بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى

«التايدىڭ سالدىم سايران كۇن بەتىندە»

− «قىرىق ءۇي قورجانىڭ» حيكاياسى

مۇرات ىبىراي ۇلى

2016.06.07 14:46     كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى

  بەتاشار

  بيىل اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم بەلگىلەگەن تۇڭعىش رەتكى «ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى جىلى». كەزەكتە تۇتاس رايونىمىز بويىنشا ۇلتتار ىنتىماعىن دارىپتەۋ، ۇگىتتەۋ قيمىلى جالپى بەتتىك ەتەك الۋدا. كوپ ۇلتتى شينجياڭدا ەجەلدەن بەرى ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ اسقاق داستانىن جازعان ادەمى حيكايالار: كوپ. سونىڭ ءبىرى التاي قالاسى قىزىلتاس قالاشىعى ساياتەرەك قىستاعىنداعى «قىرىق ءۇي قورجانىڭ» توڭىرگىندە ايتىلاتىن ادەمى اڭىز - اڭگىمەلەر. بۇل اڭگىمەلەر تۇتاس شينجياڭنىڭ جاقىنعى 200 جىلدان بەرگى ءار ۇلت حالقى توعىسقان، بەرەكە - بىرلىكتە ءومىر سۇرگەن تاريحي جاعدايىنىڭ، «ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنىڭ» جاندى بەينەسى.

  اۆتونوميالى رايوننىڭ «ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى جىلى» قيمىلى باستالعالى بەرى، گازەتىمىز جەر - جەرگە ءتىلشى جىبەرىپ، ۇلتتار ىنتىماعى جاعىنداعى حيكايالاردى، ۇلتتار ىنتىماعى ۇلگىلەرىنىڭ ىزگى ىستەرىن كەڭىنەن ءناسيحاتتاۋدى كەلەلى مىندەت رەتىندە مىقتى ۇستاپ، ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى ءۇشىن تاماشا قوعامدىق پىكىر ورتاسىن قالىپتاستىرۋعا قۇلشىنىس جاسادى. گازەتىمىز «ىنتىماق − ىرىس قازىعى» بۇگىنگى سانىنان باستاپ ءتىلشىمىز مۇرات ىبىراي ۇلىنىڭ التايدان جازعان «<قىرىق ءۇي قورجانىڭ> حيكاياسى» اتتى جەلىلەس ادەبي حابارىن نازارلارىڭىزعا ۇسىندىق.

  − رەداكسيادان

  ءسوز باسى: التاي قالاسى قىزىلتاس قالاشىعىنداعى «قىرىق ءۇي قورجانىڭ» كەشەگىسى، بۇگىنى... ۇزاق - ۇزاق حيكايا. راس، اۋىر تاعدىرىڭ تاۋقىمەتىن كەشە - كەشە كەلىپ، تۋىسقان قازاق حالقىنىڭ جۇرەگىنەن، التايدىڭ تورىنەن ورىن العان «قىرىق ءۇي قورجانىڭ» كەشىرمەسى، بولمىسى، تابيعاتى ادامعا وي سالادى. ءبىز بۇگىن تۇتاس رايونىمىزداعى، قالا بەردى، تامام التاي بەتىندەگى حالىقتار دوستىعىنىڭ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ شاعىن كورىنىسى ىسپەتتى قىران بويىنداعى قازاق جۇرتى مەن «قىرىق ءۇي قورجانىڭ» دوستىق حيكاياسىن باياندايمىز...

  التاي، التاي! ەجەلدىڭ ەڭ كۇننەن بەرى تىرشىلىك قاينارى، بەرەكە بەسىگى بولعان التىن ايماق. التىن التايدىڭ قۇت قۇشاعىنان اۋەلەگەن تىرشىلىك ءانى، دوستىق جىرى، بەرەكە داستانى عاسىرلار بويى شىعانداپ كەلەدى.

  التاي قالاسى قىزىلتاس قالاشىعىنداعى «قىرىق ءۇي قورجا» اتالعان حانزۋ شارۋالارىنىڭ اتا - بابالارىنىڭ ىشكى ولكەلەردەگى اتا مەكەندەرىنەن شەكارا رايونعا، التاي بەتىنە كەلۋىنىڭ تاريحي سەبەپتەرى تۋرالى ءتۇرلى ايتىلىم بار. مەيلى قايسى بولسىن، زورەكەر فەودال بيلىكتىڭ اياۋسىز ەزىپ - قاناۋىنا قارسى شىققانىمەن سوڭىندا جەڭىلىسكە تاپ بولىپ، «شەكارا وڭىرگە تىڭ يگەرۋگە جىبەرىلدى» دەگەن اتپەن اتا مەكەندەرىنەن جەر اۋدارىلىپ كەلگەنىن راستايدى. مەكەندەرىنەن شاراسىز بوسقان شارۋالار جاياۋ - جالپىلى شۋاپ ءجۇرىپ، 1861 - جىلى شونجى وڭىرىنە كەلىپ ءبىراز جىلدار بايىزداپتى. ءبىراق ول جەردى باياندى مەكەن ەتە الماي، 1886 - جىلى التاي توپىراعىنا تاباندارى ءتيىپ، ۇلىڭگىر كولى جاعاسىنا جەتىپتى.

  «قىرىق ءۇي قورجانىڭ» 4 - ۇرپاعى، 1951 - جىلدان باستاپ سارسۇمبە اۋدانىنىڭ (بۇگىنگى التاي قالاسىنىڭ)، التاي ايماعىنىڭ پارتيا، ۇكىمەت ورىندارىندا ۇزاق ۋاقىت اۋدارماشى بولعان، باسشىلىق قىزمەت اتقارعان، بۇل كۇندەرى 80نىڭ سەڭگىرىنە شىققان ساۋ جۇڭشيان (قازاقشا اتى شيشا) كاريا بوسقان ەلدىڭ ۇلىڭگىر كولىنە كەلىپ جەتكەن شاعىنداعى قيامەت - قايىم كەشىرمەسىن ۇزاق حيكايالادى... اتا مەكەندەرىنەن قول اربالارىن يتەرىپ، جاياۋ - جالپىلى شىققان شارۋالار جۇرە - جۇرە ابدەن ءمۇساپىر حالگە ءتۇسىپتى. شونجىدان التايعا قاراي بەت العان شاقتا اياقتارىنا تارتار شاقايلارى دا قالماپتى. مولشەرى قىراۋلى قىس مەزگىلى بولسا كەرەك، كەلىپ جەتكەن جەرلەرى اپپاق قار، كوك مۇز. ءبىر عاجابى مۇز بەتىندە قالىڭ قامىس جەلكىلدەپ تۇر دەيدى. بوسىپ كەلگەن شارۋالار قالىڭ قامىستى جىعىپ قاتتاپ - قاتتاپ استىلارىنا توسەنىش ەتسە، بيىك وسكەنىنىڭ باسىن بۋىپ بالاعان جاساپ الادى. جاتار ورىن شەشىلگەنىمەن اۋجال ەتەر ەشتەڭە جوق، ءۇمىت دۇنيەسى عوي، قولدارىنداعى بىرەن - ساران كايلامەن مۇزدى ويىپ، بالىق اۋلاپ اۋجال ەتەدى...

  سول كەزدە التاي توپىراعىندا تۋىلعان قوعامدىق اۋمالى - توكپەلى جاعدايلاردان كەيىن، الگى حانزۋ شارۋالاردىڭ باستاۋشىلارى التايداعى قازاقتىڭ كەرەي رۋىنىڭ ءتورت ءبيىنىڭ ءبىرى جۇرتباي كوكەن ۇلىنىڭ اۋىلىنا بارىپ، وزدەرىنىڭ ەشكىمگە ءزابىرى جوق تىنىش ءومىر، بەيبىت تىرلىك اڭساپ كەلگەن مومىن شارۋالار ەكەنىن، التايدا ءبىر جولاتا مەكەندەپ قالعىسى كەلەتىندەرىن ايتادى.

  ەجەلدەن «ءوزىم دەگەننىڭ وزەگىنە تەپپەگەن» اق پەيىل قازاق جۇرتى، ادامنىڭ بالاسىن الالاۋدى بىلمەيتىن كەڭ قولتىق ەل «ءوزىڭ بولايىن» دەپ ءوتىنىپ تۇرعان شارۋالاردى جاتسىنبايدى. جۇرتباي ءبي شارۋالاردىڭ ءوتىنىشىن ەستگەننەن كەيىن ءبي - تورەلەردىڭ كەڭەسىنە سالادى. كەڭەستە «التاي بەتىندە شالقىپ جاتقان كەڭ قولتىق قازاق دەگەن ەلمىز، پانا تۇتىپ كەلگەن از ساندى ەگىنشىلەردى قاناتىمىزدىڭ استىنا قالاي الماسقا» دەپ ەگىن سالار جەر، سوقاسىن سۇيرەر مال، قامساۋ بولار بوز بەرىپ، ەرتىس بويىنا، بالباعاي وڭىرىنە قونىستاندىرادى. وسىلايشا انا وزەن −ەرتىس بويىندا جۇڭحۋا ۇلتتارىنىڭ ەجەلدەن بىرىندە قيىنشىلىق بولسا ءبىرى كومەكتەسەتىن دوستىق رۋحىنىڭ ۇزىلمەس تاعى ءبىر ءانى باستالادى. ۇزاق جىلدار قيلى تاعدىردىڭ نە ءبىر قىستالاڭىن تارتقان الگى حانزۋ شارۋالار ىقىلاسى مەن مەيىرى ايدىن كولدەي ەلگە قوڭسى قونىپ، سان ۋاقىت اڭساعان تىنىش ءومىر، بەيبىت تىرلىكتەرىن باستايدى...

  شارۋالاردىڭ وزدەرىن حۋىرجيا (家儿户) دەپ اتايتىنىن ەستىپ - بىلگەن قازاقتار ول اتاۋلارىن مۇلدەم قازاقشالاپ «قورجا» دەپ وعان قىرىق ساندى ءتۇتىن باستارىن ساناعان «قىرىق ءۇي» دەگەن انىقتاۋىش قوسىپ، «قىرىق ءۇي قورجا» دەپ اتاپ كەتەدى. التايدىڭ كۇن بەتىندە ءبىر جارىم عاسىر ۋاقىتتان بەرى اڭىز بولىپ ايتىلىپ كەلە جاتقان ساۋ، لي، جياڭ، ليۋ، فىڭ، جاۋ، گاۋ، گو، چىڭ سياقتى 9 اۋلەتتەن تۇراتىن «قىرىق ءۇي قورجانىڭ» حيكاياسى مىنە وسىلاي باستالىپتى...

  − 1951 - جىلى، - دەيدى ساۋ جۇڭشيان كاريا، − ۇكىمەت جۇمىسىمەن بالباعايعا بارعانىمدا قونعان ءۇيىمىزدىڭ قوجاسى «مىنا جەردە شويىنتى (شىن اتى ساۋ يۇڭدى) دەگەن ادامنىڭ ەرتەرەكتە سالعان قورا - جايى بار» دەپ ءبىزدى ەرتىپ باردى. مەن شويىنتىنىڭ 4 - ۇرپاعىمىن عوي، قۋانىپ كەتتىم. تۇيگەن تامىنان تۇرعىزعان كەڭ قورا − جاي كوڭىرەنىپ تۇر. وسىلايشا ساۋ جۇڭشيان كاريا ساۋ يۇڭدى باباسى باستاعان قورجالاردىڭ 19 - عاسىردىڭ 70 - جىلدارىنان كەيىن قازاق تۋىستارىنىڭ قامقورلىعىنا بولەنىپ، وتىرىقتى، تىنىش ءومىر كەشىرە باستاعانىن دالەلدەپ تۇرعان قورا - جايدى ءوز كوزىمەن كورگەنىن ايتىپ، ماقتانىپ، تامسانىپ وتىردى.

  «قىرىق ءۇي قورجا» اتانىپ، ەرتىس بويىندا، بالباعاي وڭىرىندە جەر ەمشەگىن ەمە باستاعان شارۋالار وسىدان ءبىراز جىلدار وتكەن سوڭ «بۇل جەر سورتاڭ ەكەن، ەگىننەن مول ءونىم الا الماي كەلەمىز، بىزگە ەگىن سالاتىن قۇنارلى جەر كورسەتىڭىزدەر» دەپ قازاق بيىلەرىنە تاعى دا جۇگىنىپتى.

  بۇل 19 - عاسىردىڭ 90 - جىلدارىنىڭ توڭىرەگى بولسا كەرەك، سول جىلدارى ەل ىشىندە «مىرزا ءبي» اتانعان جۇرتباي ءبي قايتىس بولىپ، ورنىنا بالاسى ءمامي وتىرعان شاق ەدى. ءمامي جۇرتباي ۇلى الىمدى ءبي بولعان، ەل بەرەكەسىن ويلايتىن كوپشىل، كورەگەن جان ەكەن. سول ءمامي بەيسى وزگەشە تاعدىرى مەن تالايى قيىستىرعان قورجالاردىڭ تالاپ - تىلەگىن ەستىگەن سوڭ «ونداي بولسا ەگىن سالۋعا قولايلى جەردى وزدەرىڭ تاڭداپ قونىستانىڭدار» دەپ جەر شالۋشىلار اتتاندىرادى. جەر شالۋشىلار تاقىمدارىنا كۇرەكتەرىن قىسا ءجۇرىپ جەر شالادى. ولار قىران بويىنداعى تۇلتى (بۇگىنگى قىزىلتاس ءوڭىرى) دەگەن جەرگە كەلىپ كۇرەك سالعاندا كۇرەك بويىنان تەرەڭ بوپىراعان قارا توپىراق شىعىپتى. سونىمەن «قىرىق ءۇي قورجا» بالباعايدان قىران بويىنداعى كوكساز، بوكەنبۇلاق، ساياتەرەك، تۇلتى سياقتى وڭىرلەرگە كوشىپ كەلەدى. قىران وزەنىنىڭ وسى تۇسىن كوكتەۋ، كۇزەۋ ەتىپ، ۇزاق جىلداردان بەرى مەكەندەپ كەلە جاتقان ءمامي بەيسى اۋىلىمەن ءبىر جولاتا قوڭسى قونادى. وسىلايشا، كۇنى بۇگىنگە دەيىن وزدەرىن «13 - كەرەيمىز» دەپ اتايتىن «قىرىق ءۇي قورجا» ۇرپاقتارى داۋىرلەر بويى قازاق حالقىمەن قويان - قولتىق ارالاسىپ قىران وزەنى بويىندا ءوسىپ - وركەندەپ كەلەدى...

  «قىرىق ءۇي قورجا» تۋىسىن قىران بويىنا قونىستاندىرعان سوڭ ءمامي بەيسى قورجالار مەن ەل ازاماتتارىن ۇيىمداستىرىپ، قىران وزەنىنەن توعان الدىرىپ، تىڭ يگەرتىپ، ەگىن سالدىرادى. ونىسىزدا شانشىعان اعاش كوكتەيتىن قۇنارلى جەر بىرنەشە جىلدا - اق، جايقالعان ەگىس اتىزىنا اينالىپ، اتىزى دانگە تولادى. قىران وزەنىنەن ساۋ يۇڭدى باستاعان قورجالار مەن ءجامشيىت دەگەن ادام باستاعان قازاق ەگىنشىلەرى ىركەس - تىركەس سۋ تيرمەن سالادى. سونىمەن قىزىلتاس بويى التاي بەتىندەگى ەگىن شارۋاشىلىعى الدىمەن وركەن جايعان ورىنعا اينالادى. قىزىلتاس ءوڭىرىنىڭ تۋماسى، قىزىلتاس قالاشىق مەكتەبىندە ۇزاق جىل وقىتۋشى بولعان شوقان ءسىلام ۇلى قىزىلتاس وڭىرىندەگى قازاق، حانزۋ ەگىنشىلەرىنىڭ 20 - عاسىردىڭ العاشقى جىلدارىندا - اق مەملەكەتكە استىق تاپسىرا باستاعانىن اڭگىمەلەدى.

  ءبىرىن اعا، ءبىرىن باۋىر دەپ ەمىرەنىسكەن ەل شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ جاقتارىندا ءبىرىن - ءبىرى ۇستاز تۇتىپتى، ءبىرى - بىرىنە شاكىرت بولىپتى. ءمامي بەيسى «قىرىق ءۇي قورجاعا» قىزىلتاس وڭىرىنەن كوكتەۋ، كۇزەۋ، ۋشىلىك جايلاۋىنىڭ بەكتى سايى دەگەن جەرىنەن جايلاۋ بەرىپ، ولاردى مال باعۋعا، ءتورت تۇلىك مال وسىرۋگە جەتەكتەسە، اۋىلداعى سۋشىل، اۋشىل جىگىتتەر «قورجا» جىگىتتەرىنە تۋلاپ جاتقان تەنتەك قىران وزەنىنىڭ قىزىل بالىعىن قالاي اۋلاۋدى ۇيرەتەدى. ال قورجالار تىڭ جەردى قالاي يگەرۋدىڭ، ەگىندى قالاي سالۋدىڭ، مول ءونىمدى قالاي الۋدىڭ ءتاسىلى مەن تاجىريبەسىن قازاق ەگىنشىلەرىنە ۇيرەتە باستايدى. ونان ارى ءبىرى اتىن، ءبىرى اتانىن شىعارىپ، جول سىرىنا قانىق، «قوس ءتىلدى» ازاماتتار ديحۋا (ءۇرىمجى)، ۇشبوكەن (فۋكاڭ)، شونجى، ساۋان سياقتى جەرلەرگە كىرە تارتادى، ساۋدا جاسايدى...

  كۇن ارتىنان كۇن وتەدى. «قىرىق ءۇي قورجا» باۋىرىنا باسقان، قۇشاعىنا تارتقان ەلدىڭ ءتىلىن ءبىلىپ، ءدىلىن تۇسىنەدى، مادەنيەت مايەكتەرىن ۇيرەنىپ، سالت - داستۇرىنە قۇرمەتپەن قارايدى. «قىرىق ءۇي قورجا» تۋرالى حيكايلاردىڭ ءبىر مۇنشاسى ولاردىڭ قازاق ءتىلىن وتە جاقسى مەڭگەرگەنى، قازاق سالت - ءداستۇرىن جىلى قابىلداعانى جايلى ايتىلادى. اڭگىمەسىنىڭ ءبىر تۇسىندا:

  − «قىرىق ءۇي قورجانىڭ» شاڭيالارىنىڭ ءبىرى بولعان ليۋ يۇيلان (قازاقشا اتى ۇشپا) دوسى ءماميلا زاڭگى دەگەن ادامنىڭ اۋىلىنا تويعا بارىپ ءبىر اقىن ايەلمەن ايتىسا تۇسەدى. ايەل «زاتىڭ باسقا» دەپ قالجىڭعا سۇيەپ تيسەدى عوي، سوندا:

  ولەڭ دەسە اقىندا تىنىم بار ما،

  ولەڭ ايتپاي وتەتىن كۇنىم بار ما؟!

  13 - كەرەيدىڭ ءبىرىمىن مەن،

  ءدىنىم باسقا دەمەسەڭ ءمىنىم بار ما؟! دەپ ولەڭدەتىپ قويا بەرىپتى، - دەپ ساۋ جۇڭشيان كاريا راقاتتانا ۇزاق كۇلدى.

  لي ۋىنگاۋ (قازاقشا اتى احىمەت)، قاپان، شوقان، ساۋ جۇڭيۇي (قازاقشا اتى شاڭحاي) كاريالار دا توگىلىتىپ ايتادى، ەمىرەنە جىرلايدى. بۇرىن قورجالار ءوز ءۇيىنىڭ ءبىر بولمەسىن قازاق ۇلگىسىندە جابدىقتاپ قويادى ەكەن. ونىسى اعايىن - تۋىسى، دوس - جارانى، تامىر - تانىسى كەلگەندە قونا - تۇنەپ جاتاتىن قوناق ءۇيى ەكەن. قورجالار تۇرعان قىزىلتاس بويى سارسۇمبە قالاسىنا جاقىن بولعاندىقتان، وسى توڭىرەكتەگى، ءتىپتى، سوناۋ بۋرىلتوعاي، كوكتوعاي، شىڭگىل ەلى بازارشىلاپ قالاعا كەلگەندە مۇندا سوقپاي كەتپەيتىن، قونباي اتتانبايتىن ەدى. قازاقتىڭ قوناعۋار سالت - ءداستۇرىن سيلاعانى سونشا ساۋ گۋاڭيوۋ (قازاقشا اتى ماڭسىزى) باستاعان قورجالار ۇيىنە قوناق كەلدى بولدى ءبىر مالىن الىپ سوعىپ، باسىن تارتپاي جىبەرمەيدى ەكەن.

  راس، ءبىز سۇحباتتا بولعان «قىرىق ءوي قورجانىڭ» بۇگىنگى ۇلكەندەرى ساۋ جۇڭشيان، لي ۋىنگاۋ، ساۋ جۇڭيۇي، ياڭ فانشيڭ، ليۋ جياجۇن كاريالاردىڭ ويدان ورىپ، قىردان قىرىپ، قازاقشا ماقالداپ - ماتەلدەپ سويلەيتىن شەشەن ءتىلىن، قاپىسىن تاۋىپ، كۇلكىگە قارىق قىلاتىن قازاقى قالجىڭىن ەستي وتىرىپ، ءتىلى ءبىر، ءدىلى ءبىر تۋىسىڭا اينالعان وسى كىسىلەردى «مىناۋ پالەن ەدى» دەگەندى ويلاۋدىڭ ءوزى قيانات ەكەنىن سەزىنە تۇسەدى ەكەنسىز.

  كەزىندە «قىرىق ءۇي قورجادان» جيڭ يۋانگۇڭ اتتى بەلگىلى ايتىس اقىنى شىققان، ول التاي بەتىندەگى قازاق اقىندارىمەن كوپ رەت ايتىسقا ءتۇسىپ، قازاقتىڭ قارا ولەڭىن وزىنە بويتۇمار ەتىپتى. سول كىسى قايتىس بولىپ، بۇرىنعى ايتىس الاڭىنداعى اقىن دوستارى كوڭىل ايتا كەلگەندە، ايەلى گو گۋيىڭ قازاقشا جوقتاۋ ايتقانىن كوپ ادام ادەمى اڭىز ەتىپ ايتىسادى. وسىدان 2 جىل بۇرىن گو گۋيىڭ اجەيدى التاي ايماعى ۇيىمداستىرعان ءبىر كونسەرت ساحناسىنان كورگەن ەدىم. ول كىسى دومبىرا، گيتتاردىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن حالىق ءاننىڭ اۋەنىنە سالىپ:

  التايدىڭ سالدىم سايران كۇن بەتىندە،

  اق قاعاز جازۋ جازدىم ءبىر بەتىنە.

  ولەڭدى اقىندىقپەن مەن ايتپايمىن،

  ايتامىن كوپشىلىكتىڭ قۇرمەتىنە... دەپ ءان سالعاندا زال تولى كورەرمەننىڭ ۇزاق - ۇزاق دۇرىلدەتىپ شاپالاق سوققان تەبىرەنىسىنە كۋا بولعان ەدىم...

  ... اڭگىمەنى ارىدان تولعاپ، بەرىدەن شەرتكەن ساۋ جۇڭشيان، لي ۋىنگاۋ، ساۋ جۇڭيۇي كاريا سياقتى قورجا ۇلكەندەرى 1959 - جىلى اسىرە سولشىلدىقتىڭ كەسىرىنەن ويراندالىپ كەتكەن ءمامي بەيسىنىڭ كۇمبەزىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋ تۋرالى سوڭعى كەزدەردە ايماقتىق اكىمشىلىك مەكەمەسىنە، قالالىق، قالاشىق پارتكوم مەن ۇكىمەتكە ۇسىنىس بەرىپ كەلە جاتقاندىقتارىن ايتادى. وعان قاتىستى تاريحي دالەلدەرى مەن دايەكتەرى دە بار. ءيا، بۇل ولاردىڭ تامىرى تەرەڭدە جاتقان رياسىز ادال دوستىققا، ماڭدايىنان سيپاعان ىستىق سۇيىسپەنشىلىك پەن مەيىرگە بىلدىرگەن بورىشتىلىق سەزىمى، قازاق حالقىنا، ونىڭ مايەكتى مادەنيەتىنە جاساعان زور قۇرمەتى مەن ءىلتيپاتى ەدى.

  كەلۋ قاينارى: شينجياڭ گازەتى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى (پراكتيكانت)
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.