- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ۇقساس شىرعالاڭداعى تۇرلىشە تولەم
2016.03.10 14:48
باسقالاردىڭ اۆتوكولىگىن جۇرگىزىپ بەرۋ بارىسىندا قاتىناس شىرعالاڭى تۋىلسا، تولەمدى كىم ارقالايدى؟ بۇل تۇردەگى دەلولاردا داۋ - شار نەگىزىنەن تۇرلىشە احۋالعا قاراي وتىرىپ تۇرلىشە زاڭدىق قاتىناس بويىنشا ءبىر جاقتى ەتىلەدى.
قوناق ۇيلەرگە كولىك جۇرگىزىپ بەرگەندە، تۇتىنۋ توقتامى بويىنشا ءبىر جاقتى ەتىلەدى
دەلو احۋالى: بەلگىلى قوناق ءۇي قوناقتاردى وزىنە باۋراۋ ءۇشىن، بىرنەشە شوفەر قابىلداپ، اراق ىشكەن قوناقتاردى ۇيىنە جەتكىزىپ قويۋ ءۇشىن ارناۋلى اۆتوكولىك جۇرگىزۋ قىزمەتىن وتەگەن. جاڭا جىل كۇنى كەشتە، جاڭ مىرزا قىزمەتتەستەرىمەن بىرگە سول قوناق ۇيدە تاماقتانىپ، قوناق ءۇي شوفەرىنە اۆتوكولىگىن جۇرگىزدىرىپ ۇيىنە قايتقان. جولدا شوفەردىڭ مەڭگەرۋىنىڭ قالىپسىزدىعىنان جاياۋ كەتىپ بارا جاتقان لي XXتى سوعىپ جارالاندىرىپ، مۇگەدەك قىلعان. ىستەن كەيىن جاڭ مىرزا مەن قوناق ءۇي اراسىندا لي XXتىڭ تولەم ماسەلەسى جونىندە تالاس - تارتىس تۋىلعان. جاڭ مىرزا «قوناق ءۇي تولەم ارقالاۋى كەرەك» دەپ قاراسا، قوناق ءۇي «اقىسىز قىزمەت وتەگەنبىز» دەگەن سىلتاۋمەن تولەم تولەۋدەن باس تارتقان.
زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىك جونىندەگى تالقى: قوناق ءۇيدىڭ اراق ىشكەن قوناقتار ءۇشىن اقىسىز شوفەر شىعارىپ قىزمەت وتەۋى، شىنىندا، تاماقتاندىرۋعا قىزمەت وتەۋدىڭ جالعاسۋى، بىلايشا ايتقاندا، تۇتىنۋ ارەكەتىنىڭ جالعاسۋى سانالىپ، قوناق پەن قوناق ءۇي اراسىنداعى تۇتىنۋ قىزمەت وتەۋ توقتامىنىڭ قۇرامداس ءبولىمى. قوناق ءۇي اقىسىز قىزمەت وتەسە دە بۇل تۇردەگى قىزمەت وتەۋ ساۋدا جۇرگىزۋشى جاقتىڭ پايدا تابۋ ماقساتىندا قۇرىلعان، اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بەرۋ قاراجاتى الدەقاشان تۇتىنۋ سوماسىنا ەنگىزىلىپ ەسەپتەلىپ كەتكەن ساۋدا فورماسى ەسەپتەلەدى. وسىعان قاراتا باعا بەرگەندە، قاتىناس شىرعالاڭى تۋىلسا دا قوناق ءۇيدىڭ قوناقتى ماقساتتى جەرىنە حاۋىپسىز جەتكىزىپ سالۋ بورىشىن تولىق وتەمەگەنىن بەينەلەپ، قىزمەت وتەۋ توقتامىنا قايشىلىق جاساعاندىق ەسەپتەلەدى. ەگەر شىرعالاڭ تۋدىرۋشى اۆتوكولىك قامسىزداندىرۋعا قاتىناستىرىلماعان نەمەسە قامسىزداندىرۋ سوماسى تولەمگە جەتپەسە، قوناق ءۇي تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋى كەرەك.
اقىسىز اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بەرۋ كومەكتەسۋ قاتىناسى بويىنشا ءبىر جاقتى ەتىلەدى
دەلو احۋالى: لي XX قىزمەت ىستەيتىن سەرىكتەستىك جىل اياعىندا باس قوسۋ قيمىلىن وتكىزگەن، وتىرىستا كوپشىلىك اڭگىمە دۇكەن قۇرىپ، كوپ اراق ىشىلگەن. كەتەر كەزدە ءبىر شاعىن رايوندا وتىراتىن ۋاڭ بويجەتكەن لي XXتىڭ اۆتوكولىگىن جۇرگىزىپ ۇيىنە جەتكىزىپ قوياتىنىن ايتقان، لي XX بۇعان قوسىلعان. سونىمەن جولدا ويلاماعان جەردەن ءبىر ۇلكەن اۆتوبۋزعا سوعىلىپ، اۆتوبۋز شوفەرى جارالانعان. قاتىناس ساقشى تاراۋلارى «اۆتوبۋز قىزىل شىراقتان ەندەي وتكەندىكتەن، شىرعالاڭدا نەگىزگى جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاۋى كەرەك، ۋاڭ بويجەتكەن اۆتوكولىكتى ابايلاپ جۇرگىزبەگەندىكتەن، شىرعالاڭدا قوسىمشا جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاۋى كەرەك» دەپ تۇراقتاندىرعان. ىستەن كەيىن، اۆتوبۋز شوفەرى حالىق سوتى مەكەمەسىنە لي XX پەن ۋاڭ بويجەتكەن ۇستىنەن ارىزدانىپ، ول ەكەۋىنەن ەمدەلۋ قاراجاتى سياقتى ءتۇرلى شىعىمدارى ءۇشىن 50 مىڭ يۋان تولەم بەرۋىن تالاپ ەتكەن. حالىق سوتى مەكەمەسى تەكسەرىپ كورىپ، «ۋاڭ بويجەتكەن تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالامايدى» دەپ ۇكىم شىعارعان.
زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىك جونىندەگى تالقى: اقىسىز اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بەرۋ ۇنەمى تۋىس - تۋعان، دوس - جاراندار ورتاسىندا كورىلەدى، مۇنداي احۋالدا، اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بەرۋشى مەن اۆتوكولىك يەسى اراسىنداعى قاتىناس اقىسىز كومەكتەسۋ قاتىناسى بولادى. ەڭ جوعارى حالىق سوتى مەكەمەسىنىڭ «ادام دەنەسىن زاقىمداۋ زيان تولەمى دەلولارىنا زاڭ قولدانۋ جونىندەگى ماسەلەلەر جايلى تۇسىندىرمەسىنىڭ» 13- تارماعىندا: «باسقالار ءۇشىن اقىسىز ەڭبەك ەتكەن كومەكتەسۋشى كومەكتەسۋ ارەكەتىن ىستەۋ بارىسىندا باسقالارعا زيان سالسا، كومەك الۋشى تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋى كەرەك. كومەك الۋشى كومەكتەسۋشىنىڭ كومەكتەسۋىن ايقىن تويتارعاندا تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالامايدى. كومەكتەسۋشىدە قاساقانالىق نەمەسە اۋىر اعاتتىق كورىلىپ، تولەم الۋعا ۇقىقتى ادام كومەكتەسۋشى مەن كومەك الۋشىدان ىلىكتەس جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدى تالاپ ەتسە، حالىق سوتى مەكەمەسى قولداۋى كەرەك» دەپ بەلگىلەنگەن. وسى بەلگىلەمەدەن اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بەرۋشى جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋى كەرەك پە، جوق پا؟ دەگەن ماسەلەدە كومەكتەسۋشىدە قاساقانالىق نەمەسە اۋىر اعاتتىقتىڭ بار - جوقتىعىنا قاراۋ كەرەك. بۇل دەلو مىسالىندا ۋاڭ بويجەتكەننىڭ اۆتوكولىكتى ابايلاپ جۇرگىزبەگەن ارەكەتىن ادەتتەگى اعاتتىق دەپ تۇراقتاندىرۋعا بولادى، سوندىقتان تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋىنىڭ قاجەتى جوق.شوفەر جالداۋ جالدامالى ەڭبەك قاتىناسى بويىنشا ءبىر جاقتى ەتىلەدىدەلو احۋالى: شياۋ مىرزا ءبىر دوسىنىڭ نەكەلەنۋ مۇراسىمىنا قاتىناسقان. مۇراسىمدا شياۋ مىرزا كوپتەن بەرى كەزىكپەگەن دوستارىنا كەزىگىپ، قۋانىشتا اراقتى كوبىرەك ءىشىپ قويعان. ءاسىلى كىرە اۆتوكولىگىنە وتىرىپ قايتپاقشى بولعان، ءبىراق ەرتەسى اۆتوكولىگىن الىپ قايتۋدىڭ اۋرەشىلىگىن ويلاپ، كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرىنە ءوزىنىڭ اۆتوكولىگىن جۇرگىزىپ جەتكىزىپ قويۋدى ايتقان. تاراپتار باعاسىنا كەلىسكەننەن كەيىن، كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرى ونىڭ اۆتوكولىگىن جۇرگىزىپ جولعا شىققان. جولدا كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرى ۋاقىتتى ۇتۋ ءۇشىن قىزىل شىراقتان ەندەي ءوتىپ، جولدان كەسىپ وتكەن ءبىر جاياۋ ادامدى سوعىپ ولتىرگەن. تولەم ماسەلەسى جونىندە اقىلداسىپ بىرلىككە كەلە الماي، ءولۋشىنىڭ وتباسىنداعىلار شياۋ مىرزا مەن كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرى ۇستىنەن حالىق سوتى مەكەمەسىنە ارىزدانعان. حالىق سوتى مەكەمەسى كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرى ءولۋشىنىڭ وتباسىنداعىلاردىڭ ءتۇرلى ەكونوميكالىق شىعىمى ءۇشىن 400 نەشە مىڭ يۋان تولەيدى، شياۋ مىرزا ىلىكتەس جاۋاپكەرشىلىك ارقالايدى دەپ ۇكىم شىعارعان.
زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىك جونىندەگى تالقى: اۆتوكولىك يەسى ۋاقىتتىق شوفەر جالداعاندا، تاراپتار اراسىندا جالداۋ قاتىناسى قالىپتاسادى. ەڭ جوعارى حالىق سوتى مەكەمەسىنىڭ «ادام دەنەسىن زاقىمداۋ زيان تولەمى دەلولارىنا زاڭ قولدانۋ جونىندەگى ماسەلەلەر جايلى تۇسىندىرمەسىنىڭ» 9 - تارماعىندا: «جالدانۋشى جالداما جۇمىسپەن شۇعىلدانۋ بارىسىندا باسقالاردى زيانعا ۇشىراتسا، جالداۋشى تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋى كەرەك؛ جالدانۋشى قاساقانا نەمەسە اۋىر اعاتتىق سەبەبىنەن باسقالاردى زيانعا ۇشىراتسا، جالداۋشىمەن ىلىكتەس تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋى كەرەك. جالداۋشى ىلىكتەس تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاعان بولسا، جالدانۋشىدان تولەتىپ السا بولادى» دەپ بەلگىلەنگەن. بۇل دەلودا كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرى شياۋ مىرزاعا جالدانۋشى، ءولۋشىنىڭ وتباسىنداعىلاردىڭ ەكونوميكالىق شىعىمىن شياۋ مىرزا ۇستىنە الۋى كەرەك. ءبىراق كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرى ۋاقىتتان ۇتۋ ءۇشىن قىزىل شىراقتان ەندەي وتكەن، سۋبيەكتيۆ جاقتا اۋىر قاتەلىگى بار، سوندىقتان شياۋ مىرزا تەك قانا ىلىكتەس جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالايدى، ىستەن كەيىن كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرىنەن تولەتىپ السا بولادى، كىرە اۆتوكولىگىنىڭ شوفەرى ەڭ سوڭعى تولەم تولەۋشى بولادى.
شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگى مىندەتتەمەلى توقتام بويىنشا ءبىر جاقتى ەتىلەدى
دەلو احۋالى: بىلتىر ماۋسىم ايىنىڭ ءبىر كۇنى، جەكە كاسىپورىننىڭ قوجايىنى ليۋ مىرزا بارلىق قىزمەتشىلەرىن تاماققا شاقىرعان، وتىرىستا كوپ اراق ىشىلگەن. تارايتىن كەزدە بەلگىلى ءبىر شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگىنە تەلەفون بەرىپ شوفەر جالداعان. سەرىكتەستىك ۋي XXتى ليۋ مىرزانىڭ اۆتوكولىگىن جۇرگىزىپ بەرۋگە جىبەرگەن، ەكى جاق ادامداردى بارماقشى بولعان جەرىنە اپارىپ تاستاۋعا، كولىك جۇرگىزىپ بەرۋ اقىسى ءۇشىن كولىك يەسى 90 يۋان بەرەتىن بولىپ كەلىسكەن. ۋي XX كولىكتى جۇرگىزىپ 5 مينۋت بولماستان، كولىكتى مەڭگەرە الماي، جولدىڭ بويىنداعى سەمەنتكە سوعىپ العان، تالەيىنە ليۋ مىرزا مەن شوفەردىڭ تەك تەرىسى عانا ءسۇرىلىپ جارالانعان، ءبىراق اۆتوكولىك اۋىر دارەجەدە بۇلىنگەن. ارتىنان ليۋ مىرزا اۆتوكولىگىن رەمونتحاناعا اپارىپ 5000يۋانعا جوندەتكەن. ليۋ مىرزا شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگىنەن تولەم تالاپ ەتكەندە تويتارىسقا ۇشىراعاندىقتان، حالىق سوتى مەكەمەسىنە شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگى ۇستىنەن ارىز بەرگەن.
زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىك جونىندەگى تالقى: شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگى اۆتوكولىك يەسىنە اۆتوكولىك جۇرگىزىپ بەرۋ قىزمەتىن وتەيدى، ەكى جاق ورتاسىنداعى قاتىناس مىندەتتەمەلى توقتام قاتىناسى بولىپ، شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگى اۆتوكولىك جۇرگىزۋ بارىسىندا اۆتوكولىك يەسىنىڭ باس اماندىعى مەن مال - مۇلىك حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋى كەرەك. «توقتام زاڭىنىڭ» 406 - تارماعىندا: « اقىلى مىندەتتەمەلى توقتامدا مىندەت الۋشىنىڭ قاتەلىگى مىندەتتەۋشىگە زيان سالسا، مىندەتتەۋشى زيانىن تولەپ بەرۋدى تالاپ ەتسە بولادى» دەپ بەلگىلەنگەن. مۇنان سىرت، شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگىنىڭ شوفەرىنىڭ كاسىبى باسقالاردىڭ اۆتوكولىگىن جۇرگىزىپ بەرۋ، سول ءۇشىن شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگى تولەم تولەۋى كەرەك. بۇل دەلودا ۋي XX ءوزىنىڭ قىزمەت مىندەتىن وتەۋ بارىسىندا اۆتوكولىكتى مەڭگەرۋىنىڭ قالىپسىزدىعىنان ليۋ مىرزانىڭ اۆتوكولىگى بۇلىنگەن، مۇندا سۋبيەكتيۆ جاقتا قاتەلىك بار. ونى ول ىستەپ جاتقان شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگى جاۋاپتى بولىپ تولەۋى كەرەك. اتاپ ايتا كەتۋگە ءتيىستى جانە ءبىر ماسەلە، شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگى مەن اۆتوكولىك يەسى ورتاسىنداعى كەلىسىم شىرعالاڭدا جارالانعان ءۇشىنشى جاقپەن قارسىلاسۋىنا بولمايدى. مىسالى، شىرعالاڭ سەبەبىنەن ءۇشىنشى بىرەۋ جارالانسا، اۆتوكولىك يەسى جانەدە تولەم جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالايدى، ءبىراق كەلىسكەنى بويىنشا شوفەر جالداۋ سەرىكتەستىگىنەن تولەتىپ السا بولادى.
حاباردى اۋدارعان: ورال قاسەيىن ۇلى
كەلۋ قاينارى：شينجياڭ كۇنلۇن تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
