- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
سۇپتاي اۋىلىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ جولىنداعى قۇلشىنىستارى
بايسۇلتان نۇپتەبەك ۇلى
2015.11.27 13:22
مەملەكەت بويىنشا كەدەي اۋدان - نىلقى اۋدانىنداعى ەڭ كەدەي ورىن سانالاتىن مال شارۋاشىلىعىن نەگىز، ەگىنشىلىكپەن قوسىمشا شۇعىلداناتىن سۇپتاي اۋىلى سوڭعى جىلداردان بەرى پارتيانىڭ اۋىل- قىستاققا قاراتقان ءتۇرلى باعىت ـ ساياساتتارىنىڭ جەبەۋىندە جاراسىمدى قوعام جانە جاڭاشا اۋىل ـ قىستاق قۇرۋ مەن دوڭگەلەك داۋلەتتى ورەگە تەزىرەك جەتۋ ءۇشىن جوعارى ورىندارىنىڭ قولداپ ـ قۋاتتاۋىندا ءبىرتۇتاس ورنالاستىرۋ جاساپ، تەڭ قاداممەن العا باسۋعا، ەكونوميكا مەن قوعامنىڭ دامۋىن جەبەۋگە جان ـ جاقتى قۇلشىنىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىنەن قامال الۋدىڭ ءتۇرلى ءادىس ـ شارالارىن كۇشەيتىپ، تاماشا ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىپ كەلەدى.
سۇپتاي اۋىلىنىڭ 2014 – جىلعى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 8 ميلليون 501 مىڭ يۋان، شارۋالاردىڭ جان باسىندىق تازا كىرىسى 8 مىڭ 84 يۋان بولىپ، اۋدان بويىنشا ەڭ كەدەي اۋىل ەسەپتەلدى.
نىلقى اۋدانى سۇپتاي اۋىلىنىڭ ورىنباسار باستىعى قايسار ينايات ۇلىنىڭ تانىستىرۋىنشا، مال شارۋاشىلىعىن نەگىز، ەگىنشىلىكپەن قوسىمشا شۇعىلداناتىن سۇپتاي اۋىلى سوڭعى جىلداردان بەرى مالشىلاردى وتىرىقتاندىرىپ، مال شارۋاشىلىعىن كوركەيتۋ، ءداستۇرلى مال شارۋاشىلىعىنان وسى زامانعى مال شارۋاشىلىعىنا ويىسۋ جانە شارۋالاردى سان ـ سالالى كاسىپپەن شۇعىلدانۋعا باستاۋ مەن قىستاقتار بويىنشا العا ىلگەرىلەتۋ ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىنەن قامال الۋدا ءتۇرلى ءادىس ـ شارالارىن قولدانىپ تىڭ ناتيجەلەر جاراتۋدا ەكەن. سۇپتاي اۋىلىنىڭ باسشىلىق القاسى سوڭعى جىلداردان بەرگى پارتيانىڭ اۋىل ـ قىستاققا قاراتقان ابزال ساياساتتارىنىڭ رۋحىنا ساي مەملەكەتتى زاڭمەن باسقارۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ، ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋ، ورنىقتىلىقتى بەكەمدەۋ، ورىن تەپكەن ماسەلەلەردى دەر كەزىندە شەشىپ، حالىق رازى بولاتىن ءىس ىستەۋ، ۇگىت تەبىنىن ارتتىرىپ، جاراسىمدى قوعام قۇرۋ، مادەنيەتتى، كورىكتى ورتا جاراتۋ جونىندە كەمەلدى جوبا ـ جوسپارلار جاسادى. اۋىل ـ قىستاق كادرلارى حالىق ءۇشىن ناقتى ىستەر ىستەۋمەن بىرگە، نىساندارعا بەلسەنە قول جەتكىزىپ، بۇقارانىڭ اۋىز سۋ، توك قيىنشىلىعى ماسەلەسىن شەشتى.
سونىمەن بىرگە، قىستاقتار بويىنشا ىلگەرىلەتۋدى ويداعىداي ورىستەتىپ، نەگىزگى ساتى ۇيىمى مەن كادرلاردىڭ بەدەلىن جوعارىلاتىپ، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىنىڭ كۇرەسشەڭدىك رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ ارقىلى ورتانى كورىكتەندىردى. زامان تالابىنا ساي قاتار ـ قاتار سالىنعان قورا ـ قالتقى، بەيقۇت ۇيلەر كوزدىڭ جاۋىن الادى، ءىرى باعىمشىلىق سەلبەستىك كووپەراتيۆى مەن كاسىپتەندىرۋ بازالارى وندىرىسكە قوسىلىپ، كاسىپتەنگەندەر كوبەيدى. وتباسى ايەلدەرى كاسىپتەنۋگە بارىنشا ويىسىپ، اۋىل ـ قىستاقتاعى بوس ەڭبەككۇشتەر سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ كىرىستەرىن ارتتىرۋعا ويداعىداي ۇيىمداستىرىلدى.
سۇپتاي اۋىلى 2015 – جىلى ىلە وبلىستىق پارتكوم مەن حالىق ۇكىمەتىنىڭ جانە نىلقى اۋداندىق پارتكوم مەن حالىق ۇكىمەتىنىڭ دۇرىس باسشىلىعى مەن بارىنشا قولداپ ـ قۋاتتاۋىندا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىن مۇقياتتىلىقپەن تىڭعىلىقتى ورىستەتتى. اتاپ ايتقاندا، شارۋالاردىڭ كەدەيلەسۋ سەبەبىنە جان ـ جاقتى تالداۋ جاساپ، قىستاقتار جانە وتباسىلارى بويىنشا سۇيەمەلدەۋ شارالارىن بەلگىلەپ، كۇشتى بارىنشا شوعىرلاندىرىپ كەدەيلەردى مەرزىمگە ءبولىپ سۇيەمەلدەپ، ولاردى كەدەيلىكتەن تەز قۇتىلدىرۋعا قۇلشىنىس جاسادى.
بىرىنشىدەن، ‹‹نەگىزگى ساتىعا جەتىنى جەتكىزۋ›› ياعني قىستاقتارعا، وتباسىنا جانە وتباسى مۇشەلەرىنە جەتكىزۋ تالابى بويىنشا ءوندىرىستى دامىتۋعا جان ـ جاقتى اتسالىسۋمەن بىرگە، نىلقى اۋداندىق پارتكوم بەلگىلەگەن ‹‹155111›› سىندى كىرىستى ارتتىرىپ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ ينجەنەرياسىن كۇش سالا اتقارىپ، ءوندىرىستى وركەندەتۋ، شارۋالاردى تەحنيكالىق ونەر ۇيرەنۋگە باۋلۋ، بوس ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعىپ، جۇمىس ىستەپ كىرىستەرىن ارتتىرۋعا شابىتتاندىرۋ جانە اۋىلدىڭ نەگىزگى قۇرىلعى قۇرىلىسىن كەمەلدەندىرۋ مەن قىستاقتارداعى قاتەرلى ۇيلەردى وزگەرتىپ سالۋ، وقۋ ـ اعارتۋعا قارجىلاي كومەكتەسۋ، كەدەيلەردى قارجىمەن سۇيەمەلدەۋ، ءوزارا كومەكتەسۋ سياقتى 8 ءتۇرلى سۇيەمەلدەۋ شارالارىن قولدانىپ، شىنايى سۇيەمەلدەۋ جۇرگىزدى.
ناتيجەدە، اۋىل بويىنشا ءبىر جىل ىشىندە 120 وتباسىن ‹‹155111›› ينجەنەرياسى بويىنشا كىرىستى ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋدان ۇلگى كورسەتەتىن وتباسىنا اينالدىرۋعا ويداعىداي اتسالىسۋمەن بىرگە، كەدەي وتباسىنداعى بوس ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعارىپ جۇمىس ىستەتىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋ قىزمەتىن مىقتى يگەرىپ جانە كەدەي وتباسىنداعى بوس ەڭبەككۇشتەرمەن سىرتقا شىعىپ، جۇمىس ىستەپ كىرىس تابۋ جونىندە جاۋاپكەرشىلىك توقتامىنا قول قويۋ ءتۇزىمىن تىڭعىلىقتى اتقارعاندىقتان، قازىر اۋىل بويىنشا 714 بوس ەڭبەككۇش سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگەن. وسى قىزمەت جان ـ جاقتى جاقسى ىستەلگەندىكتەن اۋىل بويىنشا 278 بوس ەڭبەككۇش ۇزاق ۋاقىتتان بەرى سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ كىرىستەرىن ارتتىرۋدا ەكەن.
ەكىنشىدەن، ‹‹كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدىڭ قوس 100 ينجەنەرياسى›› (100 مىڭ يۋان قارجىمەن 100 وتباسىن سۇيەمەلدەۋ) قۇرىلىسىن تىڭعىلىقتى ورىستەتتى. سۇپتاي اۋىلى بۇل بارىستا ءوندىرىستى دامىتۋمەن بىرگە، ءبىر قىستاقتا ءبىر ايگىلى ءونىم بولۋدى تىرەك ەتىپ، تاۋ سۇپتاي قىستاعىندا اسىل تۇقىمدى سيىر باعىمشىلىق كاسىبىن كولەمدەندىرىپ جۇمىس قارقىنىنىڭ تەز بولۋىن كەمەلدەندىردى. سونىمەن بىرگە، جوعارى ءمالى قىستاعىنىڭ شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋ، كاسىپتەنۋ جولدارىنىڭ تار ورىستىلىگى، وتباسىندا كاسىپ كۇتىپ وتىرعان ايەلدەر مەن 1980 -، 1990 – جىلداردان كەيىن تۋىلعان كاسىپسىز جۇرگەن جاستاردىڭ كوپ بولۋ ماسەلەسىنە قاراتا ءوز جەرىندە كاسىپتەنۋدى تىڭعىلىقتى ىستەدى. ايتالىق بۇل اۋىل ‹‹قوس 100 ينجەنەرياسىنىڭ›› قارجىسىنان پايدالانىپ، جوعارى ءمالى قىستاعىندا قىستاق پارتيا ياچەيكاسى مەن قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى جانە كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى، كەدەي وتباسى بىرلەسىپ ءوزارا سەلبەسۋ فورماسىن قولدانىپ، كيىم جوبالاۋ، تىگىنشىلىك، كەستەشىلىك، توقىماشىلىق، بىلعارى اياق كيىم تىگۋ، ۇلتتىق ازىق ـ تۇلىك ءوندىرۋ سياقتى كاسىپ تۇرلەرىن اشىپ، قىستاقتاعى 33 وتباسى ايەلى مەن 1980 -، 1990 – جىلداردان كەيىن تۋىلعان كاسىپسىز جۇرگەن بوس ەڭبەككۇشتەر ءوز قىستاعىندا كاسىپتەندى. سۇپتاي اۋىلى سۋى تاپشى بولۋ سەبەبىنەن تاريحتان بەرى ءشولدى اتىزعا ءبيداي ەگۋمەن شۇعىلدانىپ كەلەدى.
ءشولدى اتىزدا وسكەن ءبيداي حيميالىق تىڭايتقىش شاشىلمايتىن، زالالسىز، تابيعي جاسىل ءونىم بولعاندىقتان، سۇپتاي اۋىلى بيىل وسى ءونىمنىڭ اتاعىن ايگىلەۋ ءۇشىن ءشولدى ءبيدايدى (مەينام ءبيداي) مولىنان ءوندىرىپ، اۋىلدان نان جابۋ كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ ‹‹سۇپتاي ءشولدى اتىز نانى›› (سۇپتاي مەينام نانى) دەگەن ماركا جاراتىپ، 37 ادامدى كاسىپتەندىردى. ناتيجەدە وسى كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى ورتا ەسەپپەن كۇنىنە 3 مىڭ دانا نان جاۋىپ، ءار ءبىر ەڭبەككۇشتىڭ كۇندىك تازا كىرىسى 400 يۋاننان اينالىپ وتىر.
تاۋلى رايونعا قونىستانعان بوربوسىن قىستاعى ەرەكشە قيىنشىلىعى بار اۆتونوميالى رايون دارەجەلى ءتۇيىندى سۇيەمەلدەنەتىن قىستاق سانالادى. بيىل سۇپتاي اۋىلى بوربوسىن قىستاعىنىڭ نەگىزگى قۇرىلعى قۇرىلىستارىنىڭ شارت ـ جاعدايى مەن شارۋالاردىڭ ءوندىرىسى مەن تۇرمىستىق ورتاسىن تۇبەگەيلى جاقسارتۋ ءۇشىن، بوربوسىن قىستاعىنداعى قاتەرلى ۇيلەردى وزگەرتىپ سالۋ، قىستاقتار بويىنشا ىلگەرىلەتۋ ينجەنەرياسىن ويداعىداي ورىندادى. مۇندا 2 ميلليون 293 مىڭ 500 يۋان قارجى قوسىپ، جوعارى ولشەمدەگى وتىرىقتاندىرۋ تۇيىنىنەن كولەمى 60 شارشى مەترلىك 101 ءۇي سالدى، 2.5 كيلومەتر جەرگە ماي جاتقىزىپ، 178 وتباسىنا اۋىز سۋ قۇبىرىن جەتكىزدى، 5 كيلومەتر كەلەتىن سۋ سىڭبەيتىن توعان جاساپ، قىستاقتىڭ كونە توك جولى تورابىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، وزگەرتۋ نىسانىن ورىندادى. سونىمەن بىرگە، گەولوگيالىق اپاتتىڭ الدىن الۋ، وڭاۋ نىسان قۇرىلىسىن جاپپاي اتقارىپ، 441 شارشى مەتر كەلەتىن مەكتەپ قۇرىلىسىن وزگەرتىپ جانە بەكەمدەپ جاساپ، 800 شارشى مەتر كەلەتىن كوللەكتيۆتىك قيمىل الاڭىنا سەمونت جاتقىزىپ، قىستاقتا 80 شارشى مەتر كەلەتىن قىستاق شيپاحانا قۇرىلىسى مەن قىستاقتىڭ قىزمەت وتەۋ كەڭسەسىن قايتالاي جوندەپ بەردى.
ۇشىنشىدەن، سۇپتاي اۋىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىنەن قامال الۋ بارىسىندا حالىق تۇمىسىن جاقسارتۋ جانە نەگىزگى قۇرىلعى قۇرىلىسىنا قاتىستى ءتۇرلى نىسان قۇرىلىستارىندا ويداعىداي اتقاردى. بۇل اۋىل 2015 – جىلى كىشكەنە سۇپتاي، بوربوسىن، جوعارى ءمالى قىستاقتارىنان جالپى ۇزىندىعى 11.5 كيلومەتر كەلەتىن سۋ سىڭبەيتىن توعان جاساپ، جوعارى ءونىمدى ۇنەمدەپ سۋارىلاتىن ەگىس اتىزىنىڭ كولەمىن مىڭ مۋعا جەتكىزىپ، مىڭ مۋ كەلەتىن تومەن ءونىمدى اتىزدى ساپالى جوعارى ءونىم الاتىن اتىزعا اينالدىردى.
مۇندا تاۋ سۇپتاي قىستاعىندا 500 مۋ، كىشى سۇپتاي قىستاعىندا 500 مۋ تومەن ءونىمدى اتىزدى ساپالى اتىزعا اينالدىرۋ مىندەتى ورىندالدى. مۇنان تىس، سۇپتاي اۋىلى بيىل سىرتتان 116 اسىل تۇقىمدى سيىر ساتىپ الىپ، تاۋ سۇپتاي قىستاعىنا ساپالى سيىر تۇقىمىنان 50 باسىن، اسىل تۇقىمدى بۇقادان 7 باسىن تاراتىپ بەردى. بۇل اۋىل كەدەي شارۋالاردى ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ اۋقاتتانۋعا جان ـ جاقتى شابىتتاندىرۋمەن بىرگە، سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىن ساتىلارعا ءبولىپ، جوسپارلى عىلمي تۇردە سۇيەمەلدەۋدى اتقاردى. اۋىل بويىنشا بوس ەڭبەككۇشتەردەن 714 ادام سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ، كىرىستەرىن ارتتىرىپ، كەدەيلىكتەن ەرتەرەك قۇتىلۋعا قۇلشىنۋدا. جۇيەدەن بوس ەڭبەككۇشتەردەن 278 ادام ۇزاق ۋاقىت جۇمىس ىستەۋدە ەكەن.
سۇپتاي اۋىلى سوڭعى جىلداردان بەرى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىنەن قامال الۋدىڭ ءتۇرلى ءادىس ـ شارالارىن كۇشەيتىپ، ءداستۇرلى مال شارۋاشىلىعىنان وسى زامانعى مال شارۋاشىلىعىنا ويىسۋ اياق الىسىن جەدەلدەتۋ ءۇشىن مالشىلاردى اسىل تۇقىمدى مال وسىرۋگە جانە مال بورداقىلاۋ سياقتى سان ـ سالالى كاسىپپەن شۇعىلدانۋعا بەلسەنە باستاعاندىقتان مالشىلاردىڭ كىرىسىنىڭ ارتۋى مەن قىستاقتىڭ بەت ـ بەينەسىندە وزگەرىس بولىپ، كەدەيلىكتەن قۇتىلۋدىڭ ءۇمىت ۇشقىنى پايدا بولا باستادى. سۇپتاي اۋىلىندا كەدەيلىكتەن قۇتىلۋعا قاتىستى ءتۇرلى قىزمەتتەرى تىڭعىلىقتى ىستەلگەندىكتەن اۋىلدىڭ ورنىقتىلىعى كۇن سايىن جاقسارىپ، دامۋ تەبىنى اناعۇرلىم ورنىقتى بولدى.
كەلۋ قاينارى: «ىلە گازەتى» - ىلە اقپارات تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
