەگى الەۋمەتتىك يگىلىك ارىز-شاعىمدارىنا ارناۋلى باقىلاۋ ورنالاستىرىپ، ورتا-باستاۋىش مەكتەپتەردىڭ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ساۋدا بازارلارىنىڭ ازىق-تۇلىكتەرى، توراپتان ساتىپ الاتىن ازىق-تۇلىكتەر حاۋىپسىزدىگىنە ىقپال جەتكىزۋ سىندى الەۋمەتتىك يگىلىك ارىز-شاعىم دەلولارىن ٴتۇيىندى ٴبىرجاقتىلى ەتتى. بەيجيڭ، ىشكى موڭعۇل، سىچۋان، يۇننان سياقتى جەرلەردەگى پروكۋراتۋرا ورگاندارى قاتىستى فۋنكتسيالىق تاراۋلاردى قاتاڭ باقىلاۋ-باسقارۋ جۇرگىزۋگە قۋزادى، 50 مىڭنان استام تولىمسىز توراپ اس-سۋ دۇكەنىن رەتكە سالىپ جانە وڭاپ، بۇقارانىڭ توراپتان الاڭسىز اس-سۋ ساتىپ الۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
كامەلەتكە تولماعانداردىڭ پروكۋراتۋرا قىزمەتىن دەن قويا جاقسى ىستەدى. جەڭىل قىلمىس وتكىزۋ كۇمانى تاعىلعان ٴارى قىلمىس رايىنان قايتقان كامەلەتكە تولماعانداردان 15 مىڭ 205 ادامدى تۇتقىنداۋدى بەكىتپەدى، 8332 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ تۇسىرمەدى، 6959 ادامدى قوسىمشا شارتپەن ايىپتامادى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن جەكە-جەكە %6.9، %13.8، %16 جوعارىلادى؛ زاڭ بويىنشا قاتاڭ جازالاۋعا تيىستىلەرىنەن 29 مىڭ 350 ادامدى تۇتقىنداۋدى بەكىتتى، 39 مىڭ 760 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن جەكە-جەكە %4.4 جوعارىلادى، %8.8 تومەندەدى؛ قىلمىس جاۋاپكەرشىلىگىن قۋزاستىرۋ جاسىنا تولماعاندارعا، قاتىستى تاراۋلارمەن بىرلىكتە تەجەم تاربيەسىن جۇرگىزدى جانە قاتاڭ تۇزەتتى. جۋىق جىلدارى، كامەلەتكە تولماعاندارعا جىنىستىق سۇعاناقتىق جاساۋ، ولاردى الداپ ساتۋ، جابىرلەۋ، زاقىمداۋ قىلمىستارى تولاسسىز كوپ تۋىلدى، وتكەن جىلى 50 مىڭ 705 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ ٴتۇسىردى، بۇل ۇقساس مەزگلدەگىدەن %6.8 جوعارىلادى. ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى كوپ قىز بالاعا باسقىنشىلىق جاساپ، تاعىلىقپەن قىلمىسىن قاسارىسىپ مويىنداماعان چي فاميليالىنىڭ ارەڭ 10 جىلدىق مەرزىمدى قاماق جازاسىنا ۇكىم ەتىلۋى جونىندە قارسى شاعىم ايتقان سوڭ، ونىڭ ۇكىمى مەرزىمسىز قاماق جازاسىنا وزگەرتىلدى. ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى وسى دەلودا بايقالعان ماسەلەلەر تۋرالى وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنە ٴبىرىنشى ٴنومىرلى پروكۋراتۋرا ۇسىنىسىن قويدى، ٴارى ولكە دارەجەلى پروكۋراتۋرالاردىڭ تەڭ تياناقتاندىرۋىن ٴوتىندى. وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى جانە جەر-جەردەگى وقۋ-اعارتۋ اكىمشىلىك تاراۋلارى زاڭعا قايشى جىنىستىق قىلمىس وتكىزگەندەردىڭ كاسىپپەن شۇعىلدانۋىنا تيىم سالۋ، مەكتەپ اۋلاسىندا جىنىستىق سۇعاناقتىق جاساۋ جايتىن كۇشتەپ مالىمدەتۋ، قىزدار جاتاقحاناسىن جابىق باسقارۋ سياقتى تۇزىمدەردىڭ تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتتى. كەيبىر ”ٴناپسىقۇمار زۇلىمدار“ توراپتا سويلەسۋ ارقىلى قىز بالالاردى ٴوزىنىڭ جالاڭاش سۋرەتىن تارتىپ جولداۋعا زورلاعان، بالالاردىڭ ادامدىق ار-نامىسىنا جانە پسيحيكالىق دەنساۋلىعىنا اۋىر زالال جەتكىزگەن دەلولارعا قاراتا، بىرگە قارسى شاعىم ايتىپ، ۇكىمى وزگەرتىلگەن دەلونى مىسال ەتىپ، بالالاردىڭ تانىنە جۇعىسپاعان تاعىلىق قىلىقتار بالالاردىڭ تانىنە جۇعىسقان تاعىلىق قىلىقتارمەن ۇقساس قىلمىس دەپ قاراپ، ىزىنە ٴتۇسىپ ايىپتاۋ پرينسيبىن تۇراقتاندىردى. مەكتەپتەگى زورلىق-زومبىلىقتارعا قاراتا دەلو مىسالدارىن جاريالاپ، ەرەسەك ادامدار كامەلەتكە تولماعانداردىڭ ٴالسىز بالالاردى جابىرلەۋ جاعدايىنا جولىققاندا، ٴناسيحات ايتۋدان ٴونىم بەرمەسە، زورلىق-زومبىلىق جاساۋشىعا ورىندى قورعانۋ شاراسىن قولدانۋىنا بولاتىنىن، كورسە دە كورمەسكە سالىپ، جولاي ٴوتىپ كەتۋىنە بولمايتىنىن ايقىندادى. ”زاڭمەن باسقارۋ تاربيەسىن بالا كەزدەن باستاپ ۇستاۋدى“ تياناقتاندىردى، ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى باستاماشىلدىق ەتكەن، ٴتورت دارەجەلى پروكۋراتۋرالارداعى 1796 باس پروكۋرور ورتا-باستاۋىش مەكتەپتەردىڭ زاڭمەن باسقاراتىن ورىنباسار مەكتەپ باستىعى مىندەتىن قوسىمشا وتەدى. ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى مەن ٴاربىر ولكە دارەجەلى پروكۋراتۋرالار كامەلەتكە تولماعانداردىڭ ارناۋلى پروكۋراتۋرا قۇرىلىمدارىن قۇرىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ كامەلەتكە تولماعانداردى ٴادىليالىق جاقتان قورعاۋعا باسا ٴمان بەرەتىندىگىن ايگىلەدى.
دەلونى ٴبىر جايلى ەتۋدى تياناق ەتىپ، قوعامدىق باسقارۋعا اتسالىستى. پروكۋراتۋرا ورگاندارى جاڭا داۋىردەگى ”فىڭچياۋ تاجىريبەسىن“ امالياتتا ايگىلەپ، دەلونى ٴتارتىپ بويىنشا عانا اياقتاتا سالماي، قايشىلىقتى شەشىپ، تۇبەگەيلى جابۋعا ٴمان بەردى. بۇقارانىڭ ارىز-ارمانىن وزىمىزدىكىندەي ساناپ، 7 كۇن ىشىندە تارتىپتىك جاۋاپ قايتارۋ، 3 اي ىشىندە دەلو ٴبىتىرۋ بارىسى نەمەسە ناتيجەسى جونىندە جاۋاپ قايتارۋ ٴتۇزىمىن ورناتتى. قابىلداۋ شارتىنا ۇيلەسپەگەن نەمەسە قاراپ تەكسەرگەننەن كەيىن شاعىمدى قولداماعان 58 مىڭ 181 ارىز-ارمان دەلوسى جونىندە سابىرلىلىقپەن كۇدىك-كۇماننان ارىلتىپ، ىسكە قاتىستى ادامداردىڭ يلانۋىنا مۇمكىندىك جاراتتى. ”زاڭدى كىم اتقارسا، زاڭدى سول جالپىلاستىرۋ“ سىندى جاۋاپكەرشىلىك ٴتۇزىمىن تياناقتاندىرىپ، دەلو مىسالدارىمەن زاڭدى ناقتى ٴتۇسىندىرىپ، جەتەكشىلىك سيپات الاتىن دەلو مىسالدارىنىڭ 4 توبىن، 13 دەلونى جاڭالاپ جاريالادى. اقپارات قۇرالدارى ”كۇنشاندا تۋىلعان ولتىرمەكشى ادامدى ولتىرىلمەكشى ادامنىڭ ٴولتىرۋى دەلوسىن“ حابارلاعاننان كەيىن، جياڭسۋ پروكۋراتۋرا ورگاندارى الدىنالا كىرىسىپ، دەلونىڭ سيپاتىن تۇراقتاندىرۋ جونىندەگى پىكىردى العا قويۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگانىنىڭ دەلونى كۇشىنەن قالدىرۋىن قولدادى، ٴارى بۇل دەلونى ورىندى قورعانۋداعى تيپتىك دەلو مىسالى رەتىندە اشىق جاريالادى؛ فۋجوۋ قالالىق پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ جاۋ يۇيدىڭ ادىلەت جولىندا ايانباۋ ارەكەتى سەبەبىنەن زاڭسىز زيانكەستىك جاساۋشىنى اۋىر جارالاۋىن ورىندى قورعانۋ دەپ تۇراقتاندىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، زاڭ بويىنشا قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالامايتىندىعىن، زاڭنىڭ زاڭسىزدىققا استە جول بەرمەيتىندىگىن ايگىلەدى.
2. ارىز-شاعىم قيمىلى جونىندەگى زاڭدىق باقىلاۋدى كۇشەيتىپ، ٴادىليا ادىلدىگى مەن الەۋمەتتىك سەنىمدىلىكتى قورعادى
پروكۋراتۋرالىق باقىلاۋ مۇلدە وتاسپاۋ ەمەس، باقىلاۋ مەن باقىلانۋدىڭ ماقساتى ٴبىر، ٴبارى دە حالىقتى وزەك ەتۋدى امالياتتا ايگىلەپ، حالىق جۇرتشىلىعىنا ٴاربىر ٴادىليالىق دەلودان ادىلدىك پەن ادىلەتتىلىكتى سەزىندىرۋگە قۇلشىنادى.
قىلمىستىق ىستەر ارىز-شاعىم باقىلاۋىن تەرەڭدەتتى. كەڭشىلىك ىستەۋ مەن قاتاڭ جازالاۋ ۇشتاستىرىلعان قىلمىستىق ىستەر ساياساتىن دايەكتىلەندىردى. قىلمىس كۇمانى تاعىلعانىمەن، تۇتقىنداۋ قاجەتسىز بولعان 116 مىڭ 452 ادامدى تۇتقىنداۋدى بەكىتپەۋدى ۇيعاردى، قىلمىستىق ٴىسى جەڭىل، زاڭ بويىنشا قىلمىستىق ىستەر جازاسىن قولدانباۋعا بولاتىن 102 مىڭ 572 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ تۇسىرمەۋدى ۇيعاردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن جەكە-جەكە %4.5، %25.5 جوعارىلادى. قىلمىسىن تانىپ جازاسىنا مويىنسال بولعاندارعا كەڭشىلىك ىستەۋ دەلولارىندا باستاماشىلدىق رولدى تولىق ساۋلەلەندىرىپ، پروكۋراتۋرا ورگاندارىنىڭ وسى ٴتارتىپتى قولدانىپ قاراۋعا ۇسىنىس ەتكەندەرى %98.3 ىن ۇستادى، جازا ولشەۋ جونىندەگى ۇسىنىستاردىڭ قابىلدانۋ مولشەرى %96 بولدى. ناقاق، قاتە دەلولاردى تۇزەتۋگە، ودان ساقتانۋعا تاباندى بولدى. ٴىسى قىلمىسقا تولماعان نەمەسە دالەل-سىىاتى تولىق ەمەس 168 مىڭ 458 ادامدى تۇتقىنداۋدى بەكىتپەۋدى، 34 مىڭ 398 ادامنىڭ ۇستىنەن ايىپتاۋ تۇسىرمەۋدى ۇيعاردى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن جەكە-جەكە %15.9، %14.1 جوعارىلادى. بايقالعان ناقاق، قاتە دەلولار جونىندە دەركەزىندە قارسى شاعىم ايتتى نەمەسە قايتادان تەكسەرۋ تۋرالى پروكۋراتۋرالىق ۇسىنىس بەردى، قاتەلىكتى تۇزەتۋمەن بىرگە تاجىريبەنى تەرەڭ قورىتىندىلادى. ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسى قايتادان تەكسەرۋ تۋرالى پروكۋارتۋرالىق ۇسنىس بەرگەن ”لي جينلياننىڭ قاساقانا ادام ٴولتىرۋ دەلوسىنا“، ”زوۋ جۇنميننىڭ ەسىرتكى ساتۋ دەلوسىنا“ تۇگەلدەي قايتادان ۇكىم شىعاردى. قىلمىستىق ىستەرگە دەلو اشۋ، بارلاۋ-تەكسەرۋ، سوتتاۋ ارەكەتتەرىن باقىلاۋدى كۇشەيتتى. دەلو بولا تۇرسا دا دەلو اشپاۋ، قىلمىسى بولا تۇرسا دا قۋزاستىرماۋ جانە ۇيلەسىمسىز دەلو اشۋ، ۇقىعىنان اتتاپ باسقارۋ سياقتى ماسەلەلەردى كوزدەي وتىرىپ، بارلاۋ-تەكسەرۋ ورگاندارىن قۋزاۋ ارقىلى 22 مىڭ 215 دەلو اشىپ، 18 مىڭ 385 دەلونى كۇشىنەن قالدىردى، بۇل ۇقساس مەگىلدەگىدەن جەكە-جەكە %19.5، %32 جوعارىلادى؛ بارلاۋ-تەكسەرۋ ورگاندارىنىڭ زاڭسىز دالەل-سىپات الۋى، كۇشتەۋ شاراسىن ۇيلەسىمسىز قولدانۋى سياقتىلارعا 58 مىڭ 744 رەت جازباشا تۇزەتۋ پىكىرىن العا قويدى، بۇل ۇقساس مەزگلدەگىدەن %22.8 جوعارىلادى. شىنىندا قاتەلىق بار دەپ قارالعان قىلمىستىق ىستەر كەسىمى تۋرالى 8504 نۇسقا قارسى شاعىم بەرىپ، سوت مەكەمەلەرى قايتا ۇكىم شىعارعانى، قايتا قاراۋعا قايتارعانى 5244 نۇسقا بولدى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن جەكە-جەكە %7.2، %8.4 جوعارىلادى. قىلمىستىق ىستەر جازاسىن اتقارۋ جونىندەگى باقىلاۋدى كۇشەيتتى. جازاسىن جەڭىلدەتۋ، شارتتى بوساتۋ، جازاسىن ۋاقىتشا تۇرمە سىرتىندا وتەۋدى ۇيلەسىمسىز اتقارعاندارعا 39 مىڭ 287 ادام رەت باقىلاۋ جۇرگىزىپ تۇزەتتى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %38.9 جوعارىلادى؛ سوت اشۋدان ىلگەرى، سوت اشۋ بارىسىندا جالعاستى قاماۋعا الماۋعا بولاتىنداردى بوساتۋدى نەمەسە كۇشتەۋ شاراسىن وزگەرتۋ ۇسىنىسىن ورتاعا قويىپ، مۇنى دەلو بىتىرەتىن ورىندار 64 مىڭ 106 ادامعا قابىلدادى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %26.8 جوعارىلادى؛ قىلمىستى دەپ ۇكىم شىعارىلعان قىلمىستىلاردىڭ قىلمىس جازاسىن اتقارماۋ جايىتىنەن 3031 ادامعا قولدانعان شاراسىن تۇزەتتى، بۇل ۇقساس مەزگلدەگىدەن %7.2 جوعارىلادى؛ مال-مۇلىك جازاسىن اتقارۋدى ارناۋلى باقىلاۋدى تەرەڭدەتىپ، 31 مىڭ 464 نۇسقا جازباشا تۇزەتۋ پىكىرىن العا قويدى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %33 جوعارىلادى، 28 مىڭ 52 نۇسقاسىن اتقارۋعا جەبەپ، اتقارىپ اياقتاتقان دەلو سوماسى 550 ميلليون يۋان بولدى؛ الەۋمەتتىك اۋماقتا جازاسىن وتەپ جاتقانداردى باقىلاۋ-باسقارۋ شارالارىن تياناقتاندىرۋدى جەبەپ، باسقارۋدان شەت قالۋى، باسقارىلماي قالۋى ازايدى، وتكەن جىلى 4439 ادامنىڭ باسقارۋدان شەت قالۋىن، باسقارىلماي قالۋىن تۇزەتتى، بۇل ۇقساس مەزگىلدەگىدەن %36.8 تومەندەدى. ليڭيۋان 3-تۇرمەسىندەگى قىلمىستىنىڭ قاشىپ كەتۋىنەن بايقالعان باقىلاۋعا جىبەرگەن قىزمەتكەرلەردىڭ سەزگىرلىگى كۇشتى بولماۋ سياقتى ماسەلەلەرگە قاراتا، 12 ولكەدەگى تۇرمەلەردى ارالاپ ٴجۇرىپ پروكۋراتۋرالىق تەكسەرۋ رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋدىڭ تاجىريبەلەرىن قورىتىندىلاپ، وزگەرتىلگەننەن كەيىنگى حالىق پروكۋراتۋراسىنىڭ ۇيىمدىق زاڭىندا ”قىزمەتكەر جىبەرۋ + ارالاپ ٴجۇرىپ“ پروكۋراتۋرالىق تەكسەرۋ ٴتاسىلى ايقىندالدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
