قايرات دالەلحان ۇلى: ۇرىمجىدەگى كوشپەلى قازاقتار

2019.08.08 15:43   كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

　　حالىق تورابى، 8 – ايدىڭ 8 – كۇنى، بەيجيڭ. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 – ايدىڭ 7 – كۇنى ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى، ۇرىمجىدەگى دۋماندى بازار رايونىندا ءبىر شينجياڭ ەرەكشەلىگىندەگى مۋزيكالى تاعامجاي بار، ٵر كۇنى كەشكى ساعات 9دا مۋزيكا قويىلىپ، قوناقتار ءتۇرلى – تۇستەگى شىراقتار استىندا بۇرالا بيگە باسادى، سيىرشىلار ءبيى، تانسا ءبيى جانە ٵر ۇلت حالقىنىڭ ۇلتتىق بيلەرىمەن وسى ءبىر قالانىڭ وزىنە ءتان كەشكى تۇرمىسى باستالادى.

　　ٵر جولى وسى كەزدە اتالعان تاعامجايدىڭ جاۋاپتسى بيىل 49 جاسقا كەلگەن قايرات دالەلحان ۇلى ءبىر بۇرىشتا تۇرىپ بىلەگەن ايقاستىرىپ وسى ءبىر كورىنىستەن ءلاززاتتانادى. مۇنداي كوڭىل تۇكپىرىنەن قايناپ شىققان «تابىس سەزىمىن» ول «ءبيداي ماساعىنا» تەڭەيدى. «قوناقتاردىڭ شارىقتاعان كوڭىل - كۇيمەن ايعايلاپ ٵن سالىپ، بۇرالا بيگە باسىپ جاتقانىن كورگەندە مەن باقىتتى سەزىنەمىن، سونان ءلاززاتتانامىن، كوڭىلدەرى كوتەرىلسە، مەن سوعان رازىمىن، مەن بار كۇشىمدى سالىپ وسىنداي ءبىر ورتا جاراتتىم، ول مەنىڭ <ءبيداي ماساعىم>» دەدى قايرات دالەلحان ۇلى.

　　قايرات دالەلحان ۇلىنىڭ «ءبيداي ماساعى» ارمانى 2001 – جىلى باستالعان، ول ٶزىنىڭ سىرتقى ساۋداداعى قىزمەتىنەن باس تارتتى، قىزمەتتەن بوساعان سوڭ ءبىر بولمەلى 43 شارشى مەترلىك «المالى قازاق شايحاناسى» دەگەن شايحانا اشتى. قايراتتىڭ بۇل «المالىسى» ونىڭ الەمىن وزگەرتتى.

　　«مەن ٶزىمنىڭ ۇناتقان شارۋامدى ىستەگىم كەلەدى.»

　　قايرات دالەلحان ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، ول ءبىر كىشكەنتاي شايحانانى كوفەحاناداي جايلى ەتىپ جاساۋعا قۇلشىنعان. «مەنىڭ اس- سۋمەن اينالىسۋىم تاماق جاساۋدى جاقسى كورگەندىگىمەن ەمەس، قايتا مەن ءبىر كەڭىستىكتە ٶزىمنىڭ ويلاۋ قابىلەتىمدى ساۋلەلەندىرگەندى جاقسى كورەمىن، ءبىر شىنى شايدى ءبىر ىستاكان كوفەدەي ءلاززاتتانىپ ىشەتىن ەتۋ» دەدى.

　　ون نەشە جىلدان بەرى قايرات دالەلحان ۇلى اسحانانى بىرنەشە رەت كوشىردى، تيجارات مازمۇنىن دا بارعان سايىن كوبەيتتى، كولەمىن دە بارعان بارعان سايىن ۇلكەيتتى. قايرات دالەلحان ۇلى «كوشىپ – قونىپ ءجۇرۋ ءبىزدىڭ كوشپەلى ۇلتتاردىڭ ەرەكشەلىگى» دەدى قالجىڭداپ. قازىر 4500 شارشى مەترلىك «كوشپەندىلەر مۋزيكالى تاعامجايى» مەن «المالى باتىس ءوڭىر سالت - سانا ويىن – ساۋىق تاعامجايى» سياقتى ەكى تاعامجاي شينجياڭدا اتاعى تانىلعان ماركاعا اينالدى.

　　«ەگەر دامىمەن سۋرەتتەۋ كەرەك بولسا <المالى> بەينە لاڭمانعا ۇقسايدى، كەڭ ٵرى ۇزىن، تىنىستى؛ <كوشپەندىلەر> بەينە پالاۋعا ۇقسايدى، تۇيىرشىكتەرى تولىق، كريستالدارى مايدا. ولاردىڭ ورتاق ەرەكشەلىگى ءدامدى تاعامدارمەن عانا تىنباي، وڭىرلىك مادەنيەتتى ايگىلەيتىن ءان - ءبي ويىندارى مەن جان - جاقتىلى ءلاززات الاتىن بەزەندىرۋ ونەرى دە بار.» قايرات دالەلحاننىڭ نازارىندا، ولار بەينە ءبىر فارفور ىدىسقا ۇقسايدى، ونىڭ كوپتەگەن اۋەسى سىڭگەن، ٵرى اۋەسىنە اينالعان.

　　قىسقا عانا ون جىل ىشىندە شينجياڭداعى قازاق ۇلتى اتا – بابالارىنان بەرى جالعاسىپ كەلە جاتقان ات جالىندا جۇرگەن كوشپەلى تۇرمىستان، اكەلى - بالالى بولىپ قالاعا كىرىپ، نەمەرە - شوبەرەلەرىنىڭ ءبىلىم الۋى ءۇشىن ساۋدامەن شۇعىلدانىپ، ۇلكەن وزگەرىستى باستان وتكىزدى، مالشىلاردىڭ ۇرپاقتارى قالاعا تامىر تارتتى. قايرات بىلاي دەدى: ءداۋىردىڭ دامۋىنا ساي، قازاق جاستارى بارعان سايىن كوبەيىپ، قالاعا ءسىڭىپ، جاڭا زاتتاردى قابىلداپ، وسى زامانعى تۇرمىستان يگىلىكتەنۋدە.

　　«قوعامنىڭ دامۋىنا ىلەسە، ادامدار دا قوعامنىڭ اياق الىسىمەن تەڭ ءجۇرىپ، داۋىرمەن بىرگە العا باسقان تۇرمىس وتكىزۋى كەرەك، سوندىقتان قازاق ۇلتىنىڭ قامشىسى مەن تاياعىن تاستاپ قالا جاستانىپ، وسى زامانعى قوعامعا ءسىڭۋى قۋانارلىق ءىس» دەدى قايرات دالەلحان ۇلى.

　　باسقالاردىڭ نازارىندا قايرات دالەلحان ۇلى ەڭ العاشقى كاپيتالدى جيناۋ مىندەتىن ورىنداپ بولعان، ەندى كوبىرەك اقشا تاپسا بولدى. ءبىراق ول ءتىپتى دە كوپتەگەن زەيىن – قۋاتىن «الەمگە كوز سالۋعا» جۇمسادى. «ەلدەر ايتادى، وتىزىندا وردا بۇزباعان، قىرىقىندا قىرقادان اسا المايدى، ەلۋىڭدە بايىپقا جەتەسىڭ دەيدى، ءبىراق مەن ٶزىمدى ٵلى دە 29 جاستاعى كەزىمنەن ەشقانداي وزگەرىس جوق دەپ ويلايمىن، كوڭىل - م ٵلى دە جاس» دەدى قايرات دالەلحان ۇلى، ول ٶزىنىڭ «ەل كورىپ، جەر تانۋ» ساپارىن باستاعان، قازىرگە دەيىن 20 قانشادان استام مەملەكەت پەن رايونعا ساياحاتتاپ بارعان.

　　«سىرتقا شىققاندا عانا، <جەر شارى قىستاعى> دەگەن ۇعىمدى سەزىنە الامىز، سوندا عانا زامان كوشىنەن قالماي، كوز الداعى بارلىق نارسەنىڭ قادىرىن بىلەسىز، ءبارى دە ەڭ جاقسى ورنالاستىرۋ ەكەندىگىن سەزىنەسىز، مەن ويلاماعان ولجالاردى تابا الامىن.» - دەدى، قايرات دالەلحان ۇلى. (بۇل حابار شينحۋا اگەنتتىنىڭ حابارىنان اۋدارىلدى)

　　كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى