بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى

مال شارۋاشىلىعىنداعى مايەكتى تابىس

(نىلقى اۋدانىنىڭ وتكەن جىلعى مال شارۋاشىلىعى قىزمەتى جونىندە)

بەكمۇقامەت نۇردانبەك ۇلى

2013.12.27 16:50     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  مال شارۋاشىلىعى ــ اتامزاماننان جالعاسىپ كەلە جاتقان ماڭىزى زور اتا كاسىپ. بۇل كۇندە زامان ۇردىسىنە ىلەسىپ، وسىزاماندانۋدىڭ جەتەگىندە جەرگىلىكتى مالشى قاۋىمى وتكەندەگى ءداستۇرلى كوشپەلى شارۋاشىلىقتان، وسىزامانعى وتىرىقتاسقان مال شارۋاشىلىققا قادام تاستادى. نىلقى اۋدانى وبلىس كولەمىندەگى مال شارۋاشىلىعىنداعى ىرگەلى اۋدانداردىڭ ءبىرى. كەشەگى كۇندە جار قۇلاعى جاستىققا تيمەي، تۇيەنىڭ قومىندا، مالدىڭ سوڭىندا، تاۋ ساعالاپ، سۋ جاعالاپ، سۋدىڭ تۇنىعىن، ءشوپتىڭ شۇيگىنىن قۋالاپ، تارپاڭ تابيعاتپەن تايتالاسىپ، مالىنا قۇتتى قونىس ىزدەپ، قيىر قونعان مالشىلار قاۋىمى بۇل كۇندە زامان اۋقىمىنا ساي، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ ويلامدى ورنالاستىرۋىمەن وتىرىقتى شارۋاشىلىققا ويىستى. ءبىز تىلشىلىك ساپارىمەن اۋدانعا قاراستى مال شارۋاشىلىعىن نەگىز ەتكەن اۋىلداردى ارالاپ، مالشىلاردىڭ اۋجايىنان حاباردار بولىپ قايتقان ەدىك. ءار اۋىلعا ات باسىن تىرەگەنىمىزدە ونداعى جاڭادان سالىنعان مالشىلار تۇراعى ەڭ الدىمەن كوزگە وتتاي باسىلىپ، ءۇي، قورا سىندى قۇرىلعى قۇرىلىستارىنىڭ كەمەلدى، جىلى دا جايلى سالىنعانىن، مالشىلار قاۋىمىنىڭ وتىرىقتى ورىندا شات - شادىمان كۇن كەشىرىپ، تىڭ تىرشىلىكپەن شۇعىلدانىپ جاتقانىن كوردىك.

  جۋىرداعى جىلداردان بەرى نىلقى اۋداندىق پارتكوم مەن حالىق ۇكىمەتى جوعارى ورىننىڭ ءبىر تۇتاس ورنالاستىرۋىنا ساي، حالىق تۇرمىسى ينجەنەريالارىن قاۋىرت اتقارىپ، نەگىزگى ساتىداعى ەگىنشى-مالشلاردىڭ ءوندىرىس-تۇرمىس شارت-جاعدايىن جاقسارتۋعا، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋعا بەلسەنە كىرىسىپ، بۇل جاعىندا ناقتىلى قىزمەتتەر ىستەدى. وسى نەگىزدە اۋداندىق مال شارۋاشىلىق مەكەمەسى دە ۇستەگى جىلى مالشىلاردى وتىرىقتاستىرۋ، مال ءناسىلىن جاقسارتۋ، مال ىندەتىنىڭ الدىن الۋ جاقتارىنداعى ءتۇرلى قىزمەتتەردى مىقتى ۇستاپ، نىلقى اۋدانىنىڭ شىعىس وڭىرلەرىندە شينجياڭ قوڭىر سيىرىن، ورتا بولەگىندە جىلقى شارۋاشىلىعىن دامىتىپ، ىلە قازاق ەتتى قوي تابىنىن جەتىلدىرۋ، باتىس بولەك اۋىلداردا مال بورداقىلاۋ كاسىبىن جانداندىرۋدى نەگىزگى تۇلعا ەتىپ، شينجياڭ قوڭىر سيىرىن ۇرىقتاندىرۋ فۋنكيتىنەن 86سىن سالىپ، 28 مىڭ 400 باس سيىردى جاساندى جولمەن توڭازىتىلعان سىفەرمامەن ۇرىقتاندىردى. 24 ورىننان بيازى ءجۇندى قوي ۇرىقتاندىرۋ فۋنكيتىن سالىپ، بۇعان 289 تۇياق ءناسىلدى قوشقار ەنگىزىپ، 276 مىڭ 100 تۇياق قويدىڭ ءناسىلىن جاقسارتتى. مۇنان سىرت، جىلقى، ەشكى تۇلىگىن اسىلداندىرۋ قىزمەتىندە تىڭعىلىقتى جۇمىستار ىستەلدى.

  نىلقى اۋدانى ۇستەگى جىلى مال شارۋاشىلىق قىزمەتىندە كورنەكتى تابىستاردى قولعا كەلتىردى. ەڭ اۋەلى جاز جايلاۋ، قىس قىستاۋدا اۋا رايى، كىليمات وزگەرىسىنە ىلەسىپ، كوشىپ- قونىپ، ساي-سالادا تارىداي شاشىراپ جۇرگەن مالشىلار قاۋىمىنىڭ باسىن قوسىپ، شوعىرلى وتىرىقتاستىرۋ مەن ءوز ورنىندا وتىرىقتاسىترۋدى ءوزارا سايكەستىرىپ، اتقارۋ قىزمەتىن قولعا الىپ، كىلەڭ، قۇجىرتاي، اقتاس، ىلاستاي اۋىلى سىندى ورىنداردا مالشىلارعا ارناۋلى 1590 بەيقۇت ءۇيدى قورا قۇرىلىسىمەن قوسا سالىپ، ولاردىڭ ءوندىرىس-تۇرمىسىن رەتكە سالىپ، بايۋعا باستاماشى، اۋقاتتانۋىنا ارقاۋ بولدى. نىلقى اۋدانى كىلەڭ اۋىلى ايناباستاۋ قىستاعىنداعى مالشىلار وتكەندە قىس بولسا قيىرداعى قىستاۋعا مالىن ايداپ سابىلىپ، وتارلى شارۋاشىلىقپەن شۇعىلدانىپ كەلگەن ەدى، ۇستەگى جىلى اۋىلدىق پارتكوم مەن حالىق ۇكىمەتى جوعارىنىڭ ءبىرتۇتاس ورنالاستىرۋىنا ساي، قىستاققا قاراستى مالشىلاردى ءوز ورنىندا بەيقۇت ءۇي، جىلى قورا سالۋعا جۇمىلدىرىپ، قىستاقتاعى باسىم كوپ وتباسى پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ قامقورلىعىندا ءاربىر قوراعا 80 مىڭ يۋاننان قوسىمشا قاراجاتىن الىپ، باستارىنا جاڭا ءۇي سالىپ، ءتورت تۇلىگىن جىلى قوراعا الىپ ۇلگىرىپتى.

  «وتىرىقتى ەل وڭالار» دەمەكشى، بۇل كۇندە وتىرىقتاسقان ورىنداعى مالشىلاردىڭ تانىمىندا زور بۇرىلىس بولىپ، قولدا بار مالىن ەكونوميكالىق اينالىمعا سالۋعا بەلسەندىلىك تانىتىپ، مال بورداقىلاۋ، ءسۇت، قىمىز، ءشۇبات شىعارىپ بازارعا سالىپ وتباسى كىرىمىن ارتتىرۋعا بەرىك نەگىز قالاۋمەن بىرگە پەرزەنتتەرىنىڭ وقۋعا تۇسۋىنە، اۋرىپ سرقاسا ناۋقاس كورسەتۋىنە، كەرەك-جاراق ساتىپ الۋىنا بارىنشا قولايلىلىق تۋىلدى. كىلەڭ اۋىلى، قۇجىرتاي اۋىلى سىندى اۋىلداردا ءىشتى بيە نەسەبىن الۋ سەلبەستىك كوپەراتيۆىنەن ءبىر قانشاسى قۇرىلىپ، مالشىلار قاۋىمى وزدىكتەرىنەن ۇيىمداسىپ قولدا بار ءىشتى بيەلەرىن ءبىر قوراعا شوعىرلى باعىپ، ونىڭ نەسەبىن ساتىپ كىرىستەرىن جوعارىلاتۋمەن بىرگە ءىشتى بيەلەرىن قىس قىرىنان كۇيلى شىعارىپ، تولدەۋ سالىستىرماسىن جوعارىلاتىپ كەلەدى.

  نىلقى اۋدانى قۇجىرتاي اۋىلى سوزىمتى قىستاعى ماڭىنان سالىنعان 10مىڭ مۋلىق مال شارۋاشىلىعى عىلىم-تەحنيكاسىنان ۇلگى كورسەتۋ بازاسى نىلقى اۋدانىنداعى مال شارۋاشىلىق قىزمەتى سالاسىنداعى جارقىن تۇيىندەردىڭ ءبىرى. بۇل نىسان قۇرىلىسى سالىنىپ، مالشىلارعا پايدالانۋعا بەرىلگەننەن كەيىن بۇل ورىن ىلە سورتتى جىلقىسىن، شينجياڭ قوڭىر سيىرىن ارناۋلىءوسىرۋ بازاسى بولىپ، مۇنداعى قوي قورالاردىڭ اربىرىنە 250 تۇياق قوي باعۋعا بولادى. قازاق ەتتى قوي باعىمشىلىعىمەن شۇعىلدانعان شارۋالارعا كەڭ دە جىلى سالىنعان بۇل قوراعا قويلارىن تۇرگە ايىرىپ، تابىنداستىرىپ، وسىزاماندانعان باعىمشلىق تاسىلدەرىنەن پايدالانىپ، قورا تولى قويلارىن كۇزگى قالپىندا كۇيىن ساقتاپ كۇيلى باعۋعا ءتيىمدى ەكەن.

  نىلقى اۋدانى مال شارۋاشلىعى ارقىلى حالىقتىڭ ءوندىرىس تۇرمىس ورەسىن جوعارىلاتىپ، كىرىسن ارتتىرۋدى نەگىز ەتىپ، تۇتاس اۋدان كولەمىندەگى ءارقايسى اۋىلداردا مال شارۋاشىلعى ءوندىرىسىن عىلمي جوسپارلاپ، ءارقايسى اۋىلدىڭ جاعراپيالىق شارت-جاعدايى مەن جەرگىلىكتى ەرەكشەلىگىنە قاراي جوبا جاساپ، مالشىلار قاۋىمىن ەرتەرەك وتىرىقتانىپ، مادەنيەتتى دامىتىپ، وركەنيەتتى ەل بولۋعا قاراي جەتەلەپ كەلەدى.

  اۆتوردىڭ قىزمەت ورنى: نىلقى اۋداندىق راديو-تەلەۆيزيا مەكەمەسى

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.