- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
قۇماردىڭ قۇلى بولماڭىز، اعايىن...
ىسپانديار سولتاش ۇلى
2014.01.06 14:54 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
قۇمار وينى ــ سوناۋ ەرتەدە وزگە حالىقتار اراسىنا ءبىرشاما كەڭ تاراعان، ادام ءومىرىن ويرانداپ وينايتىن وسپادار ويىنداردىڭ ءبىر ءتۇرى ەدى. «قۇلاق ەستىگەندى كوز كورەدى» دەگەندەي ۇلتىمىز ومىرىنە مۇلدە بەيتانىس، ءارى جات سەزىلەتىن وسى ويىن ءتۇرى قازىرگى تاڭدا حالقىمىز ىشىندە رۋحاني جان دۇنيەسى جۇتاڭ، يراداسى ءالسىز، اقشانىڭ قۇلىنا تەز اينالاتىن ءىشىنارا جانداردى ىزدەپ تاۋىپ ولاردىڭ قانىن قاسىقتاپ ەمەس، شەلەكتەپ سورا باستادى. ۇلتىمىزدىڭ بەتىنە سالىق، سۇيەگىنە تاڭبا بولىپ باسىلاتىن بۇل جۇعىمتال دەرت دامۋ قارقىنى ءبىرشاما باياۋ حالقىمىز ءۇشىن ايتقاندا ويلاماعان جەردەن جىعىلعانعا جۇدىرىق، كوتەرەمگە كولدەنەڭ دەگەندەي ءىس بولدى.
جۇرتقا بەلگىلى پارتيا مەن ۇكىمەتىمىز قۇمار ويىندارىن ويناۋعا ەجەلدەن بەرى قاتاڭ تيىم سالىپ كەلەدى. ءبىز تىلگە تيەك ەتكەن قۇمار وينى قارتا، چاھمات، بيليارد (تايچيۋ) سياقتى ويىن تۇرلەرىن وزىنە بۇركەنىش ەتكەن، ءتۇسى وزگەرگەن قۇمار ويىندارىن مەڭزەيدى. ايتالىق كورەر كوزگە ادامدار جوعارىدا اتالعان ويىن تۇرلەرىن ادەتتەگى ويىن رەتىندە ويناپ وتىرعانداي كورىنگەنىمەن، ءىس جۇزىندە وندا وراسان زور زاتتىق مۇددە جاسىرىنىپ، بىرەۋدى بىرەۋ قان شىعارماي قانايتىن ناعىز قۇمار ويىندارىنا ءتان سۇرقيا ءتاسىلدىڭ بۇركەمەلەنىپ جاتاتىندىعىن اڭعارۋ تىم قيىن ەمەس.
قازىر ۇلتىمىز قونىستانعان وڭىرلەردە قىستاق، اۋىل، اۋدان ارالاپ ءجۇرىپ قۇمار وينايتىن از سانداعى ادامدار پايدا بولدى. ولاردىڭ قاتارىندا باسشى دا، كادر-جۇمىسشى دا، جەكە كاسىپكەر دە، ەگىنشى-مالشى دا، جاسامىس قارت پەن جاس بالا دا بار. بۇل دەرتتىڭ الماعى مەن سالماعى تويىپ ەمەس، توڭىپ سەكىرەتىندەرگە، ايتالىق بالا-شاعانىڭ كۇن كورىس قامى جولىندا الا جازداي شاڭ جۇتىپ، زورىعىپ زورعا تاپقان ازعانتاي ەڭبەك جەمىسىن قىستاي قۇمارعا شاشاتىن ءشىنارا ەگىنشى-مالشى ءۇشىن، ارينە، اۋىر دەۋگە بولادى.
حارەكتىرى مەن ادام ءومىرىن زيانداۋى جاعىنان قۇمار ويىندارىنا سالىنۋ القاگول ىشىمدىك پەن ەسىرتكى شەگۋگە تاۋەلدىلىكتەن ەش قالىسپايدى. وعان ارتىقشا قۇمارلانعان ادام اقىلىنان الجاسىپ، قالىپتى تىرشىلىك كۇيىن وزگەرتىپ، قالىپسىز ادامعا اينالادى. قۇماردان ۇتىلعان كەزدەرىندە ءبىر ءسات تاۋبەسىن ءۇيىرىپ، ونى قويۋ بەكىمگە كەلگەنىمەن، سيقىرلى شىرماۋدىڭ شىرعاسىنان شىعا الماي، ايتقان سوزىندە تۇرمايتىن بولىپ، ءوزىن تەجەۋ قۋاتىنان ايرىلادى. جاتسا-تۇرسا وڭاي ءارى تەز بايۋدى، اياق استىنان قالتالى ادام بولۋدى ارماندايدى، ۋاقىتشا بولسا دا پايدا تابۋدى كوزدەپ، ارىن، ادامشىلىعىن جويىپ، اقشانىڭ قۇلىنا اينالادى. ادامدار ارا، تۋىسقاندار ارا، وتباسى مۇشەلەرى ارا قالىپتى قاتىناسىنان ايىرىلادى. قارىزعا بەلشەسىنەن باتىپ، ءتۇرلى قىلمىستىق ىستەرگە ارالاسادى. مال-مۇلكىن، بويىندا بارىن، باسپاناسىن، دەنە مۇشەسىن، ءوز باسىن قۇمارعا تىگۋدەن تايىنبايتىن بولادى. اقشالى الپاۋىتتىڭ قولشوقپارىنا اينالىپ، قوعامدىق زاڭ-ءتۇزىمدى بەلشەسىنەن باسىپ، قىلمىس وتكىزىپ تۇرمەگە تۇسۋدەن، سوتتالۋدان قورىقپايتىن كۇيگە وزگەرەدى. ءوز ءومىرىن قايتا باسىنان باستاۋعا باتىلى، كۇش-قايراتى، اقىل-پاراساتى جەتپەيتىن رۋحاني مۇگەدەكتىك كۇيگە تۇسەدى. ەڭ سوڭىندا ءوز ءومىرىن ءوزى ويرانداپ، ءوز باسىن ءوزى جويۋمەن تىندىم بولادى.
قازىر ءىشىنارا ازاماتتار، اشىقىراق ايتقاندا تىم از سانداعى اۋىل باسشىلارى مەن ۇكىمەت كادرلارى (اۋىل-قالاشىقتان جوعارىنى ايتپاعاندا) باستارى قوسىلا قالسا بولدى، ەش ءبىر قىمسىنىپ ءارى-ءسارى بولماستان، قارتانى ورتالارىنا جايىپ جىبەرىپ، قالتالارىنان ازدى-كوپتى اقشالارىن شىعارىپ قۇمار وينايدى. اۋەلى بيلىك قۋاتى جەتەتىندەردىڭ ارنايى دايىندالعان قۇمار وينايتىن ورىندارى دا الدىن-الا بەلگىلەنىپ قويادى ەكەن...«وگىزدى كورگەن بۇزاۋ وڭاما» دەگەندەي ءىشىنارا اۋىل كادرلارى مەن باسشى ادامداردىڭ وسىلاي ىستەۋى قاراپايىم بۇقاراعا كەرى جاقتان ىقپالىن تيگىزىپ، ولاردا قۇماردىڭ قۇرىعىنا ءىلىنىپ زارداپ شەگەتىن بولدى.
مۇنىڭ ايقىن دالەلى رەتىندە جالعىز اتىن 6 مىڭ يۋانعا ساتىپ قارىزىن قايتارماقشى بولعان ديقاننىڭ قۇمارعا قىزىعىپ اقشاسىن ۇتتىرۋىن، وتارداعى قويشىنىڭ قويىن كۇندە بىردەن قۇمارعا تىگىپ، قورالى قويىنان ايىرىلىپ، تاياق ۇستاپ قاڭعىرىپ قالۋىن، قۇمارعا باسپاناسى مەن قوراجايىن تىگىپ، بالا-شاعاسىمەن ءۇي جالداپ ازىپ-توزىپ وتىرعان اۋىل ازاماتىن، قۇمارعا اسىرە بەرىلىپ 300 مىڭ يۋانعا قارىزدانعان ازاماتتىڭ قارىزىن قايتارا المايتىن بولعان سوڭ ءوزىن ءوزى ءولتىرۋى سياقتى ۇلتتىڭ بولاشاعىنان الاڭداتاتىن كەلەڭسىز جاعدايلاردى ايتۋعا بولادى.
بۇل كۇندەرى اۋىل-قالاشىقتاردا اشىلعان ءبىر ءبولىم توراپحانالار مەن قارتا، چاھمات، بيليارد ويناۋدى كاسىپ ەتكەن پايدا تابۋ ورىندارى (اقشا يا دۇنيە-مۇلىك ۇتۋدى ماقسات ەتپەگەن مادەني ويىندار مۇنىڭ سىرتىندا) باقىلاپ-باسقارۋدىڭ كەمەلسىزدىگى سالدارىنان قالتارىستا جاتىپ قاراپايىم اۋىل ادامىن توبىعىنان قاعاتىن، ولاردىڭ اۋقاتتانىپ بايۋىنا ورالعى بولىپ، جىلىگىن شاعىپ، مايىن سوراتىن جەگى قۇرت بازالارىنا اينالدى. انە سولاردىڭ كەسىرىنەن قازىرگى اۋىل-قىستاقتاردا سۇيەمەسە ءداۋىردىڭ دامۋ لەگىنە ىلەسە المايتىن قاۋىمنىڭ قاتارى ونان ارى مولايا ءتۇستى.
ادام پەندەسىنىڭ جاعىمسىز قۇلقى جاراتىلىسىنان ەمەس، كىم بولىپ، قالاي جاساۋ ءاربىر ادامنىڭ ماڭدايىنا تۋادا جازىلمايدى. جاقسىلىق بولسىن ءيا جامانشىلىق بولسىن ول ادام بالاسىنىڭ بويىنا بىرتىندەپ قالىپتاسادى. انە سول سياقتى ءسىز قۇمار ويىنىنا دا باستابىندا بايقاپ كورەيىنشى دەپ ەلىكتەپ، سوڭىنان قۇمارتا ءجۇرىپ ونىڭ قۇيىنا قالاي باتىپ قالعانىڭىزدى ءوزىڭىز دە سەزبەي قالاسىز.
ءارقانداي ادام كىسىلىك ومىردە ءوزىن-ءوزى قادىرلەپ، ءوزىن-ءوزى باسقارىپ، ءوزىن-ءوزى تەجەپ، ءوزىن-ءوزى تاربيەلەپ، وزىنە-ءوزى تورەشى بولا وتىرىپ تىنباي قۇلشىنىس جاساۋ ارقىلى ءوز باقىتىن ءوزى جاراتادى. ءبىر وتباسى، ءبىر قوعامدىق توپ، ءبىر ۇلت، ءبىر مەملەكەت تە انە سونداي. سوندىقتان ءاربىر ازامات باق پەن بايلىقتىڭ اياق استىنان اسپاننان ءتۇسۋىن ارمانداپ اقىماق بولماي، ونى ماڭداي تەرىن توگە ءجۇرىپ قوس بىلەگىمەن جاراتۋعا، مي جۇيەسىن تىنىمسىز ىسكە قوسىپ، اقىل-پاراساتى ارقىلى بارلىققا كەلتىرۋگە قۇلشىنىس جاساعانى ابزال.
باس-اياعى قامشىنىڭ سابىنداي كەلتە عۇمىرىندا ادام بالاسى اقىل-پاراسات يەسىنە ءتان ابىرويلى ءىس قىلعانى ءجون. ەگەر ول ار-ۇياتىن ءاردايىم قاداعالاپ، تازا ۇستاماسا، ءومىر بويى تىرناشتاپ جيعان ابىرويىنان ءبىر ساتتە-اق ايىرىلىپ قالۋى ابدەن مۇمكىن. ءبىز تىلگە تيەك ەتىپ وتىرعان قۇمار وينى ءبىرى ــ كىسىلىك قاسيەتى كەمشىل، اقىل-پاراساتى تولىق جەتىلمەگەن، بار اڭسارى اقشاعا نە دۇنيە-مۇلىككە اۋعان ادامنىڭ ىستەيتىن ءىسى بولسا؛ ەندى ءبىرى ــ قۇماردىڭ زلالىن بىلسە دە باردامدىعىنىڭ بۋىنا سەمىرىپ، بار قارجىسىن قايدا جۇمساۋدىڭ ءجونىن بىلمەيتىندەردىڭ ىستەيتىن ءىسى. انە سوندىقتان ازاماتتار ۋاقىتشا پايدانى كوزدەپ، قۇماردىڭ شىرعاسىنا شىرمالىپ زارداپ شەگۋدەن دە، بار قارجىسىن دالاعا شاشقانداي ابىرويسىز ءىس قىلۋدان دا اۋلاق بولعانى ءجون. رەال ومىردە اقشا ادام قاجەتىن قاناعاتتاندىراتىن نەگىزگى فاكتورلاردىڭ ءبىرى بولعان كۇندە دە، اڭگىمە اقشا تابۋدا ەمەس، ماعىنالى، ابىرويلى تىرشىلىك ەتۋدە. ومىردە بار نازارى اقشاعا اۋاتىندار، ءبارىن اقشاعا ساتىپ الۋعا بولادى دەپ قارايتىندار، وزدەرى اقشاعا تەز ساتىلاتىن ابىرويسىز ادامدار بولىپ كەزىگەدى. تىرشىلىكتە ون ەكى مۇشەڭ ساۋ بولسا، جارلىمىن دەمە، ەرىنبەي ەڭبەك ەتسەڭ ءبارى تابىلاتىنىنا سەن. ومىرگە ادام بولىپ كەلگەن سوڭ ادام بولىپ كەتۋدىڭ قامىن جاسا. ەگەردە جاڭىلىپ جازا باسقان كەزدەرىڭ بولسا جان دۇنيەڭە ۇيالاعان كەمشىلىگىڭ تۇيمەدەي بولسا دا، ونان قۇتىلۋدىڭ جولىن ىزدە. جاعىمسىز قىلىق جاعاڭا جارماسىپ جاقىنداي تۇسسە، وعان استە بوي الدىرماي ءوزىڭدى-ءوزىڭ تەجەۋدى ۇيرەن. ناعىز كىسىلىك قاسيەتى جەتىلگەن جان انە سولاي ىستەيدى. ماسەلەنىڭ كوبى جۇرەك قالاۋىڭنان تۋىندايدى. ەڭ اۋەلى ىشكى جان سارايىڭ كىرشىكسىز بولسىن. مىقتى ادام ءوز پيعىلىن ءوزى تۇزەپ ءوزىن-ءوزىن دۇرىس جولعا سالا بىلەتىن ادام.
ماقالادا ءسوز ەتىلگەن ويىمىزدى قورتىندىلاي كەلگەندە بۇل كۇندەرى قۇمار ويناۋ سىندى الاپات دەرت جوعارىدا ايتقانىمىزداي قاتىستى تاراۋلاردىڭ باقىلاپ-باسقارۋىنىڭ جەتكىلىكتى بولماۋى سەبەپتى ۇلتىمىز قونىستانعان كەڭ بايتاق اۋىل-قىستاقتى اش قاسقىرشا ارالاپ، ورىستەگى قويشىدان اتىزداعى ەگىنشىگە، ءىس باسىنداعى كادردان ۇيدە جاتقان قارياعا دەيىن ەلىكتىرىپ باۋراۋدا. قۇماردى العاشىندا ۇلتىمىز ازاماتتارى جاسىرىن وينايتىن بولسا، ال قازىر ونى بولۋعا ءتيىستى تابيعي ءىس دەپ قاراپ اشىق-اشكەرە وينايتىن بولىپتى. اۋەلى ءبازى بىرەۋلەرگە باسقا وينايتىن ويىنىڭ قالمادى ما، بۇلاي ىستەۋىڭ تۋرا بولماپتى دەسەڭىز «وندا نە تۇر دەيسىز، زەرىككەن سوڭ ىستەپ جۇرگەن بەس-ون تيىننىڭ جۇمىسى عوي» دەپ تىم قاراپايىمداستىرادى. بىلە بىلگەن جانعا قۇماردىڭ نەگىزگى ءمان-ماعىناسى استە ونداي قاراپايىم ەمەس، ول وزگەنىڭ اقشاسى مەن دۇنيە-مۇلكىن الداپ ۇتىپ، ونى وزىنە تاۋەلدى ەتۋدىڭ سۇرقيا امالى. ۇتىس بارىسىندا ون تيىن ءيا ون مىڭ يۋان بولسىن حارەكتىرى ۇقساس، باسقالاردى قان شىعارماي قاناۋ ءتاسىلى ەكەنى بەلگىلى. انە سوندىقتان دا ءارقانداي ادام قۇمار سىندى قۇبىجىق قۇبىلىسقا بوي الدىرىپ ارامدىقپەن قالتامدى قامپايتىپ، قابىرعامدى جابامىن دەپ قاراماي، ادال ەڭبەك، اقىل-پاراساتىنا سۇيەنىپ ازاماتقا ءتان ابىرويلى جولمەن ءومىر وتكىزۋى قاجەت. ادام بالاسىن اقىلىنان الجاستىرىپ ابىرويدان، دۇنيە-مۇلىكتەن جۇرداي ەتەتىن سۇرقيا الاپات دەرت قۇماردىڭ قۇلاق كەستى قۇلى بولۋدان ساقتانىڭىز، ارداقتى اعايىن !
” سوڭى “
اۆتوردىڭ قىزمەت ورنى: التاي ايماقتىق پارتيا مەكتەبى
كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
