بەتتى ساقتاۋ | باس بەت ەتۋ | حات ساندىعى | حابارلاسىڭىز | ءبىز تۋرالى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى    

حالىق تورابى

بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك زاڭى جوباسى ءۇشىنشى قاراۋعا ءوتتى

بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى باسقارۋ ءتۇزىلىسىن كەمەلدەندىرۋ

2020.10.15 16:21     كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى

  10 – ايدىڭ 13 – كۇنى، 13 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ 22 ـ رەتكى ءماجىلىسى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ نەگىزگى زاڭ جانە زاڭ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشى مۇشەسى سۇڭ بين جاساعان بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك زاڭى جوباسىن قاراۋ ناتيجەسى جونىندەگى باياندامانى تىڭدادى. جوبانىڭ ءۇشىنشى رەت قارالعان نۇسقاسىندا بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى قورعاۋ پرينسيپى مەن بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى باسقارۋ ءتۇزىلىسى كەمەلدەندىرىلدى، بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى تەكسەرۋ ءتۇزىمىن ورناتۋ، زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى كەمەلدەندىرۋ سياقتىلار تۇراقتاندى.

  سۇڭ بين تانىستىرىپ بىلاي دەدى: جوبانىڭ ەكىنشى رەت قارالعان نۇسقاسىندا بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتىڭ انىقتاماسى بەلگىلەندى. كەيبىر تۇراقتى كوميتەتتىڭ قۇرامىنداعىلار، جەرگىلىكتى ورىندار جانە قوعامداعى جۇرتشىلىق : بۇل انىقتاما ءبىرشاما ابستراكت جانە عىلىميلانعان، ىشكى ءمانى، تالابى ايقىن ەمەس دەگەندى العا قويدى. ءۇشىنشى تەكسەرۋ نۇسقاسىندا بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتىڭ مازمۇنىن بىلاي دەپ ايقىن بەلگىلەدى: مەملەكەت قاتەرلى بيولوگيالىق فاكتورلارىنىڭ جانە قاتىستى فاكتورلاردىڭ حاۋپىنەن ءونىمدى ساقتانادى جانە وعان توتەپ بەرەدى، بيوتەحنيكاسىن ورنىقتى، اقاۋسىز دامىتىپ، حالىقتىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن جانە ەكولوگيالىق جۇيەنى سالىستىرمالى تۇردە حاۋىپسىز جانە حاۋىپ - قاتەرگە ۇشىرامايتىن كۇيدە ساقتايدى، بيولوگيا سالاسىندا مەملەكەتتىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن باياندى دامۋىن قورعاۋ قابىلەتى بولادى.

  جوبانىڭ ەكىنشى رەت قارالعان نۇسقاسىندا بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى قورعاۋ پرينسيپى بەلگىلەندى. كەيبىر تۇراقتى كوميتەت مۇشەلەرى پرينسيپتى قاراپايىمداستىرۋدى ورتاعا قويدى، ونان ارى سۇرىپتاپ، ءتۇيىندى كورنەكتىلەندىرۋدى ۇسىنىس ەتتى. ءۇشىنشى رەت قارالعان نۇسقادا بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى قورعاۋدا «دامۋ مەن حاۋىپسىزدىكتى ءبىرتۇتاس جوسپارلاپ، ادامدى نەگىز ەتۋ، حاۋىپ - قاتەردەن الدىن – الا ساقتانۋ، تۇرگە ءبولىپ باسقارۋ، ۇشتاسا سايكەسۋ پرينسيپىنە تاباندى بولۋ» ايقىن ورتاعا قويىلدى.

  بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك ينفورماتسياسىن جاريالاۋ تۇزىمىنە قاراتا، كەيبىر تۇراقتى كوميتەت مۇشەلەرى مەن تاراۋلار ينفورماتسيا جاريالاۋ سۋبيەكتىن ونان ارى ايقىنداپ، ىندەتتەن ساقتانۋ جانە ونى ەمدەۋ زاڭى، توسىن وقيعالارعا توتەپ بەرۋ زاڭى سياقتى زاڭدارمەن ويداعىداي ۇشتاستىرۋدى ۇسىنىس ەتتى. ءۇشىنشى رەتكى قارالعان نۇسقاسىندا ماڭىزدى بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك ينفورماتسيالارىن مەملەكەتتىڭ بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قىزمەتىن سايكەستىرۋ مەحانيزمىنە مۇشە ورىندار مىندەت ءبولىسى بويىنشا جاريالايدى، باسقا دا بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك ينفورماتسيالارىن مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ قاتىستى تاراۋلارى مەن اۋدان دارەجەلىدەن جوعارى جەرگىلىكتى حالىق ۇكىمەتتەرى جانە ولاردىڭ قاتىستى تاراۋلارى مىندەت ۇقىق شەگى بويىنشا جاريالايدى دەپ تۇراقتاندىردى.

  كەيبىر تۇراقتى كوميتەت مۇشەلەرى، جەرگىلىكتى ورىندار جانە قوعامداعى جۇرتشىلىق مىنالاردى ۇسىنىس ەتتى: جەرگىلىكتى ورىننىڭ بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن تياناقتاندىرۋ، جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قىزمەت ءتۇزىلىسىن كەمەلدەندىرىپ، بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قىزمەتىن سايكەستىرۋ مەحانيزمىنىڭ كۇش تىرەگىن كۇشەيتۋ؛ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ تاجىريبەلەرىن قورىتىندىلاپ، جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ بارىسىنداعى قاراستى جەر جاۋاپكەرشىلىگىن ايقىنداۋ كەرەك. ءۇشنىشى رەتكى قارالعان نۇسقاسىندا مىناداي بەلگىلەمەلەر قوسىلدى: ءبىرىنشى، ولكەلەر، اۆتونوميالى رايوندار، توتە قاراستى قالالار بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قىزمەتىن سايكەستىرۋ مەحانيزمىن ورناتادى، ءوز اكىمشىلىك رايونىنداعى بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىككە قاتىستى قىزمەتتەردى ۇيىمداستىرادى، سايكەستىرەدى، قۋزايدى. ەكىنشى، مەملەكەتتىڭ بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قىزمەتىن سايكەستىرۋ مەحانيزمى كەڭسە قۇرىپ، سايكەستىرۋ مەحانيزمىنىڭ ناقتى قىزمەتىنە جاۋاپتى بولادى. ءۇشىنشى، نەگىزگى ساتىداعى بۇقارالىق سيپاتتى ءوزىن – ءوزى باسقاراتىن ۇيىمدار جەرگىلىكتى حالىق ۇكىمەتتەرىنىڭ جانە قاتىستى تاراۋلاردىڭ بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋ، شۇعىل ءبىر جاقتىلى ەتۋ جانە ۇگىت - تاربيە قاتارلى قىزمەتتەردى ويداعىداي ىستەۋىنە سەلبەسۋى كەرەك. قاتىستى ورىندار مەن جەكەلەر بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك حاۋىپ - قاتەرىنەن ساقتانۋ جانە شۇعىل ءبىر جاقتىلى ەتۋ سياقتى قىزمەتتەردى ويداعىداي ىستەۋگە سايكەسۋى كەرەك. ءتورتىنشى، جاڭادان پايدا بولعان جۇقپالى اۋرۋلار، حايۋانات، وسىمدىك ىندەتتەرى توسىننان تۋىلعاندا، جەرگىلىكتى ءار دارەجەلى حالىق ۇكىمەتتەرى ءوز اكىمشىلىك وڭىرىندەگى جۇقپالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ مىندەتىن ءبىرتۇتاس اتقارىپ، ۇيىمدىق باسشىلىقتى كۇشەيتەدى، بۇقارالىق ساقتانۋ، بۇقارالىق تىزگىندەۋ قىزمەتىن ورىستەتىپ، قوعامدىق كۇشتەردى ىندەتتەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ قىزمەتىنە زاڭ بويىنشا، تارتىپپەن قاتىناسۋعا جۇمىلدىرۋ كەرەك.

  كەيبىر تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلار مەن تاراۋلار بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى تەكسەرۋ ءتۇزىمىن بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى نەگىزگى ءتۇزىم ەتۋدى ۇسىنىس ەتتى. ءۇشىنشى رەت قارالعان نۇسقاسىندا مىناداي ءبىر تارماق قوسىلدى: «مەملەكەت بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىكتى تەكسەرۋ ءتۇزىمىن ورناتادى. مەملەكەتتىڭ حاۋىپسىزدىگىنە ىقپال جاسايتىن نەمەسە ىقپال جاساۋى مۇمكىن بيولوگيا سالاسىنداعى كەلەلى ىستەر مەن قيمىلدارعا قاراتا، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ قاتىستى تاراۋلارى بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك تەكسەرۋىن جۇرگىزىپ، بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك حاۋىپ - قاتەرىنەن ءونىمدى ساقتانۋى جانە ونى جويۋى كەرەك.»

  كەيبىر تاراۋلار مەن ماماندار مىنانى العا قويدى: جوبانىڭ ەكىنشى رەت قارالعان نۇسقاسىندا بەلگىلەنگەن انتيبيوتيك دارىلەردىڭ كولەمى ءبىرشاما تار بولىپ، ميكرو ورگانيزمدەرگە قارسى دارىلەر دەپ وزگەرتۋدى ۇسىنىس ەتتى؛ قازىر ەلىمىزدە ميكرو ورگانيزمدەردىڭ دارىگە توزىمدىلىك جونىندەگى زەرتتەۋلەر ءالى تولىق ەمەس. كەيبىر قىزمەتتەر ءالى دە ءبىرشاما مەشەۋ، نەگىزدىك زەرتتەۋدى ورىستەتۋگە دەم بەرۋ كەرەك؛ ميكرو ورگانيزمدەردىڭ دارىگە توزىمدىلىگىنىڭ ماڭىزدى سەبەبى ءدارى - دارمەكتى بەتالدى ىستەتۋ، ميكرو ورگانيزمدەرگە قارسى دارىلەردى پايدالانۋدى باسقارۋدى كۇشەيتۋ كەرەك. ءۇشىنشى رەت قارالعان نۇسقادا مىناداي وزگەرىستەر ەنگىزىلدى: مەملەكەت انتيبيوتيك دارىلەر سياقتى ميكرو ورگانيزمدىك دارىلەرگە قارسى دارىلەردى ىستەتۋدى جانە قالدىقتى باسقارۋدى كۇشەيتەدى. ميكرو ورگانيزمدەرگە، دارىگە ءتوزىمدى نەگىزدىك زەرتتەۋگە جانە عىلىم - تەحنيكادا قامال الۋعا قولداۋ كورسەتىلەدى؛ ەمدەۋ قۇرىلىمدارى مەن اۋىل شارۋاشىلىق وندىرىسىندە ۇيلەسىمدى ءدارى ىستەتۋگە جەتەكشىلىك ەتۋ مەن باقىلاۋدى كۇشەيتىپ، شارا قولدانىپ، ميكرو ورگانيزمدەرگە قارسى دارىلەردى ۇيلەسىمسىز پايدالانۋدان ساقتانۋدى تالاپ ەتتى؛ ميكرو ورگانيزمدەرگە قارسى دارىلەردىڭ لاستاۋشى زات باعالاۋ جۇيەسىن ورناتۋدى تالاپ ەتتى.

  جوبانىڭ ەكىنشى رەت قارالعان نۇسقاسىندا زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىك بەلگىلەندى. كەيبىر تۇراقتى كوميتەت قۇرامىنداعىلار، تاراۋلار، جەرگىلىكتى ورىندار جانە قوعامداعى جۇرتشىلىق سايكەستى زاڭعا قايشى ارەكەتتەردى جازاالاۋدى قوسۋدى، جازالاۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ازاماتتىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىن ايقىنداۋ ءارى شەكارا سىرتىنداعى ەلىمىزدىڭ بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىگىنە زالال جەتكىزەتىن قاتىستى زاڭعا قايشى ارەكەتتەردى جازالاۋدى ۇسىنىس ەتتى. ءۇشىنشى رەت قارالعان نۇسقاسىندا سايكەستى وزگەرىس ەنگىزىلدى: ءبىرىنشى، بيولوگيالىق تەحنيكانى زەرتتەۋ، اشۋ قيمىلىمەن شۇعىلدانعاندا مەملەكەتتىڭ بيوتەحنيكانى زەرتتەۋ، اشۋ حاۋىپسىزدىگىن باسقارۋ ولشەمىنە بويسۇنباۋ ارەكەتىنە بەرىلەتىن جازا قوسىلدى. ەكىنشى، جازالاۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، مەملەكەت تيىم سالعان بيوتەحنيكانى زەرتتەۋ، اشۋ جانە قولدانۋ سياقتى زاڭعا قايشى ارەكەتتەرگە اقشالاي ايىپ سالۋ مولشەرىن جوعارىلاتۋ كەرەك. ءۇشىنشى، وسى زاڭداعى بەلگىلەمەلەرگە قايشىلىق جاساپ، باس اماندىعىنا، مال - مۇلكىنە نەمەسە باسقا دا زيان تۋدىرعاندار زاڭ بويىنشا ازاماتتىق ىستەر جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالايدى. ءتورتىنشى، جاڭادان قوسىلعان بەلگىلەمە، شەتەلدەگى ۇيىمدار نەمەسە جەكەلەر قاتەرلى بيولوگيالىق فاكتورلاردى تاسۋ، پوچتادان جىبەرۋ، الىپ ءجۇرۋ ارقىلى شەكارادان كىرسە نەمەسە باسقا دا تاسىلدەرمەن ەلىمىزدىڭ بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىگىنە زالال جەتكىزسە، زاڭ بويىنشا زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى قۋزاستىرىلادى، سونداي - اق باسقا دا قاجەتتى شارالاردى قولدانۋىنا بولادى.

  كەلۋ قاينارى: حالىق تورابى
جاۋاپتى رەداكتورى : مانەپ ەربول ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
 
  بۇل حابارعا باعاڭىز
  • 1. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
    2. قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
    3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
    4. ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
  • ورتالىق
  • ەل ءىشى
  • شينجياڭ
  • حالىقارا

سۋرەتتى حابار