بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى

«ءوز ەڭبەگىمەن كۇنەلتەتىن» كومپيۋتەر تاپقىرلاۋشى

اۋدارعان: قاۋلا بەيسەن قىزى

جاۋ كۋان

2019.04.03 16:04     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى


  ەگەر كومپيۋتەردىڭ دامۋ تاريحىنا باستان – اياق كوز جىبەرمەسەڭىز، وندا ءسىز كونراد زۋزەنىڭ ەسىمىن قاعىس قالدىرۋىڭىز ابدەن مۇمكىن. بۇگىندە، كومپيۋتەر تىلگە تيەك ەتىلسە، ادامدار مۇنى «ەسەپتەۋ» ءۇشىن قىزمەت ەتەتىن قۇرال دەپ ويلامايتىنى حاق. الايدا، كونراد زۋزەنىڭ ەڭ العاشىندا كومپيۋتەردى تاپقىرلاۋ ماقساتى تىم «قاراپايىم» بولاتىن، ول ءوزىنىڭ قولىنداعى قىرۋار شىرما – شاتۋ ەسەپتەۋلەردەن قۇتىلۋدى كوكسەگەن.

  1910 – جىلى 6 – ايدىڭ 22 – كۇنى، كونراد گەرمانيانىڭ بەرلين قالاسىندا دۇنيە ەسىگىن اشقان. ول بالا كەزىنەن باستاپ، ءوزىنىڭ اسقان تالانتىن ايگىلەيدى، دەگەنمەن ونىڭ تالانتى ماتەماتيكا نەمەسە ينجەنەريا عىلىمى جاعىنان ەمەس، قايتا، سۋرەت سالۋ جاعىنان بولاتىن. تولىق ورتانى بىتىرگەننەن كەيىن، ول بەرلين ونەركاسىپ ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىپ، 1935 – جىلى قۇرىلىس عىلىمى بويىنشا عىلمي اتاق الادى. ول كوركەمونەرگە اسا بەيىم بولىپ، فورت اۆتوموبيل سەرىكتەستىگىندە پراكتيكا ىستەپ جۇرگەن كەزىندە جارناما جوبالاعان بولاتىن.

  ۋنيۆەرسيەتتەگى كەزىندە كونراد ۇنەمى ساباقتاعى كۇردەلى ەسەپتەۋ مىندەتتەرىنە باس قاتىراتىن. ونىڭ ءوز سوزىمەن ايتقاندا، سول كەزدەگى ينجەنەرلەر ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى قالاي شەشۋدى بىلەدى، الايدا، كوپتەگەن سىزىقتىق تەڭدەۋلەردى شەشۋدەن دە قاعىس قالمايتىن. وسىنداي تەڭدەۋدى شەشۋ ءۇشىن نەشە اي ۋاقىت كەتەتىن، ونىڭ قاراۋىنشا بۇل ءارى ۋاقىتتى ىسىراپ ەتەدى ءارى ادامدى مەزى ەتەدى. سونىمەن، ول ءبىر ماشينا تاپقىرلاۋ ارقىلى اۆتوماتتى ەسەپتەۋ جۇرگىزۋ جونىندە ويلانا باستايدى.

  ۋنيۆەرسيتەتتى بىتىرگەننەن كەيىن، كونراد كومپيۋتەردى تاپقىرلاپ جاساۋعا بار ىنتا – پەيىلىمەن كىرىستى، وسىدان باستاپ ونىڭ ءۇيى دە ءوزىنىڭ تاجىريبەحاناسى مەن جاساۋ زاۆودىنا اينالدى. 1938 – جىلى، كونراد دۇنيەدەگى تۇڭعىش ەكىلىك جۇيەدەگى كومپيۋتەردى تاپقىرلاپ، Z-1(Zuse1)دەپ اتادى. وسى نەگىزىندە، ول ىركەس – تىركەس Z-2、Z-3、Z-4 كومپيۋتەرىن جاسادى.

  مۇندا، ول 1941 – جىلى جاساعان Z-3 كومپيۋتەرى دۇنيە جۇزىندەگى پروگرامما جازۋعا بولاتىن تۇڭعىش كومپيۋتەر بولىپ، بۇل سول كەزدەگى دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ جوعارى ورەدەگى پروگرامما ءتىلى بار كومپيۋتەر بولاتىن. ونىڭ ۇستىنە، Z-3 كومپيۋتەرىندە كومپيۋتەر الىبى فون نويماننىڭ 1946 – جىلى انىقتاما بەرگەن وسىزامانعى كومپيۋتەرىنىڭ بارلىق يقۋاتى نەگىزىنەن تولىق قامتىلعان، سوندىقتان كونراد تە وسىزامانعى كومپيۋتەر تاپقىرلاۋشىلاردىڭ ءبىرى دەپ اتالدى. 1949 – جىلى، كونراد «Zuse KG» سەرىكتەستىگىن قۇرىپ، اتالعان سەرىكتەستىك 1000 نان استام قىزمەتكەر قابىلداپ، كاسىپتىك كومپيۋتەر جاسادى.

  كونراد زۋزە جانە ونىڭ Z جەلىلەس كومپيۋتەرلەرى كومپيۋتەردىڭ دامۋ تاريحىندا وشپەس رول اتقارادى. اسا باعالى جەرى، سول داۋىردەگى امەريكا، ۇلى بريتانيانىڭ ەرتە كەزدەگى كومپيۋتەردى جاراتقان قىزمەت ۇيىرمەسىمەن سالىستىرعاندا، كونراد باسىم كوپ ۋاقىتتا دەربەس جۇمىس جۇرگىزىپ، ۇكىمەتتىڭ ەشقانداي كومەگى بولماعان، سونداي – اق سەرىكتەستىكتىڭ دە قولداۋى شامالى عانا، وسىنداي شارت - جاعدايدا ونىڭ تابىسقا جەتۋى، شىنتۋايتىندا، وڭاي ەمەس ەدى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : قاۋلا بەيسەن قىزى (پراكتيكانت)
وقىرمان نازارىنا
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار