- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
تىڭ باستاما، تىڭ نىسانا، قارىشتاپ دامۋ
__ ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى اڭگىمە ماجىلىسىنەن بەرى ايماق ەكونوميكاسى مەن قوعامىنىڭ دامۋىنىڭ جالپى جاعدايى
2014.05.22 10:23
«التاي گازەتىنىڭ» ءتىلشىسى چىن ۋيياڭ حابارلايدى.(اۋدارعان) ناعيما، گۇلجان، ەرلان
مامىراجاي مامىر ايىنىڭ تاعى ءبىر تىڭ پاراعى اشىلىپ، التايدىڭ اپاي توسىنە قىزىل ـ جاسىل گۇل شوقتارىنان شاشۋ شاشىلعان ساتتە، ايماعىمىزدا قاۋىرت اشۋ، قاۋىرت قۇرۋداي گۇلدەنگەن بەينە مەنمۇندالادى. 4 جىلدىڭ الدىندا 17 ـ مامىردان 19 ـ مامىرعا دەيىن پارتيا ورتالىق كوميتەتى اۋقىمدى بارلاي، بولاشاققا كوز جىبەرە وتىرىپ، ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى اڭگىمە ءماجىلسىن اشىپ، شينجياڭنىڭ قارىشتاپ دامۋى مەن باياندى تىنىشتىعىن جەبەۋگە جاپپاي ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋ جاساپ، شينجياڭ قىزمەتىنىڭ بەت الىسىن ايقىنداپ، شينجياڭنىڭ دامۋىن، ىلۋدە ءبىر كەزىگەتىن تاريحي ورايمەن قامدادى.
تىڭ باستالۋ تۇيىنىندە تۇرىپ، تىڭ نىساناعا بەت الىپ، قارىشتاپ دامۋدى جۇزەگە اسىردى. بۇل 4 جىل __ التاي ەكونوميكاسى قاۋىرت دامىعان 4 جىل، بۇل 4 جىل __ ءار ۇلت حالىق بۇقاراسىنىڭ تۇرمىسى جاقسارىپ، تيىمدىلىككە كەنەلگەن 4 جىل. وتكەن 4 جىلدىق وزگەرىستەردى ەسكە الا وتىرىپ، التايدىڭ ەرتەڭىنە قۇلاش سەرمەيمىز، وعان تولىق سەنىمدەمىز!
«5 سويلەمدىك» قىزمەت باعىتى بولاشاقتى نۇسقادى ايماق جاڭ چۇنشيان شۋجي ورتاعا قويعان «ەكولوگيانى قورعاۋ، ابزالدىلىقتى ساۋلەلەندىرۋ، حالىق تۇرمىسىن كورنەكتىلەندىرۋ، ەرەكشەلىك قالىپتاستىرۋ، وزاتتاردان بولۋداي» قىزمەت باعىتى بويىنشا شينجياڭدا «ەكىدە باياندى دامۋدان» ۇلگى كورسەتۋ رايونىن كۇش سالا جاراتىپ، شينجياڭعا ۋاكىلدىك ەتەتىن ماڭىزدى «سارا ورتا» قۇرىپ، كاسىپ تۇرىنە بۇرىلىس جاساپ، عىلمي قارىشتاپ دامۋدان جازبادى؛ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى تانىمىن ەكونوميكا، قوعام دامۋىنىڭ ءار جاعىنا ٴسىڭىرىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ __ وندىرگىش كۇشتى قورعاۋ، ەكولوگيالىق ورتانى جاقسارتۋ __ وندىرگىش كۇشتى دامىتۋ تانىمىن بەرىك تىكتەپ، استە الدىمەن بىلعاپ، سوڭىنان وڭاۋداي كونە سۇردەكپەن جۇرمەي، التاي سىندى وسى ٴءبىر جەر ءجانناتىن ويداعىداي قورعاپ، پايدالانۋدان جازباي، ونەركاسىپتىڭ ەكولوگيالىق ورتاعا زيان جەتكىزبەۋى نەگىزىندە اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى ەكولوگيالىق وركەنيەتكە بۇرىلىس جاساۋ قادامىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرىپ، اناعۇرلىم جوعارى باستاما، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەي، اناعۇرلىم جوعارى ساپاداعى عىلمي قارىشتاپ دامۋدى جەبەپ، التايدىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن جاسىل ءتۇستى باياندى دامۋدىڭ سارا جولىمەن ٴجۇردى.
4 ءىرى ابزالدىلىقتى يگەرىپ، 3ءىرى كاسىپ جۇيەسىن قۇردى
4 جىلدان بەرى، ايماق ەكولوگيا، جاعراپيا، بايلىق، ادامزات مادەنيەتى سىندى 4 ءىرى ابزال كاسىپتى مىقتى يگەرىپ، 3 ءىرى كاسىپ جۇيەسىن كۇش سالا قۇرىپ، ساياحات كاسىبىن ءتۇيىن ەتكەن وسىزامانعى قىزمەت وتەۋ كاسىبىن، اۆتونوميالى رايوندىق جاسىل ءتۇستى ورگانيكالى ازىق ـ تۇلىكتەردى ءوندىرۋ، مانەرلەۋ بازاسىن، اۆتونوميالى رايوندىق تازا ەنەرگيا بازاسىن قۇردى. قارا ءتۇستى، ءتۇستى مەتال بايلىق قاينارىن جىنتىكتەي مانەرلەۋمەن قاتار، كومىر ـ ەلەكتر، كومىر ـ حيميا ونەركاسىبىن، مۇناي، تابيعي گاز بايلىعىن جىنتىكتەي مانەرلەۋدى جەدەل جەبەدى.
ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن جەبەدى
شينجياڭنىڭ «ەكىدە باياندى بولۋدان» ۇلگى كورسەتۋ رايونىن جاراتۋ، شينجياڭعا ۋاكىلدىك ەتەتىن ماڭىزدى «سارا ورتا» قۇرۋ بورىشىن توڭىرەكتەپ، ايماق ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ جانە جاقسارتۋدى ءتۇرلى قىزمەتتىڭ ماڭداي الدى ورنىنا قويىپ، 5 ءىرى تۇردەن 103 ەكولوگيالىق نىساندى ەكشەدى؛ جايلىم ەكولوگياسىن قورعاۋعا قوسىمشا قاراجات بەرىپ سيلاۋ ساياساتىن تياناقتاندىرىپ، 10 مىڭ مۋلىق ەكولوگيالىق ورمان قۇرىلىسىن جەبەدى؛ «التاي ايماعىنىڭ قورشاعان ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋ ەرەجەسىن» العا قويۋمەن بىرگە، ونى كۇش سالا ۇگىتتەپ، تۇتاس قوعامدا ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن جەبەۋدىڭ قويۋ رايىن قالىپتاستىردى. 4 جىلدان بەرى، ايماعىمىز التاي ايماعىنىڭ ەكولوگيالىق فۋنكتسيالىق رايونىن، سۋلى جەردى قورعاۋ، 10 ميلليون مۋلىق جايىلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ، اعاش ەگىپ، ورمان ٴوسىرۋ قاتارلى جوبالاردى جاساۋدى اناعۇرلىم جەبەپ، ايماعىمىزدىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ جانە جاقسارتۋ ءتۇيىندى نىسان قامباسىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىرىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ جانە جاقسارتۋ كورسەتكىش جۇيەسىن قۇرىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، ايماعىمىز ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ 5 تە 10 جىلدا تۇلعالىق جاقتان جاقسارۋىن جەبەدى.
«بەستەندىرۋ» اياق الىسىن ۇزدىكسىز جەدەلدەتتى
ەگىن ـ مال شارۋاشىلىعىندا ءىرى رايون سانالاتىن التاي «حالىقتى اۋقاتتاندىرىپ، مال شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋ» سۋ يگىلىگى قۇرىلىس ينجەنەرياسىنىڭ جۇمىس باستاۋىنا، «مالشىلاردى وتىرىقتاندىرىپ، مال شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋ، بەيقۇت ءۇي سالىپ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ» تۇرعىن ۇيلەرىنىڭ پايدالانۋعا بەرىلۋىنە ىلەسە، كوپتەگەن ەگىنشى ـ مالشى باي ـ باقىتتى، مادەنيەتتى داڭعىل جولعا تۇسە باستادى. 4 جىلدان بەرى، ايماعىمىز تازا ەنەرگيا بازاسى، قارا ءتۇستى، ءتۇستى مەتالداردى جىنتىكتەي مانەرلەۋ، مۇناي، گاز، كومىردى جىنتىكتەي مانەرلەۋ جانە ونەركاسىپ باقشا رايونى قۇرىلىسىن جوعارى باستامامەن جەبەپ، التايلىق ەرەكشەلىككە يە وسىزامانعى كاسىپ جۇيەسىن بەلسەنە قۇردى. تاس جول، تەمىر جول، اۆياتسيا، كەدەن، ەلەكتر تورابى، مۇناي، گاز قۇبىرى سىندى «التى ءىرى ارنانى» قۇرۋدى ءتۇيىن ەتىپ، ءبىر توپ ماڭىزدى نەگىزدىك قۇرىلعى نىسان قۇرىلىسىن جەبەۋدە تىڭ قامال الدى. «ءبىرىنشى باسشى» ينجەنەرياسىن كۇش سالا اتقارىپ، جوعارى دەڭگەيدەن جوبالاۋ مەن بايلىقتى رەتكە سالىپ بىرىكتىرۋدى كۇشەيتىپ، «پاراساتتى التاي» قۇرىلىسىن كۇش سالا جەبەدى. گىباۋ قىزىل كەندىرى، ۋاڭيۋان تۇيە ءسۇتى، كاڭيۋان بيولوگياسى قاتارلى اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى كوشباسشى كاسىپورىندار بوي كورسەتىپ، ولار قۇرعان كولەمدەنگەن باعىمشىلىق، ەگىمشىلىك شاعىن رايوندارى كۇننەن ـ كۇنگە جاندانىپ، ايماعىمىزداعى ەگىنشى ـ مالشىلاردىڭ جان باسىندىق تازا كىرىسى جىلدان ـ جىلعا ارتتى. حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدى مىقتى يگەردى 4 جىلدان بەرى، ايماعىمىز حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋ جانە جاقسارتۋدى مىقتى يگەرىپ، حالىق ءۇشىن ناقتى ءىس تىندىرۋدى قىزمەت ءتۇيىنى ەتىپ، يگى ٴىستى ويداعىداي، شىنايى تىندىرىپ، بۇقارا رازى بولاتىنداي ەتىپ ءبىتىردى. 2013 ـ جىلى ايماعىمىز 25 ءىرى تۇردەگى 138 ءتۇرلى حالىق تۇرمىسى نىسانىن باستاپ اتقاردى، تۇتاس جىلداعى حالىق تۇرمىسى قۇرىلىسىنا بولعان شىعىس 8 ميلليارد 500 ميلليون يۋان بولىپ، جەرلىك الەۋمەتتىك مەجە ەسەپ شىعىسىنىڭ %73 ىن ۇستادى. تاماشا ەكولوگيالىق ورتانى حالىقتىڭ باقىتىمەن بايلانىستىرىپ، ءارۇلت بۇقاراسىنا جانعا جايلى تۇرمىس ورتاسىن جاراتتى؛ «ەكى ينجەنەريانىڭ»، مالشىلاردى وتىرىقتاندىرىپ، مال شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋ تىرەكتى تۇلعالىق ينجەنەريالارىنىڭ ۇزدىكسىز ورىندالۋى مالشىلاردى الاڭسىز وتىرىقتاندىردى؛ قالا ـ اۋىل ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ، اۋىل ـ قىستاق جاڭاشا سەلبەسىپ ەمدەۋى جانە قالا ـ قالاشىق تۇرعىندارىنىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىندا ولشەمدى جوعارىلاتۋ مەن كولەمدەندىرۋدى جۇزەگە اسىردى؛ اۋدانداردا (قالادا) اۋىل ـ قىستاق ورتا ـ باستاۋىش مەكتەبى، بالالار باقشاسى پايدالانۋعا بەرىلدى؛ نەگىزگى ساتى ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ قىزمەت وتەۋ جۇيەسى ۇزدىكسىز كەمەلدەنە ءتۇستى.
سىرتقا ەسىكتى اشىق ۇستاۋدا تىڭ قامال الدى
ايماعىمىز «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى» قۇرىلىسى ستراتەگيالىق ورايىن مىقتى يگەرىپ، يمپورت ـ ەكسپورت ساۋدا جاعىندا تىڭ قامال الدى. «سىرتقا شىعارۋ، سىرتتان ەنگىزۋ» ستراتەگياسىن كۇش سالا اتقارىپ، ايماقتىڭ سىرتقى ساۋدادا ءتۇيىندى سۇيەمەلدەيتىن كاسىپورىنداردى تىزىمدەپ، سىرتقى ساۋدا كاسىپورىندارىنىڭ دامۋىن قولداۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرىپ، يمپورت ـ ەكسپورت ەتۋ ساۋداسىنا قارجى قوسۋ ورتاسىن جاقسارتىپ، كورشى ەلدەر، رايوندارمەن ءوزارا ساپاردا بولۋدىڭ ۇزاق ءونىمدى مەحانيزىمىن قۇرىپ، سىرتپەن بارىس ـ كەلىس جاساۋدى تەرەڭدەتۋدە بەرىك نەگىز قالادى. ۇلتتارى ىنتىماقتى، قوعامى جاراسىمدى، ورنىقتى بولدى ۇزاق ۋاقىتتان بەرى، التاي ۇلتتار ارا، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىن، ارميا مەن جەرگىلىكتى ورىن ىنتىماقتاسقان قويۋ رايىن، «تالىقپاي ىزدەنىس جاساۋ، شەكارانى قورعاۋ، شەكاراعا تامىر تارتۋداي» شەكارا مادەنيەتىن، «قوناعۋار، وتاندى ءسۇيۋ، العىس ايتۋداي» سالت ـ سانا قالىپتاستىرىپ، ايماعىمىزدىڭ ۇگىت ـ تاربيەمەن جەتەلەۋ تەبىنىن كۇشەيتىپ، التايدىڭ رۋحاني مادەنيەتىن جۇرت جۇرەگىنە ۇيالاتىپ، ۇرپاقتان ـ ۇرپاققا جالعادى. ءبىر تۇلعالى كوپ نەگىزدى، توعىسپالى اشىق ۇستاۋدى، التايدىڭ ەرەكشەلىگىنە يە وسىزامانعى مادەنيەتتى كۇش سالا دامىتىپ، «التىن تاۋدى اسەرلەندىرگەن»، «ەڭ سۇيىكتى التايلىقتاردان بولۋداي» تيپتىك مىسالداردى ىشكەرىلەي كادەگە جاراتىپ، ماڭىنداعى ادام جانە ۋاقيعا ارقىلى بۇقاراعا تاربيە بەرىپ، بۇقارانى اسەرلەندىرىپ، بۇقاراعا جەتەكشىلىك ەتىپ، ءارۇلت بۇقاراسىن ۇلى وتانعا العىس ايتۋعا، كورىكتى اتا مەكەندى بىرلىكتە قۇرۋعا جەتەلەپ، باقىتتى تۇرمىس ورتاسىن جاراتتى. بۇل 4 جىل __ ايماعىمىزدىڭ قوعامى اناعۇرلىم جاراسىمدى، ورنىقتى بولعان 4 جىل، كادرلاردىڭ رۋحاني بەت ـ بەينەسى كورنەكتى جاقسارعان 4 جىل، شينجياڭعا كومەكتەسكەن دوس ولكە، قالالاردىڭ التايداعى ءار ۇلت بۇقاراسىمەن قول ۇستاسىپ، ءبىر نيەتتە دامۋدى كوزدەگەن 4 جىل.
كورىكتى، جاراسىمدى التاي قۇردى
4 جىلدا «وتاندى،شينجياڭدى ءسۇيۋ، ىنتىماقتاسا ۇلەس قوسۋ، ەڭبەكشىل، قايىرىمدى بولۋ، اشىق ويلى، العاباسار بولۋداي» شينجياڭ رۋحى جانە «وسىزامانعى مادەنيەتتى جەتەكشى ەتۋ»، «ورتانى قورعاۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋ، ەكولوگيالىق ايماق قۇرۋ» قاتارلى كوزقاراستاردى قالىڭ پارتيالى كادرلاردىڭ قىزمەتىنە ءسىڭىرىپ، قالىڭ پارتيالى كادرلار نەگىزگى ساتىنىڭ 1 ـ شەبىنە بارىپ، بۇقارامەن قويۋ قارىم ـ قاتىناس ورناتتى؛ «كىشى ـ گىرىم ىستەردەن باستاپ، حالىققا مەيىر باعىشتاۋ» قيمىلىن ورىستەتۋدى دارىپتەپ، بۇقاراعا قىزمەت وتەۋ مەنكوڭىل ءبولۋدى كۇندەلىكتى قىزمەت پەن تۇرمسىقا ءسىڭىردى. بيىل ناۋرىزدا، ايماعىمىز ورگان كادرلارىن نەگىزگى ساتىعا 3 جىلدىق ۋاقىتپەن ءتۇسىرىپ، «حالىقتىڭ جاعدايىن ۇعىسۋ، حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ، حالىق تىلەگىن توعىستىرۋ» قيمىلىن باستادى، 2 ايدان بەرى پارتيالى كادرلار مەن ءار ۇلت حالقىنىڭ قاتىناسى ءتىپتى دە قويۋلاي ءتۇستى.
تىڭ تاريحي باستامادا تۇرىپ، التايداعى 660 مىڭ ءار ۇلت پەرزەنتى ءبىر نيەتتە ىنتىماقتاسىپ، جىگەرلەنە العا ۇمتىلىپ، كورىكتى، جاراسىمدى، باياشات التاي قۇرۋدا ارشىندى قاداممەن العا ىلگەرىلەدى.
كەلۋ قاينارى: «التاي گازەتى» - التاي اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
