- ورتالىق
- ەل ءىشى
- شينجياڭ
- حالىقارا
مادەنيەت
ارناۋلى تاقىرىپ
ۇلتتار ىنتماعى- شينجياڭ دامۋىنىڭ جان تامىرى
بۇلبۇل احمەت قىزى
2015.02.02 08:50 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابى
ەلىمىز ۇزاق تاريحقا، كوركەم مادەنيەتكە يە كوپ ۇلتتى مەملەكەت. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 60 نەشە جىلدان، وتە - موتە، رەفورما جاساپ، ەسىك اشقان 30 جىلدان بەرى، پارتيا مەن مەملەكەت از ۇلت رايوندارىنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ ورنىقتى دامۋىن جەدەلدەتۋدە ۇلت ماسەلەسىن شەشۋدىڭ ءتۇبىرلى جولىنا باستان - اياق تاباندى بولىپ، مەملەكەت كومەكتەسۋ، دامىعان رايوندار قولداۋ كورسەتۋ، از ۇلت رايوندارى ءوز كۇشىنە سۇيەنۋىنىڭ ناتيجەسىندە، از ۇلت رايوندارىنىڭ شارۋاشىلىعىنىڭ، قوعامىنىڭ، مادەنيەتىنىڭ دامۋى بۇرىن - سوڭدى بولماعان قارىشتاپ دامۋ ورايىنا يە بولدى. ءار ۇلت حالقى ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزىپ، ورتاق دامۋداي شۇعىلالى كەزەڭدى مىقتى يگەردى.
60 جىلدان بەرى، پارتيانىڭ ۇلت ساياساتىنىڭ شۇلەن شۇعىلاسىنىڭ ارقاسىندا از ۇلت رايوندارىنىڭ ساياسيى ورنىقتى، شارۋاشىلىعى گۇلدەنگەن، مادەنيەتى دامىعان، قوعامى جاراسىمدى، ۇلتتارى ىنتىماقتى بولۋداي تاماشا جاعداي جارىققا شىقتى. سان سالالى شارۋاشىلىق تاريحي سيپاتتى قارىشتاپ دامىپ، جالپىلىق قۋات كورنەكتى كۇشەيدى. از ۇلت رايوندارىندا قوعامدىق قۇرىلىستانۋ تاماشا تابىستارعا قول جەتكىزىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جالپىلىق ساپاسى كورنەكتى جوعارىلادى. وقۋ - اعارتۋ ىستەرى جالپى بەتتىك دامىپ، ءار دارەجەلى، ءتۇرلى فورماداعى از ۇلت مەكتەپتەرى شاڭىراق كوتەرىپ، وزىندىك ەرەكشەلىككە يە ۇلتتىق وقىتۋ جۇيەسى قالىپتاسىپ، ءتۇرلى دارەجەدەگى دارىندىلاردى تاربيەلەدى. پارتيا مەن ۇكىمەت از ۇلت وقۋ-اعارتۋىن دامىتۋدى قاي- قاشان دا كوكەيىندە بەرىك ساقتادى. شينجياڭنىڭ شەت- شەگارا وڭىرلەرىندەگى از ۇلت وقۋشىلارىنىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى نەگىزدىك وقۋ- اعارتۋدان يگىلىكتەنۋ ءۇشىن، پارتيا ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس 2000- جىلدان باستاپ ىشكى ولكەلەردەگى دامىعان قالالاردان شينجياڭ ورتا مەكتەپ كلاسىن اشىپ، شينجياڭنان قىرۋار وقۋشى تاربيەلەدى. از ۇلت رايوندارىنداعى ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرىنىڭ ناتيجەسى كورنەكتى بولدى. قالا، قالاشىق نەگىزگى ساتى ەمدەۋ قۇرىلعى قۇرىلىستارى سالىنىپ، كەمەلدەنىپ، از ۇلت رايوندارىنداعى ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك قاجەتى شەشىم تاۋىپ، اۋىل - قىستاقتاردا جاڭاشا سەلبەسىپ ەمدەۋ ءتۇزىمى جاپپاي جالپىلاسىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ دەنساۋلىق اقاۋسىزدىعى ۇزدىكسىز جوعارىلادى. ءداستۇرلى ۇلت مادەنيەتى قورعالىپ، دامىتىلىپ جانە وزىندىك ەرەكشەلىگى ساۋلەلەندىرىلىپ، ءدىني سەنىم ەركىندىگى قۇرمەتتەلدى.
پارتيا مەن ۇكىمەت ۇزاق مەزگىلدەن بەرى ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋگە باستان - اياق ءمان بەرىپ كەلدى، وتە - موتە، رەفورما جاساپ، ەسىك اشقاننان بەرى، ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋ جونىندەگى بۇقارالىق سيپاتتى قيمىلدار بەلسەنە قانات جايدىرىلدى. «ءۇشتىڭ ءبىر - بىرىنەن ايىرىلا الماۋ» يدەياسى مەن ۇلتتار ىنتىماعى كوزقاراسى ءاربىر وتباسىنىڭ جۇرەك تۇكپىرىنە تەرەڭ ۇيالادى. از ۇلت كادرلارى مەن دارىندىلارىن تاربيەلەۋ قىزمەتى تىڭعىلىقتى ورىستەتىلىپ، كادرلار قوسىنى كۇن ساناپ كۇشەيىپ، قۇرىلىم ۇزدىكسىز كەمەلدەنىپ، ساپا جوعارىلاي ءتۇستى. ال شينجياڭ جونىنەن الىپ ايتقاندا ەجەلدەن بەرى ەلىمىزدەگى كوپ ۇلت بىرگە ءومىر سۇرگەن قۇتتى مەكەن، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ تەرەڭ تاريحي تامىرى، جالپىلىق رەال نەگىزى بار. تاريحتىڭ ۇزاق كوشىندە ءار ۇلت ۇلاندارى تىعىز بارىس - كەلىس جاساپ، ءبىر - ءبىرىن سۇيەنىش ەتىپ، قۋانىش پەن قايعىدا بىرگە بولىپ، شينجياڭدى بىرگە اشىپ، بىرگە گۇلدەندىرىپ، شەكارا ءوڭىردىڭ ورنىقتىلىعىن، مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىن بىرگە قورعادى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ دامۋى مەن العا باسۋىن بىرگە جەبەدى.
ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعاننان بەرى شينجياڭداعى ءار ۇلت حالىق بۇقاراسى تولقىن جارا العا تارتىپ، تۇلەي ءتۇسۋدى كوكسەپ، وزا شابۋدى ويلادى، قوعام بارىنشا گۇلدەنىپ - كوركەيە ءتۇستى، تۇرمىس ونان ارى جاقساردى. كورىكتى شينجياڭ اناعۇرلىم اشىق بەت - بەينەدە شار تاراپتان كەلگەن قوناقتاردى قارسى الىپ جاتتى. الايدا وسىدان ىلگەرى تۋىلعان بىرنەشە رەتكى زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك قىلمىس دەلولارى وسىنداي تىنىش جاعدايعا داق ءتۇسىردى، ات توبەلىندەي زورلىقتى كۇش لاڭكەستەرى بەيكۇنا بۇقاراعا ماقساتتى، ۇيىمدى تۇردە سوقتىعىپ، ءبىرسىپىرا ءولىم - ءجىتىم جاعدايىن تۋدىرىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا جانە ۇلتتار ىنتىماعىنا اۋىر ىقپال جەتكىزدى.
كوپكە كور قازعان، كورگە ءوزى تۇسەدى. ۇكىمەتىمىز شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ باقىتى ءۇشىن تىنباي قۇلشىنىس جاساپ كەلەدى، حالىقتىڭ مۇڭ - مۇقتاجىن جوقتاپ، بۇقارا ءۇشىن وت پەن سۋعا تۇسۋدەن تايىنبايتىن مۇنداي ۇكىمەت ءار ۇلت جۇرتشىلىعىنىڭ قولداۋى مەن قۋاتتاۋىن نەگە الماسقا. ال «ءۇش ءتۇرلى كۇش» مۇنىڭ كەرىسىنشە شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن بۇلدىرۋدە. بۇل كوپكە توپىراق شاشقاندىق، حالىق مۇنداي ارەكەتكە نەگە لاعىنات ايتپاسىن. جۇرت تىلەگىنەن شىعۋ، حالىقتى وزىنە تارتۋ سىندى كۇرەستە ءبىزدىڭ جەڭىستى قادامىمىزعا ەشكىمنىڭ بوگەت جاساي المايتىندىعىنا، شينجياڭنىڭ بولاشاعىنىڭ ءتىپتى دە نۇرلى بولا تۇسەتىندىگىنە كامىل سەنەمىز!
ماركسيزمنىڭ ۇلت كوزقاراسىنداعى وزەك- ۇلتتاردىڭ تەرەزەسىنىڭ تەپە - تەڭدىگى. ۇلت ۇلكەن- كىشى دەپ بولىنبەيدى، ۇلتتاردىڭ تەرەزەسى تەڭ، ۇلت ماسەلەسى مەملەكەتتىڭ كوركەيىپ- گۇلدەنۋىمەن تىكە قاتىستى ءىس. ۇلت ماسەلەسى دۇرىس شەشىلمەسە، مەملەكەتتىڭ شارۋاشىلىعى مەن ساياسي ءتارتىبىن ءبۇلدىرىپ، مەملەكەت تىنىشتىعىن اۋمالى - توكپەلى كۇيگە تۇسىرەدى؛ ۇلت ماسەلەسى قوعامنىڭ ىلگەرىلەۋى مەن شەگىنۋىنە قاتىستى، ءارقانداي مەملەكەت پەن رايون قايشىلىق، قاقتىعىس، اۋمالى - توكپەلى جاعدايدا ىلگەرىلەي المايدى؛ ۇلت ماسەلەسى حالىقتىڭ باي - باقىتتى نەمەسە سۇرەڭسىز تۇرمىس كەشىرۋىمەن قاتىستى، ۇلت ماسەلەسى دۇرىس شەشىم تاپسا، ۇلتتار ىنتىماقتى، ورتا بەرەكەلى، مەملەكەت ورنىقتى بولادى، قوعام تەز ىلگەرىلەيدى، حالىق شات- شادىمان تۇرمىس كەشىرەدى.
پارتيامىز ەجەلدەن ۇلت ماسەلەسى مەن ۇلت قاتىناسىنا وسكەلەڭ دارەجەدە ءمان بەرىپ، ۇلت ماسەلەسى مەن ۇلت قاتىناسىن مەملەكەتىمىزدىڭ 5 ءىرى قاتىناسىنىڭ ءبىرى قاتارىنا قويىپ وتىر. پارتيامىزدىڭ ۇزاق جىلدىق كۇرەس بارىسى مەن جاپالى ىزدەنىسى، سونداي- اق 30 جىلدىق رەفورما جاساپ، ەسىك اشقان ۇزاق مەرزىمدىك قوعامدىق اماليات بارىسىندا مەملەكەتىمىز تەڭدىك، ىنتىماقتى، ءوزارا كومەكتەسەتىن، جاراسىمدى سوتسياليستىك ۇلت قاتىناسىن قالىپتاستىرىپ، ءار ۇلت حالقى بەرەكەلى، ورتاق كۇرەس جۇرگىزەتىن، ورتاق كوركەيىپ- گۇلدەنەتىن، حانزۋلار از ۇلتتاردان ايىرىلا المايتىن، از ۇلتتار حانزۋلاردان ايىرىلا المايتىن، از ۇلتتار ءبىر- بىرىنەن ايىرىلا المايتىن وسكەلەڭ قوعامدىق ءمورال قالىپتاستىرعان. ۇلتتار ىنتىماعى قوعام ورنىقتىلىعىنداعى ەڭ ماڭىزدى ساياسي نەگىز. وتاننىڭ تۇتاستىعى، ءار ۇلتتىڭ قويۋ ىنتىماعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ورتاق باقىتى، ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋ ءار ۇلت حالقىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىنە سايادى. بۇكىل شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى، ءسوز جوق، «ورنىقتىلىقتىڭ قۇت، بىلىقپالىقتىڭ جۇت» ەكەنىن جەتە تانىپ، ۇلتتاردىڭ ۇلى ىنتىماعى ارقىلى باياندى تىنىشتىقتى جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك. ىنتىماق- كۇش. ىنتىماق- باقىت. ىنتىماق- وندىرگىش كۇش. ىنتىماق- جەڭىس. ىنتىماق- مەملەكەتتىڭ دامۋىن العا باستىراتىن نەگىز ەكەندىگى بارلىعىمىزعا بەلگىلى. مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعىن، حالىقتىڭ مۇددەسىن قورعاپ، زاڭعا قۇرمەت ەتۋ، ۇلتتار ىنتىماعى ۇلى تۋىن بيىك ۇستاپ، ۇلتتار ىنتىماعىن كوز قاراشىعىنداي ايالاپ، ءوز ومىرىندەي قاستەرلەپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىن، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ەڭ جوعارى مۇددەسىن سانالى قورعاۋ، ۇلتتىق بولشەكتەۋشىلىككە باتىل سوققى بەرىپ، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى جاۋ كۇشتەردىڭ بولشەكتەۋشىلىك قاسكۇنەمدىگىنە باتىل قارسى تۇرىپ، باياندى تىنىشتىق ورناتۋ جۇڭحۋا توپىراعىنداعى بارلىق ازاماتتىڭ ورتاق مىندەتى جانە بورىشى. ۇلتتاردىڭ بەرەكە- بىرلىگى بولمايىنشا، قوعامنىڭ ورنىقتى ىنتىماعى بولماق ەمەس؛ قوعامنىڭ ورنىقتىلىعى بولمايىنشا، مەملەكەتتىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋى بولماق ەمەس؛ مەملەكەتتىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋى بولمايىنشا، ءار ۇلت حالقىنىڭ باقىتتى تۇرمىسى دا بولماق ەمەس. سوندىقتان، دا تەك ءار ۇلت باۋىرلاستار قول ۇستاسا وتىرىپ، ءبىر نيەتتە ىنتىماقتاسقاندا عانا جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋعا بولادى.
ۇلتتار ىنتىماعىن العا باستىرۋ قيمىلىن ىشكەرىلەي ورىستەتۋ ورتاق ىلگەرىلەۋدە شەشۋشى رول اتقارادى. ەلىمىزدە ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماعى تەرەڭ تاريحي ماڭىزعا يە. بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماعى مەيلى قاي ۋاقىتتا بولسىن، ءبىزدىڭ ءتۇرلى قيىنشىلىقتار مەن حاۋىپ - قاتەرلەردىڭ سىناعىنان ءوتىپ، ماڭىزدى كەپىلمەن قامدادى. ول ۇلتتار ىنتىماعىن كۇشەيتۋدىڭ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋدىڭ كۇرەس نىساناسىمەن، جۇڭگوشا سوتسياليزم قۇرىلىسىمەن، مەملەكەتتىڭ ۇزاق مەرزىمدىك باياندى قۇرىلىسىمەن قاتىستى.
سايىپ كەلگەندە، ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىسى شينجياڭنىڭ قارىشتاپ دامۋى مەن باياندى تىنىشتىعىن جەبەۋدىڭ دابىلىن قاقتى. ءبىز الداعى بولاشاققا عىلمي كوزقاراس، بەرىك سەنىم، ارىندى جىگەرمەن سايكەسۋىمىز كەرەك. ەندەشە، جۇمىس ىلگەرى، ەل بەرەكەلى بولعان، قايراتتانا يگىلىك جاراتۋداي جاڭا ارىن تۇرعاندا، تاماشا جالپىلىق قۋات تۇرعاندا، ءار ۇلت حالقى ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارا وتىرىپ، ءوز مەكەندەرىن كوركەيتۋگە قاقىلى. باقىتتى زاماننىڭ شاڭىراعىن شالقىتىپ، كەرەگەسىن كەڭ جايىپ، ىرگەسىن بەكىتۋ جۇڭحۋا توپىراعىنداعى ءاربىر ازاماتتىڭ ورتاق بورىشى بولماق.
جاۋاپتى رەداكتورى : مۇحيت امانتاي ۇلى
وقىرمان نازارىنا
نازار سالا كەتەرسىز
- 1.
جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاتىستى زاڭ-ەرەجەلەرىنە بويسىنىپ، توراپتا ءمورالدى بولىڭىز، ءسىزدىڭ ارەكەتىڭىز سەبەبىنەن تىكەلەي نەمەسە جانامالاي تۋىنداعان زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ءوزىڭىز ارقالايسىز.
2.
قالام اتىڭىز بەن جازعان لەبىزىڭىزدى باسقارۋدىڭ بارلىق ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان.
3. حالىق تورابىنىڭ ءسىزدىڭ حالىق تورابىنىڭ لەبىز جازۋ بەتىنە جازعان لەبىزىڭىزدى توراپ ىشىندە كوشىرۋ نەمەسە لەبىزىڭىزدەن سيتات كەلتىرۋ ۇقىعى بار.
4.
ەگەر باسقارۋ جاعىنا پىكىرىڭىز بولسا، لەبىز جازۋ بەتىنىڭ باسقارۋشىسىنا نەمەسە حالىق گازەتى مەكەمەسىنىڭ توراپ ورتالىعىنا اڭىس ەتىڭىز.
تەلەفون: 67 /65368365-010 حات ساندىعى: kazakh@peopledaily.com.cn
بۇل بەتتىڭ مەنشىك ۇقىعى حالىق تورابىنا ءتان، كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى
Copyright © 1997-2012 by www.people.com.cn. all rights reserved
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى اقپارات تورابى 
بۇل حابارعا باعاڭىز
لەبىز جازۋ
