بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى

كۇزدە اڭىز اۋدارۋدىڭ داقىل ءونىمىن ارتتىرۋدا ماڭىزى زور

2015.11.11 14:23    

  كۇزدە اڭىز اۋدارۋ دەگەنىمىز داقىلداردىڭ ءونىمىن كۇز ماۋسىمىندا جيىپ العان سوڭ، اڭىزدى سوقامەن تەرەڭ جىرتىپ، داقىل قالدىقتارىن توپىراق استىنا ءتۇسىرىپ ءشىرىتۋ، تەرەڭ قاباتتاعى شيكى توپىراقتى جەر بەتىنە شىعارىپ جەل قاقتىرۋ، كۇنگە پىسىرۋ، جوعارى - تومەن تەمپەراتۋرانىڭ اسەرىندە توپىراق قۇرىلىمىن وزگەرتىپ، پايدالى ميكرو ورگانيزمدەردىڭ تىرشىلىك ارەكەتىن كۇشەيتۋ، اۋدارىلما قابات توپىراعىن جاۋىن جانە قار سۋىنا بوكتىرۋ،دەرت-دەربەز،زياندى جاندىك،ارام ءشوپتى تىزگىندەۋ، سونداي-اق جەر تىنىقتىرۋدى باستى ماقسات ەتكەن ماڭىزى زور وندىرىستىك قيمىل. كۇزدە اڭىز اۋدارۋدىڭ داقىل ءونىمىن ارتتىرۋداعى رولىن مىنا جاقتاردان ايقىن كورۋگە بولادى.

  1. اتىزدىڭ اۋدارىلما قابات توپىراعىن دەرلىكتەي قوپسىتىپ، توپىراقتىڭ تۇيىرشىك قۇرىلىمىن جاقسارتادى. اڭىزدى اۋدارعاندا جەر بەتىندەگى قۇرعاق ءارى قاتتى جەر قىرتىسى بۇزىلىپ، جەر استىنا تۇسسە، ال جەر استىنداعى كۇن كورمەگەن ىلعالدى مايدا توپىراق جەر بەتىنە شىعىپ، اۋدارىلما قابات توپىراق تۇيىرشىكتەرىندە 3 تە 4 ايدان بەرى قالىپتاسقان تۇراقتى قۇرىلىمدا زور وزگەرىستەر تۋىلىپ، توپىراق تۇيىرشىكتەرىندە جاڭا باستان وزگەشە ءبىر قۇرىلىمنىڭ قالىپتاسۋىنا تاماشا وراي جاراتىلىپ بەرىلسە، ەندى ءبىر جاقتان، جەر استىنداعى كۇن كورمەگەن شيكى توپىراقتىڭ كۇن نۇرىنىڭ جانە جوعارى- تومەن تەمپەراتۋرانىڭ اسەرىندە پىسۋىن ىلگەرىلەتەدى.

  2. اتىز توپىراعىنىڭ اۋدارىلما قابات تەرەڭدىگىن ارتتىرىپ، تىرشىلىك قۋاتىن كۇشەيتەدى. اتىزدىڭ اۋدارىلما قاباتى دەگەنىمىز سوقا ءتىسىنىڭ ءار رەتكى توپىراق استىنداعى باتىرىلعان تەرەڭدىك دەڭگەيى دەگەن ءسوز. سونداي-اق مايسا تامىرى دەرلىكتەي تارالىپ وسەتىن، داقىل ءونىمىنىڭ جوعارى- تومەن بولۋىن بەلگىلەيتىن تىرشىلىكتەگى قابات دەپ اتاۋعا دا بولادى. ەڭ اۋەلى، اۋدارىلما قابات توپىراعىنىڭ قالىڭ نەمەسە جۇقا، بوس نەمەسە قاتتى بولۋى ءارى ديقانداردىڭ جەرگە بەرگەن ورگانيكالىق تىڭايتقىش مولشەرىنىڭ از نەمەسە كوپ بولۋى بىرلىك ءونىمنىڭ جوعارى-تومەن بولۋىن بەلگىلەۋشى باستى فاكتور ەسەپتەلەدى. اۋدارىلما قاباتتىڭ تەرەڭدىگى 25 تە 30 سانتيمەتر تەرەڭ بولسا،مايسا تامىرىنىڭ تەرەڭگە بويلاپ وسۋىنە دە سونشالىقتى ءتيىمدى بولادى. وزىندە جەكە تراكتور، سوقاسى بار ديقانداردان باسقا قالعاندارىنىڭ ءبارىنىڭ دە ەگىستىك جەرىنىڭ اۋدارىلما قابات قالىڭدىعى ادەتتە 20 سانتيمەتردەن اسپايدى. سول سەبەپتى داقىلداردىڭ تامىر جۇيەسىنىڭ ءوسۋى شەكتەمەگە ۇشىراپ، سۋ، تىڭايتقىشتى قانشالىقتى جەتكىلىكتى بەرسە دە ءونىمنىڭ تومەن بولۋىنىڭ باستى سەبەبىنە اينالىپ وتىر. ەكىنشىدەن، اۋدارىلما قابات توپىراعى قانشالىقتى تاياز بولسا، سۋ، اۋا، تىڭايتقىش، جىلۋلىق ساقتايتىن قويمانىڭ كولەمى دە سوعان سايكەس كىشكەنە بولادى. قويما شاعىن بولسا، وندا ساقتالعان شيكىزاتتىڭ مولشەرى از ءارى ساقتاۋ ۋاقىتى دا قىسقا بولاتىندىعى تابيعي. مۇنداي اتىزدارعا ەگىلگەن داقىلدان ماندىمدى ءونىم الۋعا بولمايدى. سوقانىڭ 25 سانتيمەترلىك اۋدارۋ ولشەمىن باستالۋ نۇكتەسى ەتىپ ەسەپتەگەندە، جەردى ءبىر سانتيمەتر تاياز اۋدارعاندا، ءبىر مۋ جەردەن 8 دە 10 يۋان سالەركانى از كۇيدىرەدى. سول سەبەپتى تراكتورشى نەعۇرلىم تاياز اۋدارۋدىڭ جولىن قاراستىرادى.

  3 . كوكتەمگى قۋاڭشىلىقتىڭ الدىن الادى. كۇزدە اڭىزدى تەرەڭ اۋدارعاندا جاڭبىر مەن قاردىڭ سۋىن بويىنا ءسىڭىرىپ الىپ ساقتاپ، كەلەسى جىلى كوكتەمدە داقىل مايساسىنىڭ قاجەتى ءوشىن جۇمساپ، قۋاڭشىلىقتىڭ الدىن الۋدا وزىندىك سەپتىگىن تيگىزەدى.

  4. دەرت- دەربەز، زياندى جاندىك جانە ارام ءشوپتىڭ تىرشىلىك ەتۋ، تارالۋ قاينارىن تىزگىندەيدى. داقىلداردىڭ ءوسىپ-جەتىلۋىنە اۋىر زيان سالاتىن بۇل ءۇش ءتۇرلى زيانداۋدىڭ قىستان حاۋىپسىز ءوتۋ، ۇرپاق قالدىرىپ كوبەيۋ، تىرشىلىك ەتۋ مەكەنى نەگىزىنەن اۋدارىلما قابات توپىراعىندا بولادى. سول سەبەپتى اۋدارىلما قابات توپىراعىن ءبىر جىلدا ءبىر دە ەكى رەت ۇيلەسىمدى تەرەڭ اۋدارىپ، ۋاعىندا دەزينفەكسيالاسا، بۇل ءۇش ءتۇرلى زيانداۋدى ءونىمدى تۇردە تەجەۋگە ابدەن بولادى. مايسالى جەر استىنا جاسىرىنعان زياندى جاندىكتەردى جەردى اۋدارۋ بارىسىندا جەر بەتىنە شىعارىپ قىستا ءۇسىتىپ ولتىرسە، ال جەر بەتىنە جاقىن ماڭداعى جاندىك تۇقىمدارىن توپىراقتىڭ تەرەڭ قاباتىنا ءتۇسىرىپ، بالاپان قۇرتقا اينالۋىن ءۇنىمدى تۇردە تىزگىندەيدى. بۇلاردان سىرىت، دەرت- دەربەز جانە ارام شوپتەر دە وسىعان وقساس تىرشىلىك قۋاتىنان ايرىلادى. اسىرەسە، قامىس،قىزىلميا تەكتەس تامىرى ارقىلى بۇرشىك شىعارىپ وسەتىن، الدىن الىپ جوعالتۋ ونىمدىلىگى تومەن بولعان كوپ جىلدىق جابايى شوپتەردى وتاۋداعى ءونىمى ءبىرشاما كورنەكتى. بۇندا كۇزدە جەردى تەرەڭ اۋدارۋعا بىرلەستىرىپ، سوقا سوڭىنا تىرما تىركەپ، ارام ءشوپ تامىرىن جەر بەتىنە تىرنالاپ شىعارۋ ارقىلى ءۇسىرىپ ولتىرۋگە بولادى.

  5. توپىراقتاعى ميكرو ورگانيزمدەردىڭ تىرشىلىك ارەكەتىن جانداندىرىپ، داقىل قالدىقتارىنىڭ ءشىرۋىن تەزدەتەدى. ميكرو ورگانيزمدەر دەگەنىمىز جاي كوزگە كورىنبەيتىن، اڭىز قالدىقتارى سىندى ورگانيكالىق زاتتاردى ازىقتانۋ بارىسىندا شىرىتەتىن وتە نازىك،پايدالى ميكروبتار دەگەن ءسوز.

  ولاردىڭ اتىزدىڭ اۋدارىلما قابات توپىراعىنداعى مولشەرى وتە مول بولىپ، شىرىمەگەن اۋلا تىڭايتقىشى جانە داقىل قالدىقتارىن ءشىرىتىپ،داقىلداردىڭ تامىر جۇيەسىنىڭ ىركىلىسسىز سىمىرۋىنە ءتيىمدى وراي جاراتىپ بەرەدى. ەگەر اتىز توپىراعى ۇزاق ۋاقىت سۋارىلماسا، ونىڭ ۇستىنە اۋدارىلىپ قوپسىتىلماسا وندا توپىراق تابيعي تۇردە قاتتى، نىعىز، قۇرعاق بولىپ، ميكرو ورگانيزمدەردىڭ تىرشىلىك ارەكەتى دەرلىكتەي شەكتەمەگە ۇشىرايتىندىقتان،توپىراق قۇرامىنداعى ورگانيكالىق قوسىلىستاردى (شىرىمەگەن اۋلا تىڭايتقىشى جانە داقىل قالدىقتارىن) ءشىرىتۋ مۇمكىندىگى بولمايدى. توپىراقتاعى شىرىمەگەن بىتەۋ كۇيىندەگى ورگانيكالىق زاتتاردى داقىلداردىڭ تامىرى تىكە سىمىرە المايتىنى سەبەپتى، داقىلدارعا ازىقتىق جەتىسپەي، جاپىراق، ساباق ورگاندارىندا سارعايۋ، بويى وسپەي، نازىك بولۋ قۇبىلىسى بەلەڭ بەرەدى. سوندىقتان ميكرو ورگانيزمدەردىڭ تىرشىلىك ارەكەتىن كۇشەيتىپ، ءشىرىندى ازىقتىق زاتتاردىڭ مولشەرىن ارتتىرۋ ءۇشىن، ءسوزسىز،اتىزدى تەرەڭ اۋدارۋ، توپىراقتى قوپسىتىپ وتىرۋ ءارى داقىلداردىڭ ءونىمىن جيناپ العان سوڭ دا توپىراق ىلعالدىعىن ٪30 تەن كەمىتپەۋ ءتيىس.

  6. كوكتەمدە ۇيلەسىمدى ەرتە تۇقىم ءسىڭىرۋ ورايىن قولعا كەلتىرۋگە بولادى. ءونىمدى جيىپ العان سوڭ اڭىزدى اۋدارىپ، كۇزدە توڭ سۋىن بەرىپ، كۇنى بۇرتىن ازىرلىك جاسالعاندىعى سەبەپتى، كوكتەمدە قايتالاي جەر اۋدارىپ وتىرماي-اق، دەسكەلى بارانانى ءبىر رەت جۇرگىزىپ، توپىراقتى تورقالاعان سوڭ، تۇقىم سىڭىرسە بولادى. ەگەر ونداي مۇمكىندىك جوق ورىنداردا الدىمەن ءار مۋ جەرگە 15 تە 20 كيلوگرام ءۇش بىرىكپە حيميالىق تىڭايتقىشتى 10 دا 12 سانتيمەتر توپىراق قاباتىنا سەيالكامەن ءسىڭىرىپ، توپىراقتى جۇمسارتقان سوڭ، ەكىنشى رەتتە تۇقىمدى سىڭىرسە دە بولادى. اسىرەسە، جازدىق ءبيداي تەكتەس سۋىققا شىدامدى داقىلداردى كوكتەمدە ۇيلەسىمدى ەرتە توڭعا سۇيەپ تۇقىم سىڭىرەتىن ورىنداردا، كۇزگى اڭىز اۋدارۋ، ءسوزسىز، ورىنداۋعا ءتيىستى العى شارت بولىپ تابىلادى.

  7. كوكتەمدە جەر اۋداراتىن سوقانىڭ جەتىسپەۋ قاربالاستىعىن باسەڭدەتۋگە ءتيىمدى. كۇزدە جەر اۋدارىلاتىندىقتان كوكتەمدە قايتالاي جەردى اۋدارماي تىكە تۇقىم سىڭىرەدى. سول سەبەپتى كوكتەمدە سوقا جەتىسپەستىكتەن شىرەتكە تۇرۋ بارىسىندا جەر اۋدارۋ،تۇقىم ءسىڭىرۋ ۋاقىتى كەشەۋىلدەيتىن قايشىلىقتاردى ءونىمدى تۇردە باسەڭدەتۋگە ءتيىمدى.

  8. سورتاڭ، سازداۋىت جەرلەردى وزگەرتۋدە بەلسەندى رول اتقارادى. كۇزدە اڭىزدى اۋدارعاندا توپىراق استىنا جينالعان سوردى جەر بەتىنە شىعارىپ جەل كۇشى، جاڭبىر، قار سۋى جانە كۇن نۇرىنىڭ اسەرىندە سور مولشەرىن ازايتىپ، توپىراق ساپاسىن بىرتىندەپ جاقسارتۋعا ءتيىمدى.

  كەلۋ قاينارى: تارباعاتاي اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.