بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى>>كوپ بەتتىك حابارلار

حالىق شارۋاشىلىعى مەن الەۋمەتتىك دامۋدىڭ 2018-جىلدىق جوسپارىنىڭ اتقارىلۋ احۋالى جانە 2019-جىلدىق جوسپار جوباسى تۋرالى بايانداما(3)

ــــ 13-كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 2-ماجىلىسىندە 2019-جىلى 3-ايدىڭ 5-كۇنى جاسالدى

مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورمالاۋ كوميتەتى

2019.07.01 11:24     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى


  بەسىنشى، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە گۇلدەندىرۋدە تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتتى. ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ قىزمەتىنىڭ 5 جىلدىعى جونىندەگى اڭگىمە ٴماجىلىسى اشىلىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ قۇرىلىسىن ىشكەرىلەي، ناقتى ىلگەرىلەتۋدىڭ بەتالىسى ايقىندالدى. ٴتۇيىندى باعداردى، ٴتۇيىندى ەلدەردى وزەك ەتە وتىرىپ، بىرگە اتسالىسۋ ويى نىعايتىلىپ، پلاندى ۇلاستىرۋ ىلگەرىلەتىلدى، 150 دەن استام ەلمەن جانە حالىقارالىق ۇيىممەن جيىنى 171 نۇسقا ۇكىمەت ارالىق سەلبەستىك قۇجاتىنا قول قويىلدى. ٴوندىرىس قۋاتى جاعىنداعى حالىقارالىق سەلبەستىك ورنىقتى ىلگەرىلەتىلىپ، شەكارا سىرتىنداعى ەكونوميكالىق ساۋدا سەلبەستىگى وڭىرلەرىندەگى كاسىپ سالالارىنىڭ شوعىرلى اسەرى كۇشەيتىلىپ، فرانسيا، جاپونيا، سينگاپور قاتارلى 10 نان استام ەلدەرمەن ٴۇشىنشى جاقتىڭ بازارىندا سەلبەستىك جاساۋ قۇجاتىنا قول قويىلدى، جۇڭگو-لاوس تەمىر جولى، جۇڭگو-تايلاند تەمىر جولى جانە جۇڭگو مەن اراب بىرىككەن امىرلىگىنىڭ ”بىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ ٴوندىرىس قۋاتى جاعىنداعى سەلبەستىگى باقشاسى قاتارلى ٴتۇيىندى نىسانداردا ناقتى ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتتى، جاكارتا-باندۋنگ جوعارى قارقىندى پويەز تەمىر جول قۇرىلىسى جاپپاي باستالدى، گۆادار كەمەجايى قاتارلى ٴتۇيىندى پورت نىساندارى ٴساتتى جۇرگىزىلدى، جۇڭگو-ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ قىزمەتىندە ماڭىزدى ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتتى، جيىنى 13 مىڭ پويەز قاتىنادى، كەرى قايتۋ مولشەرى 20 پايىزعا جۋىق جوعارىلادى. ”بىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ بويىنداعى ەلدەرمەن اۆياتسيا جاعىنداعى ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ دەڭگەيى كورنەكتى جوعارىلاپ، تىڭنان 106 اۋە جولى اشىلدى. ”بىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدىڭ“ حالىقارالىق عىلىمدار ۇيىمى بىرلەستىگى قۇرىلىپ، شىعىس وڭتۇستىك ازيا ەلدەر وداعى، وڭتۇستىك ازيا، اراب ەلدەرى، ورتا ازيا، ورتا، شىعىس ەۆروپا سياقتى 5 وڭىردە تەحنيكا وتكەرمەلەۋ تەكشەسىن بىرگە قۇرۋ ىلگەرىلەتىلدى، فيليپپين، يندونەزيا قاتارلى 8 ەلمەن عىلىم-تەحنيكا باقشاسىن بىرگە قۇرۋ ىلگەرىلەتىلدى. جۇڭگو-افريكا سەلبەستىك تالقى مىنبەسىنىڭ بەيجيڭ ەل باسشىلارى كەڭەسى تابىستى اشىلدى جانە مول جەتىستىكتەرگە جەتتى. سيفرلى جىبەك جولى قۇرىلىسى ورنىقتى ىلگەرىلەتىلىپ، 16 ەلمەن سەلبەستىك تۇسىنىستىك ەسكەرتپەلەرىنە قول قويىلىپ، ”جىبەك جولى ەلەكتروندىق ساۋداسىنىڭ“ جەر شارىندا ورنالاسۋ قادامى تەزدەتىلىپ، 17 ەلمەن سەلبەستىك كەلىسىمىنە قول قويىلدى.

  التىنشى، ساۋدادا قۋاتتى ەل بولۋ قۇرىلىسى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەدى. تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسى ٴساتتى وتكىزىلىپ، دۇنيە جۇزىنە ەلىمىزدىڭ بازارىن ىرىقتىلىقپەن اشىپ، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىن ىلگەرىلەتۋ بايلامىن ايگىلەدىك. وڭىرلىك جالپى جۇزدىك ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك قاتىناسى جونىندە كەلىسىم-شارت جاساسۋ جەدەل ىلگەرىلەپ، سينگاپۋرمەن ەركىن ساۋدا كەلىسىم-شارتىنىڭ دارەجەسى جوعارىلاعان نۇسقاسىنا قول قويىلدى، ماۋريتيۋسپەن ەركىن ساۋدا كەلىسىم-شارتى جاسالدى، 25 مەملەكەتپەن جانە وڭىرمەن 17 ەركىن ساۋدا كەلىسىم-شارتى جاسالدى، كوپ جاقتى، ەكى جاقتى سەلبەستىك اناعۇرلىم ىشكەرىلەي ٴتۇستى. 53 شارا جاريالانىپ، ەركىن ساۋدا سىناق وڭىرلەرىنىڭ رەفورماسىن ىشكەرىلەتۋىنە جانە جاڭالىق اشۋىنا قولداۋ كورسەتىلدى، ەركىن ساۋدا سىناق وڭىرلەرىنىڭ رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋ تاجىريبەلەرى بۇكىل ەل كولەمىندە كوشىرىلىپ جالپىلاستىرىلدى. بۇكىل حاينان ارالى بويىنشا ەركىن ساۋدا سىناق ٴوڭىرى قۇرىلىسى باستالىپ، جۇڭگوشا ەركىن ساۋدا پورتتارىن قۇرۋ جونىندە ىزدەنىس جاسالدى. شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا ۋنيۆەرسال سىناق وڭىرلەرىنەن ٴبىرتوبى تىڭنان بەلگىلەندى، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋداداعى بولشەك ساتۋ يمپورتىن باقىلاۋ-باسقارۋ جانە ەكسپورت باجىسى ساياساتى كەمەلدەندى، بازاردا ساتىپ الۋ ساۋداسىن تۇيىندە سىناق ەتۋ كولەمى كەڭەيدى، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا، بازاردا ساتىپ الۋ ساۋداسى قاتارلى جاڭا كاسىپ فورمالارى مەن جاڭا ۇلگىلەر قارىشتاپ دامىدى. كەدەن باجىسىنىڭ جالپى دەڭگەيى %9.8 تەن %7.5 تومەندەپ، يمپورتتى بارىنشا ۇلعايتۋ ارقىلى سىرتقى ساۋدانىڭ تەڭگەرىمدى دامۋى جەبەلدى. كوپ تۇلعالانعان بازار ۇزدىكسىز ۇلعايىپ، تۇتاس جىلداعى زاتتىق ساۋدانىڭ يمپورت–ەكسپورت جالپى سوماسى 30 تريلليون 510 ميلليارد يۋانعا جەتىپ، %7. 9 ارتتى.

  جەتىنشى، شەتەل قارجىسىنان پايدالانۋ ورتاسى ۇزدىكسىز جاقساردى. بازارعا كىرۋ رۇقساتى جالپى بەتتىك جەڭىلدەدى، 2018-جىلى بۇكىل ەلدە جانە ەركىن ساۋدا سىناق وڭىرىندە شەتەل قارجىسىنىڭ كىرۋىنە رۇقسات ەتىلمەيتىندەر ٴتىزىمدىگى جاريالاندى، ەرەكشە باسقارۋ شارالارى جەكە-جەكە 48 گە جانە 45 كە ازايدى، فينانس سالاسىنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋى ورنىقتى ىلگەرىلەدى. بۇكىل ەل بويىنشا شەتەل قارجىسىندىق كاسىپورىنداردا ساۋدا ىستەرىن ەستەلىككە الۋ ونەركاسىپ-ساۋدا بويىنشا تىزىمگە الۋمەن بىرگە ىستەلدى، كاسىپ سالاسى ساياساتى، عىلىم-تەحنيكا ساياساتى، ۇكىمەتتىك ساتىپ الۋ، تولىمدىلىق رۇقساتى، ولشەم بەلگىلەۋ قاتارلى جاقتاردا ىشكى-سىرتقى قارجىلىق كاسىپورىندارعا تەڭ مامىلە جاسالدى، اشىق وڭىرلەر رەفورماسى مەن وندا جاڭالىق اشۋ-دامىتۋ ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي جۇرگىزىلدى، شەتەل ساۋداگەرلەرى قارجىلاندىرۋ ورتاسى بارعان سايىن جاقساردى. تۇتاس جىلدا شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ تىكەلەي قوسقان قارجىسى 135 ميلليارد ا ق ش دوللارىنا جەتىپ، %3 ارتتى.

  سەگىزىنشى، سىرتقا قارجى قوسۋ ورنىقتى، تارتىپپەن دامىدى. كاسىپورىنداردىڭ شەتەلگە قارجى قوسۋىن باسقارۋ ٴادىسى، سىرتقا قارجى قوسۋدى ەستەلىككە الۋ (تەكسەرىپ بەكىتۋ)، مالىمدەۋدىڭ ۋاقىتتىق ٴادىسى رەسمي اتقارىلدى، جالپى جاعدايىن، تۇتاس بارىسىن باقىلاۋ ۇزدىكسىز كەمەلدەندى، سىرتقا قارجى قوساتىن سالانىڭ قۇرىلىمى ونان ارى جاقسارىپ، نەگىزگى باعىتى مايعا بەرۋ جانە ساۋدا جاعىندا قىزمەت وتەۋ كاسىبى، جاساۋ كاسىبى قاتارلىلارعا ويىستى. كاسىپورىنداردىڭ شەكارا سىرتىندا شارۋاشىلىق جۇرگىزۋىن ەرەجەگە ساي باسقارۋ تۋرالى نۇسقاۋ جاريالاندى، كاسىپورىنداردىڭ ەرەجەگە بويسۇنۋ تانىمى كۇشەيدى. سىرتقا قارجى قوسۋ-قارجى قۇراۋ قورىنىڭ اقاۋسىز دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتىلىپ، ، كاسىپورىنداردىڭ ”سىرتقا شىعىپ“ قارجى قۇراۋ ارنالارى ونان ارى كەڭەيدى. تۇتاس جىلدا شەكارا سىرتىندا تىكە قوسىلعان فينانسقا جاتپايتىن قارجى 120 ميليارد 500 ميلليون

  ا ق ش دوللارىنا جەتتى.

  6) اۋىل-قىستاقتاردى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسى كۇش سالا اتقارىلىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە اۋىل-قىستاق دامۋىنىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشى جەدەل جەتىلدىرىلدى. اۋىل-قىستاقتاردى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسى پلانى(2022 ـــ2018-جىلعا دەيىن) شىعارىلىپ جانە اتقارىلىپ، اۋىل-قىستاقتاردى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىنىڭ ولكە دەرەجەلى 28 پلانى باسىلىپ تاراتىلدى، باسقا ولكەلەر (رايون، قالا) پلان جاساۋ قىزمەتىن نەگىزىنەن ورىنداپ، كوپ بەلگىلەمە بىرىكتىرىلگەن قىستاق پلانىن جاساۋ ورنالاستىرۋى ىلگەرىلەتىلىپ، اۋىل-قىستاقتاردى كوركەيتۋدىڭ تۇزىمدىك سۇلباسى مەن ساياسات جۇيەسى بىرتىندەپ ورناتىلىپ، اۋىل-قىستاقتاردى كوركەيتۋدىڭ كەزەڭدىك ٴتۇيىندى قىزمەتتەرى جاپپاي جۇرگىزىلدى.

  ٴبىرىنشى، اۋىل شارۋاشىلىق نەگىزى بەكەمدەلە ٴتۇستى. استىق جالپى ٴونىمى ٴبىر تريلليون 300 ميلليارد جىڭنان استى. جوعارى ونىمدىلىكپەن سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ اۋماعى 21 ميلليون 580 مىڭ مۋ تىڭنان ارتىپ، جوعارى ولشەمدەگى ەگىنجاي 80 ميلليون مۋدىڭ ۇستىندە تىڭنان قوسىلىپ، استىق ٴوندىرىسىنىڭ 900 ميلليون مۋدان استام يقۋاتتىق ٴوڭىرى مەن ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ٴوندىرىسىن قورعاۋ ٴوڭىرىن ٴبولۋ مىندەتى تامامدالدى. وسىزاماندانعان تۇقىم شارۋاشىلىعىن ساپالىلاندىرۋ ينجەنەرياسى ىشكەرىلەي اتقارىلىپ، مەملەكەتتىڭ وڭتۇستىك عىلمي زەرتتەۋ، تۇقىم جەتىلدىرۋ بازاسى جوعارى ولشەممەن قۇرىلىپ، استىق، ماي، كوكونىس، جەمىس-جيدەك سياقتى داقىل تۇقىمى مەن مايسا بازاسى قۇرىلىسى جەدەلدەتە ىلگەرىلەتىلدى. 172 ٴتۇرلى كەلەلى سۋ يگىلىگى ينجەنەرياسىنان جيىنى 133 ى جۇمىس باستاپ، سالىنۋ ۇستىندەگىلەرىن قارجىلاندىرۋ كولەمى 1 تريلليون يۋاننان استى. تۇتاس جىلدا 234 ميلليون مۋ جەرگە ورمان ٴوسىرىلدى. ”اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ساپا جىلى“ قيمىلى ورىستەتىلىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن ساپا ارقىلى گۇلدەندىرۋ، جاسىل دامۋ ارقىلى گۇلدەندىرۋ، ايگىلى ماركا ارقىلى قۋاتتاندىرۋ جەدەل ىلگەرىلەتىلىپ، نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ساپالىق حاۋىپسىزدىگىنىڭ باقىلاپ تەكسەرۋدەگى تولىمدىلىعى %97 تەن جوعارى بولدى، حيميالىق تىڭايتقىش، ەگىس دارىلەرىنىڭ پايدالانىلۋ مولشەرى دەرلىك تومەندەدى.

  ەكىنشى، اۋىل-قىستاق 1-، 2-، 3-كاسىپتەرىنىڭ توعىسپالى دامۋىندا بەلسەندى ىلگەرىلەۋگە قول جەتتى. مەملەكەتتىڭ اۋىل-قىستاق سالالى شارۋاشىلىعىن توعىسپالى دامىتۋدان ۇلگى كورسەتەتىن 100 باقشا بەلگىلەندى، مەملەكەتتىك وسىزامانعى اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپ سالاسىنان 62 باقشانىڭ، اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپ سالاسىنداعى 254 ەگەي قالاشىقتىڭ ىرگەسى قالانا باستادى. نەگىزگى داقىلدار ٴوندىرىسىنىڭ تۇتاس بارىسىن ماشينالاندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ قيمىلى ىشكەرىلەي جۇرگىزىلدى. زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىعى كۇش سالا وركەندەتىلىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ٴوندىرىسىنىڭ، تيجاراتتىڭ، باسقارۋدىڭ، قىزمەت وتەۋدىڭ سيفىرلانۋ دەڭگەيى اناعۇرلىم جوعارىلادى. اۋىل-قىستاقتاردىڭ جاڭا كاسىپ سالاسى، جاڭا شارۋاشىلىق قالىبى جەدەل جەتىلدىرىلدى.

  ٴۇشىنشى، اۋىل شارۋاشىلىعى مەن اۋىل-قىستاق رەفورماسى نىق قاداممەن ىلگەرىلەدى. كۇرىش، ٴبيدايدى ساتىپ الۋدىڭ ەڭ تومەنگى باعا ساياساتى ٴتۇزىمى كەمەلدەندى. بورمي جانە سويا بۇرشاقتى بازارلاندىرىپ ساتىپ الۋ، وعان جاردەم قاراجات قوسۋ مەحانيزىمى اقاۋسىزداندىرىلدى. اۋىل-قىستاق جەرىن وتكىزىپ الۋ، كوللەكتيۆتىڭ تيجارات سيپاتتى قۇرىلىسقا پايدالاناتىن جەرىن بازارعا سالۋ، ٴۇي-جايلىق جەر تۇزىمىنە رەفورما جاساپ تۇيىندە سىناق ەتۋ قىزمەتتەرى تارتىپپەن ىلگەرىلەتىلدى. ٴۇي-جايلىق جەر مەن ديقاندار ٴۇيىنىڭ ۇقىق قاراستىلىعىن بەلگىلەپ تىزىمگە الۋ، كۋالىك تاراتۋ جۇمىسى جەدەلدەتە جۇرگىزىلىپ، جەردى كوتەرەگە بەرۋدىڭ ۇقىق قاراستىلىعىن بەلگىلەپ تىزىمگە الۋ، كۋالىك تاراتۋ جۇمىسى نەگىزىنەن ورىندالدى، كوتەرەگە العان جەردىڭ ۇقىق قاراستىلىعى بەلگىلەنگەن كولەم 1 ميلليارد 480 ميلليون مۋ بولىپ، ەكىنشى رەت وتباسىلارىنا كوتەرەگە بەرىلگەن جەر (ەسەپتەگى) كولەمىنەن اسىپ ٴتۇستى. قالاعا كوشىپ، نوپوس قوندىرۋ، ديقانداردىڭ جەردى كوتەرمەگە الۋ ۇقىعىن، ٴۇي-جايلىق جەردى پايدالانۋ ۇقىعىن، كوللەكتيۆ پايدادان ٴبولىس الۋ ۇقىعىن قورعاۋ جانە ٴوز ەركىمەن اقىلى شەگىنىپ شىعۋ مەحانيزمى ورناتىلىپ جانە اقاۋسىزداندىرىلىپ، 3 ولكە، 50 ايماق-قالا، 150 اۋداندا ٴۇشىنشى توپتاعى اۋىل-قىستاقتاردىڭ كوللەكتيۆ مۇلىك ۇقىعى ٴتۇزىمى رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋ باستالدى. مەملەكەت بويىنشا اۋىل-قىستاقتاردىڭ 150 مىڭنان استام كوللەكتيۆ ۇيىمى رەفورمانى تامامدادى، ٴارى 200 ميلليوننان استام ادامدى كوللەكتيۆتىڭ مۇشەلىگىنە تۇراقتاندىردى. كوللەكتيۆتىك ورمان ۇقىعى ٴتۇزىمى رەفورماسى ىشكەرىلەي ٴتۇستى.

  ٴتورتىنشى، كوركەم دە قونىستانۋعا جايلى اۋىل-قىستاق قۇرىلىسىنىڭ اياق الىسى جەدەلدەدى. اۋىل-قىستاق قونىستانۋ ورتاسىن وڭاۋدىڭ ٴۇش جىلدىق قيمىلى جاپپاي جۇرگىزىلە باستادى. اۋىل-قىستاقتاردا ورتا جونىندەگى كورنەكتى ماسەلەلەردى جان-جاقتىلى جونگە سالۋدى تۇيىندە سىناق ەتىپ ۇلگى كورسەتۋ جانە اۋىل-قىستاق تۇرمىستىق لاس سۋىن جونگە سالۋدان ۇلگى كورسەتۋ تارتىپپەن ورىستەتىلدى. اۋىل-قىستاق تۇرمىس قوقسىعىن جونگە سالۋدىڭ قامتۋ اۋماعى اناعۇرلىم كەڭەيىپ، دارەتحانا توڭكەرىسى ىنتالى ىلگەرىلەتىلدى. اۋىل-قىستاقتاردىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن بەكەمدەپ ساپالىلاندىرۋ ينجەنەرياسى جەدەل اتقارىلىپ، اۋىل-قىستاقتاردا قۇبىر سۋ جالپىلاسۋ سالىستىرماسى اناعۇرلىم جوعارىلادى. اۋىل-قىستاقتاردىڭ جول قۇرىلىسى جەدەل ىلگەرىلەتىلدى. اۋىل-قىستاقتاردىڭ ەلەكتر ناسوستى قۇدىعىنا ەلەكتر جەتكىزۋ، شاعىن قالاشىقتار سەنترلى قىستاعىنىڭ ەلەكتر تورابىن جاڭالاپ ساپالىلاندىرۋ، كەدەي قىستاقتارعا ديناميكالىك ەلەكتر جەتكىزۋ سياقتىلار ٴساتتى تامامدالدى. تەلەگرافتىڭ جالپىعا بىردەي قىزمەت وتەۋىن سىناق ەتۋ، ”كەڭ ارنالى اۋىل-قىستاق“، ”ٴجۇز مەگابايتتىق اۋىل-قىستاق“ بولۋدان ۇلگى كورسەتۋ ينجەنەرياسى جۇرگىزىلىپ، جاڭا ۇرپاق ينفورماتسيا نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسى جەدەل ىلگەرىلەدى. اۋىل-قىستاق نەگىزگى ساتىسىنىڭ كوپ سالالى مادەنيەتتىك قىزمەت وتەۋ ورتالىعىن قۇرۋ تارتىپپەن ىلگەرىلەدى.

  7) وڭىرلەردىڭ سايكەسىمدى دامۋى ٴبىرتۇتاس جوسپارلانىپ ىلگەرىلەتىلىپ، كەڭىستىك دامۋ جۇيەسى اناعۇرلىم سۇرىپتالدى. جەر-جەرلەردىڭ سالىستىرمالى باسىمدىلىعى ساۋلەلەندىرىلىپ، وڭىرلەردىڭ دامۋ پارقىن ازايتۋعا كۇش سالىنىپ، جاڭاشا قالا-قالاشىقتانۋ قۇرىلىسى كۇش سالا ىلگەرىلەتىلىپ، وڭىرلىك دامۋدىڭ سايكەسىمدىلىگى، ىقپالداستىعى، تۇلعالىلىعى اناعۇرلىم كۇشەيتىلدى.

  ٴبىرىنشى، وڭىرلەردىڭ سايكەستى دامۋى اناعۇرلىم جەبەلدى. وڭىرلەردىڭ سايكەستى دامۋىنىڭ اناعۇرلىم ۇتىمدى جاڭا مەحانيزىمىن ورناتۋ جونىندە پىكىر جارىققا شىعىپ اتقارىلدى. باتىس بولىك وڭىرلەرىن اناعۇرلىم اشۋ، اشىق ۇستاۋ ىلگەرىلەتىلىپ، قاتىناس، ەنەرگيا سياقتى ٴتۇيىندى 28 ينجەنەريا تىڭنان جۇمىس باستادى، وعان جالپى 482 ميلليارد 500 ميلليون يۋان قارجى قوسىلدى. شىعىس سولتۇستىك وڭىرلەرىنىڭ تيجارات-ساۋدا ورتاسى قۇرىلىسى، حالىق باسقارۋىنداعى شارۋاشىلىقتى وركەندەتۋ، شىعىس بولىكتەرمەن باعىتتامالى سەلبەستىك جاساۋ قاتارلىلاردا تىڭ تابىسقا قول جەتتى، بايىرعى ونەركاسىپ قالالارى مەن بايلىق قاينارىندىق وڭىرلەردىڭ قالىپ جاڭالاۋى نىق قاداممەن ىلگەرىلەپ، قالا رايوندارىنىڭ بايىرعى ونەركاسىپ وڭىرلەرىن، دەربەس كەن وڭىرلەرىن جاڭالاپ سالۋ، كوشىرۋ جانە كومىرى الىنىپ شوگىپ كەتكەن وڭىرلەردى جان-جاقتىلى جونگە سالۋ جۇمىستارى ٴۇرتىس جۇرگىزىلدى. وزىق جاساۋ كاسىپتەرىن ورتا بولىكتەردە ۇيلەسىمدى ورنالاستىرۋ قارقىنى تەزدەتىلدى، حانجياڭ، حۋايحى ەكولوگيالىق ەكونوميكالىق بەلدەۋىن وركەندەتۋ جوباسى مەن وڭتۇستىك جانە باتىس حۋناننىڭ شارۋاشىلىقتىڭ اۋىسۋىن ۇلاستىرۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونىنىڭ تۇلعالىق جوباسى جاسالىپ اتقارىلدى. شىعىس بولىك وڭىرلەردە جاڭا قوزعاۋشى كۇش جەدەل جەتىلدىرىلدى جانە ۇلعايتىلدى، شاندۇڭ ولكەسىندە جاڭا، كونە قوزعاۋشى كۇشتىڭ اۋىسۋىن جان-جاقتىلى سىناق ەتۋ رايونى قۇرىلىسى ۇيىمداستىرىلىپ جۇرگىزىلدى. توڭكەرىستىك بايىرعى رايونداردىڭ، ۇلتتىق رايونداردىڭ، شەكارا رايوندار مەن كەدەي رايونداردىڭ دامۋى جەدەلدەدى، قاتىناس، سۋ يگىلىگى، ەنەرگيا، حابارلاسۋ، زات اينالىمى سياقتى كەلەلى نەگىزدىك قۇرىلعىلار تياناقتى ىلگەرىلەدى، باعىتتامالى كومەك بەرۋ ىشكەرىلەي جۇرگىزىلىپ، شينجياڭ، شيزاڭ جانە ٴتورت ولكەدەگى زاڭزۋ حالقى ٴجيى قونىستانعان رايونداردىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن قولداۋ ساياساتتىق شارالارى اناعۇرلىم كەمەلدەندى. تەڭىز-مۇحيت ەكونوميكاسىن دامىتۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونى باستاپ سالىنىپ، تەڭىز-مۇحيت جاعىندا قۋاتتى ەل بولۋ قۇرىلىسى جەدەلدەتىلدى. مەملەكەت دارەجەلى جاڭا رايوندار، اۋەجايدى ماڭايلاعان شارۋاشىلىقتان ۇلگى كورسەتۋ رايوندارى، جان-جاقتىلى كەمەلدەندىرۋ رەفورماسىن سىناق ەتۋ رايونى سياقتى يقۋاتتىق تەكشەلەردىڭ ۇلگى كورسەتۋ، جەتەلەۋ رولى كۇشەيە ٴتۇستى.شەكارا بويلارىن ٴتۇيىندى اشۋ، اشىق ۇستاۋ سىناق رايونى قۇرىلىسى ورنىقتى ىلگەرىلەتىلىپ، ٴبىر قىدىرۋ كوشىرىپ قولدانۋعا جانە جالپىلاستىرۋعا جارامدى تاجىريبەلەر قالىپتاستىرىلدى.

  ەكىنشى، ماڭىزدى وڭىرلەردى وركەندەتۋ ستراتەگياسى پارمەندى ىلگەرىلەتىلدى. بەيجيڭ قالاسىن بەي استانالىق يقۋاتىنان ايىرۋدى ”مۇرىندىق“ ەتە وتىرىپ، بەيجيڭ، تيانجين، حىبەيدىڭ سايكەسە دامۋىندا ايقىن ىلگەرىلەتۋ جەبەلدى، حىبەي شيۇڭ-ان جاڭا رايونىنىڭ پلان باعدارلاماسى، حىبەي شيۇڭ-ان جاڭا رايونىنىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋىن، ەسىكتى كەڭەيتە اشۋىن قولداۋ جونىندەگى جەتەكشى پىكىر، حىبەي شيۇڭ-ان جاڭا رايونىنىڭ جالپى تۇلعالىق پلانى (2018−2035-جىلعا) جاسالىپ اتقارىلدى، بەيجيڭ قالاسىنىڭ قوسالقى ورتالىعىن پلانداپ سالۋ قارقىنى تەزدەدى، بەيجيڭ ـــ شيۇڭ-ان قالا ارالىق تەمىر جولى سالىنا باستادى، بەيجيڭ داشيڭ حالىقارالىق اۋەجايىن سالۋ جانە ونى ىسكە قوسۋدىڭ دايىندىق قىزمەتى جاپپاي ىلگەرىلەدى. چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن بارىنشا قورعاپ تەڭ يگەرۋ جۇيەسى اناعۇرلىم بەكەمدەلدى، مەملەكەت جەر بايلىعى مۇمكىندىكتەرى پلانى جاسالا باستادى، ”سۋدى ٴۇش جاقتان بىردەي تىزگىندەۋ“، وزەن-كولدەردەگى ”ٴتورت بىلىقپالىقتى“ الاستاۋ ارناۋلى قيمىلى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەدى، 1361 زاڭسىز كەمەجايدى رەتكە سالۋ جاپپاي ورىندالدى، چاڭجياڭ وزەنى نەگىزگى اعارىنىڭ قيما بەت سۋ ساپاسىنىڭ جاقسارۋ سالىستىرماسى كورنەكتى جوعارىلادى. ۋنيۆەرسال سترەولىق قاتىناس ٴدالىزى قۇرىلىسى جەدەل ىلگەرىلەدى، چاڭجياڭدى جاعالاعان جوعارى قارقىندى تەمىر جولدى پلانداپ سالۋدىڭ، ولكە ارالىق تۇتاستىرىلاتىن جول بولەكتەرى قۇرىلىسىنىڭ قارقىنى تەزدەدى، چاڭجياڭنىڭ تەرەڭ سۋ جولى قۇرىلىسى مەن نەگىزگى جەلى پورتتاردىڭ تەمىر جول، سۋ جولى ۇلاسپالى تاسىمالىندا بەلسەندى ىلگەرلەۋشىلىككە قول جەتتى. گۋاڭدۇڭ-شياڭگاڭ-اۋمىن شىعاناق رايونىنىڭ دامۋ پلانى باعدارلاماسى جاريالانىپ اتقارىلىپ، ٴتۇيىندى نىساندار قۇرىلىسى جاپپاي باستالدى، شياڭگاڭ-جۋحاي-اۋمىن ۇلكەن كوپىرى رەسمي كولىك قاتىناپ، ىسكە قوسىلدى، شياڭگاڭ، اۋمىن حالقىنىڭ ىشكى ولكەلەردە ٴورىس اشۋىنا ٴتيىمدى ٴبىرقىدىرۋ ساياساتتىق شارا ناقتى ناتيجە كورسەتتى. حايناننىڭ رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋىن جاپپاي تەرەڭدەتۋىنە قولداۋ كورسەتۋ جونىندەگى جەتەكشى پىكىر شىعارىلىپ اتقارىلدى. چاڭجياڭ اتىراۋى وڭىرلەرىن ٴبىرتۇلعالاندىرىپ دامىتۋ پلانى باعدارلاماسى جاسالا باستادى.

  ٴۇشىنشى، جاڭاشا قالا-قالاشىقتانۋ ساپاسى ۇتىمدى جوعارىلادى. اۋىل شارۋاشىلىعىنان اۋىسقان حالىق سانىنىڭ قالاعا كىرىپ نوپوسقا قونۋى ٴتىپتى دە قولايلى بولدى، ٴىرى، ورتا قالالاردىڭ نوپوسقا قوندىرۋ ساياساتى جالعاستى كەڭ ۇستالىپ، قونىستانۋ كۋالىگى تۇزىمىمەن تولىق قامتۋ نىساناسى نەگىزىنەن ورىندالىپ، مەملەكەت بويىنشا تۇراقتى تۇرعىنداردىڭ قالا-قالاشىقتانۋ سالىستىرماسى %59.58 كە، نوپوستاعى حالىق سانىنىڭ قالا-قالاشىقتانۋ سالىستىرماسى %43.37 كە جەتىپ، الدىڭعى جىلدىڭ سوڭىنداعىدان جەكە-جەكە 1.06 پايىز جانە 1.02 پايىز جوعارىلادى. ٴبىر توپ ولكە (اۆتونوميالى رايون، توتە قاراستى قالا) اتتاعان قالا شوعىرىنىڭ پلانى جاسالىپ اتقارىلدى، جەر-جەردىڭ قالا شوعىرى قۇرىلىسى جاپپاي ىلگەرىلەپ، وسىزاماندانعان قالا شەڭبەرى جەدەل جەتىلىپ دامىدى.
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار