بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار

حالىق تورابى

قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىندە قانداي جاعدايدا جازانى جەڭىلدەتۋگە، جەڭىل جازالاۋعا، كەشىرىم ەتۋگە بولادى؟

2013.11.05 14:40     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  مۇرات ىلگەرى-كەيىندى ءتورت رەت جاس-ءوسپىرىم قىز بالالاردى ۇيىنە الداپ اپارىپ، اياق استى ەتكەن. ونىڭ ەكەۋىندە ماقساتىنا جەتە الماعان، ءبىراق، مۇرات قىلمىس وتكىزگەن كەزدە 18 جاسقا تولماعاندىقتان، قىلمىستىق ىستەر زاڭىنداعى بەلگىلەمە بويىنشا، جازا جەڭىل كەسىلۋگە ءتيىستى. ءسۇيتىپ، مۇرات 15 جىلدىق مەرزىمدى قاماق جازاسىنا كەسىلدى. مۇراتتىڭ جازا وتەۋ كەزىندەگى بەينەسى ءبىرشاما جاقسى بولدى، تۇرمە باسقارۋشىلاردىڭ تاربيەسىمەن، مۇرات تۇرمە باسقارۋشىلارعا ءتورت ادامنان قۇرام تاپقان ءبىر توناۋشىلىق دەلوسىن مالىمدەگەننەن كەيىن قوعام حاۋىپسىزدىك ورگانى مالىمدەۋدىڭ شىن ەكەنىن انىقتاپ، ءتورت قىلمىسكەردى ۇستادى، مۇراتتىڭ جازا وتەۋ كەزىندەگى كورسەتكەن وسى ەڭبەگى ءۇشىن، جازا وتەۋ ورگانى ونىڭ جازاسىن جەڭىلدەتۋ ۇسىنىسىن جازىپ، جەرگىلىكتى ورتا دارەجەلى حالىق سوت مەكەمەسىنىڭ قاراۋىنا جولدادى.

  ورتا دارەجەلى حالىق سوت مەكەمەسى قاراپ شىعۋ ارقىلى: «مۇراتتىڭ باسقالاردىڭ توناۋشىلىق ىستەۋ قىلمىسىن اشكەرلەگەنى شىندىق، ەڭبەك كورسەتۋ بەينەسى بار، مۇراتتىڭ جازا مەرزىمىن بەس جىل جەڭىلدەتۋ كەرەك» دەپ كەسىم شىعاردى.

  اسقاردىڭ رۋحاني اۋرۋى بار ەدى، ۇنەمى قستاقتاعىلاردى ۇرىپ مازا بەرمەگەندىكتەن، اكەسى ءالىمباي ونى ءولتىردى دە، مەن حالىق ءۇشىن اپاتتى الاستادىم، ادىلەت ءۇشىن ءوز ۇلىمدى قۇربان ەتتىم، قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىنە تارتىلماۋىم كەرەك دەپ ەسەپتەدى. ادىلەت ءۇشىن ءوز ۇلىن قۇربان ەتۋ قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىن كەشىرۋگە سەبەپ بولا المايدى، ءالىمباي ءوزىنىڭ رۋحاني اۋرۋى بار ۇلى قستاقتاعىلاردى ۇنەمى ۇرىپ زاقىمداعاندىقتان، ونى ولتىرگەن، بۇل ــ زاڭعا قايشى ارەكەت، قىلمىستىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋى كەرەك.

  كۇلاش پەن ءلاززات قىزمەتتەس، ءبىراق ارالارىندا قايشىلىق بار، كۇلاش قىزمەتتەسى ءلاززاتقا جەدەل حات كەلگەنىن بىلەدى دە، كەزەكشى نۇربەككە قولىن قويدىرىپ، حاتتى ءوز ۇيىنە الىپ كەتىپ، ونىڭ ىشىندەگى ءلاززات پەن ونىڭ قازاقستان ازاماتتىعىنداعى بولاشاق كۇيەۋىنىڭ سالت باس ەكەندىگى جونىندەگى الەۋمەتتىك كۋالىك، پاسپورت، ازاماتتىق كۋالىك، سۋرەت قاتارلى ماتەريالداردى تۇگەل ورتەپ تاستايدى. كەيىن كۇلاشتىڭ بۇل ارەكەتى باسقالار جاعىنان سەزىلىپ قالىپ، مەكەمەسىنىڭ ءجون سىلتەۋىمەن قوعام حاۋىپسىزدىك ورگانىنا ءوزىن مالىمدەيدى، ءارى سوت اشىلۋدان بۇرىن ءلاززاتقا قاتستى تولەم بەرەدى. بۇعان سوت مەكەمەسى بىلاي دەپ قارايدى: كۇلاشتىڭ ارەكەتى ازاماتتاردىڭ حات-حابار الىسۋ ەركىندىگىنە سۇعاناقتىق جاساۋ قىلمىسىن قالىپتاستىرعان. ءبىراق، ول قىلمىستىق ارەكەتى اشكەرلەنۋدەن بۇرىن سوت مەكەمەسىنە ىرىقتىلىقپەن ءوزىن مالىمدەدى ءارى زيانكەستىككە ۇشىراۋشىعا كەلتىرگەن ەكونوميالىق زياندى تولەدى. ءوزىنىڭ قىلمىستىق ارەكەت ىستەگەندىگىنە وكىندى. سوندىقتان جاۋاپكەر كۇلاشقانعا حات-حابار ەركىندىگىنە سۇعاناقتىق جاساۋ قىلمىسى تاعىلىپ، قىلمىستىق ىستەر جازاسى بويىنشا كەشىرىم ەتىلدى.

  14 جاسقا تولعان، 18 جاسقا تولا قويماعانداردىڭ قىلمىس دەلوسى جونىندە، ەلىمىزدىڭ قىلمىستىق ىستەر زاڭىندا قىلمىستىق ىستەر جازاسىنىڭ ءتۇبىرلى ماقساتىن شىعار ءتۇيىن ەتە وتىرىپ، ازامات جاسىنا تولماعانداردىڭ زاڭعا قايشى قىلمىس ەرەكشەلىگىنە ۇشتاستىرىلىپ، مىناداي ەكى ءتۇرلى ەرەكشە پرينسيپ: كەڭشىلدىكپەن جازالاۋ (جازانى جەڭىل كەسۋ جانە جەڭىل جازالاۋ) پرينسيپى جانە ءولىم جازاسىنا كەسپەۋ پرينيسپى قولدانىلادى. ياعىني 18جاسقا تولماعاندار مەن تەرگەۋ كەزىندە اۋىر اياقتى ايەلدەر ولىم جازاسىنا ۇكىم ەتىلمەيدى.

  قىلمىس وتكىزگەننەن كەيىن ىرىقتىلىقپەن قىلمىسىن مالىمدەۋ، ءوزىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىن اينا قاتەسىز مالىمدەۋ ءوزىن مالىمدەۋ دەلىنەدى. ەلىمىزدىڭ قىلمىستى ىستەر زاڭىندا بىلاي دەپ بەلگىلەنگەن: قىلمىس وتكىزگەننەن كەيىن وزدىگىنەن قىلمىسىن مالىمدەۋ، ءوزىنىڭ قىلمىستىق ارەكەتتەرىن اينا قاتەسىز ايتىپ بەرۋ ءوزىن مالىمدەگەندىك ەسەپتەلەدى. ءوزىن مالىمدەگەن قىلمىستىلاردىڭ جازاسىن جەڭىلدەتۋگە نەمەسە جەڭىل جازا قولدانۋعا بولادى. مۇنىڭ ىشىندە قىلمىسى ءبىرشاما جەڭىلدەرىنە جازانى كەشىرۋگە بولادى. زورلىقتى شارا قولدانعان قىلمىس كۇماندىلارى، سوت اشىلۋ بارىسىندا نەمەسە جازا وتەۋ بارىسىندا ءوزىنىڭ ءادىليا ورگانى بىلمەيتىن باسقا دا قىلمىستىق ارەكەتتەرىن تولىق ايتىپ بەرسە، بۇعان ءوزىن مالىمدەۋ بويىنشا مامىلە جاسالادى. وزدىگىنەن دەلو مالىمدەۋ دەگەنىمىز قىلمىس ءامالياتىن نەمەسە قىلمىس كۇماندىسى ءوزىنىڭ ءادىليا ورگانى بايقاماعان نەمەسە بايقاسا دا ودان ءالى سۇراماعان قىلمىستارىن زورلىقتى شارا قولدانباعان كەزدە قوعام حاۋىپسىزدىك ورگانىنا، پروكۋراتۋرا مەكەمەسىنە، حالىق سوت مەكەمەسىنە ىرىقتى تۇردە توتە مالىمدەۋىن كورسەتەدى.

  قورتىپ ايتقاندا، قىلمىس وتكىزۋ كەزىندە قىلمىسىن وزدىگىنەن توقتاتۋ نەمەسە وزدىگىنەن قىلمىسىنان زارداپ تۋىلۋىنىڭ الدىن الۋ، قىلمىستان كەيىن ءوزىن مالىمدەۋ، جازا وتەۋ كەزىندە ەڭبەك كورسەتۋ قاتارلىلاردىڭ بارلىعىندا زاڭدا بەلگىلەنگەن جازا كورسەتكىشى بار، ولارعا جازانى جەڭىل كەسۋگە، جەڭىل جازا قولدانۋعا نەمەسە قىلمىستىق ىستەر بويىنشا جاۋاپكەرشىلىگىن كەشىرۋگە، جازانى جەڭىلدەتۋگە بولادى.

  ءۇرىمجى اۋدانى حالىق سوت مەكەمەسى قىلمىستىق ىستەر بولىمىنەن گۇلنۇر ماناس قىزى

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : نۇرعيسا قۇرمانجان ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.